>
မဲတျပား နဲ႔ အေတြးတစ
ေဇာ္ေအာင္ (၀ါရွင္တန္ဒီစီ)
ႏို၀င္ဘာ ၄၊ ၂၀၀၈
ျမန္မာႏုိင္ငံမွ က်င္းပခဲ့တဲ့ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကာလမွာ ေတာထဲေရာက္ေနတာေၾကာင့္ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ မဲေပးခြင့္ ဆုံးရႈံးခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္ မဲေပးခြင့္ရခဲ့ရင္လည္း ေပးခဲ့တဲ့ မဲျပားက အႏွစ္ ၂၀ တုိင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း ခံရေသးမည္မဟုတ္လား။ ေတာတြင္း ငွက္ဖ်ားဒဏ္ ေသေဘးမွလႊတ္ေျမာက္၊ ရန္သ႔ူက်ည္မသင့္၊ တရားမ၀င္ဒုကၡသည္ဘ၀က အလြတ္ရုန္း ေနာက္ဆုံး အႏွစ္ ၂၀ အၾကာမွ က်ေနာ္ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ မဲေပးခြင့္ ရလုိ႔ အတုိင္းမသိ ၀မ္းသာရပါတယ္။
တုိက္တုိင္ဆုိင္ဆုိင္ ကုိယ္တုိင္ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရတဲ့အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနက အလြန္စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းတဲ့ကာလျဖစ္ေနတယ္။ အေမရိကန္သမုိင္း စာမ်က္ႏွာသစ္ ေရးတင္ရမယ့္ အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ ျဖစ္ေနတယ္။
အေစာပုိင္းကာလမွာ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ ထင္ရွားတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းနဲ႔ အာဖရိကန္-အေမရိကန္ႏြယ္ဖြား ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းတုိ႔ရဲ႔ အႀကိတ္အနယ္ မဲဆႏၵလႈံေဆာ္မႈေတြ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္။
ေနာက္ပုိင္း ဗီယက္နမ္စစ္ျပန္ ႏုိင္ငံေရး၀ါရွိသူ (ေရြးေကာက္ပြဲ အႏုိင္ရရွိခဲ့ရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သမုိင္းမွာ အသက္အႀကီးဆုံး သမၼတျဖစ္လာမဲ့သူ) နဲ႔ အေမရိကန္ျပည္မႀကီး ကုိယ္စားလွယ္မဟုတ္ဘဲ လူသိနည္းတဲ့ ေျမာက္၀င္ရုိးစြန္းေဒသ ပိုလာ၀က္၀ံျဖဴေတြ ခုိေအာင္းရာ အလာစကာျပည္နယ္ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈး အမ်ဳိးသမီးကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းတုိ႔ရဲ႔ လက္တြဲယွဥ္ၿပိဳင္လႈပ္ရွားမႈေတြက ေခတ္သစ္သမုိင္းမွာ ႏုိင္ငံေရးစိတ္ကုန္ခန္းေနတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြ – အထူးသျဖင့္ လူငယ္လူရြယ္မ်ား၊ လူနည္းစုလူမ်ဳိးႏြယ္မ်ား၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကုိ ဒီႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲက ျပန္လည္စြဲေဆာင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳကာလစကတည္းက က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြထဲမွာ ႏုိင္ငံေရးစင္ျမင္ထက္မွာ အခ်ိန္မၾကာေသး ၀ါႏုေသးတယ္လုိ႔ သတ္မွတ္ခံရတယ္ အသက္ ၄၆ ႏွစ္ (ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးေလာကထဲ ေရာက္ရွိလာခ်ိန္အသက္)သာ ရွိေသးတဲ့ အာဖရိကႏြယ္ဖြား ဘာရက္ အုိဘားမားကုိ သေဘာက် ေထာက္ခံေနပါတယ္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲကာလ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ ျပည္လုံးကြ်တ္ညီလာခံႀကီးမွာ ဘာရက္အုိဘားမာ မိန္႔ခြန္းေျပာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး သူ႕ရဲ႕အစြမ္းအစကို သတိျပဳမိခဲ့တယ္။ ႏုိင္ငံေရးဝါႏုေပးမဲ့ ဥာဏ္ပညာထက္ျမတ္၊ အေျပာအဆုိ စြဲေဆာင္အားေကာင္းတဲ့သူကုိ ဝါရင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားက ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီရဲ႔ အနာဂတ္ၾကယ္ပြင့္ဆုိၿပီး ေထာက္ခံအားေပးခဲ့လုိ႔ ဒီႏွစ္ ၂ဝဝ၈ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ထင္ရွားတဲ့ၿပိဳင္ဖက္ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားကုိ အႏုိင္ရယူကာ အခုအခါ အေမရိကန္သမုိင္းမွာ ပထမဦးဆုံး အာဖရိကႏြယ္ဖြား သမၼတတဦးျဖစ္လာမယ့္ အလားအလာရွိေနပါတယ္။
သူ႔အေၾကာင္း မေလ့လာ မသိေသးတဲ့လူေတြအဖုိ႔ ႏုိင္ငံေရးေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ မိသားစု အစဥ္အလာမရွိ၊ ႏုိင္ငံေရး၀ါႏု၊ လူမဲလူနည္းစု စတဲ့ အေပၚယံေၾကာၾကည့္ ေျပာရင္ေတာ့ ဘာရက္အုိဘားမား အေနနဲ႔ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ဖုိ႔ေတာင္ မႀကိဳးစားသင့္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူအေၾကာင္း အရည္အခ်င္း စြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈကုိ ေကာင္းေကာင္းသိတဲ့သူေတြက သူ႔ကုိ ဘက္ေပါင္းစုံမွ အားေပးေက်ာေထာက္ပံ့ေပးခဲ့တာေၾကာင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ဖက္ေတြကို အႏုိင္ရယူႏုိင္ခဲ့တယ္။
မိသားစုေနာက္ခံအေနနဲ႔ လက္လုပ္လက္စား သာမန္မိသားစုမွ ေပါက္ဖြားခဲ့ေပမဲ့ ဖခင္ ကင္ညာႏုိင္ငံသားလူမဲကလည္း ပညာတတ္နဲ႔ လူျဖဴမိခင္ ကင္းဆက္ျပည္နယ္သူကလည္း လြတ္လပ္ေတြးေခၚသူ ပညာတတ္ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ဖခင္နဲ႔ မႀကီးျပင္းခဲ့ရေပမဲ့ မိခင္နဲ႔ အဖုိးအဖြားေတြရဲ ႔ ဆုံးမ လမ္းၫႊန္းေပးမႈေၾကာင့္ ပညာေရးမွာထူးခြ်န္းခဲ့ၿပီး ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္ေတြျဖစ္တဲ့ ကုိလံဘီယာ၊ ဟားဗတ္တုိ႔က ႏုိင္ငံေရးသိပၸံဘာသာ နဲ႔ ဥပေဒဘြဲ႔တုိ႔ကုိ ရယူႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဟားဗက္တကၠသုိလ္ ဥပေဒေက်ာင္းသားဘဝမွာ ဟားဗတ္တကၠသုိလ္က ထုတ္ေဝတဲ့ အထင္ကရ ဥပေဒပညာဆုိင္ရာ သုံးသပ္ခ်က္ဂ်ာနယ္ (Harvard Law Review) ဥကၠဌ အျဖစ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ျခင္းခံရတဲ့ ပထမဦးဆုံး လူမဲေက်ာင္းသားျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ပညာေရးမွာထူးခြ်န္ခဲ့သလုိ အလုပ္လက္မဲ့ မရွိဆင္းရဲသားတုိ႔ဖက္က ရပ္တည္ၿပီး လူမႈေရးပရဟိတ အက်ဳိးေဆာင္လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ဥပေဒပညာရွင္ပါေမာကၡအျဖစ္ ၁၀ ႏွစ္ၾကာထမ္းေဆာင္ခဲ့သလုိ၊ ျပည္နယ္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ေျခာက္ႏွစ္ၾကာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္ အေတြ႔အႀကံဳ အခ်ဳိ႔ေတာ့ ရွိပါတယ္။၏
ၿပဳိင္ဖက္မ်ားလုိ ေနာက္ခံသမုိင္း ႏုိင္ငံေရး စင္ျမင္ထက္ ႏွစ္မ်ားစြာမရွိခဲ့ေပမဲ့ သူ႔အသက္အရြယ္၊ အေတြ႔အႀကံဳ နဲ႔ အေျခအေန အေၾကာင္းအရာေတြအေပၚ သုံးသပ္မႈ၊ ဆုံးျဖတ္ ေျပာဆုိမႈေတြက ဝါရင့္ႏုိင္ငံေရးသမား၊ ပညာတက္၊ သတင္းမီဒီယာသမားမ်ားနဲ႔ အထူးသျဖင့္ လူငယ္မ်ားရဲ ႔ ေထာက္ခံမႈကုိ တရွိန္ထုိး ရယူႏုိင္ခဲ့တယ္။
သူကုိယ္တုိင္းေရး စာအုပ္ေတြျဖစ္တဲ့ Dreams From My Father: A Story of Race and Inheritance နဲ႔ Audacity of Hope: Thoughts on Reclaiming the American Dream တုိ႔ကုိ ဖတ္ၾကည့္ၿပီး သူရဲ ႔ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ မိသားစုဘဝ၊ အခက္အခဲ ျဖတ္သန္းမႈ နဲ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ ႔ ႏုိင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အေပၚ သူ႔အျမင္ သုံးသပ္ခ်က္ေတြကုိ လွပေျပာက္ေျမာက္တဲ့ အေရးအသားသုံးသပ္ခ်က္၊ အေတြးအေခၚ အေမွ်ာ္အျမင္မ်ားကုိ ပုိသိရွိခဲ့တယ္။
ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္တုိ႔ အုိဘားမား ေအာင္ျမင္မႈကုိ သုံးသပ္ၾကည့္ရင္ ေတာ္ရုံစြမ္းေဆာင္ႏုိင္မႈ ထက္ျမက္မႈနဲ႔ ဒီအေျခအေနကုိ ေရာက္လာစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူးလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတယ္။
သမုိင္းအေထာက္အထား မွတ္တမ္းေတြအရ အေမရိကကုိ ေက်းကြ်န္းအျဖစ္ေရာက္လာခဲ့တဲ့ သူ႔ အာဖရိကႏြယ္ဖြားေတြဆုိရင္ ႏွစ္ေပါင္းရာေက်ာ္ လူျဖဴမ်ားရဲ႔ မတရားဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွာ အခြင့္အေရးမဲ့ ေက်းကြ်န္းဘ၀နဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းရာခ်ီေနခဲ့ရတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတုိ႔လြတ္လပ္မႈ တန္တူအခြင့္အေရး ရရွိမႈက မၾကာေသးတဲ့ကာလ ၁၉၆၀ ေနာက္ပုိင္း Civil Rights အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ပြဲမွျဖစ္တယ္။ လူျဖဴေတြရဲ ႔ မတရားဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ခြဲျခားမႈေတြကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ စေတးၿပီး ရယူခဲ့ရတယ္။ ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွ လႊတ္ေျမာက္လာခဲ့ေပမယ့္ ႏွစ္ေပါင္းေလးဆယ္အတြင္းမွာ ႏုိင္ငံေရးအာဏာရယူႏုိင္မႈ အလြန္နည္းပါးေသးတယ္။
ပထမပုိင္းမွာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စားလွယ္ရာထူးေတြကုိ Civil Rights လႈပ္ရွားမႈမွာ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ ႔ ရရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္ပုိင္း ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ ႔ အဆင့္ျမင့္ ရာထူးေတြျဖစ္တဲ့ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ရာထူး နဲ႔ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးတုိ႔ကုိ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေကာလင္း ပါ၀ါ နဲ႔ ကြန္ဒါလီဇားရုိက္စ္ တုိ႔ ရရွိခဲ့တယ္။ ယေန႔ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးရာထူး နဲ႔ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ရာထူးမ်ားလည္း တျဖည္းျဖည္းရရွိလာၾကတယ္။
လက္ရွိ ႀကိဳတင္ မဲဆႏၵ လူထုစစ္တမ္းမ်ားအရ အာဖရိကန္-အေမရိကန္ႏြယ္ဖြား ဘာရက္ အုိဘားမား က အသာစီးရေနတာေၾကာင့္ ဒီလာမဲ့ ႏုိဝင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏုိင္ရခဲ့ရင္ အေမရိကန္သမုိင္းမွာ ပထမဦးဆုံး အာဖရိကႏြယ္ဖြား သမၼတတဦးျဖစ္လာမယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏြယ္ဖြားေတြ စုိရိမ္ေနတဲ့ ျမန္မာအေရး ဘာရက္ အုိဘားမား ဘယ္ေလာက္သိသလဲ၊ လုပ္ႏုိင္မလဲ။ ျမန္မာျပည္တႀကိမ္ ေရာက္ခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂြ်န္မက္ကိန္း၊ ေဂ်ာ့ခ်္ ဘုရွ္၊ ေလာရာဘုရွ္တုိ႔လုိ စြမ္းေဆာင္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မလား ဆုိတာေတြကုိ ခဏေဘးဖယ္ထားၿပီး အေမရိကန္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကုိ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မဲ့ သမုိင္းမွတ္တမ္းတင္မဲ့ ေခါင္းေဆာင္၊ အေမရိကန္လက္ရွိ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ တျခားျပႆနာေတြကို ေျဖရွင္းႏုိင္မဲ့ ေခါင္းေဆာင္ကုိ က်ေနာ္တုိ႔ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ႏုိင္ဖုိ႔က အေရးႀကီးပါတယ္။
အမ်ားေျပာေန သတ္မွတ္ထားတဲ့အတုိင္း ျမန္မာ့အေရးကုိ အေမရိကန္သမၼတျဖစ္လာမဲ့ ေခါင္းေဆာင္တုိင္းနဲ႔ အစုိးရ အေလးေပးလုပ္ေဆာင္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဆက္စပ္လုိ႔ေျပာရရင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၆၃ ႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႔မွာ အုိဘားမား ေမြးေန႔ဆုေတာင္း သ၀ဏ္လႊာ နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳေျပာဆုိခဲ့သလုိ၊ နာဂစ္ကူညီေထာက္ပံ့ေရးကုိလည္း တုိက္တြန္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့တာေတြရွိတာေၾကာင့္ သူ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္အေပၚ အေကာင္းဆုံး လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဆုိတာကုိ အခုိင္အမာယုံၾကည္ေနပါတယ္။
ေနာက္ဆုံးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာျပည္သားေတြလည္း ဒီ သမုိင္းတင္မဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွ ေလ့လာစရာ၊ မွတ္သားစရာေတြ အမ်ားႀကီးရရွိႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိတ္၀င္စားစရာ အေကာင္းဆုံးျဖစ္တဲ့ ၀ါ၊ အသက္၊ အသားအေရာင္ လူမ်ဳိး အဓိကမက်ဘဲ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေပၚမူတည္ အမ်ားေထာက္ခံအားေပး အားကုိးမႈ ရေနတဲ့ အုိဘားမား နဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီရဲ ႔ ဆုံးျဖတ္လုပ္ေဆာင္မႈကုိ ၾကည့္ျမင္ရင္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္ ဒီမုိကေရစီအေရးမွာလည္း အသက္ ၀ါ၊ ႏုိင္ငံေရးသက္တမ္း၊ သမုိင္းျဖတ္သန္းမႈေတြအေပၚ အၿမဲတမ္း အေျခမခံဘဲ ဒီေန႔ နဲ႔ မနက္ျဖန္ လုပ္ႏုိင္ကုိင္ႏုိင္ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ လူငယ္ေတြကုိလည္း ပ့ံပုိးအားေပး ေနရာေပးဖုိ႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ လူမ်ဳိး ဘာသာေရးေတြ ခြဲျခားမေနဘဲ တုိင္းျပည္အက်ဳိး သယ္ပုိးႏုိင္သူေတြ၊ ဦးေဆာင္ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိ တုိင္းရင္းသားမ်ားကုိလည္း ေနရာေပး တင္ေျမာက္လုပ္ကုိင္သြားဖုိ႔ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ခ်ိန္တန္ေနပါၿပီ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
