အံ့ခ်ီးဖြယ္လက္
သန္း၀င္းလႈိင္
စက္တင္ဘာ ၁၈၊ ၂၀၁၃
လူ၏ စိတ္ဆႏၵအရ အမ်ိဳးမ်ိဳးလွဳွုပ္ရွားနုိင္စြမ္းရွိေသာ ကိုယ္ခႏၶာ၏ အလြန္အသံုးဝင္သည့္ အစိတ္ အပိုင္းမွာ လက္ျဖစ္သည္။ သတၱေလာက၌ လူသားသည္ အျခားအျခားေသာ သက္ရွိတိရစၦာန္မ်ားနွင့္ တစ္သီး တျခား လမ္းခြဲထြက္ျပီးလွ်င္ ျမင့္မားဆန္းၾကယ္လွေသာ လူ႔ယဥ္ေက်းမွုဳ အေဆာက္အဦကို တီထႊင္ဖန္တီး နိုင္ခဲ့သည္မွာ လူ၏ ဦးေနွာက္နွင့္ လက္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။
လက္သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရွိ အဖိုးတန္ဆံုးေသာ ကိရိယာျဖစ္သည္း လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၏ တိုးတက္မွုဳ၊ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ၏ ၾကီးပြားခ်မ္းသာေရးကို လက္ကပင္လွွ်ုင္ ‘ လက္ေတြ ့ ‘ ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ စက္ မွဳထြန္းကားေသာ အေျခသို႔ေရာက္ရန္ လက္မဳွုကို အရင္းတည္ရသည္။ စက္မဳွုေခတ္ကို ေရာက္ျပီး ေနာက္၌လည္း လက္နွင့္ ကင္းကြာ၍ မျဖစ္ေသး။ လက္သည္ ဆက္လက္ပါဝင္ရေသးသည္။ အဏုျမဴကို အသံုးျပဳရာ၌လည္း လက္သည္ အေျခခံျဖစ္သည္။ စက္ယႏၱယားမ်ား တည္ေဆာက္ဖန္တီးရာ၌လည္း လက္မပါလွွ်င္မျပီးေခ်။ အေျခခံ ပံုစံမွအစျပဳ၍ လက္သည္ အဆင့္ဆင့္ တာဝန္ယူရသည္။ ေနာက္ဆံုး ကြန္ျပဴတာျဖင့္ ပံုစံဒီဇိုင္းေရးဆြဲျခင္း၊ အခ်က္အလက္မ်ား သြင္းထုတ္ျခင္း ျပဳလုပ္ရာ၌ လက္နွင့္ပင္ ကြန္ျပဴတာကို ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳရမည္မွာ မလြဲဧကန္ပင္တည္း။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုေသာ္ စိိန္ေဗဒါ၏ ေတးသြားကဲ့သို႔ ‘ သူ , မပါလွွ်င္ေလ အလွဴမျပီးသမို႔ ‘ ဟူ၍ပင္ ဆိုထိုက္ေပသည္။
ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔သည္ မိမိတို႔ အားကိုးရာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦး သို႔မဟုတ္ လုပ္ငန္းတစ္ခုခု ဆံုးရွံုးေသာအခါ ‘ တို႔ေတာ့ လက္ေမာင္းတစ္ဖက္ ျပဳတ္တာပဲ ‘ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ‘ တို႔ မွာ လက္ေတြ အျဖတ္ခံရတာ နဲ႔ ဘာထူူးေသးလဲ ‘ ဟူ၍ လည္းေကာင္း တင္စားေျပာဆိုေလ့ရွိသည္။
ျမန္မာစာေပတြင္ လက္နွင့္ ပတ္သက္ေသာဆိုရိုးစကားမ်ား၊ စကားပံုမ်ား အမ်ားအျပားရွိသည္။ ဥပမာ ‘လက္ခုပ္တြင္းကေရ သြန္လိုသြန္၊ ေမွာက္လို ေမွာက္ ‘၊ ‘ လက္ညွိဳးညႊန္ရာ ေရျဖစ္ ‘ ၊ ‘ လက္ညွိဳးမေကာင္း လက္ညွိဳး ‘ ၊ ‘ လက္မ မေကာင္း လက္မ᾽၊ ῾ လက္နွင့္ေရး ေျခနွုင့္ဖ်က္ ᾽၊ ῾ လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚ ᾽၊ ῾ လက္သည္း ဆိတ္ လက္ထိတ္နာ ᾽၊ ῾ လက္ဖ၀ါးလို ေမွာက္ခ်ီလွန္ခ်ီ ᾽၊ ῾ လက္ဦးဆရာ မည္ထိုက္စြာ ပုဗၺာစရိယ မိနွင့္ဖ ᾽ စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။
ဤ မွ်အေရးပါ အရာေရာက္လွေသာ လက္၏ အေၾကာင္းကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္ၾကပါစို႔။ ေဆးသိပၸံ ပညာရွင္မ်ား၏ အယူအဆအရ လက္သည္ ခႏၶာကိုယ္ အဂၤါအစိတ္အပိုင္း အားလံုးတို႔အနက္ အေရးပါ အရာေရာက္ဆံုးေသာ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည္။ စားရာ၌လည္း လက္ပါရသည္။ အိပ္ရာ၌လည္း လက္ကိုအား ျပဳ၍ အိပ္စက္ရသည္။ လမ္းေလွ်ာက္ရာ၌ပင္လွွ်င္ လက္မလႊဲဘဲ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ေလ်ွာက္မရဟု ဆိုသည္။
ပခံုးတစ္ဖက္တစ္ခ်က္မွ တစ္ခုစီ ေလွ်ာဆင္းသြားေသာ လက္နွစ္ဖက္သည္ အရုိးမ်ားနွင့္ ေနွာင္ဖြဲ့ ေနသည္။ လက္တစ္ဖက္စီတြင္ အရိုးေပါင္း (၂၇) ခုကို ခြဲျခားေဖာ္ျပရေသာ္ လက္ေကာက္ဝတ္၌ အရိုး (၈) ခု ၊ လက္ဖ၀ါးနွင့္ လက္ခံုၾကား၌ အရိုး (၅)ခု၊ လက္မတြင္ အရိုး (၂) ခု၊ က်န္လက္ညွိဳး ၊ လက္ခလယ္၊ လက္သူၾကြယ္နွင့္ လက္သန္းတြင္ အရိုး (၃) ခုစီျဖင့္ ၁၂ ခုျဖစ္၍ စုစုေပါင္း (၂၇) ခုရွိသည္။
ေဖာ္ျပပါ အရိုး(၂၇) ခုသည္ တေျဖာင့္တည္း တန္း၍ ေနွာင္ဖြဲ့ေနသည္မဟုတ္။ လက္ေကာက္ဝတ္ ၌လည္း အရိုးဆက္ရွိသည္။ လက္၀ါးရိုးနွင့္ လက္ေခ်ာင္းရိုးမ်ား၌လည္း အဆက္ရွိသည္။ လက္ဆစ္ကေလး မ်ား၌လည္း အရိုးဆက္မ်ားရွိၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေကြးအညြတ္၊ အေျပာင္းအလြဲ လုပ္နုိင္ျခငး္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ေကြးညြတ္ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသျဖင့္လည္း လက္သည္ ခရီးေရာက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
လက္ေကာက္ဝတ္ အရိုးမ်ားကို လက္ဖ်ံရိုး ၂ ေခ်ာင္းပူးတြဲ ဆက္သြယ္ထားသည္။ ထိုလက္ဖ်ံရိုးတြဲ နွစ္ေခ်ာင္းသည္ တံေတာင္ဆစ္ေနရာ၌ လက္ရံုး သို႔မဟုတ္ လက္ေမာင္းရိုးၾကီး နွင့္ ဆက္သြယ္မိျပန္သည္။ ဤသို႔အားျဖင့္ လက္တစ္ခုလံုးကို ၾကည့္လွွ်င္ ပခံုးနွင့္ လက္အိုးေနရာ၌ တစ္ဆက္၊ လက္ရံုး သို႔မဟုတ္ လက္ေမာင္းနွင့္ လက္ဖ်ံရိုးဆံုရာ၌ တစ္ဆက္၊ လက္ေကာက္ဝတ္ တစ္ေနရာ၌ တစ္ဆက္နွင့္ လက္ေခ်ာင္းရိုး ေနရာ၌ လက္ဆစ္ကေလးမ်ား ဆံုရာ အဆက္မ်ား စသည္ျဖင့္ အရိုးဆက္ေပါင္း အမ်ားအျပားကို ေတြ့ရ မည္ျဖစ္သည္။
လက္ရိုးမ်ား ေနွာင္ဖြဲ့တည္ရွိပံုကိုကား သိရွိခဲ့ၾကျပီ။ တစ္ဖန္ ထိုအရိုးမ်ားကို မည္သည့္ အရာမ်ား ဖံုးအုပ္စည္းေနွာင္ထားမည္ကို ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။
῾ေယာကၤ်ားဘသား၊ မ တစ္ေထာင္ တစ္ေကာင္ဘြား ᾽၊ ဟု လက္ေ၀ွ႔သမားမ်ား၏ ၾကံဳး၀ါးသံ ကိုၾကားဖူးၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုသို႔ ၾကံဳး၀ါးခိုက္ လက္ေမာင္းၾကြက္သားမ်ားကို ထုတ္၍ ျပသေလ့ရွိသည္ကို ေတြ့ဖူးေပလိမ့္မည္။
ထိုၾကြက္သားမ်ားပင္လွ်င္ လက္တစ္ခုလံုးကို စည္းေနွာင္ရစ္သိုင္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။ လက္ေမာင္း အိုးေနရာမွ လက္ေကာက္၀တ္ေနရာအထိ ၾကြက္သားမ်ားဖံုး အုပ္ေနၾကသည္။ လက္ေကာက္၀တ္မွ တစ္ဖန္ လက္ဖ်ားကေလးမ်ားတိုင္ေအာင္ ထိုၾကြက္သားမ်ားပင္လွ်င္ အသြင္ေျပာင္း၍ ဖြဲ့ေနွာင္ ရစ္ပတ္ထားၾကသည္။ ထိုအသြင္ေျပာင္းထားသည့္ ၾကြက္သားမ်ားကို လက္ဖ်ားေရာက္ ၾကြက္သားေၾကာမ်ားဟုေခၚသည္။ အေၾကာ မွ်င္ကဲ့သို႔ ၾကိဳးကိုင္း သဏၭာန္ရွိၾကသည္။
ဦးေနွာက္အာရံုမွ လိုသလို ေစခိုင္းမွဳကို လက္ေမာင္းၾကြက္သားမ်ားက တာဝန္ယူထမ္းရသည္။ လက္ေမာင္းၾကြက္သားမွတစ္ဆင့္ လက္ဖ်ံၾကြက္သားေၾကာအထိ အဆင့္ဆင့္ သတင္းပို႔သည္။ တိုေတာင္း လွေသာ လွ်ပ္တစ္ျပက္အတြင္း၌ လက္သည္လွဳပ္ရွားမွဳ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လိုသလိုျပဳလုပ္သည္။ လက္သီးဆုပ္ ရန္လိုလွ်င္ လက္သီးဆုပ္သည္။ လက္ခုပ္တီးစရာလိုလွ်င္ လက္ခုပ္တီးသည္။ စာအုပ္ကို ကိုင္စရာလိုလွ်င္ စာအုပ္ကို ကိုင္သည္။
လက္နွိပ္စက္ (၀ါ) ကြန္ျပဴတာ ကြ်မ္းက်င္စြာရိုက္နုိုင္သူကိုၾကည့္လွ်င္ လက္၏ အစြမ္းကို သိသာ နုိ္င္သည္။ အကၡရာစာလံုး ῾ ေသာ့᾽ (Key) မ်ားကို လံုးဝမၾကည့္ဘဲဦးေနွာက္၏ ညႊန္ျပမွဳကို ခံယူကာ အမွား အယြင္းမရွိ ရိုက္နိုင္သည္။ မည္သည့္ စာလံုးသည္ မည္သည့္ေနရာတြင္ ရွိသည္ကို လက္ေခ်ာင္းမ်ားက သိ၍ ေနၾကသည္။ စႏၵရားတီးရာ၌လည္း ဤ ကဲ့သို႔ပင္ျဖစ္သည္။ ဤ တြင္ ဦးေနွာက္နွင့္ လက္ ဆက္သြယ္ပံု ထူူးျခားသည္ကို ေတြ့ရွိရသည္။ မည္သို႔ေသာ စက္ကိရိယာမွ် လက္ကဲ့သို႔ က်နေသခ်ာစြာ လိုက္နာမည္ မဟုတ္ေပ။ေမတၱာမပ်က္သစၥာရိွစြာျဖင့္ေရႊလက္ျမဲျမဲတဲြႏိုင္ေစရည္ရြယ္၍လက္ထပ္လက္စြတ္မ်ားကို လက္သူ ၾကြယ္တြင္ ဝတ္ဆင္ၾကသည္မွာ လက္သူၾကြယ္ႏွင့္လူ ့ႏွလံုးသားသည္ဆက္စပ္ေန၍ မဟုတ္ပါေလာ။
လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၏ တိုးတက္ၾကီးပြားေရးကို လက္ကပင္ ဖန္တီးသည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ ဤ တြင္ လက္တစ္ခု လံုး အနက္ အဓိက အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုရွိသည္ကို ေဖာ္ျပလိုေပသည္။
ျမန္မာစကား၌ ျမင့္ေသာအေျခ၊ ဝင့္၀ါေသာ အေျခကို ျပဆိုရည္ညႊန္းလိုလ်ွင္ ῾ လက္မေထာင္ ᾽ သည္ဟူေသာ စကားကိုသံုးစြဲေလ့ရွိသည္။ ဤ စကားသည္ အပိုစကားမဟုတ္ေပ ။ အေၾကာင္းေသာ္ကား လူ၏ အဆင့္အတန္း တိုးတက္ျမင့္မားမွဳကို ဖန္တီးေသာလက္၌ လက္မသည္ အခရာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္တည္း။
῾ လက္မ ᾽ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ၌ပင္ ῾မ ᾽ ဟူေသာစကား ပါဝင္ေနသည္ကို သတိျပဳထိုက္သည္။ ပင္မ၊ တပ္မ၊ ျပည္မ ဟူေသာ အသံုးအနွဳန္းတို႔တြင္ ῾ မ ᾽ သည္ အဓိက သေဘာကိုဆိုျပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္ေခ်ာင္းငါးေခ်ာင္း၌ အဓိကျဖစ္ေသာ လက္ေခ်ာင္းတစ္ေခ်ာင္းကို လက္မ ဟု ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။
῾လက္မ ᾽သည္ က်န္လက္ေခ်ာင္း ေလးေခ်ာင္းကို ကုပ္စီးခ်ဳပ္ကိုင္ ကြပ္ကဲထားသည္။ ကေလာင္ ကိုကိုင္လွ်င္ လက္မ‚ ပါရမည္။ မပါလွ်င္မျဖစ္ ၊ ေရးသား၍ မရ။ အရာဝတၱဳတစ္ခုကို ကိုင္မည္၊ ဆုုပ္မည္ ဆိုလွ်င္ လည္း လက္မပင္ အေရးပါဆံုးျဖစ္သည္။ က်န္လက္ေခ်ာင္း ေလးေခ်ာင္းစလံုး၏ အေပၚ၌ အကြပ္အထိန္းသဖြယ္ လက္မက တာဝန္ယူရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္မကို အခရာ လက္ေခ်ာင္းဟူ၍ ေခၚဆိုၾကသည္။ တိရစၦာန္တို႔၌ လက္ရွိသည္ဆိုေသာ္လည္း အခရာသေဘာ သက္ေရာက္သည့္ လက္မ မရွိၾက။ လူနွင့္ အနီးစပ္ဆံုး ေမ်ာက္၌သာ ထို အခရာ သေဘာသက္ေရာက္သည့္ လက္မ ရွိသည္။ ထို လက္မရွိ၍ လူနွင့္ နီးစပ္ျခင္း ျဖစ္ေလသလားဟု လည္း ေတြးဆစရာပင္။
လက္သည္ ဤ ကမၻာၾကီးကို အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနသည္။ လက္၏ စြမ္းရည္သည္ အဏုျမဴ စြမ္းအင္၊ အာကာသယာဥ္ ၊ ဂ်က္ေလယာဥ္၊ အံ့မခန္း ျမင့္မား၍ ထုထည္ အလြန္ၾကီးမားသည့္ အေဆာက္ အဦမ်ား၊ စက္ယႏၱယားမ်ား အတိျပီးေသာ စက္မွဳေခတ္ အာကာသ သိပၸံေခတ္ၾကီးကို လက္ကပင္ ဖန္တီးခဲ့ သည္ မဟုတ္ပါေလာ။
လူအခ်င္းခ်င္း စိတ္ဓါတ္တက္ၾကြ အားတက္ေစရန္ ျပဳမူရာ၌ လက္ မပါလွ်င္မျပီးေခ်။ ဥပမာ အားက စားျပိဳင္ပြဲမ်ား၌ လက္ခုပ္ လက္၀ါးတီးသည္ကို ေတြ့ဖူးေပလိမ့္မည္။ ဤသို႔ လက္ခုပ္လက္၀ါးတီးလိုက္ျခင္းသည္ ပါ၀င္ယွဥ္ျပိဳင္သူတို႔ အားတက္ေစရန္ ဖန္တီးလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။
လူမ်ိဳးအသီးသီး၊ ဘာသာအယူ၀ါဒ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားသည္ လက္နွင့္ပတ္သက္ ေနသည္ ခ်ည္းျဖစ္သည္။
ဗုဒၶ၀ါဒီတို႔အဖို႔ ဘုရားတရားကို အာရံုျပဳရာ၌ လက္သည္ အဓိကျဖစ္သည္။ ဆုေတာင္း ဆုယူအမွု၌ လက္သည္ အေျခခံျဖစ္သည္။ လက္ကို အငံုအဖူးသဖြယ္ ယွက္ကူးလွ်က္ စိတ္၏ ဆႏၵကို ေဖာ္ျပၾကသည္။ ၾကည္ညိဳျမတ္နိုးသည့္ သေဘာကို လက္ျဖင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ျပသသည္။
အျခားအျခားေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္တို႔ အဖို႔လည္း ဤနည္းထပ္တူျဖစ္သည္။ အစၥလာမ္ ဘာသာဝင္တစ္ဦး ဝတ္ျပဳ၀တ္ျဖည့္ရာ၌ လက္ကို အဓိက ထားသည္။ ဆုေတာင္းဆုယူ ျပဳေသာအခါ လက္၀ါးကို အသာျဖန္႔၍ ဆုမြန္ေတာင္းဆိုၾကသည္။ ဆုမြန္ေတာင္း၍အျပီးတြင္ မ်က္နွာကို အသာပြတ္သည္။ နွလံုးသည္းစိုင္သို႔ ထိုးေဖာက္ေရာက္ရွိသည့္ သေဘာျပသျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ခရစ္ယာန္ ဘာသာဝင္အဖို႔လည္း ရင္ညြန္႔ဆီတြင္ လက္အုပ္ကေလးတင္ကာ အူလွိဳက္သည္းလွိဳက္ သေဘာျဖင့္ ဆုမြန္ေတာင္းဆိုသည္။ ဤနည္းအားျဖင့္ စိတ္တြင္ျဖစ္ေပၚေသာ သဒၵၵါၾကည္ညိဳစိတ္ကို လက္၏ ဟန္ပန္ျဖင့္ ျပသေလ့ရွိၾကေပသည္။
လူသည္ အကအခုန္ နွစ္သက္ေသာ သတၱ၀ါျဖစ္သည္ ။ လူမ်ိဳးအသီးသီး၌ သက္ဆိုင္ရာ ကခုန္နည္း မ်ားရွိၾကသည္။ အတြင္းစိတ္၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ၾကည္နူးေပ်ာ္ရႊင္သည့္ သေဘာကို လက္အမူအယာျဖင့္ ေဖာ္ျပၾကသည္။ လက္ဖ်ားကေလးမ်ား ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေပ်ာင္း နြဲ႔ႏြဲ႔ေနွာင္းေနွာင္း ျဖစ္ေအာင္ ေကြးညြတ္ ကခုန္မွုကို ၾကည့္ရွုူ၍ အကပညာေကာင္း မေကာင္း၊ သုခုမ အနုပညာ အရည္အေသြး ရွိမရွိကို လက္ကိုၾကည့္၍ ဆံုးျဖတ္ၾကသည္။ အနူပညာ၏ အရည္အေသြးကို လက္အသိမ္းအနွုတ္ စသည့္ လက္လွုပ္ရွားမွုကို ၾကည့္ရွူ၍ အကဲျဖတ္ၾကသည္။
အာကာသ သိပၸံေခတ္ကို ေရာက္ရွိေအာင္ လက္ကပို႔ေဆာင္ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ကို လက္မလႊတ္ နုိင္ေသးေပ။ အဏုျမဴစြမ္းအင္ မည္မွ်ၾကီးေစကာမူ လက္၏ တာ၀န္ကို အလံုးစံု မယူနိုင္ေသးေပ။သိပၸံ နွင့္ နည္းပညာ တိုးတက္ေနေသာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ လူ႔လက္ ကို တုပျပဳလုပ္ထားေသာ စက္ရုပ္ လက္ရုပ္မ်ား ေပၚေနျပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ယေန႔တိုင္ လက္၏ အစြမ္းကို မမီနုိ္င္ေသးေခ်။ ေနာင္တြင္လည္း မည္သည့္အခါမွ် မီနုိင္မည္မဟုတ္ေပ။
လူ၏ အဆင့္အတန္း၊ အေျခအေန၊ အရည္အေသြး စသည္တို႔ကို လက္ကပင္ ညႊန္ျပေနသည္။ လက္၀ါးျပင္ကို ၾကည့္ရွု၍ လူတစ္ေယာက္၏ ဘ၀အေျခအေနကို အကဲခတ္နုိင္ေသာ ဟတၱရိကေခၚ လကၡဏာ ပညာရပ္မ်ားရွိေနသည္ မဟုတ္ပါေလာ။ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကို ပူးကပ္၍ ေစ့မေစ့ ၾကည့္ရွုသည္။ လက္ေခ်ာင္းမ်ား ေစ့ေနပါက အသံုးအစြဲစိစစ္မည္။ ခ်မ္းသာမည္ဟု လကၡဏာ ပညာရပ္ျဖင့္ ေဟာေျပာသည္။ လက္ၾကားယိုေသာ္ အသံုးအျဖဳန္းၾကီးတတ္သည္ စသည္ျဖင့္ ေဟာေျပာၾကသည္။
လက္၀ါးျပင္မွ အေရးအေၾကာင္းမ်ား၊ လက္၏ ျဂိဳဟ္ခံုအေနအထား၊ လက္၀ါးျပင္၏ အေပ်ာ့အမာ၊ အေရာင္အဆင္း၊ လက္၀ါးပံုသဏၭာန္၊ လက္မပံု၊ လက္သည္း လက္ဖ်ားထိတ္ခရု၊ လက္ေဗြ စသည္တို႔ကို ၾကည့္ရွူ၍လည္းေကာင္း လူတစ္ေယာက္၏ အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊ အနာဂတ္ အေျခအေနတို႔ကို ရာနွုန္းျပည့္နီးပါးျဖင့္ မွန္ကန္ေအာင္ ေဟာေျပာနုိင္ေပသည္။
ထို႔ျပင္ လူတစ္ဦး လက္ေရးလက္သား၊ တတ္မွုကို ၾကည့္ရွု၍ လူ၏ အက်င့္စရိုက္နွင့္ စိတ္ေန စိတ္ထားကို ေလ့လာသိရွိနုိင္ေပသည္။ အေနာက္နုိင္ငံ လက္ေရးလက္သားကို ၾကည့္ရွု၍ လူကဲခတ္ျခင္း ပညာရပ္ကို ῾ဂရပ္အိုေလာ္ဂ်ီ ᾽ ( Graphology) ဟု ေခၚေလသည္။
လကၡဏာပညာျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ လက္ေကာက္၀တ္ေသြးေၾကာကုိ စမ္းရံုမွွ်ျဖင့္ ေရဂါရွိမရွိ လူ၏ အေျခ အေနမွန္ကို ေဆးပညာရွင္မ်ား ေျပာၾကားနုိင္သည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ကယ္လီဖိုးနိီးယား ေဆးတကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ ဂ်ီအီးဟိန္း ဆိုသည့္ ပုဂၢိဳလ္က လက္၏ အေျခအေနကို အကဲခတ္ၾကည့္ရွုရံုမွ်ျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္၏ ေရာဂါ ေ၀ဒနာအားလုံးကို သိရွိနုိင္သည္ဟုဆိုသည္။ နွလံုးေရာဂါကု ပါရဂူတစ္ဦးကလည္း လက္၀ါးျပင္၏ အေရာင္နွင့္ေခြ်းထြက္ပံုကို စမ္းသပ္ရန္ ကိရိယာ တစ္မ်ိးကိုပင္ တီထႊင္ေပးခဲ့ေလသည္။
လက္သည္ ေဆးပညာ၌ အသုံးဝင္သည္မဟုတ္။ လူ႔ယဥ္ေက်းမွု အရပ္ရပ္၌ လည္း လက္သည္ အသံုး၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည္။ လက္သည္ လူ႔သမိုင္းကို တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံု ေျပာင္းလႊဲနုိင္ေပသည္။
လူအခ်င္းခ်င္း ေမတၱာရွိသည့္သေဘာကိုလည္း လက္ျဖင့္ပင္ ျပသၾကသည္။ အေနာက္တိုင္း ယဥ္ေက်းမွဳအရ လက္ခ်င္းဆြဲ၍ နွုတ္ဆက္သည္။ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားက လက္ခ်င္းယွဥ္၍ ေသာ္လည္း ေကာင္း။ နဖူးေပၚလက္တင္၍ေသာ္လည္းေကာင္း တစ္ဦးကိုတစ္ဦး နွုတ္ဆက္ၾကသည္။ ေမတၱာပို႔ၾကသည္။ တပ္မေတာ္အသီးသီး၌လည္း အရိုအေသေပးမွုနွင့္ တာ၀န္အား ေလးစားမွုတို႔ကို လက္ျဖင့္ပင္ျပသၾကသည္။
လက္ဆြဲနွုတ္ဆက္သည့္ ဓေလ့မွာ လြန္ခဲ့သည့္ နွစ္ေပါင္း ၈ဝဝ ေက်ာ္ ၉ဝဝ ခန္႔က ပင္ စတင္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ လက္ဆြဲနဳတ္ဆက္သည့္ သေဘာ အရင္းအျမစ္မွာ ေအးခ်မ္းပါေစ ဟူ၍ ဆုမြန္ေတာင္း ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။
῾ ေအးခ်မ္းပါေစ ᾽ ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ အတိတ္နိမိတ္ ကိုေကာက္ယူသည္မွာလည္း အေၾကာင္းမဲ့ မဟုတ္ေပ။ ထိုေခတ္ ထိုအခ်ိန္က ေနထုိင္သူမ်ားသည္ စစ္တိုက္၊ ဓါးခုတ္၊ လံွထိုးမွုတြင္ လက္စြပ္အိပ္မ်ားကို အသံုးျပဳသည္။ အတိုက္အခိုက္ ေျပျငိမ္းေသာအခါမွသာ လက္စြပ္အိတ္ကို ခြ်တ္ၾကရသည္။ ဤသို႔ လက္စြပ္အိတ္ကို ခြ်တ္ခြင့္ရလွ်င္ရျခင္း လက္သက္သက္ကို ကိုင္တြယ္ၾကည့္ရွုနုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္ ဟူေသာ သေဘာျဖင့္ ၀မ္းေျမာက္ၾကသည္။ စိတ္၏ ေအးခ်မ္းမွုကို ခံစားၾကရသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ လက္သက္ သက္ကို ၾကည့္ရွူကိုင္တြယ္ ၾကည့္ရွုနုိင္သည့္အခ်ိန္အခါသည္ စစ္မဲ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးကာလမ်ိဳး၌သာ ျဖစ္နုိင္ေပသည္ မဟုတ္ပါေလာ။
ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမွုူ ဓေလ့၌လည္း လက္ကိုၾကာဖူးသဖြယ္ ပူးယွက္၍ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ႏွဳတ္ဆက္ သည့္အေလ့ ေရွးအခါက ပင္ရွိခဲ့သည္။
ထိမ္းျမားမဂၤလာအမွဳ၌လည္း ῾ လက္ထပ္᾽ ဆိုေသာ စကားကို သံုးၾကသည္။ သံုးသည့္အတုိင္းလည္း သတို႔သားနွင့္ သတို႔သမီးတို႔ကို နွစ္ဦးယွဥ္ထိုင္ေစျပီးေနာက္ ေျမဇာျမက္၊ ပန္းနံ႔သာရည္ထည့္ထားေသာ ေငြဖလား သို႔မဟုတ္ ခြက္ၾကီးတစ္ခုတြင္ လက္တစ္ဖက္စီ နွစ္ထားရသည္။ လက္နွစ္ထားစဥ္ လက္ထပ္ေပး သူက မဂၤလာအရာေျမာက္ေၾကာင္း ဂါထာတို႔ကို ရြတ္ဆိုေပးသည္။ ဂါထာဆံုးလွွ်င္ သတို႔သမီးလက္ေပၚသို႔ သတို႔သားလက္အုပ္ကာ ပ၀ါစည္းထားရသည္။ ျပီးလွွ်င္ လင့္၀တၱရား ၊ မယား၀တၱရားမ်ားကို ေျပာဆိုသြန္သင္ ဆံုးမသည္။ ဤ သို႔ျဖင့္ မဂၤလာအရာ ျပီးေျမာက္သည္။
ရွမ္းအမ်ိဳးသားတို႔၏ မဂၤလာလက္ထပ္ပံုမွာ သတို႔သားနွင့္ သတို႔သမီးတို႔၏ လက္တို႔ကို ခ်ည္ျဖဴၾကိဳးနွင့္ ခ်ည္ေနွာင္ေပးရသည္။ ၾကိဳးခ်ည္ေပးသူနွစ္ဦးက သတို႔သားနွင့္ သတို႔သမီးမ်ားအတြက္ ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္း၍ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ῾လက္ဖြဲ့႔᾽ ေလ့ရွိၾကသည္။ ၾကြေရာက္လာေသာ ဧည့္သည္မ်ားကလည္း လက္ဖြဲ့ၾကသည္။
ရခိုင္တုိင္းရင္းသားတို႔ လက္ထပ္ပံုမွာ မဂၤလာလက္ထပ္ထိမ္းျမားပြဲကို စတင္ေသာအခါ ῾အညြန္႔᾽ ရွိသူ အမ်ိဳးသမီးက ခ်ည္ခင္ကိုကိုင္ျပီး သတို႔သားနွင့္ သတို႔သမီးလက္ကို သုံးပတ္။ငါး ပတ္၊ ခုနွစ္ပတ္ စသည္ျဖင့္ ပတ္ရသည္။ အညြန္႔ရွိေသာ အမ်ိဳးသမီးဆိုသည္မွာ လူပ်ိဳအပ်ိဳ လက္ထပ္ျပီး ယခုတိုင္ ေမာင္နွံစံု အတူတကြ ေနထိုင္လွွ်က္ သားသမီး တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် ပ်က္စီးျခင္းမရွိေသးေသာ အိမ္ေထာင္ရွင္ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္သည္။
ေရအိုးစင္နွစ္လံုး၊ သတို႔သား၏ အိပ္ရာလိပ္နွင့္ ေသတၱာတို႔အျပင္ မဂၤလာထမင္းပြဲကို အထက္ပါအတုိင္း ခ်ည္ခင္ျဖင့္ ရစ္ပတ္သည္။ ဤသို႔ျပဳလုပ္သည္ကို ῾ျမားသည္᾽ ဟုေခၚသည္။ ယင္းေနာက္ မဂၤလာထမင္းကို လက္စံုစားၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ သတို႔သားနွင့္ သတို႔သမီးတို႔သည္ စားေသာက္ျပီးေနာက္ ေရဖလားတြင္ အတူတကြ လက္ေဆးၾကရသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ မဂၤလာအရာ ျပီးေျမာက္ေတာ့သည္။
သို႔ကလို ရိုးရာဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားအတုိင္း မျပဳလုပ္ဘဲ ရံုးတက္လက္ထပ္မည္ဆိုပါကလည္း လက္မပါလွ်င္မျပီးေခ်။ လက္မွတ္ထိုးျခင္း သို႔မဟုတ္ လက္ေဗြပံုစံနွိပ္မွ မဂၤလာအရာေျမာက္ေပသည္။
လက္ေဗြပံုစံဟူရာ၌ ကမၻာလံုးရွိလူဦးေရ အေျမာက္အျမားကို လက္ေဗြပံုစံျဖင့္ ခြဲျခားနုိင္သည္။ ရုပ္ရည္ခ်င္း ထပ္တူထပ္မွ် တူခ်င္တူမည္။ လက္ေဗြပံုစံကား မတူၾကေပ။ ထိုကဲ့သို႔ တစ္ဦး၏ လက္ေဗြပံုစံနွင့္ အျခားသူတစ္ဦး၏ လက္ေဗြပံုစံတို႔ မတူသည္ကို သိရွိလာသည္နွင့္ မွုခင္းမ်ား နည္းပါးေစရန္အတြက္ မွူခင္း တပ္ဖြဲ့မ်ားသည္ ထိုအခ်က္ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကေလသည္။
ရာဇဝတ္မွုက်ဴးလြန္သူမ်ားကို ေတြ ့ရွိေသာအခါ ထိုသူမ်ားကို ဓါတ္ပံုရိုက္ယူေလ့ရွိျပီးလွွ်င္ ထိုသူတို႔၏ လက္ေဗြပံုစံမ်ားကိုလည္း နွိပ္ယူမွတ္တမ္းတင္ထားေလ့ရွိၾကသည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ ေနာင္အခါ ရာဇတ္မွု မ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားခဲ့ပါမူ ထိုသူဟုတ္မဟုတ္ကို ထင္ရွားစြာ သိသာေစရန္အတြက္ျဖစ္သည္။ ခိုးယူတိုက္ခိုက္သည့္ ေနရာမ်ား၌ အမွတ္တမဲ့ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ လက္ေဗြပံုစံမ်ားနွင့္ လူဆိုး၏လက္ေဗြ ပံုစံမ်ားကို တိုက္ဆိုင္ၾကည့္ နုိင္သျဖင့္ ထိုအမွုအခင္းျဖစ္ပြားမွုတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္သူမ်ားကို ဖမ္းဆီးနုိင္ေလသည္။
တရားဥပေဒနွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ စာခ်ဳပ္မ်ား၌ လက္ေဗြပံုစံနွိပ္ျခင္းကို အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ပထမဆံုးနုိင္ငံ သည္ တရုတ္နုိင္ငံျဖစ္သည္။ ေရွးေခတ္မွ ယေန႔တိုင္ စာမတတ္သူမ်ားကို လက္မွတ္အစား လက္ေဗြပံုစံကို နွိပ္ယူၾကေလသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ လက္ေဗြပံုစံစနစ္သည္ ယေန႔တိုင္ ကမၻာသံုးျဖစ္ေနေပရာ လက္ေဗြကို လူတိုင္းလက္မ လႊတ္နိုင္ၾကေတာ့ေပ။
တဖန္ ဂီတေလာကသို႔ ေျခဦးလွည့္ၾကည္ပါက လက္နွင့္မကင္းသည္ကို ေတြ့ရေပမည္။ ဂီတသည္ လူ၏စိတ္ကို အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳမူနုိင္သည္။ ေဆြးေအာင္လုပ္နုိင္သည္။ လြမ္းေအာင္လည္းဖန္တီးနုိင္၏။ သာယာ ၾကည္နူး နွစ္သက္မွုကို ျဖစ္ေစနုိင္သည္။ စိတ္အားတက္ၾကြေအာင္လည္း ေသြးထိုးေပးနုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ သီခ်င္းသက္သက္ သီဆိုၾကားနာရရံုျဖင့္ ေဆြးမွု၊ လြမ္းမွု၊ ၾကည္နူးမွု၊ စိတ္အားတက္ၾကြမွု စသည့္ ရသတို႔ ျဖစ္ေပၚမလာနိုင္။ လက္ကေလးဖက္၍ တူရိယာသံကေလး ျဖည့္စြက္ေပးပါမွ စိတ္၏ခံစားမွု အရသာေပၚ လာမည္ျဖစ္ေပသည္။ ဤတြင္ လက္၏အရာရာ စြမ္းေဆာင္နုိင္ပံုကို သိသာနုိင္သည္။ တေယာထိုးထိုး၊ ေစာင္းပင္တီးတီး၊ စႏၵယားပင္ နွိပ္နွိပ္၊ ဒံုမင္းပင္ ခတ္ခတ္ မည္သည့္ တူရိယာကို အသံုးျပဳျပဳ လက္မပါ လွွ်င္မျပီးနုိင္ေပ။
လက္သည္ ခႏၶာကိုယ္တစ္ခုလံုးတြင္ အခ်ဳပ္ျဖစ္ေၾကာင္းကို အမ်ိဳးမ်ိဳးျပခဲ့ျပီ။ သို႔ေသာ္ ေရးသားေဖာ္ျပရန္ မကုန္ေသးေပ။ စိတ္သေဘာထားနွင့္ အက်င့္စရိုက္ကို ေလ့လာအကဲခတ္ရာ၌ မ်က္နွာအမူအရာကို ၾကည့္၍ အကဲခတ္ျခင္းထက္ လူတစ္ေယာက္ အမွတ္တမဲ့ လက္မ၊ လက္ေခ်ာင္းတို႔၏ လွုပ္ရွားပံုကို ၾကည့္ရွဳ၍ အကဲခတ္ျခင္းက ပိုမိုခရီးေရာက္ေပသည္။ အေၾကာင္းေသာ္ မ်က္နွာသည္ ဟန္ေဆာင္၍ အမူအရာ ေျပာင္းလြဲနိုင္သည္။ လက္၏လွုပ္ရွားမွု အမူရာသည္ မသိစိတ္နွင့္ ႏြယ္ငင္ဆက္စပ္ေနသျဖင့္ ေျပာင္းလြဲ၍ မရေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္မွတ္အတု၊ လက္ေရးအတုမ်ားကို လြယ္ကူစြာ ခြဲျခားနုိင္ေပသည္။
ကမၻာေက်ာ္ မ်က္မျမင္၊ နားမၾကား၊ စကားမေျပာနုိင္သည့္ မစၥက္ဟယ္လင္ကဲလာသည္ ကမၻာေက်ာ္ ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ား၏ စိတ္ေနသေဘာထားကုိ လက္ကိုစမ္းသပ္ၾကည့္ရံုမွ်ျဖင့္ တိက်စြာ အေျဖေပးနိုင္သည္။
နားမၾကားသူမ်ားအတြက္ တီထႊင္ထားေသာ လက္ဟန္ေျခဟန္ျပ ဘာသာစကားသည္ သိပၸံနည္း ပညာဆိုင္ရာ လူအမ်ားစိတ္၀င္စားလာေသာ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေနေပျပီ။ လြန္ခဲ့ေသာ အနွစ္၂ဝမွ စတင္၍ ဘာသာေဗဒပညာရွင္မ်ားက လက္ဟန္ျပ ဘာသာစကားမွာ နားမၾကား၊ စကားမေျပာနိုင္သူမ်ားအတြက္ အလြန္အသံုး၀င္ေသာ ပညာရပ္အျဖစ္ သိရွိနားလည္ခဲ့ၾကသည္။ လက္ဟန္ျပမွု တစ္ခုစီတိုင္းကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားသည္။ ၄င္းလက္ဟန္ျပ ဘာသာစကားကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၌ ῾ အေမရိကန္ လက္ျပဘာသာစကား᾽ (American Sing Language ASL ) ဟုေခၚေ၀ၚၾကသည္။
မ်က္မျမင္ဒုကၡိတမ်ား စာေပသင္ၾကားနုိင္ရန္ ῾ လက္စမ္းစာေပ᾽ ကိုတီထႊင္ခဲ့သူကား ျပင္သစ္နုိင္ငံသား ῾ လူ၀ီဘေရး᾽ Louis Braile ဆိုသူျဖစ္သည္။ ပုိ၍အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းသည္မွာ လူ၀ီဘေရး ကိုယ္တိုင္ပင္ ဘ၀၀ဋ္ေၾကြးမကင္း၍ မ်က္မျမင္ဘ၀သို႔ ေရာက္ေနရသူျဖစ္သည္။ ဘေရး၏ လက္စမ္းစာေပမွာ မ်က္စိမျမင္ သူမ်ားအား စာရြက္ေပၚတြင္ လက္ျဖင့္စမ္းသပ္နိုင္ေသာ ေဖာင္းၾကြေနေသာ အဖုကေလးမ်ား ျပဳလုပ္၍ သေကၤတျဖင့္ သင္ၾကားေသာနည္းပင္ျဖစ္သည္။ ဘေရးနည္း၌ သေကၤတ ၆၃ မ်ိဳးရွိ၍ ထိုသေကၤတမ်ားသည္ ေအ၊ ဘီ၊ စီ ( A.B.C) စေသာ ေရာမအကၡရာအားလံုးအက်ံဳး၀င္သည္။ ထိုမွ်မက သံယုဂ္နွင့္ ပုဒ္မ စသည္တို႔ကိုလည္း သေကၤတအားျဖင့္ ပါ၀င္၏။ ဘေရး၏နည္းမွာ စကၡဳအာရံုျဖင့္ စာဖတ္သည့္အခါ ေဖာ႒ဗၺာရံုတည္း ဟူေသာ လက္နွင့္ေတြ့ထိျခင္းျဖင့္ စာေရးစာဖတ္ျခင္းျဖစ္သည္။
အားကစားေလာက၌လည္း လက္မပါလွွ်င္မျပီးေခ်။ အေလးမ၊ ဓါးခုတ္၊ လက္ေ၀ွ႔၊ စားပြဲတင္တင္းနစ္၊ ေဘာ္လီေဘာ၊ ကြ်မ္းဘား၊ သံလံုးပစ္၊ သံျပားပစ္၊ လွံတံပစ္၊ တုတ္ေထာက္ခုန္၊ စစ္တုရင္၊ ေသနတ္ပစ္၊ ျမားပစ္ စသည့္ အားကစားနည္းမ်ားသည္ လက္၏ခြန္အားနွင့္ အခ်ိန္အဆမ်ားေပၚတြင္ တည္မွီေနသည္မဟုတ္ပါလား။
ထိုနည္းတူ ပန္းခ်ီပန္းပု၊ အကစသည့္ သုခုမ ပညာရပ္မ်ားနွင့္ဇာထိုး၊ ပန္းထိုး၊ ရက္ကန္းခတ္ ၊ ေတာင္းယက္၊ အိုးလုပ္ စသည့္ လက္မွုပညာရပ္မ်ား၌ လက္၏အေရးပါပံုကို ေလ့လာၾကည့္ပါက သိနုိင္ ေပသည္။
ေရေၾကာ၊ ေျမေၾကာတိုပကို ရွံုံ႔နုိင္ေသာေခတ္ၾကီးတြင္ စာေၾကာကိုရွံ႔ဳနုိင္ေသာ အတတ္ပညာတစ္ခုမွာ ῾လက္ေရးတို᾽ ပညာရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ လူတစ္ေယာက္၏ နွုတ္မွ ကရားေရလႊတ္တတြတ္တြတ္ ေျပာသြားေသာ စကားမ်ားကို သာမန္လက္ေရးျဖင့္ လိုက္ေရးၾကည့္ေသာ္ စာတစ္ေၾကာင္းမွ်ေလာက္ကိုသာ မီေအာင္ေရး နိုင္ေပမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စကားေျပာသူ၏ အရွိန္အတိုင္းလံုးေစ့ပတ္ေစ့ အမီလိုက္၍ ေရးနုိင္ေစျခင္းငွာ လက္ေရးတိုစနစ္ကို တီထႊင္ခဲ့ၾကသည္။
ကမၻာ့ေခတ္မီ လက္ေရးတိုနည္းစနစ္ကို တီထႊင္ခဲ့သူကား အဂၤလန္ျပည္ ေ၀းလ္ရွိဳင္းယားနယ္သား အိုက္အက္ပစ္တမင္း Isaac Pitman ဆိုသူျဖစ္သည္။ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ လက္ေရးတိုနည္းစနစ္ကို တီထႊင္သူ မ်ား၌ ဦးအုန္းေဖ၊ ဦးသိန္းေမာင္၊ ဇြဲဦးအုန္းခ်ိန္၊ ဦးေဌးေမာင္၊ ေရႊဘို ဦးဘျငိမ္း တို႔မွာ ထင္ရွားေပသည္။
အထက္လူနွင့္ ေအာက္လူခြဲျခားရာ၌ ျမန္မာတို႔သည္ ῾ လက္ေအာက္ငယ္သား᾽ ဟူေသာ အသံုးအ နွုန္းျဖင့္ ခြဲျခားသည္။ ျမန္မာေ၀ါဟာရမ်ားအနက္ ῾ လက္ ᾽ ပါေသာ အသံုးအနွုန္းတို႔ကို ေပါင္းရံုး၍ေဖာ္ျပရေသာ္ ῾ လက္ကိုင္တုတ္᾽၊ ῾ လက္ေထာက္᾽၊ ῾ လက္ေအာက္ခံ᾽၊῾ လက္ပမ္းေပါက္ခတ္᾽၊῾လက္ခံ᾽၊ ῾လက္စသိမ္း᾽၊ ῾ လက္စြမ္းလက္စ᾽၊ ῾လက္စြဲ᾽၊῾လက္ေစာင္းထက္᾽၊῾ လက္လႊဲလက္ေျပာင္း᾽၊ ῾လက္ဆင့္ကမ္း᾽၊ ῾လက္ေဆာင္᾽၊ ῾လက္ဖြဲ့᾽၊῾လက္ေဆာ့᾽၊῾လက္တက္᾽၊῾လက္တန္း᾽၊῾လက္ထက္ပြား᾽၊῾လက္ပူးလက္ၾကပ္᾽၊῾လက္ေထာက္ခ်᾽၊ ῾လက္ပန္းက်᾽၊῾လက္အေျမွာက္᾽၊῾လက္ပြန္းတတီး᾽၊῾လက္ဖြ့ဲထိုး᾽၊῾လက္မတင္ကေလး᾽၊῾လက္မရြံ႔သား᾽၊ လက္မြန္မဆြ᾽၊῾လက္လီလက္ကား᾽၊῾လက္မွိဳင္ခ်᾽၊῾လက္ရင္းေၾကး᾽၊῾လက္ေရြးစင္᾽၊῾လက္ေ၀ွ႕᾽၊῾လက္နက္မဲ့᾽၊ ῾လက္လႊတ္᾽၊῾လက္ေလ်ာ့᾽၊῾လက္နက္᾽၊῾လက္ေရးတို᾽၊῾လက္နွိပ္စက္᾽၊῾လက္၀ဲ᾽၊῾လက္၀တ္ရတနာ᾽၊လက္၀တ္လက္စား᾽၊῾လက္ယာ᾽၊῾လက္ေရးမူ᾽၊῾လက္မွတ္᾽ စသည္တို႔ျဖစ္ေလသည္။
အထက္ေဖာ္ျပပါ ျမန္မာအသံုးအနွုန္းမ်ားမွာ မွတ္မိသေရြ႔ အနည္းအက်ဥ္းသာျဖစ္သည္။ လက္၏ စြမ္းရည္မွာ အံ့ခ်ီးဖြယ္ျဖစ္သကဲ့သို႔ ျမန္မာ့လက္သံုးစကား အသံုးအနွုန္းမ်ားမွာလည္း ၾကြယ္၀မ်ားျပား လွေပေတာ့သည္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
