သန္းဝင္းလိႈင္ -သမိုင္းတေကြ႕မွ ဦးပိန္တံတား
(မိုးမခ) ေအာက္တိုဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၈
ကဝိလကၡဏာဒီပနီက်မ္း၌ မင္းႀကီးသီရိမဟာေဇယ်သူက “ေရစစ္ကိုင္း၊ လိႈင္းပခန္းငယ္၊ လယ္ေတာင္ကြင္း၊ စပါးရမည္းသင္း၊ အင္းေတာင္တမန္၊ ကန္မိတၳီလာ” ဟူ၍ ဖြဲ႕ထားသည့္အတိုင္း အမရ ပူရၿမိဳ႕၏ ေတာင္ဘက္တြင္ တည္ရွိသည့္ ေတာင္သမန္အင္းသည္ အေရွ႕မွ အေနာက္သို႕ ႏွစ္မိုင္၊ ေတာင္မွ ေျမာက္သို႕ တစ္မိုင္ က်ယ္ဝန္း လ်က္ စုစုေပါင္း ၂၃၁ ဒသမ ၇၃ ဧက က်ယ္ဝန္းေပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အထူးျခားဆံုး သဘာဝေရခ်ိဳအင္းႀကီး ျဖစ္ သည္။ ေတာင္သမန္အင္းသည္ ဧရာဝတီျမစ္ေရျပင္ ျမင့္တက္ခ်ိန္ မိုးရာသီ၌ ေရမ်ား ျပည့္လွ်ံလ်က္ရွိသည္။ ဂိမွာန ေႏြရာသီတြင္ ပတ္ၾကားအက္ ေျမႀကီးေပၚ၌ ယာသမားက ထြန္ခ်ၾကသည္။ တံငါသည္တို႕ကလည္း ဖား ငါး ရွာေဖြၾကသည္။
ေတာင္သမန္အင္း၏ အေနာက္ဘက္ကမ္းနဖူးတြင္ ဘိုးေတာ္ ပဒံုမင္း တည္ခဲ့ေသာ အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္း ရွိသည္။ ပဒံုမင္း သည္ အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္ကို ‘အင္းအိုင္ဝိုင္းလည္ ဘိုးေတာ္တည္၊ ေရႊျပည္အမရ၊ သာေမာစြ’ ဟု အမွတ္အသားျပဳသည့္အတိုင္း ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၁၄၄ (ခရစ္ ၁၇၈၂) တြင္ တည္ခဲ့သည္။ ပဒံုမင္းတရား သည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဆာက္လုပ္ၿပီးေနာက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၄၅ ခုႏွစ္ တြင္ အင္းဝၿမိဳ႕ေတာ္မွ အမရပူရသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕စံေတာ္မူသည္။ ထို႕ေနာက္ ဘႀကီးေတာ္ေခၚ စစ္ကိုင္းမင္း၊ သာယာဝတီမင္းေခၚ ေရႊဘိုမင္း၊ ပုဂံမင္း၊ မင္းတုန္းမင္းတို႕ အသီးသီး ထီးနန္းစိုက္ခဲ့ရာ မင္းအသီးသီးတို႕သည္ နန္းသက္ေပါင္း ၇၄ ႏွစ္ စိုးစံခဲ့သည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေဟာင္းျဖစ္သည္။ ေတာင္သမန္အင္းႏွင့္ ေတာင္သမန္တံခါး (ဝါ) ဦးပိန္တံတား သည္ ခြဲျခား၍မရေပ။
ဦးပိန္တံတား
ကုန္းေဘာင္ဆက္ နဝမေျမာက္ ပုဂံမင္းလက္ထက္ အမရ ပူရၿမိဳ႕ဝန္ ဘိုင္ဆပ္၏တပည့္
ၿမိဳ႕စာေရးဦးပိန္သည္ မိုးကာလ ေတာင္ သမန္ ၁၂ ရပ္မွ လူအမ်ား သြားလာရခက္ခဲသည့္ ဒုကၡကိုျမင္၍ ေတာင္သမန္အင္းကို ျဖတ္ကာ တံတားခင္းရန္ အၾကံျဖစ္ေပၚလာ သည္။ ၿမိဳ႕ဝန္ ဘိုင္ဆပ္ႏွင့္ ဦးပိန္တို႕သည္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ မူဆလင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္မ်ား ျဖစ္ ၾကသည္။ ပုဂံမင္း၏ အိမ္ေတာ္ပါ ငယ္ကြ်န္မ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ မင္းကြ်မ္းဝင္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသျဖင့္ ေတာင္သမန္အင္းကို ျဖတ္၍ တံတားခင္းရန္ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ပုဂံမင္းထံမွ လြယ္လြယ္ႏွင့္ ရၾကသည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
တံတားေဆာက္လုပ္ရာတြင္ စစ္ကိုင္း၊ အင္းဝ နန္းေတာ္ အိမ္ေတာ္မ်ားမွ သစ္သားေဟာင္းမ်ားကို အသံုးျပဳလိုေၾကာင္း ေလွ်ာက္ တင္ၾကေသာအခါ ပုဂံမင္းက နန္းေတာ္ အိမ္ေတာ္မ်ားမွ သစ္သား မ်ားကို ေက်းေတာ္မ်ိဳး ကြ်န္ေတာ္မ်ိဳးမ်ား အသံုးမျပဳႏိုင္။ သာသနိက အေဆာက္အအံုလုပ္ရန္မွာလည္း မွဴးမတ္တို႕ အသံုးျပဳေနထိုင္ဖူးၿပီး ျဖစ္၍ မသံုးလို။ အလဟသတ္ ေဆြးျမည့္ပ်က္စီးမည့္အေရးကို ျမင္ သျဖင့္ အမ်ားအတြက္ တံတားေဆာက္ရန္ ခြင့္ျပဳလိုက္သည့္ဆိုသည္။ အဆိုပါတံတားကို ဦးပိန္က ဦးစီးေဆာက္လုပ္သျဖင့္ ‘ဦးပိန္တံတား’ ဟု အမည္တြင္သလို ေတာင္သမန္အင္းကို ျဖတ္ကူးထားသျဖင့္ ‘ေတာင္သမန္တံတား’ ဟုလည္း ေခၚၾကသည္။
အဆိုပါတံတား ေဆာက္လုပ္ခ်ိန္မွာ ၂ ႏွစ္မွ် ၾကာခဲ့သည္။ တံတားေဆာက္သည့္ႏွစ္က အလြယ္တကူ မွတ္မိေစရန္ “အင္းက ေအာ္အာ ေဆာက္လုပ္ကာ” (၁၂၁၁ ခု) “အင္းကေအာ္ညီး၊ ေဆာက္ လုပ္ၿပီး” (၁၂၁၃ ခုႏွစ္) ဟု ေျပာဆိုၾကသည္။ ယခုအခါ တံတား ၏သက္တမ္းသည္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ဆိုလွ်င္ ၁၆၇ ႏွစ္ ရွိၿပီျဖစ္သည္။
တံတားေဆာက္လုပ္ရာ၌ ေရွးေခတ္ျမန္မာ့အင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္တို႕သည္ စေကးမွန္ခ်ိန္ စသည္တို႕မပါ၊ ေျခလွမ္းျဖင့္သာ တိုင္းတာ ၾကသည္။ လိႈင္းဒဏ္ ေလဒဏ္ ခံႏိုင္ရန္အတြက္လည္း တံတားႀကီး ကို ေျဖာင့္တန္းစြာ မေဆာက္ဘဲ ေတာင္ဘက္သို႕ ဦးေမာ့ေကြ႕ဝိုက္ ကာ က်င္တြယ္ခ်ိဳးသဏၭာန္ စီမံေဆာက္လုပ္ထားသည္။ တံတားတိုင္ ေျမဝင္သည္ ‘တစ္ရပ္တစ္သူ’ (လက္ခုပ္တစ္ေဖာင္ သို႕မဟုတ္ ၇ ေပ) အနက္ရွိသည္။ ေျမဝင္တိုင္အဖ်ားကိုလည္း ခဲတံသဖြယ္ ခြ်န္ ထားသည္။ ေျမဝင္တိုင္ ေျခဖ်ားကို အေပါက္ေဖာက္၍ ထူးႏွစ္ခ်က္ ခတ္ထားသည္။ ဝရန္တာႏွစ္ဖက္ကာ၍ အခင္းက သံုးထပ္သံုးလႊာ ခင္းထားသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ “ေျမဝင္တသူ၊ ထူးမႈႏွစ္ခ်က္၊ ႏွစ္ဖက္ ဝရန္တာ၊ ခင္းသံုးလႊာႏွင့္” ဟူ၍ ေဆာင္ပုဒ္ကေလး ထုတ္ထား သည္။ တံတားႀကီး ေဆာက္လုပ္စဥ္က ရွိသည့္ တိုင္ေပါင္းကိုလည္း “နဝအ႒ေဇယေမာင္ပိန္” (၉၈၄) တိုင္ ရွိသည္ဟု အမွတ္အသား ျပဳထားသည္။
သို႕ေသာ္ ေနာင္တြင္ တံတားႏွစ္ဖက္ထိပ္ အုတ္တံတားကို ျဖဳတ္၍ အသားတံတား အစားထိုး ေဆာက္လုပ္သျဖင့္ တံတားတိုင္ မ်ား တိုးလာသည္။ ဇရပ္ေလးေဆာင္မွ တိုင္မ်ားပါ ေပါင္း၍ ေရတြက္ လွ်င္ တိုင္ေပါင္း ၁၀၈၆ တိုင္ျဖစ္သည္။ နားေနရန္ ဇရပ္ေလးေဆာင္ ေဆာက္လုပ္ထားသည္။ ဘုရင့္စစ္ေလွႀကီးမ်ား၊ ျပည္ႀကီးမြန္ေဖာင္ ေတာ္ စေသာ ဘုရင့္ေဖာင္ေတာ္မ်ား လြယ္ကူစြာ ျဖတ္သန္းသြားႏိုင္ ရန္ ‘ေဖာင္ေၾကာင္း’ (၉) ခု ထားသည္။ ေဖာင္ေၾကာင္းအခင္းတို႕ သည္ လြယ္ကူစြာ ျဖတ္ႏိုင္သည္။ အခန္းေပါင္း ၄၈၂ ခန္းရွိ၍ အခန္းၾကမ္းျပင္ ၉ ခ်ပ္ ထပ္ခင္းထားသည္။ တံတားအရွည္မွာ ၃၃၉ တာႏွင့္ ၂ ေတာင္ (၃၉၆၇ ေပ) ရွိသည္။ ေလးခ်ိဳးသံုးခ်ိဳးပင္ ရွည္လ်ားသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးစ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္က ေတာင္သမန္အင္း တြင္ ေရအလြန္ႀကီးသျဖင့္ တံတားႀကီး ေရျမႇဳပ္ကာ လိႈင္းဒဏ္ေၾကာင့္ တိုင္အခ်ိဳ႕ ျပဳတ္ထြက္သြားသည္။ အခန္းအခ်ိဳ႕လည္း ပ်က္စီးသြားခဲ့ သည္။ ယင္းသို႕ ပ်က္စီးသည့္ အခန္းအခ်ိဳ႕ကို ေတာင္သမန္ရြာတြင္ ေနထိုင္ေသာ အမရပူရအမတ္ ဦးဘသီက ဦးစီး၍ အခန္းအခ်ိဳ႕မွ သစ္သားအခင္းမ်ားႏွင့္ ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။
၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္လည္း အဆမတန္ ေရႀကီးခဲ့ျပန္သျဖင့္ တံတားႀကီး ေရနစ္ျမႇဳပ္၍ ပ်က္စီးခဲ့ရျပန္သည္။ လိႈင္းဒဏ္ ေလဒဏ္ ေၾကာင့္ အခန္းေပါင္း ၈၀ ေက်ာ္ ေရထဲပါသြားသည္။ တံတားေပၚ မည္သူမွ် ျဖတ္သြား၍မရေတာ့ေပ။ ထို႕ေၾကာင့္ မဟာဂႏၶာ႐ံုဆရာ ေတာ္ႀကီးႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္ျပည္သူ႕ေကာင္စီတို႕ ဦးစီး၍ ျပည္သူလူထုအမ်ား ေကာင္းမႈျဖင့္ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ တံတားထိပ္အနီး ဇရပ္တစ္ခု ကို စာေရးဆရာႀကီးတက္တိုး မိသားစုက ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေပးခဲ့ သည္။
ၿမိဳ႕ဝန္ဘိုင္ဆပ္ႏွင့္ ၿမိဳ႕စာေရးေမာင္ပိန္
ပုဂံမင္းလက္ထက္ (၁၈၄၆-၁၈၅၂) တြင္ ၿမိဳ႕ဝန္ (၅) ဦး အထိ ခန္႕အပ္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ယင္းတို႕မွာ (၁) မင္းႀကီး မဟာမင္းလွသီရိဘြဲ႕ခံ ဦးေရႊေမာင္၊ (၂) မင္းႀကီးမဟာမင္းေခါင္ ေက်ာ္ထင္ဘြဲ႕ခံ ဦးအုပ္၊ (၃) ေဆယက္ခန္ေခၚ ဘိုင္ဆပ္၊ (၄) ဦးအုပ္ (အမည္တူ)၊ (၅) မဟာစည္သူဦးေမာင္ကေလးတို႕ ျဖစ္ၾက သည္။
ပုဂံမင္းလက္ထက္တြင္ တန္ခိုးႀကီးလာေသာ ေဆယက္ခန္ သည္ သူ႕ကို ‘ဘိုင္ဆပ္’ ဟု ေခၚတြင္ေစသည္။
ယင္းဘိုင္ဆပ္မွာ ယင္းတို႕ဘာသာစကားအရ ‘အစ္ကို’ဟု အနက္ရ၍ ‘ဆပ္’ ဆိုသည္ မွာ ‘ဆရာ’ဟု
အဓိပၸာယ္ရသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘိုင္ဆပ္ဆိုသည္မွာ ‘အစ္ကိုဆရာ’ ဟု အဓိပၸာယ္ရသျဖင့္ တမင္ပင္ အထက္စီးျဖင့္ ေခၚေစျခင္းျဖစ္ဟန္ရွိသည္။
ဘိုင္ဆပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ စာေရးဆရာမႀကီး ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး ၏ ‘ရတနာပံု၏ နိဒါန္းႏွင့္နိဂံုး’ စာအုပ္ (တတိယအႀကိမ္ ၂၀၁၂) စာမ်က္ႏွာ (၁၉)၌-
“… ဘုရင္သစ္ (ပုဂံမင္း)လက္ထက္တြင္ အေဝးၿမိဳ႕ဝန္မ်ား ရွိသလို မင္းေနျပည္ေတာ္ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္၌လည္း ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္မ်ား တစ္ေယာက္မက သံုးေလးဦးအထိ ခန္႕ထား၍ သူေကာင္းျပဳထားေလ့ ရွိၾကရာမွ ပုဂံမင္းတရားလက္ထက္တြင္ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္မ်ားအေပၚ တြင္ အိမ္ေတာ္ပါ ဘိုင္ဆပ္လို အႀကီးအမွဴး ၿမိဳ႕ဝန္အျဖစ္ ထပ္၍ ခန္႕အပ္သူေကာင္းျပဳထားလိုက္ေလသည္။
ဤတြင္ ၿမိဳ႕ဝန္လက္သစ္ႀကီး ဘိုင္ဆပ္သည္ အျခားၿမိဳ႕ဝန္ တို႕အေပၚ ေက်ာ္လႊား၍ တန္ခိုးအာဏာ ထြားလ်က္ရွိသူျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္လက္ေအာက္တြင္ ၿမိဳ႕စာေရးဆရာမ်ားလည္း ရွိေသးသည္။ ထိုၿမိဳ႕ဝန္မ်ားတြင္ ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ ဘိုင္ဆပ္က လက္သပ္ေမြးျမဴထား ေသာ ၿမိဳ႕စာေရးမွာ ‘ေမာင္ပိန္’ ဆိုသူျဖစ္သည္။ (ဘိုင္ဆပ္သည္ ဩဇာအရွိန္အဝါႀကီးလာေသာအခါ သူ႕တပည့္ လူမိုက္မ်ားျဖစ္သည့္ ေမာင္ပိန္ကို ၿမိဳ႕စာေရးခန္႕သလို၊ ေရႊေဘာ္ကို တံခါးနီမွဴး၊ ငမံႈကို ေဈးေခါင္း၊ ငရွင္ေလးကို ထန္းေခါင္း စသည့္ရာထူးမ်ား ေပးအပ္ ခဲ့သည္။)
ၿမိဳ႕စာေရးေမာင္ပိန္သည္ ရာထူးရခါစက သာမညမွ်သာျဖစ္ ေသာ္လည္း ပုဂံမင္း နန္းစံ (၆) ႏွစ္ကာလ (၁၈၄၆-၁၈၅၂) အတြင္း သူေဌးႀကီးဦးပိန္ ျဖစ္လာခဲ့ေပသည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္စာေရးဦးပိန္၊ သူေဌး မင္းဦးပိန္ဟူ၍ ႏိုင္ငံေတာ္ေလးရပ္မွာ ေက်ာ္ေစာသတင္းအရွိန္ ေတာ္ ေတာ္ျပင္းတဲ့သူ ျဖစ္လာသည္။
အမရပူရေတာင္သမန္အင္းႀကီးတြင္ ျဖတ္ေဆာက္ထားေသာ တံတားႀကီးျဖစ္၍ ‘ဦးပိန္တံတား’ ဟု ယခု တိုင္ တြင္သည္။ ဆရာၿမိဳ႕ဝန္ဘိုင္ဆပ္၏ အလိုကိုလည္း ခ်က္ဆိုလွ်င္ နားခြက္က မီးေတာက္ေအာင္ အလိုက္သိသူျဖစ္သည္။ ေငြရေပါက္ ရွာရာတြင္လည္း ထူးကဲေသာ ပါရမီရွင္တစ္ေယာက္ဟု ဆိုေလာက္ ေပသည္။ ဦးပိန္ပင္ သူေဌးႀကီးျဖစ္ေနေသးလွ်င္ ဦးပိန္၏ဆရာ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ဘိုင္ဆပ္မွာ ဦးပိန္ထက္ အဆတစ္ရာ တစ္ေထာင္သာေန ေအာင္ ေဌးေသာ ဇာတိကသူေဌးတစ္ဦးပင္ ျဖစ္လာေလသည္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ဘိုင္ဆပ္ႏွင့္ တပည့္ေက်ာ္ ၿမိဳ႕စာေရးေမာင္ပိန္ တို႕ ေငြရွာေရးသည္ အာဏာဩဇာကို တိုက္႐ိုက္သံုးျခင္းလည္း ရွိ သည္။ အာဏာကို သြယ္ဝိုက္ေသာ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္လည္း သံုးၾကသည္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ဘိုင္ဆပ္သည္ အာဏာတစ္ႀကိမ္သံုးလွ်င္ ကိစၥ ေလးငါးမ်ိဳး ၿပီးစီးေစသည္။ လႊတ္ေတာ္သို႕ ေရာက္ေနေသာ အမႈ အခင္းႀကီးမွ အစျပဳ၍ အရပ္ထဲ ရန္ျဖစ္ေသာ အမႈေသးကေလးမ်ား အထိ မိမိ၏ေငြအိတ္ကိုလည္းေကာင္း၊ အာဏာအိတ္ကိုလည္းေကာင္း ေဖာင္းသည္ထက္ ေဖာင္းျကေစသည္။ တန္ခိုးအာဏာကိုလည္း တိုး သည္ထက္ တိုးပြားလာေစသည္။ တပည့္တပန္း မိုက္ကန္းကန္း အေကာင္ေတြလည္း သစၥာခံသည္ထက္ ခံလာၾကကုန္သည္။ အရာရွိအပိုင္းကလည္း က်ိဳးႏြံကိုင္း႐ိႈင္းလာၾကေစျပန္သည္။ ဘုရင္ကလည္း မင္းအလိုလိုက္ မင္းႀကိဳက္ေဆာင္တတ္ေသာ သစၥာ ရွိ ေက်းရင္းကြ်န္ယံုတစ္ေယာက္ဟူ၍ အသိအမွတ္ျပဳသထက္ ျပဳလာ ေစသည္။
ဘိုင္ဆပ္သည္ ၿမိဳ႕ေတာ္ေရျပင္ေတာ္အတြင္းတြင္လည္းေကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္႐ံုးေတာ္၌လည္းေကာင္း မတရား အာဏာစက္ျဖန္႕႐ံု သာမက နန္းေတာ္၊ အိမ္ေတာ္၊ အေဆာင္ေတာ္တြင္းသို႕ပင္ သူ၏ အာဏာစက္ စူးဝင္ေအာင္ တန္ခိုးျပလာေလသည္။
ဤသို႕ ၿမိဳ႕ဝန္ဘိုင္ဆပ္ တန္ခိုးထြား၍ မတရားမႈမ်ား အျပဳ အလုပ္မ်ားလာေသာအခါ ေျဖာင့္မွန္ေသာ ဝန္ႀကီးမ်ား၊ မွဴးေတာ္ မတ္ေတာ္မ်ားသည္ သိလ်က္ႏွင့္ပင္ ရင္မဆိုင္ႏိုင္ေသးဘဲ အံခဲ၍ ခံေနၾကရေသးသည္” ဟူ၍ ေရးသားထားေလသည္။
မွန္ေပသည္။ ဤသို႕ ၿမိဳ႕ဝန္ဘိုင္ဆပ္၏ မတရားမႈမ်ား အျပဳ အလုပ္မ်ားလာေသာအခါ ပုဂံမင္း၏ မယ္ေတာ္ (သာယာဝတီမင္း၏ မိဖုရားေခါင္ႀကီး မင္းျမတ္ေရႊ) ႏွင့္ ညီမေတာ္ စုဖုရားႀကီး (ေနာင္ မင္းတုန္းမင္း၏ မိဖုရားေခါင္ႀကီး စၾကာေဒဝီ) တို႕ကလည္း ၿမိဳ႕ဝန္ ဘိုင္ဆပ္ ဘုန္းေတာက္ေနပံု၊ ၿမိဳ႕စာေရးေမာင္ပိန္ကပါ ေနာက္ေျချြက ပံုမ်ားကို ပုဂံမင္းအား ေတြ႕ဆံုသည့္အခါ သတိေပးေလွ်ာက္တင္ၾက သည္။ သို႕ေသာ္ ပုဂံမင္းကိုယ္တိုင္က မယံုၾကည္ေတာ္မူ၍ အရာ မေရာက္ခဲ့ေပ။
ထို႕ေနာက္ ဘိုင္ဆပ္သည္ သူအျမင္ကပ္ေနသူ စကားမိဖုရားထံ၌ ခစားေနေသာ ေမာင္းမငယ္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ရွင္ညိဳကို အမႈ ဆင္ေလးသည္။ ဘိုင္ဆပ္မွာ ဤကဲ့သို႕ အျမင္ကပ္ေနသူတိုင္းကို ေငြညႇစ္ေနက်ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕မွာ အမႈသြားမမွန္ေၾကာင္း သိသည့္ တိုင္ ဘုရင္မင္းျမတ္ ေရႊနားေတာ္ ေပါက္ၾကားလွ်င္ အထင္အျမင္ လြဲမွားခံရမည္ကို ေၾကာက္ရျခင္းေၾကာင့္ အပူေအးေအာင္ ၿမိဳ႕ဝန္ ဘိုင္ဆပ္အား ရွိစုမဲ့စု ပံုေပး၍ လာဘ္ထိုးၾကရစျမဲ ျဖစ္သည္။
စကားမိဖုရားသည္ ဘိုင္ဆပ္ကို လာဘ္လည္း မထိုး ရံေရႊ ေတာ္ကိုလည္း မေပးအပ္သျဖင့္ “ငါကဲ့သို႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္အား ဤ မိဖုရားက အဘယ့္ေၾကာင့္ မေလးမစား ျပဳေနဘိသနည္း” ဟု အမ်က္ထြက္ကာ ကိုယ္တိုင္ေခါင္းေဆာင္လ်က္ အေနာက္ပိုင္းမင္း မိန္းမတို႕အေဆာင္သို႕ ဝင္ေရာက္ၿပီးလွ်င္ ရွင္ညိဳကာ ေပးအပ္ရမည္ ဟု အတင္းအဓမၼ ေတာင္းဆိုေလသည္။ စကားမိဖုရားကလည္း ဆတ္ဆတ္ၾကဲပင္ ျဖစ္သည္။ အျခားသူမ်ားကဲ့သို႕ ငံု႕မခံဘဲ ၿမိဳ႕ဝန္ ဘိုင္ဆပ္ အေနာက္ေဆာင္သို႕ က်ဴးလြန္ဝင္ေရာက္မႈႏွင့္ ဘုရင့္ထံျပန္၍ တိုင္တန္းလိုက္ေလသည္။
ဤသို႕ျဖင့္ အေနာက္ဝန္၏ ခြင့္ျပဳခ်က္မရရွိဘဲ စကားမိဖုရား အေဆာင္ေတာ္ထဲသို႕ ေနာက္ပါတပည့္မ်ားႏွင့္ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ မႈေၾကာင့္ ပုဂံမင္းသည္ အမ်က္ေတာ္ပြားကာ ၿမိဳ႕ဝန္ဘိုင္ဆပ္ႏွင့္ ၿမိဳ႕စာေရးေမာင္ပိန္တို႕ကို သြားရာလမ္းျမဲအတိုင္း ျပစ္ဒဏ္ခတ္ခဲ့ေသာ ေၾကာင့္ အေသဆိုးျဖင့္ ေသဆံုးခဲ့ရေလသည္။ သူတို႕ႏွစ္ဦး၏ ႐ုပ္ ကလာပ္ လင္ဇင္းကုန္း မူစလင္သခ်ႋဳင္း၌ ျမႇဳပ္ႏွံထားရာ ၿမိဳ႕စာေရးစ ေမာင္ပိန္၏ အုတ္ဂူတစ္ခုသာ က်န္ရွိေတာ့သည္။ ဘိုင္ဆပ္၏ သခ်ႋဳင္း အုတ္ဂူသည္ ဖ်က္စီးခံရ၍ ပ်က္စီးသြားသည္ဟု ဆိုသည္။
ဤသို႕ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္ေၾကာင့္ ဘိုင္ဆပ္သည္ ဘဝနိဂံုးခ်ဳပ္ သြားခဲ့ရာ သူ၏အဆက္အႏြယ္မ်ားသည္ အေတာ္ပင္ ဒုကၡေရာက္ၾက ရသည္။ သူ မတရားရွာေဖြခဲ့ေသာ ပစၥည္းဥစၥာ ရတနာမ်ားကိုလည္း ဘုရင့္ဘ႑ာေတာ္အျဖစ္ သိမ္းပိုက္ခံလိုက္ရသည္။ အမရပူရေခတ္မွ ပန္းခံုဗလီတြင္ သူ႕ရတနာမ်ား ျမႇဳပ္ႏွံထားသည္ဟု သတင္းရ၍ တူးေဖာ္ၾကရာ မေတြ႕ရဟု ဆရာေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္)က ကလ်ာမဂၢဇင္း (၂၀၁၂ ဇန္နဝါရီလထုတ္) တြင္ “စကားမိဖုရား ႏွင့္ ဘိုင္ဆပ္” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေရးသားထားေလသည္။
အဆိုေဆာင္းပါး၌ပင္ ဘိုင္ဆပ္သမီး၏ ခင္ပြန္းမွာ အီဆပ္ ဆိုသူျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႕ေသာ္ ျမန္မာအမည္ ေမာင္ေမာင္ႀကီးဟုသာ ေခၚရေၾကာင္း၊ သူေဌးဘြဲ႕ရ ဗလီဒါယကာျဖစ္ေၾကာင္း၊ သီေပါမင္း လက္ထက္တြင္ ျပန္၍ေကာင္းစားခဲ့ေၾကာင္း၊ သီေပါမင္းတရား ညီလာခံေနရာေတာ္မ်ားတြင္ အီဆပ္၏ေနရာဟု ေဖာ္ျပထားသည္ဟူ၍ ေရးသားေဖာ္ျပထားေလသည္။
ၿမိဳ႕စာေရးဦးပိန္ (ျမန္မာ ၁၁၆၈-၁၂၁၃) သည္ တံတားႀကီး ၏ တစ္ဖက္ကမ္း၌ ရွိေသာ ဘံုးအိုးရြာသူႀကီးမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ သူသည္ မဏိပူရကသည္းသူျြကယ္မ်ိဳး႐ိုးမွ ဆင္းသက္လာသူဟု ဆိုသည္။ သူ႕တြင္ ဇနီးေလးေယာက္ရွိရာ ပထမဇနီး ေဒၚခင္ခင္ႀကီးမွ သား ဦး၀ဏ္ (သူႀကီးမင္း) ထြန္းကားခဲ့သည္။ ဦးပိန္၏ျမစ္ ဦးစြလႅတန္ (ေဒၚရာဘီယာ၏ သားႀကီး)သည္လည္း သူႀကီးပင္ ျဖစ္သည္။
ဒုတိယဇနီး ေဒၚေဒၚစိန္မွ သား ဦးသာရႊန္း ထြန္းကားခဲ့သည္။ ဦးသာရႊန္းသည္ ေဒၚညႇာဆိုသူႏွင့္ လက္ထပ္ကာ သား ဦးေဖပု ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အမည္မသိ တတိယဇနီးမွာ သား ဦးရွင္ႏွင့္ ဦးဘိုး သင္ ထြန္းကားသည္။ စတုတၳဇနီး ေဒၚငယ္ႏွင့္ သား ဦးေဖေလးႏွင့္ ဦးသာခ်စ္ကယ္ ထြန္းကားခဲ့သည္။
ဦးပိန္သည္ ဦးပိန္တံတားအျပင္ ေတာင္ႀကီးတံတား၊ ပန္းပဲ တံတား၊ မဂၤလာအေျမာက္ဗံုးအိုးဗံုေတာင္တံတား၊ ေရႊေလးတံတား၊ စားၾကင္ဝတံတား၊ ေတာင္ျမင့္တံတား၊ ေရႊေတာင္တံတား၊ ဂြ်င္းကုန္း တံတား၊ ေရႊဒံုးတံတားႏွင့္ ၾကက္ေမႊးတံတား အပါအဝင္ တံတား (၁၁) စင္း တည္ေဆာက္ခဲ့ေသးသည္။ ထို႕ျပင္ ေရကန္ (၁၁) ကန္ ကိုလည္း တူးေဖာ္ခဲ့သည္။ ဦးပိန္၏ ကန္မ်ားမွာ ယခုအခါ ဘုရား ႀကီးလိပ္ကန္ႏွင့္ ဦးပြားဘုရား အေနာက္ဘက္ရွိ ေရကန္တို႕သာ က်န္ရွိ ေတာ့သည္။
အႀကီးစားျပဳျပင္ျခင္း
သမိုင္းဝင္ ဦးပိန္တံတားသည္ ယခုအခါ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈ မ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာသည့္အတြက္ အႀကီးစား ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္သြားရန္ NLD အစိုးရလက္ထက္၌ မႏၱေလးတိုင္း ေဒသႀကီးအစိုးရက ေငြက်ပ္သိန္းေပါင္း ၂၀ဝ၀ ေက်ာ္ အကုန္အက် ခံ၍ ျပဳျပင္သြားမည္ဟု သိရသည္။
ဦးပိန္တံတား ေအာက္ေျခတိုင္မ်ား ေဆြးျမည့္ပ်က္စီးမႈကို သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္ ၂၀၁၃ မတ္လအတြင္းက ေငြ က်ပ္သိန္း ၃၀ဝ ေက်ာ္ျဖင့္ တံတားအခန္းေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္လို သစ္အစားထိုး၍ ျပဳျပင္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ဦးပိန္တံတား ေရရွည္ထိန္းသိမ္းျခင္း လုပ္ငန္းအတြက္ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲကို ၂၀၁၇ ေမလ ၁၂ ရက္က ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထို႕ေနာက္ ဂ်ာမန္ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ တံတားအေနာက္ဘက္မွစၿပီး အေရွ႕ဘက္ထိ တိုင္တစ္လံုးခ်င္းစီကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးလ်က္ ရွိသည္။ တိုင္လံုးမ်ား၏ ခံႏိုင္ရည္ႏွင့္ ပ်က္စီးေနမႈ အေျခအေနမ်ားကို နည္း ပညာတကၠသိုလ္ (မႏၱေလး) ဗိသုကာဌာနမွ ေဒါက္တာဇာျခည္မင္း က-
“ဒီစမ္းသပ္တဲ့ေနရာမွာ ဂ်ာမန္က နည္းပညာရွင္ ၃ ဦးႏွင့္ ကြ်န္မတို႕အဖြဲ႕ေတြ လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ စမ္းသပ္မႈမ်ား မွ ရရွိလာတဲ့ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကို စာရင္းျပဳလုပ္ၿပီး တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕ထံ တင္ျပသြားမည္” ဟု ဆိုသည္။
ယခုအခါ ဦးပိန္တံတားေပၚတြင္ ဖြင့္လွစ္ေရာင္းခ်ေနေသာ ေဈးဆိုင္ ၆၀ ေက်ာ္ကိုလည္း ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ မတ ၂၆ ရက္ေန႕မွစ၍ ဖယ္ရွားရွင္းလင္းခဲ့ရာ ျပည္တြင္းျပည္ပ ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မႈ ကင္းရွင္းသြားေလသည္။
မည္သို႕ဆိုေစ ႏွစ္ေပါင္း (၁၆၇) သက္တမ္းရွိ ျမန္မာ့သမိုင္း၊ ျမန္မာ့ဗိသုကာ၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈကို လွစ္ဟေနေသာ သမိုင္းဝင္ ဦးပိန္တံတားႀကီး ေရရွည္တည္တံ့ ခိုင္ျမဲေစရန္အတြက္ ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရန္ လူတိုင္း၌ တာဝန္ရွိေနေပသည္ မဟုတ္ ပါေလာ။
စာကိုး
(၁) ဒဂံုခင္ခင္ေလး ‘ရတနာပံု၏ နိဒါန္းႏွင့္နိဂံုး’ ရန္ကုန္၊ စိတ္ကူး ခ်ိဳခ်ိဳစာအုပ္တိုက္၊ တတိယအႀကိမ္၊ ၂၀၁၂။
(၂) ကိုပညာ (အမရပူရ) ‘ေတာင္သမန္ဝန္းက်င္ သမိုင္းဝင္ေနရာ မ်ား’ ရန္ကုန္၊ စိတ္ကူးခ်ိဳခ်ိဳစာေပတိုက္၊ ဒုတိယအႀကိမ္၊ ၂၀၁၆။
(၃) ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္)၊ ‘ေဖြေဖြရွာရွာ သမိုင္းစာ’၊ ရန္ကုန္၊ ကံ့ေကာ္ဝတ္ရည္စာေပတိုက္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၂၀၁၂။
(၄) ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္)၊ ‘ထီးစကား နန္းစကား’၊ ရန္ကုန္၊ ပညာေရႊေတာင္စာအုပ္တိုက္၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၂၀ဝ၇။
(၅) သာရေဝါစိုးၾကည္ ‘ေတာင္သမန္တံတား’၊ ေငြတာရီမဂၢဇင္း၊ ၁၉၈၁၊ ဇြန္လ။
(၆) ေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္ စာေရးေတာ္ႀကီးဦးပိန္၏ ေဆြစဥ္မ်ိဳးဆက္ ဇယား၊ (လက္ႏွိပ္စက္မူ)
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
