>
ဦးအုန္းေက်ာ္
ဇန္န၀ါရီ ၂၂၊ ၂၀၀၉
တကယ္ေတာ့ ဦးသန္႔ဟာ ကမၻာနဲ႔ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းစဥ္ တခုလံုးမွာ အၿမဲတမ္းေတာက္ပေနတဲ့ ၾကယ္တစ္ပြင့္အျဖစ္ မွတ္တိုင္စိုက္ထူခဲ့သူပါ။
ကမၻာ့သမိုင္း ဇာတ္ခံုႀကီးရဲ႕ အခက္အခဲဆံုး ျပႆနာေတြ၊ အရႈပ္ေထြးဆံုး ပုစၧာေတြနဲ႔ နပန္းလံုးခဲ့ရတဲ့ (၁၉၆ဝ – ၇ဝ တဝိုက္က) ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ႀကီးဟာ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈေအာက္မွာ သိကၡာတက္ခဲ့ရတယ္။ ကမၻာတလႊားမွာ စစ္မီးပြားေတြဟာ မီးဟုန္းဟုန္းမေတာက္ခင္ ဦးသန္႔ေၾကာင့္ အစြယ္က်ဳိး ၿငိမ္းကုန္ၾကတယ္။ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ တစထက္တစ ပိုၿပီး ခိုင္မာလာခ့ဲ့တယ္။ အခုေနအခါ ကမၻာ့ေဒသႀကီးေတြက ဘယ္သမိုင္းစာအုပ္ကို လွန္လွန္ ‘ဦးသန္႔’ဆိုတဲ့ အမည္ကို ထင္းခနဲေနေအာင္ ေတြ႔ရမွာပါ။ သူ႔ကို ေလးစားၾကည္ညိဳစရာေကာင္းတဲ့ အျမင့္မားဆံုး စကားလံုးေတြနဲ႔ ခ်ီးက်ဴးၾကတယ္။ တကၠသိုလ္ႀကီးေတြက အျမင့္မားဆံုး ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဘြဲ႔ေတြ အပ္ႏွင္းၾကတယ္။ ႏိုင္ငံတကာက အမြန္ျမတ္ဆံုး အေတာ္ဆံုး လူခြၽန္လူေကာင္းဆုေတြ ေပးအပ္ၾကတယ္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယားႏိုင္ငံကို အလည္အပတ္သြားေတာ့ အဲဒီႏိုင္ငံ သမၼတက သူ႔အစိုးရတစ္ဖြဲ႔လံုးနဲ႔ ေလဆိပ္မွာ ဆင္းႀကိဳတယ္။ ေကာ္ေဇာနီ၊ ဂုဏ္ျပဳတပ္ဖြဲ႔နဲ႔အတူ အေျမာက္ ၂၁ ခ်က္ ပစ္ေဖာက္ၿပီး ႀကိဳတာမ်ဳိးကို ခမ္းခမ္းနားနား လုပ္ခဲ့တယ္။ (တကယ္ေတာ့ အဲဒီလို အေျမာက္ ၂၁ ခ်က္ ေဖာက္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးက ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္၊ သမၼတေတြလာမွ လုပ္ေလ့ရွိတာမ်ဳိးပါ။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ခရီးစဥ္မ်ဳိးမွာ ဘယ္ႏိုင္ငံကမွ မလုပ္ခဲ့ဖူးဘူး။) ေနာက္ၿပီး အဲဒီ သမၼတက မိန္႔ခြန္းေခြ်ေတာ့ “က်ေနာ္တို႔ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယားႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရဖို႔အတြက္ စြမ္းစြမ္းတမံ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔ကို ေက်းဇူး အထူးတင္ရွိတဲ့အေၾကာင္း ဒီနည္းနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ျပသခ်င္လို႔ပါ” တဲ့။ (အဲဒီေနာက္ပိုင္းက စၿပီး ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အဆက္ဆက္ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံေတြကို လာလည္ၾကတဲ့အခါ အေျမာက္ ၂၁ ခ်က္ ပစ္ေဖာက္တဲ့ အစဥ္အလာ ျဖစ္သြားေတာ့တယ္။)
ကေနဒီႏွင့္ ဦးသန္႔ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ကို ပိုၿပီး လူသိမ်ားလာတယ္။ ကမၻာ့ေျမပံုေပၚမွာ Burma ဘယ္နားမွာမွန္း မသိရွာၾကတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို (ရွည္ရွည္ေဝးေဝး ရွင္းျပ ေျပာျပေနမယ့္အစား) ‘ဦးသန္႔ရဲ႕ တိုင္းျပည္’ လို႔ တစ္ခြန္းတည္း ေျပာလိုက္ရံုနဲ႔ ကိစၥျပတ္တယ္။ “ကမၻာမွာ ဗမာေဟ့” လို႔ (ဘယ္သူၾကားၾကား မၾကားၾကား) ေနာက္လူေတြက လက္ဆင့္ကမ္းၿပီး အသံကုန္ဟစ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကိစၥေတြမွာလည္း (အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ မျဖစ္ခင္က) ေဆာင္ရြက္ခဲ့တာေတြဟာ စာေပအေရး၊ အမ်ဳိးသားေရးအပါအဝင္ နည္းတာေတြမွ မဟုတ္ဘဲ။ ဦးသန္႔အေရးအခင္းဆိုတဲ့ (၁၉၇၄) မွတ္တိုင္ လႈပ္ရွားမႈႀကီးနဲ႔ (ကြယ္လြန္ၿပီးတဲ့တိုင္ေအာင္) တို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေက်းဇူးျပဳသြားခဲ့ရွာတယ္။
အဲဒီလို ဂုဏ္ယူစရာေကာင္းလွတဲ့ ျမန္မာ့လူခြၽန္လူေကာင္း ဦးသန္႔ရဲ႕အေၾကာင္း ေက်ာင္းေတြမွာ အေလးထားၿပီး သင္ၾကားေပးဖို႔လိုတယ္။ ဦးသန္႔နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြ ေရးသားထုတ္ေဝခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတာကို ခံေနရတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ စာအုပ္ေတြထဲက ေကာင္းႏိုးရာရာေတြကို ဟိုတစ ဒီတစ ေရးျပလိုက္ရပါတယ္။ ဦးသန္႔ရာျပည့္ႏွစ္မွာ သူ႔ရဲ႕ ေက်းဇူးကို ေအာက္ေမ့ သတိရၾကရေအာင္ပါ။
(က)
“ကြၽႏ္ုပ္တို႔ကမၻာႀကီး၏ အဖိုးတန္ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားအနက္ လူသားအျဖစ္ကို ရရွိျခင္းသည္သာ အမြန္ျမတ္ဆံုး တန္ဖိုးတစ္ခု ျဖစ္သည္ဟု က်ေနာ္ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ပိုခံစားေနမိပါသည္။ ထို လူသားအျဖစ္သည္သာ က်ေနာ္တို႔၏ ရည္မွန္းႀကိဳးပမ္းမႈ အစႏွင့္ အဆံုး ျဖစ္ရမည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ယခု ကမၻာေပၚရွိ အစိုးရမ်ား၊ စနစ္မ်ား၊ ဝါဒမ်ား၊ အဖြဲ႔မ်ားသည္ကား ခုျမင္ ခုေပ်ာက္ သခၤါရ သေဘာအရ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမည္ျဖစ္ၿပီး လူသားအျဖစ္သည္သာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲမည္ ျဖစ္ေပသည္။ လူသားမ်ား၏ အေရးပါမႈႏွင့္ အသေခ်ၤအနႏၲ (စြမ္းပကား) အဖုံဖံုကို လ်စ္လ်ဴရႈ ဖယ္ထုတ္ထားမည္ (ဝါ) ရွင္သန္ခြင့္မရေအာင္ တားဆီးပိတ္ဆို႔ထားမည္ဆိုပါက ဤလူ႔အဖြဲ႔အစည္း သတၱေလာကႀကီးသည္ အဓိပၸာယ္မဲ့ ဟင္းလင္းျပင္ပမာ ျဖစ္ေခ်ေတာ့မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ လူသားအျဖစ္ သဘာဝႏွင့္ အေရးပါမႈကို တိုး၍ တိုး၍ လက္ခံ တန္ဖိုးထား၊ ႏွစ္သက္ေလးစားေနၾကရၿပီ မဟုတ္ပါေလာ။”
“I feel more strongly than ever that the worth of the individual humam being is the most unique and precious of all our assets and must be the beginning and the end of all our efforts. Govemments, systems, ideologies and institutions come and go, but humanity remains. Then nature and value of this most precious asset is increasingly appreciated as we see how empty organized life becomes when we remove or suppress the infinite variety and vitality of the individual.”
အဲဒီစာပိုဒ္ကို ဦးသန္႔က (၁၉၇၁ ခုႏွစ္မွာ) ကုလသမဂၢကို တင္သြင္းတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာရဲ႕ နိဒါန္းပိုင္းမွာ ထည့္သြင္းေရးသားခဲ့တာပါ။ ဘယ္ေလာက္ လူသားဘဝကို တန္ဖိုးထားတဲ့ စာသားေတြလဲ။ တနည္းအားျဖင့္ ေျပာရရင္ေတာ့ “ဒီကမၻာႀကီးမွာ ခင္ဗ်ားတို႔ ဘယ္သူေခါင္းေဆာင္လုပ္လုပ္၊ ဘယ္ဝါဒပဲ က်င့္သံုးက်င့္သံုး က်ေနာ္တို႔လူသားေတြရဲ႕ တန္ဖိုးကို အခ်င္းခ်င္းေလးစားမႈေတြ ေပ်ာက္ကြယ္ကုန္ရင္ေတာ့ ဘာမွ ျဖစ္မလာဘဲ ဘာအဓိပၸာယ္မွလည္း ရွိမွာမဟုတ္ဘူး”လို႔ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ေျပာခ်လိုက္တာပါပဲ။
(ခ)
ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ေယာက္အျဖစ္ ဗုဒၶ၊ ဓမၼ စာေပအရပ္ရပ္နဲ႔ ႀကီးျပင္းလာခဲ့တဲ့ ဦးသန္႔အဖို႔ လူသားသစၥာနဲ႔ ျဗဟၼစိုရ္တရားေတြဟာ အလ်ဥ္းသင့္တိုင္း သူ႔ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းေတြ၊ အစီရင္ခံစာေတြမွာ ထင္ဟပ္ ေပၚလြင္ခဲ့တယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ယံုၾကည္ထားတဲ့တရားေတြ ဆိုေတာ့လည္း ကိုယ္ စိတ္ ၂ ပါးစလံုးမွာ အၿမဲ ၿခံဳလႊမ္းေနေတာ့တာေပါ့။ ကုလသမဂၢရဲ႕ ႏွစ္ ၂ဝ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားကို ၁၉၆၅ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဆန္ဖရန္စစၥကိုၿမိဳ႔မွာ လုပ္ေတာ့ သူ႔ရဲ႕မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ဘယ္လိုထည့္ေျပာခဲ့သလဲ ဆိုေတာ့ –
“ဤအခမ္းအနားတြင္ လူသားအားလံုးအက်ဳိး ေမွ်ာ္ကိုး၍ က်ေနာ္၏ ဆုေတာင္း ဆႏၵျပဳခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပခ်င္ပါသည္။ ဤကမၻာေျမေပၚမွ လူသားမ်ားတြင္ အာဃာတ အမုန္းတရားမ်ား ကြယ္ေပ်ာက္ပါေစ။
– တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး၊ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ မတူကြဲျပား ျခားနားေသာ လူမ်ဳိး၊ အသားအေရာင္၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး၊ အယူဝါဒ၊ အစြဲအလမ္းမ်ားေၾကာင့္ မုန္းတီးျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ား ကင္းေဝးၾကပါေစ။
– ကံတရား၏ အစီအမံေၾကာင့္ ယခုဘဝတြင္ ခ်မ္းသာသုခႏွင့္ ျပည့္စံု ၾကြယ္ဝသူမ်ားကလည္း ကံမြဲရွာသူ ဆင္းရဲသား ေက်ာမြဲမ်ားအား စာနာေထာက္ထားကာ မွ်ေဝခံစား သဒၶါတရား ထားႏိုင္ၾကပါေစ။
– အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေနျဖင့္လည္း (အခ်င္းခ်င္း ရန္ေစာင္မႈ ကင္း၍) သင့္သင့္ျမတ္ျမတ္ ညီညီညြတ္ညြတ္ျဖင့္ လူသားထုအက်ဳိးအတြက္ ရည္ရြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါေစ။
“On the occasion of the twentieth anniverary of the Urited Nations, I would like to express the following wishes for humanity:
– I wish that men cease to hate and kill their fellow-men for reasons of race, colour, religion, nationalism or ideology;
– I wish that the rich and privileged share their blessings with the poor;
– I wish that the leaders of the great nations of our time surmount their differences and unite their efforts for the benefits of all mankind. …”
(ဂ)
ကမၻာ့ဘာသာတရားေတြအေပၚမွာ ရွင္းလင္း ျပတ္သားတဲ့အျမင္ ဦးသန္႔မွာ ရွိတယ္။ ဘာသာတရားရဲ႕ အခန္းက႑ဟာ လူ႔ဘဝခရီးအတြက္ (တနည္း) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးခရီးအတြက္ အဓိကေသာ့ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း ေကာင္းေကာင္းသေဘာေပါက္တယ္။
၁၉၆၄ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕မိန္႔ခြန္းတစ္ခုထဲမွာ ဘယ္လို ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့သလဲ ဆိုေတာ့
“ကမၻာႀကီးေပၚတြင္ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းႏွင့္ မိတ္ေဆြ ပီပီသသ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ရန္အတြက္ မည္သို႔ေသာ အေျခခံစိတ္ထားမ်ဳိး ေမြးျမဴထားရပါမည္နည္း။
ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ သာယာဝေျပာေရး ထူေထာင္ရန္အတြက္ ကြၽႏ္ုပ္တို႔၏ ဆႏၵစြမ္းအင္ကို မည္ကဲ့သို႔ မယိုင္မလဲ ခိုင္ၿမဲေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရပါမည္နည္း။
ထိုပုစၧာ ေမးခြန္းမ်ားအတြက္ အေျဖသည္ (ကြၽႏု္ပ္အျမင္ကို တင္ျပရမည္ဆိုပါက) ကြၽႏု္ပ္တို႔ လူသားမ်ား၏ အေကာင္းဆံုး လံု႔လဥႆဟ ျပဳႏိုင္မႈအေပၚတြင္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာတရား အရပ္ရပ္၏ အေျခခံအဆံုးအမ၊ တရားဓမၼ ပညတ္ခ်က္မ်ားအား လိုက္နာက်င့္သံုးႏိုင္မႈ အေပၚတြင္လည္းေကာင္း လံုးဝ ဥႆံု တည္ေနေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မူဆလင္ဘာသာဝင္မ်ား အေနျဖင့္ ပို၍ေကာင္းမြန္ေသာ မူဆလင္မ်ား ျဖစ္လာေအာင္၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ားအေနျဖင့္ ပို၍ေကာင္းမြန္ေသာ ဟိႏၵဴမ်ားျဖစ္လာေအာင္၊ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္မ်ားအေနျဖင့္ ပို၍ေကာင္းမြန္ေသာ ခရစ္ယာန္မ်ား ျဖစ္လာေအာင္၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားအေနျဖင့္ ပို၍ေကာင္းမြန္ေသာ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္လာေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ၾကရန္သာ ရွိေၾကာင္း ဆႏၵျပဳ တိုက္တြန္းရပါသည္။
“What states of mind are necessary for all of us to live together in peace with anolher as good neighbours? How are we to unite our strength to maintain internalional peace and security? The answers to these questions lie, it seems to me, in our ability to bring out the best in us and to return the basic moral and ethical principles of all great religions. Let us, therefore, dedicate ourselves anew to a new pledge: to make Muslims better Muslims, Hindus better Hindus, Christians better Christians and Buddhists better Buddhists.”
ေရႊတိဂံုဘုရားေပၚတြင္သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ