ဓမၼေဘရီ အရွင္၀ီရိယ (ေတာင္စြန္း) – အိမ္တြင္း သတိပ႒ာန္ “ပစၥဳပၸန္”

(မိုုးမခ) ေမ ၂၆၊ ၂၀၁၈အရွင္ဘုရား.. ျမတ္စြာဘုရားလက္ထက္က သာဝတၳိျပည္သားေတြဟာ အိမ္ေထာင္သားေမြး လူ႔ကိစၥလူ႔အေရးေဆာင္ရြက္ရင္းကပဲ *အလုပ္လဲမပ်က္၊ မဂ္ဖိုလ္လဲရ” ဆိုတာေတြ ၾကားသိရပါတယ္ဘုရား၊ ခုေခတ္ တပည့္ေတာ္တို႔ေရာ *အလုပ္မပ်က္ မဂ္ဖိုလ္ရ” ေနထိုင္နည္းေလးမ်ား မရွိဘူးလား၊ ရွိရင္ေျပာျပေပးပါဘုရား.. တဲ့။

ဒကာႀကီးက အေတာ္ေမးတတ္ထာပဲ၊ ဒကာမႀကီးပါ သံသာေလကမ္းတိုင္နည္းေလးပါ ရွိ, မရွိ ေမးဖို႔ေကာင္းတာ။

အဟင္း.. ေမးခ်င္တာဘုရာ့၊ မေတာ္လွဘူးလားလို႔ .. အဟဲ ..ႏွစ္ေယာက္တြဲ သံသာေလကမ္းတိုင္အထိ သြားနည္းေတာ့ မေတြ႕မိဘူးဗ်၊ ကမ္းနားအထိ သြားသူမ်ားအျဖစ္နဲ႔ေတာ့ ရွင္ပိပၸလိ (ရွင္မဟာကႆပ) နဲ႔ ဘဒၵါေထရီတို႔အတြဲ ထင္ရွားရွိပါတယ္။

ကဲ – ဟုတ္ပါၿပီဗ်ာ။  *အိမ္ေထာင္မကြဲ၊ စီးပြားမပ်က္ မဂ္ဖိုလ္တက္” အေၾကာင္း နဲနဲေျပာပါမယ္။ သတိပ႒ာန္တရားေလးပါးထဲက အေျခခံလဲျဖစ္၊ အမ်ားသံုးလဲျဖစ္တဲ့ “ကာယာႏုပႆနာ သတိပ႒ာန္”မွာ အေရးအပါဆံုး ရႈကြက္ သံုးခုရွိပါတယ္။

၁။ ထိုကမၼ႒ာန္း ေခၚတဲ့ “အာနာပါန ကမၼ႒ာန္း၊
၂။ ရပ္, သြား ကမၼ႒ာန္း ေခၚတဲ့ “ဣရိယာပထ ကမၼ႒ာန္း၊
ဒီႏွစ္ခုကေတာ့ မဂ္ဖိုလ္ကို တိုက္႐ိုက္ဦးတည္ၿပီး ကိေလသာကို တိုက္ထုတ္တဲ့ “တိုက္စစ္ကမၼ႒ာန္း” ဆိုရမွာေပါ့။
၃။ သမၸဇည ကမၼ႒ာန္း ဆိုတာက အိမ္ေထာင္သားေမြး လူ႔အေရး, လူကိစၥေတြ အလုပ္မပ်က္ ေဆာင္ရြက္ရင္း “ကိေလသာတား၊ အပါယ္တားၿပီး မဂ္ဖိုလ္အားယူ” ကမၼ႒ာန္းပါ။
တစ္ေန႔တာ ႏိုးခ်ိန္က အိပ္ခ်ိန္အတြင္း ခႏၶာကိုယ္လုပ္ကိုင္လႈပ္ရွားသမွ် သတိေရွ႕သြားျပဳၿပီး “ၾကံစည္,ေျပာဆို, လုပ္ကိုင္” တဲ့ ကမၼ႒ာန္းပါ။
ကိေလသာဝင္ခြင့္မရေရးကို အဓိကထား အားထုတ္ရတာျဖစ္လို႔ “ခံစစ္ကမၼ႒ာန္း” လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။အဲဒီ “သမၸဇညကမၼ႒ာန္း” မွာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕  ေရွ႕သြား, ေနာက္လွည့္၊ ေရွ႕ၾကည့္ေနာက္ၾကည့္၊
ဝတ္ဆင္ အိုးခြက္ျပင္၊ စားေသာက္ေဆးေၾကာ၊ ကိုယ္လက္သန္႔စင္ (အညစ္အေၾကးစြန္႔)၊ သြားလာလႈပ္ရွား, စကားေျပာ, အိပ္ရာဝင္” ထိ၊ တစ္ေန႔တာ အလုပ္ကိစၥစံု သတိထား ဆင္ျခင္ရပံု အျပည့္အစံုပါပဲ။

လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ တစ္ေန႔တာေျပာဆိုလုပ္ကိုင္ လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ အမ်ိဳးအမည္ေတြ ေထြလီမ်ားျပားလွေပမယ္ စာရင္းခ်ဳပ္လိုက္ရင္ေတာ့-
၁။ စိတ္က ေတြးၾကံတဲ့ “မေနာကံ”၊

၂၊ ႏႈတ္က ေျပာဆိုတဲ့ “ဝစီကံ”၊

၃။ ကိုယ္နဲ႔ လႈပ္ရွားလုပ္ေဆာင္တဲ့ “ကာယကံ” – ဒီသံုးပါးပါပဲ။ဒီ ကံသံုးပါးမွ ာ”မေနာကံ”က အဓိကဦးေဆာင္တဲ့ ဒါ႐ိုက္တာပါ။ ကာယကံ, ဝစီကံေတြက “သ႐ုပ္ေဆာင္” ေတြေပါ့။

“သမၸဇညသတိပ႒ာန္”ဆိုတာ ပထမဆံုး ၾကံစည္စဥ္းစားတဲ့ မေနာကံကစၿပီး
“သတိပုဗၺဂၤမာ” = သတိေရွ႕သြားျပဳ ရမွာေပါ့။
ဘာကိုသတိျပဳရမလဲဆိုေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ရဲ႕တာဝန္က ေလာကေရးေဆာင္ရြက္ရာမွာ “မေကာင္းမႈေရွာင္ဖို႔နဲ႔ ေကာင္းမႈေဆာင္ဖို႔” တာဝန္ႏွစ္ရပ္ ရွိတဲ့အတြက္၊

ပထမဆံုး “ကိုယ္ၾကံစည္ စိတ္ကူးေနတာေတြဟာ.. မေကာင္းမႈေတြလား? ေကာင္းမႈေတြလား? အဲဒါကို သတိထား ဆင္ျခင္ရမွာပါ။ေလာကမွာ.. အထူးသျဖင့္ ဒကာမႀကီးေတြမွာေပါ့ေလ..။  “ေနပေစဦး! သင္းေတာ့ လာမွ ေျပာခ်လိုက္ဦးမယ္” ဆိုတဲ့ အၾကံျဖစ္လာၿပီ ဆိုပါေတာ့။  “အဲဒီၾကံေနတဲ့ စိတ္ကေလးကို သတိျပဳလိုက္ပါ” တဲ့၊ သတိထားၾကည့္လိုက္လို႔  “ငါစိတ္နဲ႔ ၾကံစည္ေနတာဟာ ‘မေကာင္းတဲ့စိတ္၊ မေကာင္းတဲ့ အၾကံႀကီးပါလား” လို႔ သိလိုက္တာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ အဲဒီမွာ”သမၼာဝါယမ”ေျမာက္ေအာင္ ေရွာင္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားရမယ္။

စိတ္ၾကံ ဒါ႐ိုက္တာက မေကာင္းမႈကို ‘ေရွာင္’ ဖိုု႔ၫႊန္ၾကားလိုက္တာနဲ႔  ‘ဝစီကံ, ကာယကံ’ တို႔ကလဲ မေကာင္းမႈေရွာင္ၿပီး ေျပာၾက, လုပ္ၾကေတာ့မွာ။

ဒါက သေဘာတရားေျပာျပလို႔ေတာ့ သေဘာေပါက္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး၊ “ပစၥတၱံ ေဝဒိတေဗၺာ ဝိညဴဟိ” ဆိုတဲ့ အတိုင္း တကယ္တန္း သတိျပ႒ာန္းတဲ့အလုပ္ကို လုပ္ၾကည့္လို႔ ကိုယ္ေတြ႕ကိုယ္ၾကံဳသိဖူးမွ သေဘာေပါက္ႏိုင္မွာပါ။ပစၥဳပၸန္က်က်ေပၚမွာသာ “မေကာင္းမႈေရွာင္, ေကာင္းမႈေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ သတိေရွ႕သြားနဲ႔ ၾကံစည္,ေျပာဆို,လုပ္ကိုင္ေနသူဟာ ျဖစ္ၿပီးခဲ့တဲ့ အတိတ္ကိုလဲ ျပန္မေတြးဘူး၊ မေရာက္ေသးတဲ့ အနာဂတ္ကိုလဲ ေမွ်ာ္မေတြးဘူး။ အတိတ္ကိုျပန္မေတြးေတာ့ စိတ္ေကာက္စရာမရွိဘူး။ အနာဂတ္ကိုေမွ်ာ္မေတြးေတာ့ စိတ္ေဖါက္စရာမရွိဘူး။ ဒကာႀကီးေျပာတဲ့ ဘုရားရွင္လက္ထက္က သာဝတၳိျပည္သူျပည္သားေတြက အဲလိုက်င့္သံုးေနထိုင္ၾကတာ။ သာဝတၳိမေျပာနဲ႔ ပုဂံေခတ္က အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ အိမ္ေထာင္ရွင္ေတြေတာင္ အဲလိုေနခဲ့ၾကသတဲ့။ အဲဒီေတာ့ သူတိုေတြမွာ မီးဖိုေခ်ာင္ထဲကအမႈ မီးဖိုေခ်ာင္ထဲမွာပဲ ျငိမ္းခဲ့တယ္၊ ဧည့္ခန္းအထိ သယ္မလာဘူး။ အိမ္တြင္းကအမႈ အိမ္ျပင္ မသယ္ဘူး၊ အိမ္ျပင္ကအမႈလဲ အိမ္တြင္း သယ္မလာဘူး။ ပစၥဳပၸန္ေပၚမွာပဲ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ သတိေရွ႕ေဆာင္ၿပီး ေနထိုင္ၾကတာ။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ဝိသာခါေက်ာင္းအမကိုေဟာတဲ့ – အိမ္တြင္းကမီး အိမ္ျပင္မထုတ္နဲ႔ (အိမ္တြင္းမွာပဲၿငိမ္းခဲ့! အိမ္ျပင္ကမီး အိမ္တြင္းသယ္မလာနဲ႔! (အိမ္ျပင္မွာပဲ ၿငိမ္းခဲ့!) ဆိုတာ အဲဒီသေဘာ ေျပာတာပါပဲ။အဲဒီေတာ့ သူတိုမွာက အိမ္ေထာင္တာဝန္, အိမ္ေထာင္စြဲကာမနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနေပမယ့္ စိတ္က ကိုယ့္တြက္ နိဗၺာန္တာဝန္, နိဗၺာန္ရည္စိတ္နဲ႔ သ႐ုပ္ေဆာင္ေနၾကတာျဖစ္လို႔ – ကံက်ိဳးကံေမြကို ခံစားရင္းက ဉာဏ္က်ိဳး ဉာဏ္ေမြအတြက္ အသင့္ျဖစ္ေနၾကလို႔  အိမ္ေထာင္ရွိေပမယ့္ အိမ္ေထာင္ကၽြန္ေတြ မျဖစ္ဘူး၊ အိမ္ေထာင္သခင္ေတြ ျဖစ္သြားၾကတာ။

ကံအေမြ အိမ္ေထာင္သုခကို သံုးေဆာင္ခံစားေပမယ့္ စိတ္က သတိေက်းဇူးနဲ႔ သံုးရံုသာသံုးၾကတာ မစြဲဘူး၊
ကာမဂုဏ္ျပစ္, အိမ္ေထာင္ျပစ္ကို ျမင္တတ္သိတတ္တယ္၊ အရွိကိုခံစားရင္း အရွိရဲ႕သဘာဝကိုလဲ အတည့္ျမင္သြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ‘ေထရိကာအိမ္ရွင္မ’ တို႔လို မီးဖိုေခ်ာင္မွ ာဟင္းခ်က္ရင္း သခၤါရရဲ႕ သဘာဝအမွန္ကို သိျမင္ၿပီ း’ေသာတာပန္တည္တယ္’ ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္သြားၾကတာေပါ့..

ကဲ … ဒကာႀကီးသိလိုတဲ့ “အိမ္ေထာင္သားေမြး လူ႔ကိစၥလူ႔အေရးေဆာင္ရြက္ရင္းက အလုပ္လဲမပ်က္ မဂ္ဖိုလ္လဲရ” ဆိုတာ အဲဒါပါပဲ။ တစ္ေန႔တ ာလူ႔ကိစၥ သတိေရွ႕သြားနဲ႔ ၾကံစည္,ေျပာဆို,လုပ္ကိုင္တဲ့ “သမၸဇညကာယဂတာ သတိပ႒ာန္” မလစ္လပ္ေစတဲ့ နည္းပါပဲတဲ့ဗ်ာ။

အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ…!!!
အဲဒီနည္း မေမ့တဲ့သတိတရားနဲ႔ ျပည့္စံုေအာင္သာေနၾကေပါ့။၂၅ ေမ၊ ၁၈
သီတဂူ သံဃဝိဟာရ၊ ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္၊ အေမရိက