ျပင္သစ္ ဘာသာ ေလ့လာစရာ (အပိုုင္း ၁၃)
ပါရီေမာင္၊ ဇူလိုုင္ ၀၈ ၊ ၂၀၁၃ (အပတ္စဥ္ တက္ဆက္မည္)
(မိုးမခ၏ ခ်ဳိ႔ယြင္းမႈေၾကာင့္ အပတ္စဥ္ျပတ္ေတာက္ျခင္းကို ခြင့္လႊတ္ပါ)
Leçon 13 (Lesson 13 )
Verbe Conjugaison (Groupe 2 Verbe ) အုပ္စု ( ၂ ) ႀကိယာမ်ား
Adjectif မွ Adverbe ႏွင့္ Nom သို႕ ေျပာင္းျခင္း၊
ျပီးခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာ ( ၈ )မွာ Adjectifs နာမဝိေသသန တခ်ိဳ႕ကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္ထိ သိျပီး သမွ်ေတြထဲက စာေႀကာင္းတခု တည္ေဆာက္ဖို႕လိုအပ္တဲ့ Pronom Personnel , Verbe , Noun , Adjectif , Préposition ေတြအျပင္ ဂဏန္းေရတြက္ပံု ၊အသီးအႏွံ ႏွင့္ ပစၥည္းအေခၚအေဝၚမ်ား၊ အေရာင္မ်ား၊ ေန႕ရက္အေခၚအေဝၚမ်ား စသျဖင့္ အေတာ္ အသင့္ ေဖၚျပျပီး ျဖစ္လို႕ အေျခခံ အားျဖင့္ စာေႀကာင္း အလြယ္ေလးေတြကို တည္ေဆာက္နိုင္ပါျပီ။ ဒီအေပၚမွာအေျခခံျပီး ခ်ဲ႕ထြင္ ေျပာဆိုနိုင္ျခင္း သည္လည္း ကိုယ့္အေပၚမွာပဲ တည္ေနတယ္ လို႕ဆိုခ်င္ပါတယ္။
ဒီတပါတ္မွာ ဆက္ေပးခ်င္တာကေတာ့ ပံုမွန္ စကားေျပာ သင္ခန္းစာ အျပင္ Adverbe (ႀကိယာဝိေသသနမ်ား) ကိုထပ္ေပးခ်င္ပါတယ္။
အသစ္ေတြမစခင္မွာ verbe conjugaison ကိုဆက္ျပီး သြားႀကရေအာင္။ ႀကိယာအုပ္စု ၁ ကိုေႀကညက္ျပီး က်န္ေနေသးတဲ့ အုပ္စု ၂ နဲ႕ ၃ ကို သိထားရပါမယ္။
Groupe 2 Verbe အုပ္စု ( ၂ ) ႀကိယာမ်ား ၏ ႀကိယာပံုစံေျပာင္းျခင္း Verbe Conjugaison
ႀကိယာတခု ရဲ႕ အဆံုးသတ္စာလံုးကိုလိုက္ျပီး အုပ္စုခြဲထားတယ္ဆိုတာကို ထပ္ေျပာပါရေစ။
Verbe တခုရဲ႕အဆံုးသတ္က … ir ျဖစ္ေနခဲ့ရင္ အဲဒီ Verbe ဟာ အုပ္စု ၂ လဲျဖစ္နိုင္သလို အုပ္စု ၃ လဲ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အႀကမ္းအားျဖင့္ႀကည့္လိုက္ရင္ ခြဲလို႕မရပါဘူး။ ဘာကိုႀကည့္ျပီးခြဲသလဲ ဆိုရင္ အဲဒီႀကိယာကို verbe conjugaison လုပ္လိုက္တဲ့အခါမွသာ ခြဲႏိုင္တဲ့ ဥပေဒသေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အႀကမ္းအားျဖင့္ေျပာရရင္ အုပ္စု ၃ ႀကိယာ ေတြက ပိုမ်ားပါတယ္။
ခြဲျခားနည္း
ႀကိယာတခုကို verbe conjugaison လုပ္လိုက္တဲ့အခါမွာ တတိယပုဂၢိဳလ္၊ အမ်ားကိန္းျဖစ္တဲ့ Nous အတြက္ လုပ္ျပီးရလာတဲ့ အဆံုးသတ္ စာလံုးနဲ႕သာခြဲျခားရပါတယ္။ ေအာက္က နမူနာကိုႀကည့္ပါ။
ဥပမာအေနနဲ႕ finir ဖီးနီး၊ ျပီးသည္ နဲ႕ partir ပါ့ခ္တီး၊ ထြက္ခြါသည္ ဆိုတဲ့ ႀကိယာ၂ခုကို ေဖၚျပပါမယ္။
finir ( verbe conjugaison) ဖီးနီး၊ ျပီးသည္ ။ ( အုပ္စု ၂ ႀကိယာ )
Je finis ရ ဖီးနီး ။ က်ေနာ္ ျပီးသည္။
Tu finis က်ဴ ဖီးနီး ။ မင္း၊ ခင္ဗ်ား၊ ရွင္ ျပီးသည္။
Il/ Elle finit အီလ္၊ အယ္လ္ ဖီးနီး ။ သူ၊သူမ ျပီးသည္။ (on finit)
Nous finissons ႏူ ဖီးနီးစြန္ ။ က်ေနာ္တို႕ ျပီးႀကသည္။
Vous finissez ဗူ ဖီးနီးေစ ။ မင္း၊ခင္ဗ်ား၊ မင္းတို႕၊ခင္ဗ်ားတို႕၊ ျပီးႀကသည္။( တေယာက္၊ အမ်ား ကိန္း)
Ils/ Elles finissent အီလ္၊ အယ္လ္ ဖီးနီးစ္ ။ သူတို႕ ၊သူမတို႕ ျပီးႀကသည္။
partir ( verbe conjugaison) ပါ့ခ္တီ ။ ထြက္ခြါသည္။ ( အုပ္စု ၃ ႀကိယာ )
Je pars ရ ပါးခ္ ။ က်ေနာ္ထြက္ခြါသည္။
Tu pars က်ဴ ပါးခ္ ။ မင္း၊ ခင္ဗ်ား၊ ရွင္ ထြက္ခြါသည္။
Il/ Elle part အီလ္၊ အယ္လ္ ပါးခ္ ။ သူ၊သူမ ထြက္ခြါသည္။
Nous partons ႏူ ပါ့ခ္တြန္ ။ က်ေနာ္တို႕ ထြက္ခြါႀကသည္။
Vous partez ဗူ ပါ့ခ္ေတ ။ မင္း၊ခင္ဗ်ား၊ မင္းတို႕၊ခင္ဗ်ားတို႕၊ ထြက္ခြါႀကသည္။( တေယာက္၊ အမ်ား ကိန္း)
Ils/ Elles partent အီလ္၊ အယ္လ္ ပါ့တ္ ထ္ ။ သူတို႕ ၊သူမတို႕ ထြက္ခြါႀကသည္။
အထက္ပါ ႀကိယာ၂ခုရဲ႕ verbe conjugaison ပံုစံကိုႀကည့္ပါ။ Nous အတြက္ လုပ္ရတဲ့ verbe conjugaison ( ဗက္ ကြန္ဂ်ဴေဂးဇြန္း ) ကိုႀကည့္ရင္ …. ssons နဲ႕အဆံုးသတ္ထားတဲ့ အတြက္ finir သည္ ( အုပ္စု ၂ ႀကိယာ )ျဖစ္ျပီး ၊ ပံုုမွန္အတိုင္း ….. ons နဲ႕ အဆံုးသတ္ထားတဲ့ partir ကေတာ့ ( အုပ္စု ၃ ႀကိယာ ) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ႀကိယာတခုသည္ ( အုပ္စု ၂ ႀကိယာ ) ( အုပ္စု ၃ ႀကိယာ ) ျဖစ္ျခင္းမ်ားကို က်ေနာ္တို႕ ဖန္တီး၍ မရပါ။ နဂိုကတည္းက ပံုေသသတ္မွတ္ျပီးသား ဥပေဒသမ်ားျဖစ္ႀကပါတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ကစခဲ့သလဲဆိုတာကို ပါရီေမာင္မေျပာတတ္ပါ။ (ဘယ္သူကမ်ား ဒီေလာက္ ရွုပ္ေထြးလွတဲ့ ဥပေဒေတြကို ဘယ္တုန္းကတည္းက စတင္ခဲ့သလဲဆိုတာကို ျပင္သစ္ရဲ႕ သမိုင္းေႀကာင္းေတြ ေဖၚထုတ္ေရးသားေနတဲ့ ဆရာေမာင္ရင္ငေတကို ေမးႀကည့္ ရမွာပဲထင္တယ္)
ပိုျပီးရွင္းသြားေအာင္ ေအာက္မွာ ေနာက္ထပ္နမူနာ ႀကိယာ ၂ ခုထပ္ျပီးေပးလိုက္ပါတယ္။
choisir ( verbe conjugaison) ရႊာ ဇီးခ္ ။ ေရြးခ်ယ္သည္ ( အုပ္စု ၂ ႀကိယာ )
Je choisis ရ ရႊာ ဇီး ။ က်ေနာ္ ေရြးခ်ယ္သည္
Tu choisis က်ဴ ရႊာ ဇီး ။ မင္း၊ ခင္ဗ်ား၊ ရွင္ ေရြးခ်ယ္သည္
Il/ Elle choisit အီလ္၊ အယ္လ္ ရႊာ ဇီး ။ သူ၊သူမ ေရြးခ်ယ္သည္
Nous choisissons ႏူ ရႊာ ဇီးစြန္ ။ က်ေနာ္တို႕ ေရြးခ်ယ္သည္
Vous choisissez ဗူ ရႊာ ဇီ ေစ ။ မင္း၊ခင္ဗ်ား၊ မင္းတို႕၊ခင္ဗ်ားတို႕၊ ေရြးခ်ယ္ ႀကသည္။( တေယာက္၊ အမ်ား ကိန္း)
Ils/ Elles choisissent အီလ္၊ အယ္လ္ ရႊာ ဇီးစ္ ။ သူတို႕ ၊သူမတို႕ ေရြးခ်ယ္ ႀကသည္။
venir ( verbe conjugaison) ဗနီးခ္ ။ လာသည္။ ( အုပ္စု ၃ ႀကိယာ )
Je viens ရ ဗ်န္း ။ က်ေနာ္လာသည္။
Tu viens က်ဴ ဗ်န္း ။ မင္း၊ ခင္ဗ်ား၊ ရွင္ လာသည္။
Il/ Elle vient အီလ္၊ အယ္လ္ ဗ်န္း ။ သူ၊သူမ လာသည္။
Nous venons ႏူ ဗႏြန္ ။ က်ေနာ္တို႕ လာႀကသည္။
Vous venez ဗူ ဗေန ။ မင္း၊ခင္ဗ်ား၊ မင္းတို႕၊ခင္ဗ်ားတို႕၊ လာႀကသည္။( တေယာက္၊ အမ်ား ကိန္း)
Ils/ Elles viennent အီလ္၊ အယ္လ္ ဗ်န္႕န္ ။ သူတို႕ ၊သူမတို႕ လာႀကသည္။
ေအာက္မွာ ႀကိယာေတြအေနနဲ႕ ဗဟုသုတတိုးပြါးဖို႕ ( အုပ္စု ၃ ႀကိယာ ) တခ်ိဳ႕ထပ္ေပးလိုက္ပါတယ္။
verbe conjugaison ကိုေတာ့ အရင္က အႀကံေပးခဲ့ဘူးသလိုသီးသန္႕ စာအုပ္တအုပ္မွာ ခ်ေရးျပီးေလ့က်င့္ေစလိုပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ေပးျပီးသားစာလံုးေတြျဖစ္ပါတယ္။ မေသခ်ာလို႕ ဒါမွမဟုတ္ အေသးစိတ္သိလိုရင္ေတာ့ Google မွာျဖစ္ျဖစ္ Youtube မွာျဖစ္ျဖစ္ ” venir verbe conjugaison ” ဆိုျပီးရိုက္ထည့္လိုက္ပါ။
အုပ္စု ၃ ႀကိယာ အခ်ဳိ႕
sentir ေစာန္႕တီးခ္ ။ ခံစားသည္၊ ထိေတြ႕ခံစားရသည္။
sortir ေဆာ့ခ္တီးခ္ ။ ထြက္ခြါသည္။
vouloir ဗူးလြားခ္ ။ လိုခ်င္သည္။
voir ဗြားခ္ ။ ျမင္သည္။
savoir စဗြားခ္ ။ သိသည္
tenir တနီးခ္ ။ ကိုင္တြယ္သည္။
couvrir ကူးဗရီးခ္ ။ ကာကြယ္သည္။ဖံုးအုပ္သည္။
courir ကူးရီးခ္ ။ ေျပးသည္။
dormir ေဒါ့ခ္မီးခ္ ။ အိပ္သည္။
prévenir ပေရဗနီးခ္ ။ အသိေပးသည္။ ႀကိဳတင္ အေႀကာင္းႀကားသည္။
Adverbe ႀကိယာဝိေသသနမ်ား
ပံုမွန္အားျဖင့္ Adjectif ( နာမဝိေသသန) တခုကို အေျခခံျပီး Adverbe ( ႀကိယာဝိေသသန)
အျဖစ္ သို႕ေျပာင္းတဲ့ ဥပေဒသ ရွိပါတယ္။ ( ပံုေသ ေျပာင္းမရပဲ ထူးျခားတဲ့ ေျပာင္းျခင္းမ်ားကိုေတာ့ သီးသန္႕ အေသမွတ္ရပါမယ္)
Adjectif တခုကို Adverbe ေျပာင္းဖို႕အတြက္ အရင္ဆံုး အဲဒီ Adjectif ကို အမကိန္းျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းပါ။
ျပီးရင္ အေနာက္က …ment ကို ေပါင္းထည့္ေပးလိုက္ရင္ Adverbe ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ Adjectif ကို အေျခခံတဲ့ Adverbe ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ …
lent ဆိုတဲ့ Adjectif ကို Adverbe အျဖစ္သို႕ ေျပာင္းမယ္ဆိုပါေတာ့။ ( lent: adj – ေႏွးေသာ၊ ေျဖးညွင္းေသာ)
အရင္ဆံုး အမကိန္းျဖစ္ဖို႕ကေတာ့ ” e “ ေပါင္းထည့္လိုက္ပါတယ္။ ျပီးမွ ” … ment “ ထပ္ေပါင္းေပးျခင္းျဖင့္ lentement – adv: ေႏွးစြာ၊ ေျဖးညွင္းစြာ လို႕ ျဖစ္လာပါတယ္။
gentil ဆိုတဲ့ Adjectif ကို Adverbe အျဖစ္သို႕ ေျပာင္းဖို႕ကေတာ့သီးသန္႕ျဖစ္ပါတယ္။
gentiment : adv ႀကင္နာစြာ၊သေဘာေကာင္းစြာ ( nicely , kindly , calmly , quietly ) ဆိုျပီး အဘိဓၶါန္မွာ ေတြ႕ပါလိမ့္မယ္။
English လိုႏွဳိင္းယွဥ္ေျပာရရင္ ” … ly ” ထပ္ေပါင္းေပးျခင္းနဲ႕ ညီတယ္လို႕ ဆိုရပါမယ္။
ေအာက္ပါစာလံုးအခ်ဳိ႕ကို ႀကည့္ျခင္းအားျဖင့္ Adjectif ေတြရဲ႕ အမကိန္းကိုေျပာင္းသြားပံုနဲ႕ Adverbe အျဖစ္ေျပာင္းလဲပံုေတြကိုေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။
Adjectif (masculin) Adjectif (féminin) Adverbe
difficile difficile difficilement ( ခက္ခဲေသာ – ခက္ခဲစြာ)
égal égale également ( ညီမွ်ေသာ – ညီမွ်စြာ )
effectif effective effectivement ( မွန္ကန္ထိေရာက္ေသာ – မွန္ကန္ထိေရာက္စြာ)
fort forte fortement ( သန္မာေသာ – သန္မာစြာ )
lent lente lentement ( ေႏွးေကြးေသာ – ေနွးေကြးစြာ)
lourd lourde lourdement ( ေလးလံေသာ – ေလးလံစြာ)
franc franche franchement ( ပြင့္လင္းခင္မင္ေသာ – ပြင့္လင္းခင္မင္စြာ)
économique économique économiquement( စီးပြားေရးႏွင့္ဆိုင္ေသာ-စီးပြားေရးဆန္စြာ)
théorique théorique théoriquement ( သီအိုရီက်ေသာ – သီအိုရီဆန္စြာ)
joyeux joyeuse joyeusement ( ေပ်ာ္ရႊင္ေသာ – ေပ်ာ္ရႊင္စြာ)
rapide rapide rapidement ( ျမန္ေသာ – လ်င္ျမန္စြာ)
ပံုမွန္မဟုတ္ေသာစာလံုးမ်ားထဲမွတခ်ဳိ႕
énorme énorme énormément ( ႀကီးမားေသာ – ႀကီးမားစြာ)
joli jolie joliment ( လွပေသာ – လွပစြာ )
မူရင္း ႀကိယာ ဝိေသသနမ်ား လည္းရွိပါေသးသည္။
beaucoup ( beaucoup de + Nom) ဘိုးကူး ၊ မ်ားစြာ
peu ( peu de + Nom) ပါး ၊ နဲနဲ
assez ( assez de + Nom) အာ့ေစး ၊ လံုေလာက္စြာ
စာေႀကာင္းနမူနာ အခ်ဳိ႕ သံုးစြဲပံု ျပသထားပါတယ္။
Je mange beaucoup. ရ ေမာင့္ရွ္ ဘိုးကူး ၊ က်ေနာ္ အမ်ားႀကီးစားတယ္
Je mange beaucoup de riz. ရ ေမာင့္ရွ္ ဘိုးကူး ဒ ရီ ၊ က်ေနာ္ ထမင္း အမ်ားႀကီးစားတယ္
Elle visite peu. အယ္လ္ ဗိ ဇိထ္ ပါး ၊ သူမ နည္းနည္းသာ လည္သည္။
Elle visite peu de place. အယ္လ္ ဗိ ဇိထ္ ပါး ဒ ပလပ္စ္ ၊ သူမေနရာ နည္းနည္းသာ လည္ပါတ္သည္။
Vous buvez assez. ဗူ ဗ်ဴေဗ အာ့ေစး ၊ ခင္ဗ်ား ေသာက္တာ လံုေလာက္တယ္။
Vous buvez assez de vin. ဗူဗ်ဴေဗ အာ့ေစး ဒဗန္ ၊ ခင္ဗ်ား ဝိုင္ ေသာက္တာ လံုေလာက္တယ္။
Adjectif မွ Nom သို႕ ေျပာင္းျခင္း၊
Adjectif စာလံုးတခုကို Nom သို႕ ေျပာင္း၍ရပါသည္။ အားလံုးကိုေတာ့မဆိုလိုပါ ။တလက္စတည္းေျပာရလွ်င္ အလားတူစြာ Verbe မွ Nom သို႕ေျပာင္း၍လည္းရပါသည္။ ေျပာင္းျပီး ရလာေသာ နာမ္မ်ားသည္ အမကိန္းမ်ားျဖစ္ႀကသည္။
Adjectif Nom
gentil gentillesse (n/f) (ေရာန္းတီးရ္- ေရာန္းတီးရက္စ္ ) ႀကင္နာျခင္း
souple souplesse (n/f) (စု..ပ လ္ – စု ..ပ လက္စ္ ) ေပ်ာ့ေျပာင္းျခင္း
jeune jeunesse (n/f) (ရန္း – ရန္းနက္စ္ ) ႏုပ်ဳိျခင္း
vieux / vieille vieillesse (n/f) (ဗီးရ္ ၊ဗီးရရီး – ဗီးရရီးရက္စ္) အိုမင္းျခင္း
poli politesse (n/f) (ပိုးလီး – ပိုးလီးတက္စ္) ယဥ္ေက်းျခင္း
patient patience (n/f) ( ပါ့စီးယြန္႕ – ပါ့စီးယြန္စ္) စိတ္ရွည္ျခင္း
Verbe Nom
laver lavage (လာ့ေဗး – လာ့ ဗာ့ရွ ) ေဆးျခင္း
nettoyer nettoyage (ေနတြားေရး – ေနတြားရာရ္ွ ) သုတ္ျခင္း
ဒီတပါတ္အေနနဲ႕ေတာ့ ပါရီေမာင္ရဲ႕ အလုပ္မအားျပီး ပ်က္ကြက္မွဳေတြေႀကာင့္ သင္ခန္းစာအသစ္တင္ဖို႕ ႀကာေနတာေတြကိုလဲ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ကိုေတာင္းပန္ခ်င္ပါတယ္။ စကားေျပာ ေလ့က်င့္ခန္း သင္ခန္းစာ ( ၃ ) အတြက္ကိုေတာ့ အသံဖိုင္ပဲ ႀကိဳတင္နားေထာင္ထားနိုင္ေအာင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ရွင္းလင္းခ်က္ကိုေတာ့ ေနာက္တပါတ္မွာ ဆက္ႀကတာေပါ့။
စကားေျပာ ေလ့က်င့္ခန္း သင္ခန္းစာ ( ၃ )
မႀကာခင္ျပန္ဆံုႀကမယ္ A bientôt