(မုိးမခ) ဧၿပီ ၂၄၊ ၂၀၁၈
အင္စတီက်ဴးရွင္းအား ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ျပန္ဆိုလ်င္ အနီးစပ္ဆံုး အဖြဲ႕အစည္းဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထိုသုိ႔ျပန္ဆို သုံးႏႈံးျခင္းသည္မျပည့္စုံ မတိက်ဟုယူဆၾက၍ ယခုအခါ အင္စတီက်ဴးရွင္းဟုသာ ေခၚေဝၚသုံးစြဲၾကသည္။ နိုင္ငံျခားဘာသာစကားမ်ားကိုဘာသာျပန္ဆိုသုံးႏႈံးျခင္းထက္ ေမြးစားသုံးႏႈံးျခင္းက ပို၍အားသန္ေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည့္ျပင္ နိုင္ငံျခား ေဝါဟာရမ်ားအား ဗမာစကားတြင္ ထည့္သြင္းေျပာဆိုသည့္ အေလ့အထ ထံုမႊမ္းသည္ျဖစ္သျဖင့္ ယခုအခါ အင္စတီက်ဴးရွင္း ဆိုသည့္ေဝါဟာရကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသုံးျပဳလ်က္ရွိေပသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ လူအမ်ားလက္ခံ အသုံးျပဳၾကေသာ ေဝါ ဟာရအျဖစ္ အင္စတီက်ဴးရွင္းဟူ၍သာ သုံးႏႈံးသြားပါမည္။
လူသားႏွင့္အင္စတီက်ဴးရွင္း မစိမ္းလွေပ။ ေမြးဖြားလာသည္မွ ေသဆံုးသည္အထိ လူသားတုိ႔ႏွင့္ ဓြန္တြဲပါေနသည္မွာ အင္စ တီက်ဴးရွင္းျဖစ္ေပသည္။ လူသည္ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ေနေသာ သတၲဝါျဖစ္သည္။ လူတုိ႔ေမြးဖြားရွင္သန္လာသည္ ေသဆံုးသည့္ တိုင္ေအာင္ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ကင္းကြာ၍မရေပ။ လူသားတုိ႔ကင္းကြာ၍မရသည့္ အဖြဲ႕အစည္းကား လူ႔အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ ေပသည္။ ဤေနရာတြင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအား အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းဟုဆို၍ မရေတာ့ေပ။ ဆိုစိုက္ရတီ (society) ဟု ဆိုၾကသည္။ ထိုသုိ႔ ေရာေထြးမည္စိုးရြံ႕၍ အင္စတီက်ဴးရွင္းအား အဖြဲ႕အစည္းဟု သုံးရန္စုိးရြံ႕ၾကျခင္းလည္း ျဖစ္ပုံရသည္။
ေရွဦးလူသားတုိ႔၏ သမိုင္းတင္ေသာ ေခတ္ကာလမ်ားကထဲက လူသားတုိ႔သည္ စားေရး ဝတ္ေရး ေနေရးဟူသည့္ အေျခခံ လူသားတာဝန္မ်ားအား မိမိဆႏၵပါသည္ျဖစ္ေစ မပါသည္ျဖစ္ေစ မျဖစ္မေန လုပ္ေဆာင္ခ့ဲၾကရသူမ်ား ျဖစ္သည္။ လူသားတဦး ခ်င္း၏ ျဖစ္တည္ရွင္သန္မႈသည္ အထက္ပါအေျခခံတာဝန္မ်ားကို ေအာင္ျမင္ေအာင္ေဆာင္ရြက္နိုင္သည့္အေပၚမူတည္ခ့ဲ သည္။ ျပင္ပအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားထက္ ဦးစြာအားျဖင့္ စားဝတ္ေနေရးကို ေျဖရွင္းရသည္မွာ လူသားတုိ႔၏ေမြးရာပါ ေဆာင္ ရြက္ရသည့္ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ား ျဖစ္ေပသည္။
ဤသုိ႔ျဖတ္သန္း႐ုန္းကန္လာေသာ လူသားတုိ႔ေရွးဦးကာလမ်ားသည္ စားေရး၊ ဝတ္ေရး၊ ေနေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ သုံးခုစလုံး အား မိမိဘာသာျပည့္စုံ ကုန္လုံေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႀကိဳးပမ္းရသည့္ကာလမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုေခတ္ကာလကတည္းက လူ သားတုိ႔သည္ မိမိ၏အေျခခံ စားဝတ္ေနေရးကို ေျဖရွင္းရာတြင္ တဦးခ်င္းေျဖရွင္းေလ့မရွိေပ။ အစုအေဝး အသင္းအပင္းႏွင့္ အုပ္စုဖြဲ႕ေျဖရွင္းခ့ဲၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း လူသားမ်ားအား အဖြဲ႕အစည္းသတၲဝါမ်ားဟု ဆိုၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ယေန႔ ကာ လက့ဲသုိ႔ အလုပ္တာဝန္ခြဲေဝလုပ္ကိုင္လာၾကၿပီး သာမန္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းငယ္တခုဆက္ဆံေရးမွသည္ ရြာ၊ ၿမိဳ၊ ခရိုင္၊ တိုင္း၊ ျပည္နယ္၊ နိုင္ငံမွသည္ ကမၻာတခုလုံးႏွင့္ဆက္ဆံလာသည့္ကာလတြင္ လူတုိ႔သည္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းသတၲဝါ ျဖစ္သည္ဆိုျခင္း ႏွင့္ လူသားတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔၏ျပႆနာမ်ားကို အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ေျဖရွင္းၾကျခင္းသည္ ပို၍သ႐ုပ္ပီ၍လာေတာ့သည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ လူသားတုိ႔သည္ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္လႈပ္ရွား႐ုန္းကန္တတ္သည္ကို က်င့္သားရေနသူမ်ားျဖစ္သည္။ ၎သည္ လူ သားတုိ႔၏ေမြးရာပါဟု ဆိုႏုိင္သည္။ အေျခခံစားဝတ္ေနေရးအျပင္ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္မ်ားမွသည္ မိမိတုိ႔အားက်ေရာက္လာမည့္အႏၲရာယ္မ်ားအား ကာကြယ္ရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွးဦးေခတ္ ေတာရိုင္းဥပေဒသ ႀကီးစိုးေနစဥ္ကာလ အင္အားႀကီးသူမ်ားသာရွင္သန္နိုင္သည့္ကာလတြင္လည္းေကာင္း၊ လူသားတုိ႔သည္ အစုအဖြဲ႕ႏွင့္႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားၾကသည္သာမက အစုအဖြဲ႕အားေကာင္းေအာင္ အားထုတ္ခ့ဲၾကသည္။ အစုအဖြဲ႕ႏွင့္ရွင္သန္ႀကီးျပင္းျခင္းကို အသားက် ခ့ဲသူမ်ားျဖစ္ခ့ဲၾက သည္။ အစုအဖြဲ႕ (ဝါ) အဖြဲ႕အစည္းဆိုသည္မွာ လူသားတုိ႔၏ သမိုင္းတင္ေသာကာလမ်ားတြင္ ပိုမိုထင္ရွားလာသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္လည္း လူသားဆိုသည္မွာ အဖြဲ႕အစည္းသတၲဝါဟုဆိုၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ လူသည္ အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္႐ုန္းကန္ လႈပ္ရွားျခင္းတြင္ ယဥ္ပါးေနသူမ်ားဟု ဆိုရပါမည္။ လူသားတဦးခ်င္းအရမည္မွ်ပင္ သီးသန္႔ဆန္ဆန္ေနလိုသည္ျဖစ္ေစ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းမွ ႐ုန္းထြက္၍မရနိုင္ခ့ဲေပ။
● အင္စတီက်ဴးရွင္း
အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုသည္မွာ လူအဖြဲ႕အစည္းအတြင္း နိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး စသည့္ ရည္မွန္းခ်က္တခုအား ဦးတည္ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ အေလးထားအထူးျပဳ၍ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို ေခၚဆိုပါသည္။ နိုင္ငံေရးရည္ မွန္းခ်က္အတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ စစ္ေရးရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ရည္ရြယ္ဖြဲ႕စည္းသည့္ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား၊ လူမႈေရးရည္မွန္းခ်က္ေပၚဖြဲ႕စည္းသည့္ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ စီးပြားေရးရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ဖြဲ႕စည္း သည့္ကုမၸဏီမ်ား၊ ေကာ္ပိုေရရွင္းမ်ား စသည္တုိ႔သည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ အေျခခံအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
မိမိရည္မွန္းခ်က္ေပၚ အေျချပဳ၍ အင္စတီက်ဴးရွင္းအရြယ္အစားသည္ ေသးငယ္သည္လည္းရွိသည္။ ႀကီးမားသည္လည္း ရွိသည္။ ထို႔အတူ ရည္ရြယ္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္နိုင္မႈ၊ ထိုးေဖာက္နိုင္စြမ္းအား၊ ခံႏိုင္ရည္အား၊ ပတ္ဝန္းက်င္၏ပ့ံပိုးကူညီမႈ၊ လူထု၏အားေပးေထာက္ခံမႈတုိ႔ေပၚမူတည္၍ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားသည္ ႀကီးထြားသည္ (သုိ႔မဟုတ္) ေသးငယ္သြားသည္ သုိ႔မဟုတ္ ပုံမွန္အတိုင္းဆက္လက္ရပ္တည္နိုင္သည္ဟူသည့္အေျခအေနမ်ားကို ေတြ႕ရနိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္က့ဲသုိ႔ ႀကီးမားေသာအေဆာက္အအုံတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားဥပေဒ၊ လုံျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕၊ အခ်ဳပ္ေထာင္ စသည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားစြာ ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ ရည္မွန္းခ်က္တခု ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ရန္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္ကို အခိုင္အမာတည္ေဆာက္ရန္လိုအပ္သက့ဲသုိ႔ ေတာင့္တင္းခိုင္မာသည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းရွိမွသာလ်င္ ရည္မွန္းခ်က္ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္နိုင္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။
အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္ကို တည္ေဆာက္ရန္ အေျခခံလိုအပ္သည္မ်ားမွာ အဆိုပါအင္စတီက်ဴးရွင္း၏ရည္ရြယ္ခ်က္၊ အဆိုပါ ရည္ရြယ္ခ်က္ကုိ နားလည္သေဘာေပါက္ၿပီး အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ရန္ အာမခံႏိုင္သူမ်ား (ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား)၊ ၎အင္ စတီက်ဴးရွင္းအား စနစ္တက်လည္ပတ္ေစနိုင္မည့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ မႈတုိ႔ ျဖစ္သည္။
● ႏိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္း
မိမိအေနျဖင့္ ဤေဆာင္းပါးတြင္ အဓိကေဖာ္ျပလိုသည္မွာ နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိတည္ရွိ သည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္း၌ တည္ရွိေနေသာလူ႔အဖြဲ႕အစည္းအားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ျဖစ္ေစ သုိ႔တည္းမဟုတ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအားမိမိျမင္သည့္လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ပုံေဖၚလိုသည္ျဖစ္ေစ အဆိုပါႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ႏိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္လိုအပ္သည္။ အေျခခံအက်ဆံုးမွာ မိမိႏိုင္ငံေရးအျမင္ ေပၚလစီတုိ႔ကို ပုံေဖၚမည့္ နိုင္ငံေရးပါတီဆိုသည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္ တည္ေဆာက္ေရးျဖစ္သည္။
တနိုင္ငံလုံးႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ အေရးကိစၥမ်ားကိုေဆာင္ရြက္မည့္ နိုင္ငံေရးပါတီတည္ေဆာက္ေရးမွာ ႀကီးမား႐ႈပ္ေထြးေသာ လုပ္ငန္းတခု ျဖစ္သည္။ အဆိုပါနိုင္ငံေရးပါတီသည္ တျပည္လုံးအတိုင္းအတာေဆာင္နိုင္သည့္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔သည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္ျဖစ္ရန္လိုသည္။ ထိုသုိ႔တည္ေဆာက္နိုင္ရန္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေသာ လူထု၏ပါဝင္မႈ ေထာက္ခံမႈ ရရွိရန္ လိုသည္။ ဤသုိ႔ပါဝင္ေထာက္ခံမႈရရွိရန္ မိမိပါတီ၏ေပၚလစီမ်ားခ် ျပရွင္းလင္းၿပီး စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းနိုင္ရန္လိုအပ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာနိုင္ငံေရး ပါတီဟူသည့္အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္တြင္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္မွာ ရွင္းလင္းသည့္ နိုင္ငံေရးအျမင္၊ ႏိုင္ငံ ေရးမူဝါဒႏွင့္ အခိုင္အမာေပၚလစီႏွင့္နည္းနာမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအေျခခံေပၚမွသည္ နိုင္ငံေရးပါတီဟူသည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္း အား တည္ေဆာက္ၾကရေပမည္။
ထို႔ျပင္ နိုင္ငံေရးအျမင္၊ မူဝါဒ၊ ေပၚလစီမ်ားခ်မွတ္ထားၿပီးေနာက္တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအတြက္လိုအပ္သည္မွာ အဆိုပါနိုင္ငံေရး အျမင္ မူဝါဒေပၚလစီတုိ႔ကို ေကာင္းစြာနားလည္သေဘာေပါက္ဆုပ္ကိုင္နိုင္ၿပီး လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္နိုင္သူမ်ားျဖစ္သည္။ ပါတီတရပ္အဖို႔ဆိုလ်င္ ပါတီ၏မူဝါဒအား အာမခံႏိုင္သူမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုသူမ်ားသည္ မိုးေပၚမွက် လာ နိုင္သူမ်ားမဟုတ္ေပရာ ေလ့က်င့္ေမြးထုတ္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။
ထိ့ုျပင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအားျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲတည္ေဆာက္မည့္ နိုင္ငံေရးပါတီတရပ္အေနႏွင့္ လူအဖြဲ႕အစည္းတည္ေဆာက္ ရာ တြင္လိုအပ္သည့္ ဘဏၰာေရး၊ စီးပြါးေရး၊က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာ စသည့္က႑အလိုက္ ကြၽမ္းက်င္ သူမ်ား စည္းရံုးသိမ္းသြင္းျခင္း ေလ့က်င့္ေမြးျမဴျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ၿပီး မိမိပါတီ၏နိုင္ငံေရးမူဝါဒမ်ားအတိုင္း အေကာင္ အထည္ ေဖၚနိုင္သူမ်ားျဖစ္လာေစရန္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရန္ လိုအပ္သည္။
ႏိုင္ငံေရးပါတီတရပ္တြင္ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈသည္ အေရးပါသက့ဲသုိ႔ ေအာက္ေျခပါတီအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ စြမ္းရည္သည္ လည္း အေလးထားရမည့္ကိစၥျဖစ္သည္။ ေအာက္ေျခအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ အေျခခံလူထုမ်ားၾကားတြင္ ျပန္႔ႏွံစိမ့္ဝင္ေနၾက သည္ျဖစ္ရာ ဗဟို၏ မူဝါဒေပၚလစီမ်ားအားလူထုၾကား ပ်ံ႕ႏွံ႔စိမ့္ဝင္ေစရန္လည္းေကာင္း၊ လူထုႏွင့္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ တကယ့္ အေျခအေနမွန္ကို ဗဟ္ိုေခါင္းေဆာင္မ်ား အခ်ိန္မီသိရွိေစႏိုင္ရန္လည္းေကာင္း၊ ပါတီဗဟိုႏွင့္ပါတီေအာက္ေျခအဖြဲ႕အစည္း မ်ားၾကား ကြင္းဆက္လုပ္ေဆာင္နိုင္မႈ သည္နိုင္ငံေရးပါတီတရပ္အတြက္ ရွင္သန္ႀကီးထြားနိုင္ေစရန္ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ ပါတီတရပ္လည္ပတ္နိုင္ရန္ စည္းရံုးေရးစည္းကမ္းမ်ားတည္ေဆာက္ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ပါတီဝင္မ်ား၊ ၎တုိ႔ကေရြး ခ်ယ္လိုက္ေသာ ပါတီဝင္ကိုယ္စားလည္မ်ား၊ ပါတီဝင္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါဝင္က်င္းပၾကသည့္ပါတီညီလာခံ၊ အဆိုပါတီ ညီလာခံမွ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လိုက္သည့္ ပါတီဗဟိုေခါင္းေဆာင္အဆင့္ဆင့္ႏွင့္ အဆိုပါဗဟိုေခါင္းေဆာင္မႈ၏ ညႊန္ ၾကားမႈကို ေအာက္ေျခအဆင့္ဆင့္မွ အေကာင္အထည္ေဖၚျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ယေန႔ေခတ္နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို တည္ေဆာက္ထား ၾကသည္ကို ေတြ႕နိုင္ပါသည္။
ယေန့ေခတ္ကာလတိုင္းျပည္တျပည္၏ နိုင္ငံေရးစနစ္အားေကာင္းမႈသည္ အဆိုပါနိုင္ငံရွိ နိုင္ငံေရးပါတီအင္စတီက်ဴးမ်ား အားေကာင္းေမာင္းသန္လည္ပတ္နိုင္မႈေပၚတြင္ အေျခတည္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ေသာ္လူတုိ႔သည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တည္ေဆာက္ရာတြင္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားျဖင့္တည္ေဆာက္ျခင္းသည္ သမိုင္းသခၤန္းစာမ်ားအား ေကာင္းစြာနိဂံုးခ်ဳပ္ၿပီး ရလာခ့ဲေသာရလဒ္ျဖစ္သည္။ လူသားတုိ႔၏သမိုင္းအစကား ဤသုိ႔မဟုတ္ခ့ဲေပ။
● သူရဲေကာင္းဝါဒႏွင့္ ပေဒသရာဇ္စနစ္
လူသတုိ႔၏ေခတ္ဦးသည္ ေတာ႐ိုင္းဥပေဒသျဖင့္ ရွင္သန္ခ့ဲၾကသည္။ အင္အားႀကီးသူကရွင္သန္က်န္ရစ္ခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုမွအင္အားႀကီးသူက မိမိလူမ် ဳိ းႏြယ္အစုအဖြဲ႕မ်ားကို ေခါင္းေဆာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ အမ်ားထက္ေခါင္းတလုံးပိုျမင့္သူမ်ား ပိုမိုစြမ္းေဆာင္နိုင္သူမ်ားက လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအလိုက္ဦးေဆာင္နိုင္သူမ်ားျဖစ္လာၿပီး ပေဒသရာဇ္နိုင္ငံေတာ္မ်ားေပၚထြက္လာသည္။ ပေဒသရာဇ္နိုင္ငံေတာ္မ်ား လူတဦးခ်င္း၏စြမ္းေဆာင္ရည္ေပၚမူတည္၍ တည္ေဆာက္ခ့ဲၾကသည္။ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားေပၚအေျခမခံခ့ဲၾကေပ။ အလက္ဇႏၵား၊ ဂ်င္ဂ်စ္ခန္စသည့္ အားေကာင္းသည့္ ပေဒသရာဇ္မ်ားသည္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ သည့္ ပေဒသရာဇ္နိုင္ငံေတာ္မ်ား တည္ေဆာက္ခ့ဲႏိုင္ခ့ဲၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤသုိ႔တဦးခ်င္းစြမ္းရည္ႏွင့္ၾသဇာေပၚတည္ေဆာက္ထားခ့ဲၾကသည့္ နိုင္ငံေတာ္မ်ားသည္ သူတုိ႔ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ျမဴမႈံက့ဲသုိ႔ လြင့္စင္ေပ်ာက္ကြယ္သြားၾကသည္။ အလက္ ဇႏၷားႏွင့္ ဂ်င္ဂ်စ္ခန္သာမက အျခားႀကီးက်ယ္ခန္းနားေသာ ပေဒသရာဇ္နိုင္ငံတည္ေထာင္ခ့ဲၾကသည့္ သူရဲေကာင္းတုိ႔၏ နိုင္ငံမ်ားသည္ သူတုိ႔လြန္သည့္ေနာက္တြင္ က်ဆံုးခ့ဲၾကသည္။ခန္းနားႀကီးက်ယ္ေသာ တိုင္းနိုင္ငံမ်ားအား သူရဲေကာင္းတုိ႔ျဖင့္ သာတည္ေဆာက္၍မရဘဲ အင္စတီက်ဴးရွင္းျဖင့္သာတည္ေဆာက္၍ရသည္ကို လူသားတုိ႔ သေဘာေပါက္စျပဳ လာခ့ဲၾက သည္။
ဤပေဒသရာဇ္ေခတ္ကာလအတြင္း၌ပင္ လူသားတုိ႔သည္ လူထုကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ အစားထိုးအုပ္ခ်ဳပ္သည့္စနစ္ကို တည္ေဆာက္ရန္ႀကိဳးစာခဲ့ၾကသည္။ ေရာမေခတ္လႊတ္ေတာ္၊ အိႏၵိယတိုက္ ေဝသာလီ ဂဏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတုိ႔တြင္ လူထုကိုယ္ စားလွယ္မ်ားအခန္းက႑ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္စနစ္တရပ္ကို ေဖၚထုတ္အားၿပိဳင္ခ့ဲၾကသည္။ သူရဲေကာင္းတုိ႔ႏွင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္တည္ေဆာက္လိုသူတုိ႔ အျပန္အလွန္ စတင္အားၿပိဳင္ခ့ဲၾကေတာ့သည္။ သုိ႔ႏွင့္ပင္ သူရဲေကာင္းဝါဒထြန္းကားသည့္ ပေဒ သရာဇ္စနစ္အတြင္းကပင္ အင္စတီက်ဴးရွင္းအား စတင္တည္ေဆာက္လာခ့ဲၾကေပေတာ့သည္။
ဤသုိ႔ သူရဲေကာင္းတုိ႔တည္ေထာင္ေသာ ပေဒသရာဇ္နိုင္ငံေတာ္မ်ားေပၚထြန္းလာသည္ႏွင့္အတူ လူထုၾကားတြင္ သူရဲ ေကာင္းဝါဒ ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈတုိ႔ စတင္အျမစ္တြယ္လာခ့ဲသည္။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ထူးထူးကဲကဲစြမ္းေဆာင္နိုင္သူမ်ားအား အသိမွတ္ျပဳ ေလးစားျခင္း၊ ေလးစားအားထားျခင္းတုိ႔ႏွင့္အတူ ေပၚထြက္လာသည့္ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကိုးကြယ္မႈသည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားတည္ေဆာက္ ျခင္းႏွင့္အတူ ဒြန္တြဲ၍ေပၚလာသည္ကို ေရွာင္လႊဲ၍မရေပ။
အနီးေခတ္ကာလ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားတည္ေဆာက္ရာတြင္ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ခိုင္မာမႈမရွိျခင္း၊ လဲၿပိဳမႈမ်ားျဖစ္ပြားျခင္း ႏွင့္အတူ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားအတြင္း ညီညြတ္မႈ ပ်က္ျပားျခင္းတုိ႔က ပုဂၢိဳလ္ေရးကိုးကြယ္မႈကို အားေကာင္းေစခ့ဲသည္။ လူ တုိ႔သည္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တခုတည္ေဆာက္ရာတြင္ အင္စတီက်ဴးရွင္းအားေကာင္းရန္လိုအပ္သည္ကို သေဘာေပါက္လာ ၾက ေသာ္လည္း အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အားကိုးအားထားျပဳ၍မရသည့္အခါ လူတဦးခ်င္း၏စြမ္းေဆာင္ရည္ကို အားကိုးအား ထားျပဳၾကျခင္းျဖစ္ပုံရသည္။
ဤကား အနီးေခတ္တြင္ ေရွာင္လႊဲ၍မရေသာျပႆနာျဖစ္သည္။ အင္စတီက်ဴးရွင္းႏွင့္ တဦးခ်င္းတုိ႔ၾကား လြန္ဆြဲသည့္ ျပ ႆနာျဖစ္သည္။ လူတဦးခ်င္း၏ၾသဇာသည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ႀကီးႀကီးမားမားသက္ေရာက္သည္မွာ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အားေကာင္းလာသည့္ ယေန႔ေခတ္ကာလတြင္ ရွားပါးလာေသာ္လည္း လုံးဝမရွိေတာ့သည္ေတာ့မဟုတ္ေပ။ လူတဦးခ်င္း ၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ႏွင့္ လူထု၏လက္ခံမႈအရ အင္စတီက်ဴးရွင္းႏွင့္ လူတဦးခ်င္း၏ၾသဇာသည္ ၿပိဳင္လ်က္ရွိေသာ တိုင္း ျပည္ ေဒသ အခ်ိန္ကာလမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ဤတြင္ေတြ႕ရသည္မွာ မိမိၾသဇာကို အသုံးျပဳသည္ႏွင့္ တျပိဳင္တည္းအင္စတီက်ဴး ရွင္းအားေကာင္းေအာင္လုပ္သည့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေတြ႕ရသက့ဲသုိ႔ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားကို ေဘးဖယ္၍ မိမိၾသဇာကိုသာ အေလးထား အသုံးျပဳ သည့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္းေတြ႕ရသည္။ ထို႔ျပင္ အင္စတီက်ဴးရွင္းအား မိမိၾသဇာအတြက္ အသုံးျပဳ ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း ေတြ႕ရသည္။
● ေမာ္စီတုန္းႏွင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္း
အနီးေခတ္၌ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီေခါင္းေဆာင္ ေမာ္စီတုန္းသည္တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာအႀကီးမားဆံုးေခါင္း ေဆာင္တဦးျဖစ္ခ့ဲသည္။ ဂ်ပန္ခုခံစစ္ႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္ျပည္တြင္းစစ္တုိ႔အား ေအာင္ျမင္စြာေခါင္းေဆာင္နိုင္ခ့ဲၿပီး ေခတ္သစ္ တ႐ုတ္ျပည္အား တစည္းတလုံးတည္းျဖစ္ေအာင္ေခါင္းေဆာင္နိုင္ခ့ဲသည့္ ေမာ္စီတုန္းသည္ ပါတီေခါင္းေဆာင္တဦးအျဖစ္ သာမက တ႐ုတ္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္တဦးအျဖစ္ပါ တ႐ုတ္ျပည္တြင္း၌ ၾသဇာတကၠမႀကီးမားခ့ဲသူျဖစ္သည္။
၁၉၆၆ ခုႏွစ္မွစတင္ခ့ဲသည့္ ျပင္းထန္ေသာ ပါတီတြင္းအယူအဆကြဲလြဲမႈမ်ားတြင္ ေမာ္စီတုန္းသည္ သူ၏ပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာ တကၠမကို အသုံးျပဳ၍ၿပိဳင္ဘက္မ်ားကို အလဲထိုးအနိုင္ယူခ့ဲသည္ဟု အားလုံးကေကာက္ခ်က္ခ်ခ့ဲၾကပါသည္။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္အထိ ၁၀ ႏွစ္တာကာလသည္ ေမာ္စီတုန္း၏ ပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာ အထြဋ္အထိပ္ကာလမ်ားျဖစ္သည္။ ပုဂၢိဳလ္ေရး ၾသဇာႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးကိုးကြယ္ေရးသေကၤတမ်ားျဖစ္သည့္ ႐ုပ္ထုမ်ား၊ ရင္ထိုးတံဆိပ္မ်ားႏွင့္အတူ ႀကီးျမတ္ေသာ ဥကၠဌႀကီး ေမာ္ သက္ေတာ္ရာေက်ာ္ရွည္ပါေစဟူေသာ ခ်ီးၾကဴးေထာပနာျပဳ ဟစ္ေႂကြးသံမ်ား တ႐ုတ္ျပည္တဝွမ္းလုံးတြင္ ၿခိမ့္ၿခိမ့္ညံခ့ဲ သည္။ တဆက္တည္းတြင္လည္း ေမာ္စီတုန္းအား ဆန္႔က်င္သူမ်ားသည္ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားအျဖစ္စြဲခ်က္တင္ခံခ့ဲရသည္။အရပ္စကားျဖင့္ေျပာရလ်င္ ေမာ္စီတုန္းအား မည္သူမွ်မလွန္ရဲေလာက္ေအာင္ သူ၏ အရွိန္အဝါၾသဇာကား တ႐ုတ္ျပည္တြင္းႀကီးမားခ့ဲသည္။
သုိ႔ေသာ္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ေတြ႕ရသည့္အခ်က္တခုမွာ ေမာ္စီတုန္းသည္သူ၏ပုဂၢိဳ လ္ေရးၾသဇာကို မည္မွ်ပင္သုံးခ့ဲသည္ျဖစ္ေစ သူ၏နိုင္ငံေရးပါတီအင္စတီက်ဴးရွင္းအား တ႐ုတ္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္း ေကာင္းမြန္အားေကာင္းေစရန္ တည္ေဆာက္ခ့ဲသ က့ဲသုိ႔ ထိုအင္စတီက်ဴးရွင္းအားလည္း ေကာင္းမြန္စြာအသုံးျပဳခ့ဲသည္။
၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခ့ဲသည့္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္အလြန္ေသးငယ္ေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းေလးတခုမွ အစျပဳခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ စဖြဲ႕ကတည္းက အာဏာရအစိုးရ၏ ဖိႏွိပ္မႈကိုခံခ့ဲရသည္။ ထို႔ေနာက္ ကူမင္တန္အစိုးအား ေတာ္လွန္ တိုက္ခိုက္သည့္ ျပည္တြင္းစစ္၊ ဂ်ပန္ခုခံစစ္မ်ားအတြင္း အားေကာင္းလာခ့ဲသည္။ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ စစ္ေရးလို အပ္ခ်က္အရ တပ္နီေတာ္ ေခၚ တ႐ုတ္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ ဆိုသည့္ စစ္ဖက္အင္စတီက်ဴးရွင္းတခုအားလည္း တည္ေဆာက္ႏိုင္ခ့ဲသည္။ ပါတီတည္ေထာင္ၿပီး ၂၈ ႏွစ္အၾကာ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္တြင္ တ႐ုတ္ျပည္တျပည္လုံးကိုသိမ္းပိုက္နိုင္ခ့ဲၿပီး တ႐ုတ္အစိုးရဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္နိုင္ခ့ဲသည္။ မူလ အစိုးရဆန္႔က်င္သည့္ အားနည္းသည့္ပါတီတရပ္မွသည္ အစိုးရဖြဲ႕နိုင္ၿပီး ေနာက္တျပည္လုံးတြင္ အားေကာင္းသည့္ပါတီႀကီးတရပ္ျဖစ္ခ့ဲသည္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ၾသဇာႏွင့္ အစဥ္အလာႀကီးမားသည့္ နိုင္ငံေရးပါတီတရပ္ျဖစ္ခ့ဲသည္။
ေမာ္စီတုန္းသည္ သူ၏ပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာကို အသုံးျပဳခ်ိန္မွာပင္ တ႐ုတ္ပါတီၾသဇာအား ေဘးဖယ္မထားခ့ဲေပ။ ေမာ္စီတုန္းႏွင့္ အတူ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္လည္း ႀကီးျမတ္ ဂုဏ္ေျပာင္ မွန္ကန္သည့္နိုင္ငံေရးပါတီတရပ္အျဖစ္ အမႊမ္းတင္ျခင္း ခံရ သည္။ ထိုသုိ႔အမႊမ္းတင္ျခင္းအား သာမန္႐ုပ္ျပသက္သက္သာ လုပ္ခ့ဲသည္မဟုတ္ေပ။ တ႐ုတ္တုိ႔၏ ႏိုင္ငံေရးေပၚလစီအစိုးရေပၚလစီမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအဆင့္ဆင့္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပါတီေကဒါမ်ားကို အ သုံးျပဳ အေကာင္ထည္ေဖၚခ့ဲသည္။ ေမာ္စီတုန္းသည္ပင္လ်င္ သူ၏အယူအဆေပၚလစီမ်ားကို အဆိုပါ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴ နစ္ ပါတီေကဒါမ်ား၊ အဆင့္ဆင့္ယႏၲယားမ်ားအား အသုံးျပဳ၍ အေကာင္ထည္ေဖၚခ့ဲသည္။ တ႐ုတ္ျပည္က့ဲသုိ႔ လူဦးေရ သန္း ေထာင္ခ်ီ ၿပီးက်ယ္ျပန္႔သည့္တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ေဘက်င္းမွ ခ်မွတ္သည့္ ေပၚလစီမ်ားအားအခ်ိန္တိုတြင္း တ႐ုတ္ျပည္အႏွံ့အျပား နယ္စြန္နယ္ဖ်ားမက်န္ေရာက္ရွိ အေကာင္အထည္ေဖၚႏိုင္ေအာင္ ထိုတ႐ုတ္ပါတီက စြမ္းေဆာင္ေပးနိုင္ခ့ဲသည္။ထိ့ုျပင္ တ႐ုတ္ျပည္အႏွံ႔အျပားရွိ ေအာက္ေျခမွ အေျခအေနအရပ္ရပ္အားလည္း ထိုပါတီအဖြဲ႕အစည္းအဆင့္ဆင့္မွ ဗဟိုသုိ႔ ျပန္ လည္တင္ျပေပးနိုင္ခ့ဲၾကသည္။ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ ေမာ္စီတုန္း၏ပုဂၢိဳ လ္ေရးၾသဇာသက္သက္သာမက တ႐ုတ္ပါတီ အင္စတီ က်ဴးရွင္းသည္လည္း အားေကာင္းေမာင္းသန္ လည္ပတ္ေနခ့ဲေပသည္။
၁၉၇၆ ခုႏွစ္ ေမာ္စီတုန္းကြယ္လြန္ၿပီး တႏွစ္အၾကာတြင္ ေမာ္စီတုန္းႏွင့္နိုင္ငံေရးသေဘာထားကြဲလြဲခ့ဲၿပီးေဘးဖယ္ထားျခင္းခံရသူတိန္႔ေရွာက္ဖင္ေနရျပန္ရလာသည္။ ေမာ္စီတုန္းႏွင့္မတူသည့္ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရးနည္းလမ္းမ်ားကို အေကာင္ အထည္ေဖၚသည္။ တိန္႔ေရွာက္ဖင္သည္ တ႐ုတ္ျပည္၌ အစဥ္အလာေခါင္းေဆာင္တေယာက္ ၾသဇာရွိေသာ ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေမာ္စီတုန္း၏ၾသဇာေတာ့ မယွဥ္နိုင္ခ့ဲေပ။ တိန္႔ေရွာက္ဖင္ ေနရာျပန္ရလာၿပီးေနာက္ သူ၏ေပၚ လစီမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚရာတြင္ အေရးပါေသာအခန္းက ပါဝင္သည္မွာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအဆင့္ဆင့္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္သည္။ ပါတီဖြဲ႕စည္းပုံႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ တစုံတရာရွိေသာ္လည္း ပါတီအင္စတီက်ဴးရွင္းအား ဆက္လက္အားေကာင္းေအာင္ျပဳ လုပ္၍ ထိုအင္စတီက်ဴးရွင္းလည္ပတ္မႈ ျဖင့္ သူ၏ေပၚလစီမ်ားကို အေကာင္ထည္ေဖၚသည္။ သူ့ေနာက္ဆက္ခံေသာ က်န္းစီမင္း၊ ဟူက်င္းေတာင္မွသည္ ရွီက်င့္ပင္အထိ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ တ႐ုတ္ျပည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား တ႐ုတ္ပါတီအင္စတီက်ဴး ရွင္းအား ခိုင္ခန္႔ေတာင့္တင္းေအာင္ျပဳ လုပ္သည့္ အေျခခံေပၚတြင္ ေဆာင္ရြက္ခ့ဲၾကသည္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာႀကီးမားၿပီး ထိုပုဂၢိဳလ္ေရးၾသဇာကို အသုံးျပဳခ့ဲသည့္ ေမာ္စီတုန္းသည္ မည္သည့္အား နည္းခ်က္ရွိသည္ျဖစ္ေစ တ႐ုတ္ျပည္နိုင္ငံေရးအတြက္ အေျခခံျဖစ္သည္ တ႐ုတ္ပါတီအင္စတီက်ဴးရွင္းကို မပစ္ပယ္ခဲ့ဘဲ ထို အင္စတီက်ဴးရွင္းအား အားေကာင္းေအာင္လုပ္ခ့ဲျခင္းသည္ သူ၏ အဓိကအားသာခ်က္ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ျပည္သည္ ထိုအင္ စတီက်ဴးရွင္း၏ အားေကာင္းေမာင္းသန္လည္ပတ္မႈႏွင့္အတူ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ က်င္းပေသာ ၁၉ ႀကိမ္ေျမာက္ပါတီညီလာခံအား အေမရိကန္အပါအဝင္ ကမာၻအဝွမ္းမွ အသိမွတ္ျပဳ ၾကသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ လူတဦးခ်င္းအရ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒအားျဖစ္ေစ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအားျဖစ္ေစ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈ ရွိ ႏိုင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ၆၈ ႏွစ္အၾကာတြင္ ကမာၻ႔အလယ္တြင္ စီးပြားေရးအပါ ဘက္စုံက အားေကာင္းေမာင္း သန္ျဖစ္လာသည့္ တ႐ုတ္ျပည္အား အဓိကေမာင္းႏွင္ေနသည့္ အင္စတိီက်ဴးရွင္းသည္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီျဖစ္သည္ကို အသိမွတ္မျပဳဘဲ မျဖစ္နိုင္ေတာ့ေပ။
အလားတူပင္ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္၊ ဂ် ပန္စသည့္နိုင္ငံမ်ားသည္လည္း သူတုိ႔ႏွင့္ဆီေလ်ာ္သည့္ ႏိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား အားေကာင္းေမာင္းသန္ ျဖစ္ေစသည့္အေျခခံေပၚမွ သူတုိ႔၏တိုင္းျပည္ကို တည္ေဆာက္ခ့ဲၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ျဖစ္ ရာ တိုင္းျပည္တျပည္ စဥ္ဆက္မျပတ္တည္တန္႔၍ အားေကာင္း ေမာင္းသန္ရွိေရးဆိုသည္မွာတေခတ္တခါတြင္ ေပၚထြန္းေလ့ ရွိေသာ သူရဲေကာင္းမ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ားေပၚ တြင္တည္မွီ၍ မရေပ။ ခိုင္မာေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားေပၚတြင္ အေျချပဳ ရန္လိုသည္။ တေခတ္တခါတြင္ အျခားသူထက္ ေခါင္းတလုံးပိုျမင့္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးေပၚထြန္းနိုင္ပါသည္။ အဆိုပါ ေခါင္း ေဆာင္မ်ဳိးအား ျငင္းပယ္ရန္မလိုေပ။ ထို႔ျပင္ ျငင္းပယ္၍ ရႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ အားေကာင္းေသာအင္စတီက်ဴး ရွင္းတည္ေဆာက္ျခင္းသည္ အေျခခံျဖစ္သည္ဆိုသည့္အခ်က္ကို ဆုပ္ကိုင္ထားရန္လိုသည္။ အဆိုပါ ထူးခြၽန္ေသာ ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကိုယ္တိုင္လည္း တိုင္းျပည္အတြက္ ခိုင္မာေသာအင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ထားနိုင္ခ့ဲမွသာ သမိုင္း တြင္ ဖယ္ရွားမရေသာေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
● အီဂ်စ္ႏွင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္း
တခ်ိန္တည္းတြင္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဆန္းမွစတင္ခ့ဲေသာ အီဂ်စ္ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈအား အစျပဳသူမ်ားသည္ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကရက္မ်ားျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သူတုိ႔သည္ မူဘာရက္စစ္အာဏာရွင္အုပ္စိုးမႈကို ဆန္႔က်င္သည့္ လစ္ဘရယ္ဒီမို ကေရစီအယူအဆကို ျဖန္႔ခ်ိ ခ့ဲၾကသည္။ စည္း႐ံုးလႈံ႔ေဆာ္ခ့ဲၾကသည္။ လူထုအုံႂကြမႈမ်ားကို ေခါင္းေဆာင္တိုက္ပြဲဝင္ခ့ဲၾကသည္။ မူဘာရက္၏ ျပင္းထန္ရက္စက္သည့္ ႏွိမ္နင္းမႈမ်ားကို အံတုခ့ဲၾကသည္။ အီဂ်စ္ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈတြင္ အီဂ်စ္လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကရက္မ်ားသည္ အေရးပါသည့္အခန္းမွ ပါဝင္ခ့ဲသည္မွာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာမရွိေပ။
သုိ႔ေသာ္ အီဂ်စ္လစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္မ်ားသည္ ၎တုိ႔အျမင္အယူအဆမ်ားကို စည္း႐ုံးလႈံ႔ေဆာ္ေဟာေျပာနိုင္ခ့ဲၾကေသာ္ လည္း ၎တုိ႔၏အျမင္အယူအဆမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ေတာင့္တင္းခိုင္မာသည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္ကို တည္ေဆာက္နိုင္ျခင္းမရွိခ့ဲေပ။ ထိုလႈပ္ရွားမႈမ်ားအတြင္းမွ မူဘာရက္အစိုးရႏွင့္ စစ္တပ္အင္စတီက်ဴးရွင္းအား ယွဥ္ၿပိဳင္နိုင္ သည့္ အားေကာင္းသည့္ နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းတခုအျဖစ္ မြတ္စလင္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ ထြက္ေပၚလာခ့ဲသည္။ မူဘာ ရက္စစ္တပ္အုပ္စိုးမႈ ကို အံတုရင္း ဘာသာေရးအေဆာက္အအုံမ်ားအတြင္း အေျခတည္ဖြဲ႕စည္းလာသည့္မြတ္စလင္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕သည္ အီဂ် စ္နိုင္ငံ၏ ေခတ္သစ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္အနိုင္ရသည့္ ေတာင့္တင္းသည္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတခုအျဖစ္ထြက္ေပၚလာခ့ဲသည္။
သုိ႔ႏွင့္ အီဂ်စ္ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈအၿပီးေနာက္ပိုင္းအတြင္း အီဂ်စ္နိုင္ငံေရးတြင္ အားၿပိဳင္ခ့ဲၾကသည္မွာ မြတ္စလင္ညီေနာင္ မ်ားအဖြဲ႕ႏွင့္ မူလရွိရင္းစြဲစစ္တပ္အင္စတီက်ဴးရွင္းတုိ႔ျဖစ္သြားေပေတာ့သည္။ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကရက္တုိ႔မွာစစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို ဆန္႔က်င္ခ့ဲၾကေသာ္လည္း မိမိအျမင္အားအေကာင္အထည္ေဖၚႏိုင္သည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းအားမတည္ေဆာက္နိုင္။မြတ္စလင္ညီေနာင္မ်ားအဖြဲ႕ႏွင့္လည္း ပူးေပါင္းေထာက္ခံျခင္း မျပဳနိုင္ခ့ဲေပ။ အီဂ်စ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ ေခါင္းေဆာင္နိုင္ျခင္းမရွိေတာ့ေပ။ သုိ႔ႏွင့္ ေနာက္ဆံုးတြင္အီဂ်စ္၌ စစ္တပ္အင္စတီက်ဴးရွင္းကသာ ျပန္လည္အသာစီးရသြားသည့္ အေျခသုိ႔ ျပန္လည္ဆိုက္ေရာက္သြားခ့ဲေပသည္။
သာမန္လူထုျဖစ္ေစ လူထုလႈပ္ရွားမႈတခုျဖစ္ေစ မည္မွ်အားေကာင္းသည္ဟုဆိုေစကာမူ ထိုလူထုအား စနစ္တက် ေရရွည္ ေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ စနစ္တက်တည္ေဆာက္ထားသည့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္လိုအပ္သည္။ သုိ႔မဟုတ္ပါက ထို လူ အစုအေဝးႀကီးသည္ ဦးတည္ရာမဲ့ အထိမ္းအကြပ္မဲ့ ဗရမ္းဗတာလူအုပ္ႀကီးအျဖစ္သုိ႔ဆိုက္ရာက္ၿပီး ျပိဳကြဲသြားနိုင္ေပ သည္။ ထိုအျပင္ နိုင္ငံအျမင္အယူအဆတရပ္ကို အေျခတည္၍ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအားျပဳ ျပင္ေျပာင္းလဲလိုပါကလည္း ထို အျမင္အယူအဆမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္နိုင္မည့္ ခိုင္မာသည့္အင္စတီက်ဴးရွင္းတည္ ေဆာက္ရန္လိုအပ္ေပ သည္။ သုိ႔မဟုတ္ပါက မည္မွ်ေတာ္တည့္မွန္ကန္သည့္ အယူအဆျဖစ္ေစ ေအာင္ျမင္လာလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။
သုိ႔ျဖစ္ရာ တိုင္းျပည္တခု၏ လူမႈအေျပာင္းအလဲမ်ားအား တည္ေဆာက္မည္ဆိုပါက တည္ေဆာက္လိုသူမ်ားတြင္ ခိုင္မာ ေတာင့္တင္းေသာ နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းတရပ္ရွိရန္လိုသည္။ ဤကား အေျခခံလိုအပ္သည့္ နိုင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းျဖစ္သည္။ ၎အင္စတီက်ဴးရွင္း အားေကာင္း ေမာင္းသန္လည္ပတ္နိုင္သည့္ အေျခခံေပၚတြင္ တိုင္းျပည္အားတည္ေဆာက္ ၾကရမည္။ ထိုမွတဆင့္ နိုင္ငံေတာ္တခုအတြက္ လိုအပ္သည့္အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား ထပ္မံတည္ေဆာက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ဤေဆာင္းပါးသည္ က်ယ္ျပန္႔နက္နဲေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ နိဒါန္းမွ်သာျဖစ္ပါသည္။
ေမာင္ေမာင္စိုး
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
