(မုိးမခ) ၾသဂတ္စ္ ၁၊ ၂ဝ၁၈
(၁)
ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေသာ အေမရိကန္ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔၏ကုန္သြယ္ေရး ပဋိပကၡတြင္စီးပြားေရးအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေမာ္ဒယ္ႏွစ္ခုတို႔၏ မတူ ညီမႈကိုျမင္ႏိုင္ပါသည္။ တခုကႏိုင္ငံပိုင္စီးပြားေရးႏွင့္ ေနာက္တခုက ပ႐ုိက္ဗိတ္အပိုင္းမွ စြန္႔စားလုပ္ကိုင္သူတို႔၏ ကြဲျပားေသာ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။
(၂)
အေပၚရံမွၾကည့္လ်င္ ကမၻာ၏အၾကီးဆုံး စီးပြားေရးစနစ္ ႏွစ္ခုတို႔တြင္ တူညီေသာအခ်က္မ်ားရွိသည္။ ေဒၚနယ္ထရန္႔ (Mr Donal Trump) ႏွင့္ ရွီဂ်င္ပင္း (Mr. Xi Jinping) တို႔သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကိုအသုံးျပဳ၍ ကုန္ထုတ္လုပ္သူတေယာက္ ေရာင္းသူဝယ္သူတို႔၏ သေဘာဆႏၵအတိုင္း ကုန္ပစၥည္းႏွင့္ ဝန္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကို ေအာ္ဒါကိုျဖတ္ေက်ာ္၍ ကုန္သြယ္ ျခင္းကိုခြင့္မျပဳ၊ ထို႔ျပင္ လြတ္လပ္စြာျပိဳင္ဆိုင္ျခင္း (Competition) ကိုလည္း ခြင့္မျပဳလိုၾကေပ။
ထုတ္ကုန္ (Export) ႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ပိုေငြျပျခင္းက ေကာင္းသည္။ ကုန္စည္တင္သြင္းျခင္းႏွင့္ လိုေငြ ျပျခင္းသည္ မေကာင္း၊ သူတို႔သည္ ကုန္ထုတ္လုပ္ျခင္းကို အေရးတၾကီးတန္ဘိုးထားျပီး လူတို႔၏ဝင္ေငြတိုးလာလ်င္၊ ဝန္ေဆာင္မႈတန္ဘိုးျမင့္လာလ်င္ဝန္ေဆာင္မႈ ၄င္းတို႔တန္ဖိုးက်သြားျခင္းကို ဂ႐ုမျပဳလိုႀကေပ။
သူတို႔သည္ အမ်ဳိးသားလံုျခံဳေရးကို ဦးစားေပးျပီး စီးပြားေရးကရလာမည့္ အက်ိဳးအျမတ္ကို ဒုတိယတန္းစားသာ တန္ဘိုးထားသည္၊ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ အျငင္းပြားမႈမွန္သမွ်ကို ႏွစ္ႏိုင္ငံေဆြးေႏြးေျဖရွင္းျခင္း(deal Making) ျဖင့္ေျဖရွင္းလိုႀကသည္၊ ထိုသေဘာတူညီမႈသည္ အျခားႏိုင္ငံမ်းအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိမည္ဆိုျခင္းႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ားကို ဂ႐ုမျပဳၾကေတာ့ေပ၊ ႏွစ္ဦးလုံးက မိမိႏိုင္ငံကသာ ထိပ္တန္း ေနရာယူျပီး တဖက္လူက မိမိေခါင္းေဆာင္မႈကိုလက္မခံဘဲ ကန္႔လန္႔တိုက္ေနသည္ဟုသာ နားလည္သည္။
မည္သို႔ဆိုေစ ျခားနားခ်က္မ်ားကေတာ့ မလြဲမေသြရွိေနပါသည္၊ တ႐ုတ္တို႔က သဘာဝက်ျပီး ေရရွည္ကို ေမွ်ာ္ ၾကည့္တတ္သည္၊ မစၥတာထရန္႔မွာ ေရတိုကိုသာၾကည့္ျပီး လုပ္ခ်င္ရာစိတ္ပါရာကို ထလုပ္သည့္ သေဘာ ရွိ သည္၊ ထိုသို႔ေျပာခ်င္ရာေျပာျပီးလုပ္ကိုင္ေသာေၾကာင့္ကုန္သြယ္ေရးကိစၥမ်ားတြင္ အသာရသြားသည္မ်ားရွိသည္ တ႐ုတ္တို႔ကေရွ႕ေရးကိုေမွ်ာ္ၾကည့္ျပီးခိုင္ခန္႔သည့္ စက္မႈႏိုင္ငံေတာ္ကိုထူေထာင္လိုသည္၊ စက္႐ုပ္ (Robot) ႏွင့္ AI-Artificial Inteligence ကိုအသုံးျပဳလိုသည္၊ ထရန္႔က ယခုေခတ္တြင္ ေခတ္ကုန္ေနျပီျဖစ္ေသာ ေက်ာက္မီး ေသြးႏွင့္ သံမဏိကိုအားကိုးလိုသည္။
ရီွဂ်င္ပင္း၏ ေပၚလစီမွာ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ ပိုမို၍ထင္သာျမင္သာရွိေသာ စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ရန္ျဖစ္၏၊ ထရန္႔၏အေမရိကန္ေပၚလစီမွာ တံခါးပိတ္ဝါဒကိုသြားလိုသည္၊ သူကအခြန္ေကာက္ယူျခင္းကို သေဘာက်ျပီး တ႐ုတ္တို႔က အစိုးရအေထာက္အပံ့ (Subsidize) လုပ္လိုသည္၊ အခြန္မေကာက္ေသာနည္းျဖင့္သာ စက္မႈလုပ္ ငန္းအေပၚခ်ယ္လွယ္လိုသည္။
တိုးတက္စ အေမရိကန္စီးပြားေရးမွာ လြတ္လပ္ေသာစီးပြားေရးျဖစ္ျပီး Heritage Foundation က အဆင့္ သတ္မွတ္ရာတြင္ ၁၈ ရရွိသည္၊ တ႐ုတ္ျပည္က ၁၁ဝ ျဖစ္သည္ အေမရိကန္အပါအဝင္ျဖစ္ေသာ G 7 ႏိုင္ငံမ်ား က တ႐ုတ္ျပည္၏တရားမွ်တမႈမရွိေသာ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအေပၚ ျပစ္တင္ေဝဖန္ခဲ့ ၾကသည္၊ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား၊ ထိမ္းခ်ဳပ္မႈမ်ား ပို႔ကုန္အတြက္အစိုးရ (Subsidize) မ်ား ေငြလႊဲႏူန္းအေပၚမွာ အသာ ရ မႈမ်ား (SOE State Owned Enterprise) မ်ားမွ စည္းကမ္းႏွင့္မညီေသာ ရပိုင္ခြင့္ မ်ားေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္ကို (Market Economy) အဆင့္အတန္းေပးရန္ၿငင္းဆန္ခဲ့ၾကသည္။
ဤေတာအတြင္း Made in China 2025 ဟူ၍ တ႐ုတ္တို႔ကစီစဥ္ခဲ့ၾကသည္၊ သူတို႔သည္စက္မႈက႑ ၁ဝခုတြင္ အားသြန္ခြန္စိုက္ လုပ္မည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္၊ ၄င္းတို႔မွာ အိုင္တီ Automation ႏွင့္ စက္႐ုပ္မ်ား Aerospace၊ ကားကို စြမ္းအင္အသစ္ႏွင့္ ေမာင္းႏွင္ေရး၊ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ဘိုင္အိုလိုဂ်ီစသည္တို႔ျဖစ္သည္။
UNCTAD United Nations Trade and Development အလိုအရ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁ဝ၁ ႏိုင္ငံတြင္ ကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာေပၚ လစီမ်ားခ်မွတ္ထားရာ တ႐ုတ္ျပည္က ဤသို႔ေပၚလစီခ်မွတ္ျခင္းမွာ မထူးဆန္းပါ၊ ဂ်ာမနီကလည္း Industries 4.0 ဟူ၍ခ် မွတ္ခဲ့သည္။ ဂ်ာမနီက ၂ဝ၁၁ တြင္ခ်မွတ္ခဲ့ျပီးတ႐ုတ္ျပည္မွာကဲ့သို႔ေသာ ဆင္တူအခ်က္မ်ားပါဝင္သည္။
တိုင္းျပည္အသီးသီးတြင္ ျပည္တြင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔အဖို႔ တိုင္းျပည္၏ စက္မႈဆိုင္ရာေပၚလစီမ်ားကို လိုက္နာ ၾကရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္က လိုအပ္ေသာရံပံုေငြကိုရွာေပးျပီး လိုအပ္ေသာ Infra structure ကိုလည္းပံ့ပိုးေပးသည္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ က ပါဝင္ရျခင္းမွာ ေစ်းကြက္မျပည့္စံုမႈ စက္မႈသံုးစြဲမႈ အားမလံုေလာက္ျခင္း စသည့္ကိစၥမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
သို႔ရာတြင္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ အစိုးရကဝယ္ယူျခင္း ရံပံုေငြကိုရွာေပးျခင္းမ်ားသည္ ႏိုင္ငံပိုင္စက္႐ုံမ်ားအတြက္ သာျဖစ္သည္၊ ၄င္းတို႔သည္ စီးပြားေရးအရ တြက္ေျခကိုက္စရာမလိုေခ်။ သို႔ပါေသာ္လည္း အစိုးရပိုင္ကုမၸဏီမ်ား ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ၄င္းတို႔ ကိုထိခိုက္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုထိခိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္၊ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေခတ္မွီတိုးတက္ေသာ စက္မႈ ထုတ္ကုန္မ်ားမွာ စစ္တပ္လံုျခံဳေရးအတြက္အဓိကျဖစ္သည္။
တ႐ုတ္သည္ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္တို႔ႏွင့္ ျပိဳင္ဘက္ျဖစ္လာေသာအခါ ပို၍အေရးၾကီးသည္၊ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္လံုျခံဳေရးအတြက္ျဖစ္ေစ Belt and Road Inititive အတြက္ျဖစ္ေစ တ႐ုတ္တို႔လိုအပ္ခ်က္မွာ မ်ား ျပားလွ ေသာေၾကာင့္ တနည္းမဟုတ္တနည္း ဆက္သြယ္ေနၾကသည္။
တ႐ုတ္တို႔က တီထြင္မႈႏွင့္ ထုတ္လုပ္မႈတြင္ ေရွ႕တန္းေရာက္သည္ဟု ဟူဆသည္မွန္ေစ ၄င္းတို႔တြင္ စစ္မွန္ ေသာ ယွဥ္ျပိဳင္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ Made in China ေၾကြးေၾကာ္သံသည္ တကယ္ေတာ့ အဆန္မပါေသာ အေျမာက္ပမာျဖစ္ေနသည္၊ တ႐ုတ္တို႔က ၂ဝ၂ဝ တြင္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈတိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းတြင္ျပဳလုပ္ေသာ အရာ ၄ဝ% ပါရမည္၊ ၂ဝ၂၅ တြင္ ၇ဝ% ပါရမည္ဟုဆိုေနသည္၊ ကမၻာကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႕ WTO ကခ်မွတ္ထား ေသာ ျပည္တြင္းျပည္ပ၌ မခဲြျခားေရးမူကို ခ်ိဳးေဖါက္ ရာေရာက္ေနသည္၊ ကြန္ပ်ဴတာနည္းပညာမ်ား Cyber Theft မ်ား၊ စက္မႈဆိုင္ရာခိုးယူမႈမ်ား၊ ခြင့္ျပဳခ်က္ကိုစနစ္တက် မေတာင္းခံဘဲ ေကာ္ပီကူးယူျခင္းမ်ား၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ ရာ Sanction ကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကပါသည္။
တခ်ိန္တည္းမွာပင္တ႐ုတ္ျပည္မွာရွိေနၾကေသာ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ နည္းနာႏွင့္ထုံးတမ္းမ်ားကို တ႐ုတ္တို႔အား သိေစရန္ တ႐ုတ္အစိုးရက ဖိအားေပးသည္ဟုယူဆႏိုင္ဘြယ္ရွိေသာနည္းလမ္းမ်ားကိုသုံးေနသည္ ဥေရာပေကာင္စီက အေမရိကန္တို႔ကဲ့သို႔ (CFIVS) Committes for foreign Investiment ေသာ အဖြဲ႔အစည္း မ်ိဳးကို ထားလိုသည္၊ ထိုေကာ္ မတီက ႏိုင္ငံျခားမွအေရာင္းအဝယ္ ရွိလာပါက ကုမၸဏီမ်ားကို ျပဳျပင္၍ (Modify) ျဖစ္ေစ၊ ျငင္းပယ္ျခင္း ျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္ႏိုင္ သည္၊ မစၥတာထရန္႔မွာသမၼတျဖစ္လာကတည္းက တ႐ုတ္ျပည္မွ စက္မႈဆိုင္ရာ ဝယ္ယူမႈမ်ားကို Block လုပ္ခဲ့သည္က မ်ားပါသည္။
ယခုအခ်ိန္တြင္ တ႐ုတ္တို႔သည္ စက္မႈလက္မႈဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈတြင္ အေမရိကန္ကို မမွီႏိုင္ေသးပါ၊ ဥေရာပႏိုင္ငံ အခ်ိဳ႕ကို လည္း မမွီႏိုင္ေသးပါ၊ World Economic forum ၏ ယွဥ္ျပိဳင္မႈ Index တြင္ အေမရိကန္က ဒုတိယ၊ ဂ်ာမနီက ၅ အဂၤလန္ ႏိုင္ငံက ၈၊ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ၉ ႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔က ၂၈ အဆင့္မွာရွိသည္။
Global Ecomomic Index တြင္ အေမရိကန္က ၄, အဂၤလန္က ၅ ႏွင့္ ဂ်ာမနီက ၈ , ဂ်ပန္က ၁၄ ႏွင့္ တ႐ုတ္ တို႔က ၂၂ လိုက္သည္။
တီထြင္ၾကံဆမႈ တြင္ အေမရိကန္က ပထမ အဂၤလန္က ၄ ႏွင့္ ဂ်ာမနီက ၁၅ , ဂ်ပန္က ၂၈ ႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္က ၄၃ ျဖစ္သည္၊
ႏိုင္ငံျခားမွ Broadcomm က Chip ထုတ္လုပ္ေသာ Qualcomm ကိုဝယ္ ရန္စီစဥ္သည္၊ Broadcomm က သုေတသန လုပ္ငန္းကို ဘတ္ဂ်က္ေလွ်ာ့ခ်မည္ဟု ေၾကညာသည္၊ R &D ဘတ္ဂ်က္ကိုေလွ်ာ့ခ်ပါက Huawei ၏ 5G သုေတသနကိုမလိုက္ႏိုင္မည္စိုးရိမ္သျဖင့္ အေရာင္းအဝယ္မွာပိတ္ပင္ျခင္းခံရသည္။
အိုင္၊အမ္၊အက္ဖ (IMF) ၏ေလ့လာခ်က္မ်ားတြင္ အေရးၾကီးေသာတီထြင္ခ်က္ (High Quality Patent) မ်ားကို အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ ေအာင္ မခ်ီးျမႇင့္ဘဲေနခဲ့ရာမွ ၂ဝ၁ဝ -၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ၾကားတြင္ သိသိသာသာၾကီး တိုးျမွင့္ခ်ီးျမွင့္ခဲ့ရသည္၊ ဤသည္ မွာ တ႐ုတ္တို႔ႏွင့္ကုန္သြယ္ေရး လိုေငြျပခ်ိန္တြင္ျဖစ္သည္။
ဂ်ပန္ႏွင့္ဂ်ာမနီတို႔တြင္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ၊ ထုတ္လုပ္ရန္ရာထားမႈ ၄င္းတို႔ႏွင့္ ပါတ္သက္ေသာ သုေတသနလုပ္ငန္း မ်ားကို အစိုးရမဟုတ္ေသာျပင္ပမွဘဏ္မ်ား၊ ကုမၸဏီမ်ားေငြေၾကးဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက လြပ္လြပ္ လပ္လပ္ လုပ္ၾကသည္၊ အစိုးရက ပံ့ပိုးစရာရွိသည္မ်ားကိုပံ့ပိုးသည္။
ထိုအေတာအတြင္းတ႐ုတ္ျပည္အတြက္ လုပ္စရာရွိသည္မွာ ပဌမစီးပြားေရးကို တတ္ႏိုင္သမွ် Liberalize လြတ္လပ္ေအာင္ လုပ္ရန္ပင္ျဖစ္သည္၊ WTO မွလိုအပ္ခ်က္အတိုင္းကုန္သြယ္သည့္ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း က်င့္ဝတ္မ်ားကိုလိုက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ျဖစ္သည္၊ ဤသို႔ျဖင့္ႏိုင္ငံျခားေငြ အရင္းအႏွီး တိုးတက္ေသာစက္မႈလုပ္ငန္းႏွင့္ ကမၻာၾကီး၏ Market ကိုလက္လွမ္းမွီ ႏိုင္ ေစရန္ျဖစ္သည္၊ ႏိုင္ငံပိုင္စက္ရံု မ်ားကိုလည္း ပုဂၢလိကသို႔ လႊဲေျပာင္း ေပးရေပမည္။
ဒုတိယအေနျဖင့္ ရွန္ဇမ္း (Shenzhen) ႏွင့္ Pearl River Delta တို႔တြင္ယေန႔အေကာင္အထည္ေဖၚေနေသာ စီမံကိန္းမ်ား ကိုအားသြန္ခြန္စိုက္တို႔လုပ္ရန္ပင္ျဖစ္သည္၊ Apple က Heuwei ႏွင့္ Tacnet ကုမၸဏီတို႔တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳတ္ႏွံထားေသာေငြမွာ ေဒသဆိုင္ရာ GDP ၏ ၄ % မွတ္ကိုေရာက္ရွိေနျပီျဖစ္သည္။
(၃)
အေမရိကန္ႏွင့္တ႐ုတ္တို႔ ၏ျပိဳင္ပြဲမွာ အဆံုးသတ္ရန္မရွိေသးပါ၊ အေမရိကန္ကအသာစီးရေနေသာ္လည္း တ႐ုတ္တို႔က အခ်ိန္မေရြးလိုက္လာေနသည္၊ ေရရွည္တြင္ “စက္မႈလုပ္ငန္းတြင္ (Technology) ကိုအဘယ္မွ် အသံုးခ်ႏိုင္သလဲ” ဆိုသည္တြင္မူတည္ျပီးအဆံုးအျဖတ္ေပးပါလိမ့္မည္။
ကိုသန္းလြင္
Ref: This trade war is about Technolohy, ByLinda Lim 30 June Striats Times
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
