(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၅
ယခု ေဆာင္းပါးအား Myanmar Now မွ ရယူပါသည္။
၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခု က်င္းပခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ ခ်ဳပ္ (NLD) အျပတ္အသတ္ႏုိင္ၿပီး အာဏာသိမ္းစစ္အစိုးရက ရလဒ္ကို အသိအမွတ္မျပဳသည့္ ၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပုိင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပသည့္ ေရြးေကာက္ပဲြ ျဖစ္သည္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားၾကားတြင္ က်င္းပသည့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႐ိုးသားမႈမရွိဟု သတ္မွတ္ၾကၿပီး စစ္အရာရွိေဟာင္းတို႔၏ ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီကို လႊတ္ေတာ္ေနရာ အမ်ားအစုအတြက္ အႏုိင္ေပးခဲ့သည္။
ဦးသိန္းစိန္ကို သမၼတအျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့ၿပီး အပိုင္စီစဥ္ထားခဲ့သည့္ စစ္တပ္ဦးေဆာင္ေသာ ဒီမိုကေရအသြင္ကူးေျပာင္း ေရးကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရာ ႏိုဝင္ဘာ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲတစ္ရပ္ကို က်င္းပေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ ဤေရြး ေကာက္ပြဲသည္ ၂၅ ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆံုး လြတ္လပ္မွ်တသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းေနၾကသည္။
ေအာက္ပါ ျဖစ္ရပ္မ်ားသည္ လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲမတုိင္မီ လက္ရွိအစိုးရ၏ သက္တမ္း ငါးႏွစ္အတြင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည့္ အဓိက အေၾကာင္းအရာမ်ားျဖစ္သည္။
၂ဝ၁ဝ ႏိုဝင္ဘာ ၇ — ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပုိင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆံုး ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပသည္။ အဆိုပါ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လက္ရွိအာဏာရ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီကို ဘက္လိုက္ၿပီး အားသာေစခဲ့သည္ဟူေသာ ေဝဖန္မႈမ်ားကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရသည္။ အတုိက္အခံ NLD ႏွင့္ အဓိက တုိင္းရင္းသားပါတီမ်ားက အဆုိပါေရြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္ၾကသည္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ၊ ဦးေနဝင္းလက္ထက္ ယခင္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီကို အမည္ေျပာင္းထားသည့္ တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးပါတီတို႔က ၇၆ ဒသမ ၅ ႏွင့္ ၅ ဒသမ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီးျဖင့္ အႏုိင္ရသြားသည္။ NLD ႏွင့္ ရွမ္းတိုင္း ရင္းသားပါတီတစ္ခုတို႔မွ ခြဲထြက္သြားခဲ့သည့္ ပါတီႏွစ္ခုကလည္း အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ႏွင့္ တုိင္း/ေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ တို႔တြင္ ေနရာမ်ား ရခဲ့သည္။
၂ဝ၁ဝ၊ ႏိုဝင္ဘာ ၁၃ — ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ႏွင့္ အင္န္အယ္လ္ဒီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အ က်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ ဖမ္းဆီးခံထားရာမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။
၂ဝ၁၁ ၊ မတ္ ၃ဝ — စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးသိန္းစိန္က ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ အတြင္း ေပၚေပါက္လာသည့္ ပထမဆံုး အရပ္သားအစိုးရတြင္ သမၼတတာဝန္ စတင္ထမ္းေဆာင္သည္။
၂ဝ၁၁ ၊ ဇြန္ ၉ — ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းရိွ တ႐ုတ္အစိုးရ ပံ့ပိုးထားသည့္ တာပိန္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း အနီး ျမန္မာအစိုးရ တပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဖြဲ႔ (KIA) တို႔အၾကား တုိက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားသည္။ ေဒသခံျပည္သူ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးၾကသည္။
၂ဝ၁၁ ၊ ၾသဂုတ္ ၁၈ — သမၼတဦးသိန္းစိန္က တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ားကို ဖိတ္ၾကားကာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တုိက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို စတင္လုပ္ေဆာင္သည္။
၂ဝ၁၁ ၊ ၾသဂုတ္ ၁၉ — သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ေတြ႔ဆံုသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဦးသိန္းစိန္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအေပၚ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္မွတ္ခ်က္မ်ား ေပးခဲ့သည္။
၂ဝ၁၁၊ စက္တင္ဘာ ၃ဝ — သမၼတဦးသိန္းစိန္က လက္ရွိအစိုးရလက္ထက္အတြင္း ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းမည္ဟု ေၾကညာသည္။ တ႐ုတ္အစိုးရက ေငြေၾကးထည့္ဝင္ထားသည့္ အဆိုပါစီမံကိန္းကို ကခ်င္ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္သူမ်ားက ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။
၂ဝ၁၁၊ ႏိုဝင္ဘာ ၃ဝ — အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္သည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာျပည္သုိ႔ လာေရာက္ေသာ ပထမဆံုး အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ျဖစ္ၿပီး သူ၏ ခရီးစဥ္အတြင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ႏွင့္ ေတြ႔ဆံုသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ရာစုႏွစ္ထက္ဝက္ခန္႔ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရးျဖတ္ေတာက္ၿပီးေနာက္ အေနာက္အုပ္စုက ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျပန္လည္ထိေတြ႔မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။
၂ဝ၁၂၊ ဇန္နဝါရီ ၁၃ — အစိုးရက ထင္ရွားသည့္ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို လႊတ္ေပးရာ ၁၉၈၈ အေရးအခင္းကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည့္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္သစ္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား၊ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း ပါဝင္သည္။
၂ဝ၁၂ ၊ ဧၿပီ ၁ — ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ NLD ပါတီ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ရာ မဲဆႏၵနယ္ ၄၄ ခု အနက္ ေနျပည္ေတာ္အပါအဝင္ ၄၃ ေနရာတြင္ အႏုိင္ရသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လည္း လႊတ္ေတာ္အမတ္တစ္ဦးျဖစ္လာသည္။
၂ဝ၁၂၊ ဧၿပီ ၁၃ — ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံတကာမွ ထင္ရွားသူမ်ားအနက္ တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒးဗစ္ကင္မရြန္းက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈ ႐ုပ္သိမ္းရန္ ေၾကညာသည္။
၂ဝ၁၂ ၊ ဇြန္ ၈ — ရခုိင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶဘာသာရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္တို႔အၾကား ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားသည္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔ကုိ အစုိးရက ဘဂၤါလီလူမ်ဳိးအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည္။
၂ဝ၁၂၊ ၾသဂုတ္ ၂ဝ — မထုတ္ေဝမီတင္ျပရသည့္ စာေပစိစစ္ေရးစနစ္ကို ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ က်င့္သံုးၿပီးေနာက္ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနက ပယ္ဖ်က္လိုက္သည္။
၂ဝ၁၂ ၊ ေအာက္တိုဘာ ၂၁ — လူမ်ဳိးေရးဆူပူမႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေဒသခံ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ လူေပါင္း ၁၄ဝ,ဝဝဝ ေနရပ္မျပန္ႏုိင္ေသးဘဲ အမ်ားစုမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားျဖစ္သည္။ မြတ္စလင္အမ်ားအျပား ပင္လယ္မွတဆင့္ စြန္႔ခြာထြက္ေျပးသည္။
၂ဝ၁၂၊ ႏိုဝင္ဘာ ၁၉ — ဘားရက္အိုဘားမား ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ ေရာက္လာရာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနဆဲ အေမရိကန္သမၼတတစ္ဦး ပထမဆံုးအႀကိမ္ လာေရာက္လည္ပတ္ျခင္းျဖစ္သည္။
၂ဝ၁၃ ၊ မတ္ ၂ဝ — မိတၳီလာၿမိဳ႕တြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေစ်းဝယ္သူတစ္ဦးႏွင့္ မြတ္စလင္ ေရႊဆိုင္ပိုင္ရွင္တို႔အၾကား စကားမ်ားၾကရာမွ ဆူပူမႈတစ္ခု ၄ ရက္ၾကာျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ၄၃ ဦးထက္မနည္း ေသဆံုးသည္။
၂ဝ၁၃ ၊ ေမ ၃ဝ — အစိုးရႏွင့္ KIA အၾကား ေဆြးေႏြးမႈတစ္ခု ျပဳလုပ္ၿပီး တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ေလ်ာ့က်သြားေသာ္လည္း အပစ္ရပ္ေရး သေဘာတူညီခ်က္မရေသးေပ။
၂ဝ၁၃ ၊ ဧၿပီ ၂၂ — ဥေရာပသမဂၢက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚတြင္ လက္နက္ ေရာင္းခ်မႈမွလြဲ၍ က်န္ရွိေနသည့္ ပိတ္ဆို႔အေရးယူ မႈမ်ားကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္သည္။ ေရွ႕လပိုင္းအနည္းငယ္ကလည္း အေမရိကန္က ၎၏ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈမ်ားကို ႐ုပ္သိမ္း လိုက္ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရႏွင့္နီးကပ္ခဲ့သည့္ စီးပြားေရးသမားမ်ားကို အမည္ပ်က္စာရင္းတြင္ ဆက္လက္ထားရွိခဲ့သည္။
၂ဝ၁၃ ၊ ဇြန္ ၂၁ — လူမ်ဳိးေရးသေဘာထားတင္းမာသည့္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားက ညီလာခံတစ္ခုက်င္းပကာ မဘသဟု အတိုေကာက္ေခၚေဝၚသည့္ အမ်ဳိးဘာသာ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႔စည္းသည္။ ထိုအဖြဲ႔က လူမ်ဳိးႏွင့္ဘာသာကို ကာကြယ္ေပးမည့္ ဥပေဒသစ္မ်ား ျပ႒ာန္းေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည္။
၂ဝ၁၄ ၊ ဇူလုိင္ ၂ — မြတ္စလင္အမ်ဳိးသားတစ္ဦးက ဗုဒၶဘာသာအမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကို အဓမၼျပဳက်င့္ေၾကာင္း ေကာလာဟလ တစ္ခုကို ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးဝီရသူက Facebook တြင္ တင္လိုက္ၿပီးေနာက္ မႏၱေလးတြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္တို႔အၾကား အဓိက႐ုဏ္းတစ္ခုျဖစ္ခဲ့ၿပီး ႏွစ္ဦးေသဆံုးသည္။
၂ဝ၁၅၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ — ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔က အစိုးရတပ္စခန္းမ်ားကို တိုက္ခိုက္ရာမွ ရွမ္းျပည္နယ္ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ တိုက္ပြဲ မ်ားျဖစ္ပြားရာ ကိုးကန္႔တိုင္းရင္းသားအမ်ားစုအပါအဝင္ အရပ္သား သိန္းႏွင့္ခ်ီ၍ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရသည္။
၂ဝ၁၅ ၊ ဇြန္ ၁၅ — မဘသက အဆိုျပဳထားသည့္ မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ ပထမေလးခုကို သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္မွတ္ေရးထိုးသည္။ အဆိုပါအဖြဲ႔က တိုက္တြန္းထားသည့္ ဥပေဒအားလံုးကို လက္မွတ္ထိုးေရးအစီအစဥ္အေပၚ ျပည္ခိုင္ၿဖိိဳးပါတီလြမ္းမိုးထားသည့္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ကန္႔ကက္မႈအခ်ိဳ႕ရွိခဲ့သည္။
၂ဝ၁၅ ၊ ဇြန္ ၂၅ — စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးအမတ္မ်ားက ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒမွ အဓိကက်သည့္ အပုိဒ္တစ္ပုိဒ္အား ျပင္ဆင္ရန္ ကန္႔ကြက္လိုက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးတြင္ စစ္တပ္က အဆံုးအျဖတ္ေပး ႏုိင္သည့္ အခ်က္ကို လႊတ္ေတာ္တြင္း အေျပာင္းအလဲလုပ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ ေအာင္ျမင္မႈ မရခဲ့ေပ။
၂ဝ၁၅ ၊ ဇူလုိင္ ၃ — သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ က်န္းမာေရးအေျခအေနေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္မည္မဟုတ္ ေသာ္လည္း သမၼတသက္တမ္းဒုတိိယအႀကိမ္အတြက္ လႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ေၾကာင္း သမၼတ႐ံုးအႀကီးတန္း အရာရွိ တစ္ဦးက ႐ိုက္တာသတင္းဌာနသို႔ ေျပာသည္။
၂ဝ၁၅ ၊ ဇူလိုင္၈ — ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ႏိုဝင္ဘာ ၈ တြင္ က်င္းပမည္ဟု ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ေၾကညာ သည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၉၃ ခု၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၆,ဝ၇၄ ဦး ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မည္ဟု ထုတ္ျပန္သည္။
၂ဝ၁၅ ၊ ၾသဂုတ္ ၁၂ — ျပည္ခုိင္ၿဖိဳးပါတီအတြင္း ျပႆနာေၾကာင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ သူရဦးေရႊမန္းကို ပါတီဥကၠ႒ရာ ထူးမွ ဖယ္ရွားလုိက္သည္။
၂ဝ၁၅ ၊ စက္တင္ဘာ ၈ — ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးမႈမ်ား စတင္သည္။
၂ဝ၁၅၊ စက္တင္ဘာ ၂ဝ — ဒုတိယအႀကိမ္ထုတ္ျပန္လုိက္သည့္ မဲစာရင္းတြင္ အမွားအယြင္းမ်ား ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အေနျဖင့္ ျပင္ဆင္ေပးရန္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားက ေလွ်ာက္ထားႏုိင္ေၾကာင္း ေၾကညာသည္။
၂ဝ၁၅ ၊ ေအာက္တိုဘာ ၁၃ — ဇြန္၊ ဇူလုိင္လအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ေရႀကီးမႈေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ဆုတ္ရန္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကေဆြးေႏြးခဲ့ေသာ္လည္း စီစဥ္ထားသည့္အခ်ိန္အတုိင္း က်င္းပမည္ဟု ေၾကညာသည္။
၂ဝ၁၅ ၊ ေအာက္တုိုဘာ ၁၅ — လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႔ ၈ ခုက အစိုးရႏွင့္ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထိုးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အင္အားႀကီး တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္သည့္ KIA ႏွင့္ ဝျပည္ ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးတပ္မေတာ္ (UWSA) တို႔ ပါဝင္ျခင္းမရွိေပ။
ကိုးကား – ျမန္မာသတင္းဌာနမ်ား၊ ကုလသမဂၢ၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္၊
The Burma Fund, BBC, Reuters, The Irrawaddy, Human Rights Watch, International Crisis Group
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
