(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၂၁၊ ၂၀၁၈
(ရန္ကုန္) — ကခ်င္စကားေျပာ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္း ‘မေနာေျမမွေက်ာက္စိမ္းကမၻာ’ ဟာ ၿပဳိင္ဘက္ ၃ဝ ေက်ာ္ေလာက္ကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ထူးခၽြန္ဆုေပးပြဲမွာ အထူးဆုရခဲ့ပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ဖားကန္႔က ေက်ာက္စိမ္းအလုပ္သမားေတြဘဝကို ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ကခ်င္စကားေျပာ ဗမာစာတန္းထိုး ဒီဇာတ္ကားရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာကေတာ့ သူ႕ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အျပည့္အဝ မေပ်ာ္ႏိုင္ပါဘူး။
ထူးခၽြန္ဆုသာရခဲ့ေပမဲ့ သူ႕႐ုပ္ရွင္ကို ၿမိဳ႕ႀကီးေတြက ႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြမွာ အခုအခ်ိန္အထိ ျပသခြင့္မရေသးဘူးလို႔ ဒါ႐ိုက္တာ JZ ေဒါင္လြဏ္းကေျပာပါတယ္။
“(ကြၽန္ေတာ္က) တိုင္းရင္းသားျဖစ္ေနလို႔လား။ (႐ုပ္ရွင္က) မေကာင္းလို႔ဆိုလည္း ဘာလို႔ အကယ္ဒမီ ေပးေနေသးလဲ” လို႔ အကယ္ဒမီရၿပီး တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာတဲ့အထိ ႐ုံတင္ခြင့္မရခဲ့တဲ့ သူ႕ဇာတ္လမ္းအတြက္ အေက်မနပ္ ျဖစ္ေနတဲ့ JZ ေဒါင္လြဏ္းက ေျပာပါတယ္။
JZ ေဒါင္လြဏ္းရဲ႕ ကခ်င္စကားေျပာ႐ုပ္ရွင္လိုပဲ ျမန္မာျပည္က ဗမာမဟုတ္တဲ့ အျခားမ်ိဳးႏြယ္စုေတြရဲ႕ ဘာသာစကားနဲ႔ ႐ိုက္ကူးထားတဲ့႐ုပ္ရွင္ေတြဟာ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြဆီက ႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြမွာ ျပသခြင့္မရၾကပါဘူး။
ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက ရဝမ္မ်ိဳးႏြယ္စုစကားေျပာ႐ုပ္ရွင္ ‘ဂီလာ’ ကိုလည္း ၿမိဳ႕ႀကီးေတြက ႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြက ျပသဖို႔ျငင္း ဆန္ၾကတယ္လို႔ အဲဒီ ဇာတ္ကားရဲ႕ ဒါ႐ိုက္တာ ဒီထဲဒီက ဆိုပါတယ္။
ဗမာလို ‘သူရဲေကာင္း’ လို႔ အနက္ရွိတဲ့ ‘ဂီလာ’႐ုပ္ရွင္ဟာ ျမစ္ႀကီးနား၊ ဗန္းေမာ္ နဲ႔ လား႐ႈိးၿမိဳ႕တို႔မွာ ႐ုံျပည့္ အားေပးခံခဲ့ရၿပီး ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္း႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြအတြက္ ဝင္ေငြေကာင္းတဲ့ဇာတ္လမ္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
က်ပ္သိန္း ၄ဝဝ ေလာက္ အကုန္အက်ခံ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ဒီဇာတ္ကားဟာ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းေျမာက္ေဒသတြင္း ႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြမွာ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက တစ္ပတ္ၾကာ႐ုံတင္ခဲ့ရာမွာ က်ပ္သိန္း ၇ဝ ေလာက္ ဝင္ေငြျပန္ရခဲ့ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာက Facebook မွာ ျဖန္႔ခဲ့တဲ့ ‘ဂီလာ’ ရဲ႕ ဇာတ္လမ္း အျမည္းကို ၾကည့္႐ႈသူ ၅ သိန္းနီးပါးရွိခဲ့ေပမဲ့ ဇာတ္လမ္းတစ္ခုလုံးဟာ ႐ုပ္ရွင္ပိတ္ကားေတြဆီေတာ့ မေရာက္လာႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
“႐ုံပိုင္ရွင္ေတြကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္းပဲ ခုလက္ရွိ ျမန္မာနာမည္ႀကီး မင္းသားမင္းသမီးေတြ မပါဘူး ဆိုေတာ့ သူတို႔ (႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြ)က ႐ုံမတင္ရဲၾကဘူးေပါ့” လို႔ ရဝမ္ မ်က္ႏွာသစ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြပါဝင္တဲ့ ‘ဂီလာ’ ကို ဖန္တီးသူက ဆိုပါတယ္။
မၾကာေသးကလည္း မ်က္ႏွာသစ္သ႐ုပ္ေဆာင္ ဇာဏ္ခီနဲ႔ ႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ‘ဥပါယ္တံမ်ဥ္’ဇာတ္ကား ေအာင္ျမင္ခဲ့ေပမယ့္ အစပိုင္းမွာ ႐ုံတင္ျပသဖို႔ အခက္အခဲေတြ ေတြ႕ခဲ့ရပါေသးတယ္။ ဒါရိိုက္တာဒီထဲဒီကေတာ့ အခက္အခဲခ်င္း တူရင္ေတာင္ ျမန္မာမ်က္ႏွာသစ္ပါတဲ့ဇာတ္ကားက တိုင္းရင္းသားမ်က္ႏွာသစ္ပါတဲ့ ကားထက္ ႐ုံေတြ လက္ခံဖို႔ေရာ ပရိသတ္လက္ခံဖို႔ပါ လြယ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
“(ဥပါယ္တံမ်ဥ္မွာ) လူေတြကို ဆြဲေဆာင္မႈျဖစ္ေစတဲ့အရာက ထိုင္းမင္းသမီးပါတယ္။ အကယ္ဒမီမင္းဦးပါမယ္။ လက္ရွိ အကယ္ဒမီရထားတဲ့ သက္မြန္ျမင့္ပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဇာတ္ကားအေနအထားက အားလုံး သုညမွာပဲ ရွိေသးတယ္။ ဒါ႐ိုက္တာလည္းအသစ္၊ သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြလည္း လုံးဝ ပထမဆုံးေတြပဲ။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က ျမန္မာကားအေနနဲ႔တက္တာ၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔က်ေတာ့ လုံးဝ တိုင္းရင္းသား႐ိုးရာဇာတ္ကားအျဖစ္ တက္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈ အမ်ားႀကီး ကြာျခားသြားတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကြၽန္ေတာ္တို႔ မျမင္ႏိုင္၊ မေတြ႕ႏိုင္၊ မေတြးေခၚႏိုင္တဲ့ အရာေတြ သူတို႔မွာရွိမွာေပါ့ေလ”လို႔ ဒီထဲဒီက ဆိုပါတယ္။
တိုင္းရင္းသား႐ုပ္ရွင္ေတြကို ဘာေၾကာင့္ပိတ္ကားေပၚမွာေတြ႕ရတာ နည္းေနတာလဲ ဆိုတာကို Myanmar Now က ရန္ကုန္ က ႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြ အမ်ားစုကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ မဂၤလာအုပ္စုကို ဖုန္းနဲ႔ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေပမယ့္ ဖုန္းေျဖဆိုတဲ့အမ်ိဳးသားက မွတ္ခ်က္ေပးဖို႔ျငင္းဆန္ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေျပာ ႐ုပ္ရွင္ေတြ ရန္ကုန္မွာ မျပႏိုင္ရတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းက ႐ုပ္ရွင္႐ုံေတြ လုံလုံ ေလာက္ေလာက္ မရွိတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ုပ္ရွင္အစည္း႐ုံးက တြဲဖက္အတြင္းေရးမႈး (၂) ဦးေဇာ္မင္း (ဟန္သာေျမ)က ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ုပ္ရွင္အစည္းအ႐ုံးရဲ႕စာရင္းေတြအရ ယခုႏွစ္အတြင္း႐ုံတင္ျပသဖို႔ တန္းစီထားတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ ၂၅ဝ ေလာက္ရွိၿပီး ဒီအထဲက ၅ကား ေလာက္က တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စုဘာသာစကားေျပာ ႐ုပ္ရွင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
တန္းစီထားတဲ့ ဇာတ္ကားေတြဟာ ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလုံးက ႐ုပ္ရွင္႐ုံေပါင္း ၁ဝ၃ ႐ုံမွာ ျပသဖို႔ ေစာင့္ဆိုင္း ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။
႐ုပ္ရွင္႐ိုက္ကူးမႈဟာ ဖလင္စနစ္ကေန ဒီဂ်စ္တယ္စနစ္ကို ၂ဝ၁၃ ေလာက္မွာ ေျပာင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ပိုင္း ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားေတြ ေဖာေဖာသီသီ ထြက္ခဲ့တာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသား႐ုပ္ရွင္ေတြခ်ည္းမဟုတ္ဘဲ ႐ုပ္ရွင္အားလုံးဟာ ျပသခြင့္ခက္ခဲေနတယ္လို႔ ႐ုပ္ရွင္အစည္းအ႐ုံးရဲ႕ တြဲဖက္အတြင္းေရးမႉးက ဆိုပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ “မေနာေျမမွေက်ာက္စိမ္းကမၻာ” ဖန္တီးသူ JZ ေဒါင္လြဏ္းကေတာ့ တိုင္းရင္းသား ဘာသာ စကားေျပာ ဇာတ္လမ္းေတြ ျပခြင့္မရတာဟာ ႐ုပ္ရွင္႐ုံမလုံေလာက္တာ တစ္ခုတည္းေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ေလာကရဲ႕ သီးျခား အသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ေနတဲ့ ဓေလ့ေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာ့႐ုပ္ရွင္ေလာကဟာ ရင္းႏွီးသူခ်င္းသာ ထိစပ္ဆက္ဆံတဲ့ဓေလ့ရွိၿပီး အဲဒီ အသိုင္းအဝိုင္းထဲကို အျခားတိုင္းရင္းသားေတြ ဝင္ေရာက္ဖို႔အတြက္ အလြန္ခက္ခဲတယ္လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း အတိုက္ခံမလုပ္ခ်င္ဘူး။ ျပန္တိုက္ဖို႔ကေတာ့လည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔က သူတို႔ေလာက္ ေနာက္ခံ အင္အားမရွိဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔သြားတိုက္ရင္ ကိုယ္ေတြပဲ ေဘးလြင့္သြားမွာ၊ ဒါ့ေၾကာင့္မေျပာရဲဘူး” လို႔ JZ ေဒါင္လြဏ္းက ရွင္းျပပါတယ္။
၁၉၈ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားကတည္းက စတင္႐ိုက္ကူးခဲ့တဲ့ ကခ်င္ဘာသာစကားေျပာဇာတ္လမ္းေတြဟာ အေစာပိုင္းမွာ ဗီဒီယိုအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကၿပီး ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွာ ဒီဗီဒီအဆင့္ကို ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ရန္ကုန္မွာ ႐ုံတင္ခြင့္ရတဲ့ ကခ်င္ဇာတ္ကား အေရအတြက္ မရွိသေလာက္နည္းပါးခဲ့တယ္လို႔ ကခ်င္႐ုပ္ရွင္ အသိုင္းအဝိုင္းက ဆိုပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ဝ ႏွစ္ ၂ဝဝ၈ မွာ ကခ်င္စကားေျပာ႐ုပ္ရွင္ တစ္ကား ရန္ကုန္မွာ ပထမဆုံး႐ုံတင္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။
“အၿမဲစိမ္းေတာမွာ အခ်စ္ရွာသူ” လို႔ အဓိပၸာယ္ရတဲ့ ဒါ႐ိုက္တာ G ဇုံးကိရဲ႕ ကခ်င္႐ုပ္ရွင္ “Nam Kawn Tsaw Kawn” ဟာ ရန္ကုန္မွာ ပထမဆုံးနဲ႔ ေနာက္ဆုံး႐ုံတင္ခြင့္ရခဲ့တဲ့ ဇာတ္ကားပါ။ ဒီေနာက္ပိုင္း ႐ုံတင္ခြင့္ မရေတာ့ပါဘူး။
တိုင္းရင္းသားဒါ႐ိုက္တာေတြဘက္ကေတာ့ သူတို႔ကို အထူးအခြင့္အေရးေပးသင့္တယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။
သိန္း ၁,ဝဝဝ ေလာက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံထားတဲ့ ဒီဇာတ္ကားေတြကေန ျပန္ဝင္တဲ့ေငြဟာ အရင္းရဲ႕ ငါးပုံတစ္ပုံေလာက္သာရွိေပမဲ့ လူသိနည္းတဲ့တိုင္းရင္းသားဓေလ့ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေနတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္က အထူးအခြင့္ အေရး ေပးသင့္တယ္လို႔ သူတို႔က ယူဆေနပါတယ္။
အကယ္ဒမီရခဲ့တဲ့ JZ ေဒါင္လြဏ္းရဲ႕ “မေနာေျမမွေက်ာက္စိမ္းကမၻာ” ဆိုရင္က်ပ္သိန္း ၂,ဝဝဝ ေလာက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံခဲ့ေပမယ့္ ကုန္က်စရိတ္ရဲ႕၁ဝ ပုံတစ္ပုံေလာက္ပဲ ေငြျပန္ဝင္ခဲ့ပါတယ္။
တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေျပာ ႐ုပ္ရွင္ေတြကို ဥပေဒနဲ႔ကာကြယ္ေပးဖို႔ အစိုးရက စီစဥ္ေနတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ုပ္ရွင္အစည္းအ႐ုံးက ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူထံက သိရပါတယ္။
ေရးဆြဲေနတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ဥပေဒ မူၾကမ္းမွာ တိုင္းရင္း႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားအတြက္ တစ္မူထူးျခားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ထည့္သြင္းေရး ဆြဲထားတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ုပ္ရွင္အစည္းအ႐ုံး၊ ဇာတ္ပို႔ဇာတ္ရံအလႊာအမႈေဆာင္အဖြဲ႕ ဥကၠ႒ ႐ုပ္ရွင္သ႐ုပ္ေဆာင္ ဦးဝင္းၿမိဳင္က ဆိုပါတယ္။
“ဥပေဒက အတည္မျဖစ္ေသးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဒီဟာပါဆိုၿပီး ခ်ျပလို႔မရေသးဘူး” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
အခက္အခဲေတြအမ်ားအျပားထဲမွာ ႐ုပ္ရွင္ျပသရာကရတဲ့ဝင္ေငြက အဓိကအခ်က္ျဖစ္ေနပါတယ္။
တစ္ႏိုင္ငံလုံးမွာ ႐ုပ္ရွင္႐ုံ ၁၄ဝ ေလာက္ ရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ အမ်ားစုဟာ ရန္ကုန္မွာ ရွိတာပါ။ ႐ုပ္ရွင္႐ုံအားလုံးရဲ႕ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ရွိတဲ့ ရန္ကုန္ေဈးကြက္အႀကိဳက္ ႐ုပ္ရွင္ေတြကိုပဲ ႐ုံေတြက ျပသခ်င္ေနၾကပါတယ္။
လက္ရွိေဈးကြက္မွာ ေနတိုး၊ ေျပတီဦး၊ ျမင့္ျမတ္တို႔ ဇာတ္ကားေတြဟာ စီးပြားေရးအရ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားၿပီး ပရိတ္သတ္လည္း အႀကိဳက္ေတြ႕တာေၾကာင့္ ႐ုံတင္တာမ်ားတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ုပ္ရွင္အစည္းအ႐ုံးမွ ဦးဝင္းၿမိဳင္က မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“ပရိသတ္ေတာင္းဆိုမႈကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈလို႔မရဘူး” လို႔ ဦးဝင္းၿမိဳင္က ဆိုပါတယ္။
##
ေအာင္ထက္ဦးသည္ အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံဓမၼတကၠသိုလ္ (Myanmar Institute of Theology) မွ Liberal Arts ဘာသာရပ္ ေက်ာင္းသား ျဖစ္ၿပီး Myanmar Now တြင္ သတင္းစာပညာ ေလ့လာေနသူ ျဖစ္သည္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ