Maung Yin Nga Tay – Articles

ေရာက္တတ္ရာရာ အတိုအစမ်ား
ေမာင္ရင္ငေတ
ၾသဂုုတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၃

● Čechy သို႔မဟုတ္ ဘိုေဟးမီးယား (တတိယပိုင္း)
ဥေရာပရဲ႕ ခရီးသြားလာသူေတြ လာေရာက္မႈ အမ်ားဆံုးေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးဆယ္ၿမိဳ႕ စာရင္းဝင္ ပရာဟာ ၿမိဳ႕ေတာ္နဲ႔ ဘိုေဟးမီးယားနယ္ အေၾကာင္းေတြကို အတိုခ်ဳပ္ၿပီး ေရးတာေတာင္မွ အခု တတိယပိုင္း အထိ ေရာက္ရွိသြားခဲ့ရပါတယ္၊ ဒါေတာင္မွ ယူနက္စကို World Heritage Sites စာရင္းမွာပါဝင္တဲ့ ေဒသႀကီး ၁၂ ခုအနက္ တခုၿဖစ္တဲ့ ပရာဟာေဒသကိုသာ ေရာက္ရွိခဲ့ရပါေသးတယ္၊ တၿခားေသာ နယ္ေတြကို သြားခ်င္ေပမယ့္လည္း ေငြေၾကးအခ်ိန္ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ မေရာက္ခဲ့ရေသးပါဘူး၊ ေနာင္မ်ားမွာ ေရာက္ၿဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဆက္ေရးစရာအေၾကာင္းေတြ ရွိလာအံုးမွာပါ၊ မိုရာဗီးယားေဒသ ဆီလီစီးယားေဒသေတြအၿပင္ စလိုဗားကီးယား နယ္တေၾကာကိုလည္း သြားခ်င္ပါေသးတယ္၊ အခု ဒါကေတာ့ ဘိုေဟးမီးယားနယ္ေဒသရဲ႕ တတိယပိုင္းပါ၊
ဘိုေဟးမီးယားနယ္စြန္ ရထားလမ္းနေဘးက စက္ရံုတရံု
ခ်က္ႏိုင္ငံဟာ အလယ္ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားၾကားမွာေတာ့ စီးပြားေရးဖြင့္ၿဖိဳးတိုးတက္မႈက ထိပ္ဆံုးတန္း ေရာက္ေနၿပီဆိုေပမဲ့ သူ႔အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံႀကီးၿဖစ္တဲ့ နယ္နမိတ္အရလည္း အမ်ားႀကီးဆက္စပ္ေနတဲ့ ဂ်ာမဏီနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီးလိုေနပါေသးတယ္၊ အလုပ္အကိုင္ေတြမွာ တဦးခ်င္းဝင္ေငြ နည္းေနေသးတယ္ဆိုေပမဲ့ အေထြေထြကုန္ေစ်းႏႈန္းကေတာ့ သက္သာေနလို႔ ေအာက္ဆံုးအဆင့္ သာမန္လူတန္းစားေတြေတာင္မွ ေၿပာင္ေၿပာင္ေရာင္ေရာင္နဲ႔ေတာ့ ေနႏိုင္ပါတယ္၊ ႏိုင္ငံရပ္ၿခားက ေရႊ႕ေၿပာင္းအေၿခစိုက္သူဦးေရက တႏိုင္ငံလံုးမွာေတာ့ သိပ္မမ်ားလွေပမဲ့ လူဦးေရ တသန္းႏွစ္သိန္း ခန္႔ရွိတဲ့ ပရာဟာၿမိဳ႕ေတာ္မွာေတာ့ ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ ရွိပါတယ္တဲ့၊ အမ်ားစုကေတာ့ ဆိုဗီယက္ ခြဲထြက္ႏိုင္ငံေတြၿဖစ္တဲ့ ရုရွားလူမ်ိဳးေတြ ယူကရိန္းလူမ်ိဳးေတြနဲ႔ ဆလိုဗက္လူမ်ိဳးေတြ ၿဖစ္ၾကပါတယ္၊ အာရွတိုက္သားေတြထဲကေတာ့ ဗီယက္နမ္လူမ်ိဳးတေသာင္းခြဲခန္႔ ပရာဟာၿမိဳ႕ေပၚမွာ ေနထိုင္ၾကၿပီး ပရာဟာၿမိဳ႕စြန္က ဗီယက္နမ္ေစ်းႀကီး ဆိုတာကေတာ့ ႀကီးမားက်ယ္ၿပန္႔လွၿပီး မိတ္အင္ဗီယက္နမ္ ေပါေခ်ာင္ေကာင္းပစၥည္းေတြနဲ႔ ၿပည့္လွ်ံေနပါတယ္၊ ေမာင္ရင္ငေတလည္း ခရီးေဆာင္အိတ္တလံုး လိုအပ္ေနတာနဲ႔ ဝယ္လာခဲ့တာ ေပါေခ်ာင္မေကာင္းဘဲ ေပါေခ်ာင္ညံ့နဲ႔ တိုးမိရလို႔ ခရီးမဆံုးခင္မွာဘဲ ခရီးေဆာင္အိတ္က ဘီးၿပဳတ္ဇစ္ၿပဳတ္နဲ႔ ဒုကၡေရာက္ရပါေတာ့တယ္၊
ခ်က္စတာဖီးလ္ စီးကရက္တဗူး ႏွစ္ယူရိုခြဲခန္႔နဲ႔ ညီမွ်တဲ့ ၆၈ Koruna česká
ဒီကေန႔ဆိုရင္ ခ်က္ႏိုင္ငံဟာ ယူရိုပီယံသမဂၢရဲ႕ အဖြဲ႔ဝင္ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံၿဖစ္သလို ယူရိုပီယံ ရွန္ဂန္ဗီဇာ ဧရိယာမွာ အက်ံဴးဝင္တဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံပါ၊ ဒါေပမဲ့ ယူရိုေငြေၾကးဇံုထဲမွာေတာ့ ခုထိမပါဝင္ေသးပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ခ်က္ႏိုင္ငံထဲေရာက္တာနဲ႔ ခ်က္ေငြကို လဲလွယ္အသံုးၿပဳရပါေတာ့မယ္၊ ဒီႏွစ္ကာလ ခ်က္ေငြရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းကေတာ့ တည္ၿငိမ္မႈ ရွိေနတယ္လို႔ ေၿပာရမယ္ထင္ပါတယ္၊ တယူရိုကို Koruna ခ်က္ကိုရူနာ ၂၄ ေက်ာ္ေက်ာ္ ၂၅ မွာရွိေနပါတယ္၊ ပရာဟာၿမိဳ႕အေၾကာင္းကို အေၿပာမ်ားၾကတာက ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္က လွပတယ္ ဘီယာကလည္း ေစ်းေပါတယ္ ဆိုတာပါဘဲ၊ ေမာင္ရင္ငေတ ထပ္ၿဖည့္ ေၿပာခ်င္တာကေတာ့ စီးကရက္ေစ်းကလည္း ခ်ိဳသာလွေၾကာင္းပါ၊ ၿပင္သစ္ေစ်းႏႈန္းနဲ႔ ႏွစ္ဆေက်ာ္ ကြာၿခားပါတယ္၊ ၿပင္သစ္မွာ ဒီေန႔ေပါက္ေစ်း အလိပ္ႏွစ္ဆယ္ဝင္ တဘူးကို ေၿခာက္ယူရိုနဲ႔ ဆယ္ၿပား ေပးရတဲ့ Chesterfield  စီးကရက္ကို ခ်က္ႏိုင္ငံမွာ ၆၈ ကိုရူနာ ယူရိုေငြႏွစ္ယူရိုခြဲသာ ေပးရပါတယ္၊ ေသာက္ၾကည့္တဲ့ အခါမွာလည္း ရုရွားတို႔ စပိန္တို႔ထက္ေတာ့ ေသာက္လို႔ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေၾကာင္းပါ၊ ဘီယာေစ်းေပါသလို စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ စားေသာက္ရင္လည္း ၿပင္သစ္ထက္ ထက္ဝက္နီးပါး သက္သာပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္လည္း ခရီးသြားေတြ မ်ားသထက္မ်ားလာတယ္ ထင္ပါတယ္၊
အသံုးဝင္ေနဆဲ အလုပ္ၿဖစ္ဆဲ ၁၉၆၀ ဝန္းက်င္က စကိုဒါကားေဟာင္းတစီး
ခ်က္ႏိုင္ငံရဲ႕အေၾကာင္း ေၿပာၾကရင္ သို႔မဟုတ္ ခ်က္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႔ စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ား အေၾကာင္း ေၿပာၾကရင္ေတာ့ စကိုဒါ ကားလုပ္ငန္းႀကီးကို တည္ေထာင္သြားသူ ကားလုပ္ငန္းရွင္ႀကီး မစၥတာစကိုဒါကိုေတာ့ ေမ့ထားလို႔ မရပါဘူး၊ တကယ္ကေတာ့ ဒီကေန႔ေခတ္မွာ စကိုဒါတံဆိပ္က ကားထုတ္လုပ္ေရးသာမက ခ်က္ႏိုင္ငံတဝွမ္းလံုးရဲ႕ လမ္းမေတြေပၚမွာ ေတြ႔ရွိေနၾကရတဲ့ ဓါတ္ရထား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း စကိုဒါ အမွတ္တံဆိပ္ေတြ ၿဖစ္ေနပါၿပီ၊ Emil Ritter von Škoda စကိုဒါ (၁၈၃၉-၁၉၀၀) ကို အေနာက္ဘိုေဟးမီးယားေဒသ Plzeň ပိုဇန္န္ၿပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ပိုဇန္န္ၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္၊ (ဂ်ာမန္ဘာသာနဲ႔ Pilsen) ပိုဇန္န္ၿမိဳ႕ဟာ Pilsner Urquell ပီလ္ဇန္နာဘီယာနဲ႔ နာမည္ႀကီးသလို စကိုဒါေၾကာင့္လည္း နာမည္ပိုၿပီးေက်ာ္ၾကားခဲ့တာပါ၊ ၁၈၅၉ Austro-Hungarian အင္ပါယာေခတ္မွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ Škodovy závody (Škoda Works) ရဲ႕ မူလပထမက စက္ပစၥည္းကရိယာေတြ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာပါ၊ Emil von Škoda က အဲဒီစက္ရံုမွာ အင္ဂ်င္နီယာခ်ဳပ္ တဦးပါ၊ ၁၈၆၉ ခုႏွစ္မွာ မစၥတာစကိုဒါက ဝယ္ယူခဲ့ၿပီးေနာက္ လုပ္ငန္းေပါင္းစံု တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ခဲ့ၿပီး သူ႔ရဲ႕အမည္နဲ႔ ဒီကေန႔ထိတိုင္ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့တာ ၿဖစ္ပါတယ္၊ ပထမနဲ႔ဒုတိယကမၻာစစ္အတြက္ စစ္ လက္နက္ ပစၥည္းေတြ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာ လက္နက္ငယ္ကေန အေၿမာက္ေတြ တင့္ကားေတြ အထိပါ၊
Austro-Hungarian ေရတပ္အတြက္ စစ္သေဘၤာေတြ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာကလည္း စကိုဒါစက္ရံုက အဓိကေနရာက ပါဝင္ခဲ့တာပါ၊ ႏိုင္ယာဂရာေရအားလွ်ပ္စစ္ရံုနဲ႔ ဆူးအက္တူးေၿမာင္း ေဖာက္လုပ္ေရးအတြက္ အဓိကစက္ပစၥည္း ေပးသြင္းခဲ့တာကလည္း စကိုဒါစက္မႈလုပ္ငန္းကပါ၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားမွာေတာ့ စကိုဒါလည္း ၿပည္သူပိုင္အသိမ္းခံရေတာ့တာေပါ့၊ နာမည္ကိုလည္း ဆိုဗီယက္ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ႀကီး Vladimir Ilyich Lenin Plants ဆိုတဲ့အမည္သို႔ ေၿပာင္းလဲပစ္ခံရၿပီးေနာက္မွတဖန္ မူရင္း စကိုဒါ အမည္ကို ၿပန္လည္ေခၚေဝၚသံုးစြဲခဲ့တာပါ၊
ေနာက္ဆံုးေပၚ ဓါတ္ရထား Škoda 15T (Škoda ForCity)
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ကြန္ၿမဴနစ္ေခတ္ကုန္ဆံုးၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ စကိုဒါစက္မႈလုပ္ငန္းကိုလည္း ပုဂၢလိကပိုင္ အၿဖစ္ ၿပန္လည္အသြင္ေၿပာင္းခဲ့ၿပီး စကိုဒါ ကားလုပ္ငန္းနဲ႔ စကိုဒါ ဓါတ္ရထားလုပ္ငန္းမ်ားကေတာ့ ဆက္လက္တည္ရွိၿပီး ခ်က္ႏိုင္ငံတဝွမ္းရွိ လမ္းမမ်ားေပၚမွာ ကားမ်ားရထားမ်ားကို ယေန႔ထိေတြ႔ၿမင္ ေနရသလို အေမရိကနဲ႔ ဥေရာပႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ေတြ႔ရွိေနရပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့လို႔ ဒီေန႔ေတြ႔ရွိေနရတဲ့ စကိုဒါ ကားလုပ္ငန္း ပိုင္ရွင္ကေတာ့ ဂ်ာမန္ Volkswagen Group ၿဖစ္သြားပါၿပီ၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ကစၿပီးေတာ့ ၁၀၀ ရာခိုင္ႏႈန္းလံုးကို ဝယ္ယူပိုင္ဆိုင္ခဲ့တာပါ၊ ကြန္ၿမဴနစ္စီးပြားေရးစနစ္နဲ႔ အရင္းရွင္းစီးပြားေရးစနစ္ေတြရဲ႕ လက္ေၿပာင္းလက္လႊဲ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ကြာၿခားတာၿဖစ္မွာေပါ့ဗ်ာ၊ ယေန႔ Škoda Auto ရဲ႕ အဓိကပုဂၢိဳလ္ႀကီးဆိုတာကလည္း သမိုင္းမွတ္တမ္းထဲမွာသာ အမည္က်န္ရွိ ခဲ့ေတာ့တဲ့ မစၥတာစကိုဒါဆိုသူရဲ႕ မ်ိဳးဆက္မ်ားအထဲက မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဂ်ာမန္လူမ်ိဳးၿဖစ္သူ Martin Winterkorn ၿဖစ္ၿပီး Volkswagen Audi Porsche ကားလုပ္ငန္းမ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေနရသူပါ၊ ယခုအခါမွာေတာ့ စကိုဒါကားနဲ႔ စကိုဒါရထားေတြကို လမ္းမေတြေပၚမွာ ၿမင္ေတြ႔ေနရေသးတာကို မစၥတာစကိုဒါႀကီး သိမ်ားသိခဲ့ရင္ေတာ့ ဝမ္းသာေလမလား ဝမ္းနည္းေလမလား ဆိုတာကိုေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတ သိခ်င္မိစမ္းပါတယ္၊ ဘိုေဟးမီးယားေဒသရဲ႕ ေနာက္ထပ္နာမည္ႀကီး တခုကေတာ့ ဘီယာခ်က္လုပ္ၿခင္း လုပ္ငန္းပါဘဲ၊ ဒီေဒသမွာ ဘီယာခ်က္လုပ္ငန္းေပါင္း ေၿမာက္မ်ားစြာရွိပါတယ္၊
နာမည္ႀကီးတာတခုကေတာ့ ဘတ္ဒ္ဝိုက္ဇာဘီယာပါ၊ အေမရိကန္လုပ္တဲ့ ဘတ္ဒ္ဝိုက္ဇာဘီယာ မဟုတ္ပါဘူး၊ အမည္ကသာ သြားတူေနတာပါ၊ ဘိုေဟးမီးယားေဒသထြက္ ဘတ္ဒ္ဝိုက္ဇာဘီယာကို သံဗူးေတြ ပုလင္းေတြ ဖန္ခြက္ေတြမွာ Budweiser Budvar ဘီယာလို႔ေရးသားထားတာကို ေတြ႔ၿမင္ ၾကရမွာပါ၊ အဓိက ဘီယာခ်က္လုပ္ၾကတဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီးႏွစ္ၿမိဳ႕ကေတာ့ Plzeň ၿမိဳ႕နဲ႔ České Budějovice ၿမိဳ႕ႏွစ္ၿမိဳ႕ၿဖစ္ပါတယ္၊ ဒီၿမိဳ႕ႏွစ္ၿမိဳ႕ကို ဂ်ာမန္ဘာသာနဲ႔ Pilsen ၿမိဳ႕ Budweis ၿမိဳ႕လို႔ ေခၚၾကပါတယ္၊ အဲဒီ Pilsen ၿမိဳ႕မွာခ်က္လုပ္တဲ့ Pilsner Urquell ဘီယာနဲ႔ Budweis ၿမိဳ႕ကထြက္ရွိတဲ့ Budweiser Budvar ဘီယာႏွစ္မ်ိဳးကေတာ့ လူသိမ်ားတဲ့ ဘီယာအမ်ိဳးအစားမ်ား ၿဖစ္ၾကပါတယ္၊ ခ်က္ႏိုင္ငံသား တေယာက္ခ်င္းစီရဲ႕ ဘီယာေသာက္သံုးႏိုင္မႈဟာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံသားေတြထက္ ပိုမိုၿပီး ကမၻာေပၚမွာ အမ်ားဆံုး ၿဖစ္ပါတယ္၊ ဘီယာေစ်းႏႈန္းေတြကလည္း ေရဝယ္ေသာက္ရတာထက္ ေစ်းပိုခ်ိဳပါတယ္၊ ခ်က္ႏိုင္ငံတဝွန္းမွာ တႏွစ္ကို ဘီယာလီတာ ၁၈ သန္းေက်ာ္ထုတ္လုပ္ၿပီး လီတာ ၁၅ သန္းေက်ာ္ကို သူတို႔ဘာသာသူတို႔ ၿပန္လည္ၿပီးေသာက္သံုးပစ္ၾကပါတယ္လို႔ စာရင္းဇယားမ်ားမွာ ဆိုထားပါတယ္၊ ကမၻာေပၚမွာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံကေတာ့ ဘီယာအမ်ားဆံုး ထုတ္လုပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံၿဖစ္ၿပီး တႏွစ္ကို လီတာ သန္းေပါင္းတရာေက်ာ္ခန္႔ ထုတ္လုပ္ၿပီး သန္း ၉၀ ေလာက္က သူတို႔ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ၿပန္လည္ၿပီး ေသာက္သံုးသြားၾကတာ ၿဖစ္ပါတယ္တဲ့ခင္ဗ်ာ၊
ၿပင္သစ္ၿပည္မွာ ေရာင္းတဲ့ Budweiser Budvar ၅၀ စီအယ္လ္ တဗူး တယူရို ဆယ့္ေလးၿပား
မူလလက္ေဟာင္း ဘိုေဟးမီယားနဲ႔ အေမရိကန္ ဘဒ္ဝိုက္ဇာဘီယာရဲ႕  အမည္တူ ၿပႆနာေၾကာင့္ဒီကေန႔မွာေတာ့ ဥေရာပတလႊားက ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အဂၤလန္နဲ႔ အိုင္ယာလန္ကလြဲလို႔ ထင္ပါတယ္၊ အေမရိကန္လုပ္တဲ့ Budweiser ကို Budweiser အမည္နဲ႔ ေရာင္းခ်ၾကၿခင္း မၿပဳရဘဲ Bud အမည္နဲ႔သာ ေရာင္းခ်ၾကတာပါ၊ Budweiser Budvar ဘုဒ္ဗိုက္ဇာ ဘုဒ္ဗာရ္ဘီယာကို ယေန႔ ခ်က္ရီပတ္ဗလစ္ေခတ္မွာ České Budějovice ခ်က္စကဲလ္ဘူးဒီးယိုဗက္စဲၿမိဳ႕လို႔ ေခၚေနၾကတဲ့ Böhmisch Budweis ဘိုဟမီးဘုဒ္ဗိုက္စ္ ၿမိဳ႕ေဒသမွာ ၁၃ ရာစုေခတ္ကစၿပီး ခ်က္လုပ္ခဲ့ၾကတာပါ၊ ဘိုဟမီးဘုဒ္ဗိုက္စၿမိဳ႕ဆိုတာက ဘိုေဟးမီးယားနယ္ေၿမထဲမွာ ရွိေနေပမဲ့ ၾသစႀတီးယားေၿမနဲ႔ ဆက္ စပ္ေနတာၿဖစ္ၿပီး ဂ်ာမန္ဘာသာစကားကိုသာ အဓိကထားေၿပာတာပါ၊ ထိုေဒသကို အုပ္ခ်ဳပ္ ဘုရင္ လုပ္ခဲ့တဲ့ Přemysl Otakar II (Ottokar II of Bohemia) အိုတာကာ ၂ (၁၂၃၃-၁၂၇၈) ဘုရင္ လက္ထက္ ၁၂၆၅ ခုႏွစ္ကေန စတင္၍ ဘုရင္ကိုယ္တိုင္ ဦးစီးၿပီးေတာ့ ဘီယာခ်က္လုပ္ငန္းကို လုပ္ ကိုင္ခဲ့တာပါ၊ အဲဒီလို အခ်ိန္ကာလက အဲဒီလို လုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြကို ဦးစီးဦးေဆာင္ ၿပဳၾကသူေတြဟာ သာသနာပိုင္ေတြနဲ႔ အာဏာပိုင္စိုးသူ နယ္စားပယ္စားေတြသာပါ၊ ခ်က္လုပ္ထြက္ရွိလာတဲ့ ဘီယာ ေတြကို အမည္ေပးရာမွာေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ ခ်က္လုပ္ရာ ေဒသအမည္ ၿမိဳ႕အမည္ရြာအမည္ကိုေပးလိုက္ၾကတာဘဲၿဖစ္မွာပါ၊ ဒါေၾကာင့္လည္း Budweis ၿမိဳ႕ကထြက္ေတာ့ Budweiser အမည္တြင္ ခဲ့တာပါဘဲ၊ လုပ္ငန္းတည္ရာ အဲဒီေနရာမွာဘဲ  လုပ္ငန္းရံုးခ်ဳပ္က ယခုတိုင္ေအာင္ ရွိေနဆဲပါ၊
အေမရိကန္ဘတ္ဒ္နဲ႔ ဘိုေဟးမီးယားဘတ္ဒ္ဝိုက္ဇာ Budějovický Budvar (Budweiser Budvar)
ခ်က္ႏိုင္ငံနဲ႔ ဂ်ာမဏီမွာ အခုႏွစ္မ်ားအတြင္း သတိထားမိရတာကေတာ့ သံဗူးမ်ား ဖန္ပုလင္းမ်ားမွာ သြပ္သြင္းထားတဲ့ ဘီယာမ်ား သိပ္မေတြ႔ရေတာ့ပါဘဲနဲ႔ ပလပ္စတစ္ပုလင္းနဲ႔ ဘီယာမ်ား ပိုမိုမ်ားၿပား လာတာကို ေတြ႔ရွိရတာပါ၊ ဂ်ာမဏီမွာ ေနထိုင္ေနသူ ေရႊတိုင္းရင္းသားတဦးရဲ႕ ေၿပာၾကားခ်က္အရ ရီဆိုက္ကယ္စနစ္အရ ေနာက္ဆံုးေပၚပလတ္စတစ္နည္းပညာနဲ႔ ၿပဳလုပ္ထားတဲ့ ဒီပုလင္းခြံေတြဟာ ကုန္က်စရိတ္မ်ားနည္းပါးသလို အႏၱရာယ္လည္းကင္းလို႔ပါတဲ့၊ ေမာင္ရင္ငေတကေတာ့ တိတိက်က် ေသေသခ်ာခ်ာ နားမလည္ပါဘူး၊ သူမ်ားေတြရွင္းၿပတာ နားေထာင္လာတာပါ၊ ပုလင္းနဲ႔ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ ဗူးနဲ႔ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ ခြက္နဲ႔ဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ ေသာက္ရဖို႔က အဓိကအေရးအႀကီးဆံုး မဟုတ္ပါလား၊
ပီလ္ဇန္ၿမိဳ႕ထြက္ ပီလ္ဇန္နာဘီယာ Pilsner Urquell
ခ်က္ႏိုင္ငံတဝွန္း ဘီယာထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေပါင္းမ်ားစြာထဲက ေနာက္တခုကေတာ့ Plzeň ၿမိဳ႕ရွိPilsner Urquell ဘီယာပါ၊ ဒီဘီယာတံဆိပ္က Pilsner ေခၚ pilsener ေခၚ pils ေခၚ pale lager အမ်ိဳးအစားထဲမွာ ပထမဦးဆံုး ထုတ္လုပ္ခဲ့တဲ့ဘီယာပါ၊ ဒီဘီယာအမ်ိဳးအစားကို ဒီအမည္ေခၚေဝၚခဲ့ သတ္မွတ္ခဲ့တာကလည္း Plzeň ေခၚ ဂ်ာမန္ဘာသာနဲ႔ Pilsen ၿမိဳ႕ကို အစြဲၿပဳၿပီး တြင္လာခဲ့တာပါတဲ့၊
ယခုအခါမွာ ဘီယာခ်က္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ခန္႔ ခ်က္ႏိုင္ငံ တဝွန္းမွာရွိၿပီး အမ်ားစုက ေဒသတြင္း ထုတ္ကုန္လုပ္ငန္းေတြပါ၊ အၿမွပ္မ်ားမ်ား ခပ္ေပ်ာ့ေပ်ာ့ ေရႊဝါေရာင္အဆင္းနဲ႔ ဒီ Pilsner Urquell ဘီယာလုပ္ငန္းရဲ႕ သက္တမ္းကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၇၀ ေက်ာ္ခဲ့ၿပီၿဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေပါင္း ၆၀ ခန္႔ သို႔တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနတာပါ၊ ခ်က္ဘီယာေကာင္းရၿခင္း အေၾကာင္းအရင္းတခုကေတာ့ ခ်က္ႏိုင္ငံမွာ အမ်ားအၿပားရွိတဲ့ သဘာဝ ေရပူစမ္းေတြကေန ထြက္ရွိတဲ့ ေရကေနမွတဆင့္ ဘီယာကို ခ်က္လုပ္ ထားတာေၾကာင့္ ဆိုတာကိုလည္း လူေၿပာမ်ားလွတာပါ၊ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ရဲ႕ အညာေဒသတခ်ိဳ႕မွာ ေခ်ာင္းေသးေသးနေဘးအနားက သဲေသာင္ၿပင္သန္႔သန္႔ေလးေတြမွာ လက္ယက္တြင္းကေလးေတြ ၿပဳလုပ္ထားၿပီး အဲဒီလို လက္ယက္တြင္းေလးေတြက ထြက္ရွိလာတဲ့ သဘာဝေရသန္႔ေတြကို အရင္း တည္ၿပီး ခ်က္လုပ္တဲ့ ၿပည္တြင္းၿဖစ္ ဘာအမိန္႔မွမရတဲ့ ေတာအရက္ သန္႔သန္႔ေလးေတြကို မဝတဝ ေသာက္ခဲ့ရတာကိုလည္း အခုအခ်ိန္မွာ ၿပန္လည္လို႔ အမွတ္ရမိပါေသးတယ္၊ ေနာက္ထပ္တဖန္မ်ား ေရႊၿပည္ေတာ္ႀကီးရွိရာကို ေၿခၿပန္လည္ခ်ခြင့္ ႀကံဳခဲ့ရင္ေတာ့ ေရႊမႏၱေလးၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးဆီသို႔သြားၿပီး ကေနာင္မင္းသားႀကီးေခတ္က အေၿမာက္စက္ရံု ဆိုတာကို အမွတ္တရ သြားၾကည့္ရႈခ်င္မိပါတယ္၊ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ရဲ႕ ေရႊၿပည္ေတာ္ႀကီးမွာ ၁၈၅၉ ခုႏွစ္က ကေနာင္မင္းသားႀကီး တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ အေၿမာက္စက္ရံုႀကီးကို သီေပါမင္းပါေတာ္မႈအၿပီး ၁၈၈၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အဂၤလိပ္မင္းတို႔က ဘီယာနဲ႔ အရက္ခ်က္ရံုအၿဖစ္ အသြင္ေၿပာင္းခဲ့တာပါ၊ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့  မႏၱေလးဘီယာဆိုၿပီး ၿမန္မာၿပည္တလႊားမွာ ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားခဲ့တာပါ၊ ဒါေပမဲ့ဒီကေန႔ အင္တာနက္ေခတ္ႀကီးမွာ မႏၱေလးဘီယာရဲ႕ သမိုင္းေနာက္ခံ အခ်က္အလက္မ်ားကိုေတာ့ အလြယ္တကူ ရွာေဖြလို႔ မရနိုင္ေသးပါဘူး၊

ေရပူစမ္းကေရသန္႔လုပ္ငန္း Mattoni natural water (Karlovarské Minerální Vody)

 

Mattoni ဆိုတာကေတာ့ ဘီယာမဟုတ္ပါဘူး၊ ဘိုေဟးမီးယားေဒသ Karlovy Vary အရပ္ေဒသမွာထြက္ရွိတဲ့ သဘာဝေရပူစမ္းေတြကေန ခ်က္လုပ္ထားတဲ့ နာမည္ေက်ာ္ခ်က္ေရသန္႔ပါ၊ ဥေရာပႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနပါတယ္၊ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ကေတာ့ ဟိုးအရင္ကတည္းက ဘံုဘိုင္ေခါင္းက က်လာတဲ့ေရကိုသာေသာက္သံုးခဲ့ၿပီး အခုထက္ထိလည္း ဘံုဘိုင္ေရကိုသာ စြဲၿမဲစြာေသာက္ေနရဆဲပါ၊ ကိုယ္ထက္နားလည္တဲ့ ၿပင္သစ္လူမ်ိဳးစစ္စစ္ဆိုသူေတြကို ေမးၿမန္းၾကည့္ေတာ့ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေရသန္႔ဗူးဘက္က ရပ္တည္ေၿပာဆိုၾကၿပီး တခ်ိဳ႕ကလည္း အဲဒီေရသန္႔ဗူးအထဲက ေရေတြဆိုတာကလည္း ဘံုဘိုင္ေခါင္းကို ဖြင့္ၿပီးထည့္ထားတာမို႔ အတူတူနဲ႔ အႏူႏူပါဘဲတဲ့၊ အဲဒါနဲ႔ဘဲ ေမာင္ရင္ငေတတို႔ကေတာ့ ပ်င္းကလည္းပ်င္းသမို႔ တလီတာခြဲဆန္႔ ေရတပုလင္းကိုမွ ၿပားႏွစ္ဆယ္ေပးဝယ္ေသာက္ရမွာကို သြားဝယ္မေသာက္ၿဖစ္ေတာ့တာ အခုထိတိုင္ေအာင္ပါဘဲ၊ ဘိုေဟးမီးယား အေနာက္ပိုင္းေဒသက Karlovy Vary ေဒသမွာ အဓိကေရပူစမ္း ၁၅ ခု ေလာက္ရွိၿပီး ေသးေသးဖြဲဖြဲ ေလးေတြကေတာ့ အခု ၃၀၀ ေလာက္ရွိပါတယ္တဲ့၊ အဲဒီလို သဘာဝ ေရပူေတြကေန ခ်က္ထားတဲ့ မက္တိုနီ သဘာဝ ေသာက္ေရသန္႔ဗူးေတြကို အမ်ားအၿပားဝယ္ယူ အားေပးၾကတာကေတာ့ ကိုေရႊ အေမရိကန္ေတြပါဘဲတဲ့၊ Heinrich V Mattoni (၁၈၃၀-၁၉၁၀) တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ေရသန္႔စက္ရံုက ထြက္ရွိတဲ့ေရသန္႔ဗူးေတြကို မက္တိုနီကြယ္လြန္ခဲ့ခ်ိန္ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္တရာေက်ာ္ကပင္ ႏိုင္ငံရပ္ၿခားသို႔ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဗူးေပါင္း ၁၀ သန္းေက်ာ္ကို တင္ပို႔ေရာင္းခ်ခဲ့ရပါသတဲ့၊ အဲဒီေရသန္႔ဗူးေတြထြက္ရွိတဲ့ Kyselka ရြာကေလးရဲ႕ ဧရိယာ အက်ယ္အဝန္းက ႏွစ္ဒႆမငါး စတုရန္းမိုင္ခန္႔သာ က်ယ္ဝန္းၿပီး လူဦးေရကလည္း ရွစ္ရာေက်ာ္သာ ေနထိုင္ပါတယ္တဲ့၊

(စတုတၳပိုင္းဆက္ပါမည္)