>Ottara Moon – South East Asia 2008

>

ဒီဇင္ဘာ ၃၁၊ ၂၀၀၈

၂၀၀၈ ဟာ အေရွ႔ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း မထင္မွတ္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲေတြ၊ သဘာ၀ေဘးဒုကၡေတြ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ျမန္ႏွဳန္းျမင့္ အင္တာနက္ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္ ေဆာက္လုပ္ေရးအတြက္ တရုတ္ျပည္ ဆက္သြယ္ေရး ကုမၸဏီတစ္ခုနဲ႔ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ကိစၥမွာ ဖိလစ္ပိုင္သမၼတ ဂလိုရီယာအာရိုယို(Gloria Arroyo)နဲ႔ သူမရဲ႕မိသားစုလည္း ပါ၀င္ပတ္သက္သလို ရွိခဲ့တဲ့ လာဘ္စားမႈကိစၥဟာ သတင္းေက်ာ္ၾကားသြားပါတယ္။

မေလးရွားမွ အန္၀ါ အီဘာရာဟင္(Anwar Ibrahim) ဟာ လိင္တူဆက္ဆံမႈ အမႈေနာက္တစ္ခုနဲ႔ စြပ္စြဲျခင္းခံေနရေပမယ့္လည္း ၾသဂုတ္လ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီး People’s Justice Party ရဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ ကေမာၻဒီးယားက ဟြန္ဆန္(Hun Sen) ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရာထူးနဲ႔ ထပ္မံ အေရြးခံရတယ္။ အေရွ႕တီေမာႏိုင္ငံရဲ႕ သမၼတ Jose Ramos-Horta ကလည္း ေဖေဖၚ၀ါရီလက လုပ္ႀကံခံရမႈမွာ ဒဏ္ရာရခဲ့ၿပီး အသက္ေဘးမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။

ထိုင္းႏိုင္ငံအတြက္ေတာ့ ျပႆနာ အရႈပ္အေထြးေတြ မ်ားျပားခဲ့တဲ့ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုင္း၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏွစ္ေယာက္ကို ရာထူးကေန ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့တယ္၊ နယ္စပ္ျပႆနာေၾကာင့္ ကေမာၻဒီးယားနဲ႔ စစ္ျဖစ္ခါနီးအထိ ျဖစ္ခဲ့တယ္၊ ၿပီးေတာ့ မၾကာခင္ကမွ ၿပီးဆံုးသြားတဲ့ ထိုင္းေလဆိပ္ ျပႆနာကလည္း ကမာၻ႔ခရီးသည္လုပ္ငန္းကို ထိခိုက္ေစခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၈ ရဲ႕ လူထုဆႏၵျပပဲြေတြထဲမွာ ေအာင္ျမင္မႈ အရွိဆံုးကေတာ့ ထိုင္းႏိုင္ငံ PAD(People Alliance for Democracy) ပါတီက ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ လူထုဆႏၵျပပဲြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပီေအဒီဟာ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ လူထုကို ၾသဂုတ္လ ကေန ဒီဇင္ဘာလ အထိ စုစည္းႏိုင္ခဲ့ၿပီး ပါလီမန္ အေဆာက္အအံုကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုး ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာေလဆိပ္ ႏွစ္ခုကိုပါ ပိတ္ဆို႔ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ခိုင္မာတဲ့စိတ္ဓာတ္က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ဖယ္ရွားႏိုင္တဲ့ အထိ အေထာက္အကူျပဳခဲ့ပါတယ္။

လူမႈသတင္း ၀က္ဆိုက္မ်ားျဖစ္တဲ့ Twitter, Youtube, နဲ႔ Flickr တို႔ကို သံုးစဲြၿပီး ျဖစ္ရပ္မွန္ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာႏိုင္ငံ နာဂစ္ဆိုင္ကလံုးမုန္တိုင္း သတင္းနဲ႔ ဆႏၵျပသူမ်ား ထိုင္းေလဆိပ္ကို သိမ္းပိုက္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ကမာၻအႏွံ႔ ျဖန္႔ျဖဴးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း သတင္း လြတ္လပ္စြာစီးဆင္းမႈကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္ပိတ္ပင္တဲ့ကိစၥ ေဒသတခြင္မွာ ရွိခဲ့တယ္လို႔ မွတ္တမ္းတင္ထားပါတယ္။ မေလးရွားနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔က နာမည္ေက်ာ္ၾကားတဲ့ ဘေလာ့ဂါတခ်ိဳ႕နဲ႔ သတင္းေထာက္မ်ားကို ဖမ္းဆီးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာ ဘေလာ့နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသစ္ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး၊ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာ ထိုင္းဘုရင္ကို ပုတ္ခတ္တဲ့ ၀က္ဆိုက္ေတြကို ပိတ္ပင္ထားပါတယ္။ ဆုိက္ဘာျပစ္မႈ (cyber crime) ကို တားဆီးဖို႔ဆိုၿပီး အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ ဂ်ကာတာၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ အင္တာနက္ကေဖးမွာ အင္တာနက္သံုးစဲြသူရဲ႔ နာမည္နဲ႔ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ခိုင္းပါတယ္။

ေမလမွာ ျမန္မာျပည္ကို က်ေရာက္ခဲ့တဲ့ နာဂစ္ ဆိုင္ကလံုးမုန္တိုင္းမွာ လူေပါင္း ၁ သိန္းနီးပါး ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ နာဂစ္ဒုကၡသည္မ်ားဟာ ယခုထိ အစားအစာမလံုေလာက္မႈ၊ ဖ်ားနာမႈ စတဲ့ ဒုကၡေတြကို ႀကံဳေတြ႔ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳ နဲ႔ အစြမ္းအစ ကင္းမဲ့ျခင္းဟာ ဒုကၡကို ပိုႀကီးမားေစခဲ့တယ္။ အစိုးရရဲ႕ ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္ငန္းဟာ အလြန္ေႏွးေကြးခဲ့ၿပီး လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို မျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ျပည္ပက အကူအညီေတြကိုလည္း ျငင္းဆန္ဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ပါေသးတယ္။

ႏို၀င္ဘာလမွာလည္း ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ၂၅ ႏွစ္အတြင္း အႀကီးမားဆံုးျဖစ္တဲ့ ေရလႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ ေျမာက္ပိုင္းနဲ႕ အလယ္ပိုင္းေဒသမွာ လူမ်ားစြာ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ မေလးရွားႏိုင္ငံ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕မွာ ယခုလက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေျမၿပိဳမႈဟာလည္း ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီမ်ားရဲ႕ တာ၀န္မဲ့ျခင္းနဲ႔ အစိုးရရဲ႕ လ်စ္လ်ဳရႈျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ စက္တင္ဘာလမွာလည္း အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ အေရွ႕ဂ်ာဗားေဒသမွာ ေငြအလွဴလက္ခံဖို႔ တန္းစီေနၾကတဲ့ လူတန္းရွည္ႀကီး အလုအယက္ တြန္းတိုးရာမွ လဲက်ဖိမိၿပီး လူ ၂၁ ဦး ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။

၂၀၀၈ ရဲ႔ သတင္းေခါင္းႀကီးအျဖစ္ အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံရဲ႕ အားကစားသမားမ်ား ၿပီးခဲ့တဲ့ တရုတ္အိုလံပစ္ၿပိဳင္ပဲြမွာ ပါ၀င္ခဲ့တာကိုလည္း ထည့္သြင္းသင့္ပါတယ္။ ၾကက္ေတာင္ၿပိဳင္ပဲြမွာ မေလးရွားႏိုင္ငံရဲ႔ ၁၂ ႏွစ္အတြင္း ပထမဆံုးေသာ အုိလံပစ္ေငြတံဆိပ္နဲ႔ စားပဲြတင္တင္းနစ္ၿပိဳင္ပဲြမွာ စင္ကာပူက ၄၈ ႏွစ္အတြင္း ပထမဆံုးေသာ အိုလံပစ္ေငြတံဆိပ္ တစ္ခုကို ရခဲ့ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ရဲ႔ ႏြားႏို႔နဲ႔ႏို႔မႈန္႔ အဆိပ္သင့္ျပႆနာကလည္း ၂၀၀၈ ရဲ႕ သတင္းႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပဲြသတင္းကိုလည္း အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားက မ်က္ျခည္မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ အိုဘားမားနဲ႔ ဂြ်န္မက္ကိန္း ႏွစ္ဦးစလံုးကို လူႀကိဳက္မ်ားၾကပါတယ္။ အိုဘားမားရဲ႕ ေရြးေကာက္ပဲြ ေအာင္ျမင္မႈဟာ ျပည္သူေတြကို သူတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျပာင္းလဲေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျပန္လည္ ေတြးေတာလာေစတဲ့အထိ ကူးစက္ခဲ့ပါတယ္။

နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ၂၀၀၈ ႏွစ္ဟာ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ား (သဘာ၀နဲ႔ လူလုပ္တဲ့ဟာ) ရွိခဲ့တဲ့ ႏွစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဆန္မလံုေလာက္မႈ ျဖစ္ခဲ့တယ္၊ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြကလည္း အဆိပ္သင့္တယ္၊ အလုပ္အကိုင္ ဆံုးရံႈးၾကတယ္၊ ဘေလာ့ဂါသမားမ်ား အဖမ္းခံရတယ္၊ အိမ္ေတြဖ်က္ဆီးခံရတယ္။

ဒါေပမယ့္ အေျခအေနေတြက အေရွ့ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိဘူးလို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ ျပည္သူေတြက ႏိုင္ငံအတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေမွ်ာ္လင့္လာၾကတယ္၊ လူထုေတြက စုစည္းဖုိ႔ စည္းရံုးဖို႔ အသင့္ ရွိေနၾကတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏိုင္ငံအႀကီးအကဲမ်ား သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းမႈေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာ လိုအပ္ရင္ ဖိနပ္နဲ႔ ေပါက္ဖို႔လည္း အဆင္သင့္ ရွိေနၾကပါတယ္။ ။

(ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္ Global Voice Online မွ ေဆာင္းပါးကို ကိုးကားပါသည္။)

---

သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ