ဇာဝါရီ – ႏွစ္သစ္ကို ဘယ္လို ႀကိဳဆို ခရီးဆက္ၾကမလဲ

(မိုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၁၊ ၂၀၁၈အရႈပ္ေတြ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ မိုးမခအတြက္ စာမေရးတာလည္း အေတာ္ေလး ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ အခုမွ အခ်ိန္ေပး၊ အားစိုက္ၿပီး ႏွစ္သံုးဆယ္ၾကာမွ ျပန္ဆံုေတြ႔ခြင့္ရ၊ သိခြင့္ရတဲ့ ခ်စ္စရာ တူ/မေလးမ်ား၊ စာသင္ၾကားေပးေနတဲ့ ညီ/မငယ္မ်ားအတြက္ ေရးထားတဲ့စာကို မွ်ေဝလိုက္တာပါ။

ဘာလိုလိုနဲ႔ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္လုိ႔ ႏွစ္သစ္တႏွစ္ ေရာက္ခဲ့ျပန္ၿပီေပါ့။ ေမွ်ာ္လင့္မထားဘဲ ဦးေလးခ်စ္တဲ့ အမိျမန္မာျပည္ကိုျပန္ေရာက္၊ မင္းတို႔ေလးေတြနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာမွ ေတြ႔ခြင့္ရၿပီး၊ မဂၤလာႏွစ္သစ္ကို ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ အတူလက္တြဲ ျဖတ္ေလွ်ာက္ရမယ္ဆိုေတာ့ အတိုင္းထက္အလြန္ ဝမ္းသာၾကည္ႏူး စိတ္လႈပ္ရွားေနခဲ့တယ္။ ဟိုးအရင္ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ေတြမွာေတာ့ ဒို႔တေတြ ေရျခားေျမျခား ဘဝျခား (မင္းတို႔ေလးေတြက … ဦးေလး ခ်စ္ရတဲ့ မိသားစု၊ ဒီႏိုင္ငံနဲ႔ ခြဲခြါသြားခဲ့တဲ့ ႏွစ္သံုးဆယ္အတြင္းမွာ ေမြးဖြားခဲ့ၾကသူေတြဆိုေတာ့ ဘဝေတြ ျခားခဲ့ၾကတာေပါ့) နဲ႔ ႏွစ္ေဟာင္းေတြကိုေက်ာ္ျဖတ္၊ ႏွစ္သစ္ေတြကို တကြဲတျပား ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကတယ္။ ဒီတႀကိမ္ေတာ့ ခ်စ္ရတဲ့ မင္းတို႔နဲ႔အတူ ႏွစ္ေဟာင္းကိုေဆးေၾကာ၊ ႏွစ္သစ္ကို ႀကိဳဆိုႏိုင္လို႔ ဒီႏွစ္သစ္က ပိုမဂၤလာရွိ လွပေနတယ္လုိ႔ ခံစားရတယ္။

မင္းတို႔ေတြ သိၾကတဲ့အတိုင္း ႏွစ္တႏွစ္ အခ်ိန္ကာလတခုကို ေက်ာ္ျဖတ္တိုင္း ဒို႔တေတြ ႏွစ္ေဟာင္းမွာ အဆိုးအေကာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳေတြျဖတ္သန္းခဲ့ၾကတယ္ မဟုတ္လား။ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ လူအမ်ားစုက ႏွစ္သစ္မွာ အမွားေတြ မက်ဴးလြန္ ကင္းႏိုင္သေလာက္ကင္းေအာင္၊ ပိုေကာင္းတာေတြ ႀကိဳးစားလုပ္ၾကမယ္လို႔ ႏွစ္သစ္ သစၥာဓိ႒ာန္ေတြ (New Year Resolutions) ခ်ၿပီး မဂၤလာႏွစ္သစ္ကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ႀကိဳဆိုၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပုထုစဥ္လူသားေတြဆိုေတာ့ ေျခာက္ျပစ္ကင္း သဲလဲစင္ မျပင္ႏိုင္ၾကဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒို႔တေတြ အၿမဲႀကိဳးစားက်င့္ႀကံ လုပ္ေဆာင္ရမွာက (မရည္ရြယ္ဘဲ) အမွားလုပ္ခဲ့တာကို မွားတယ္လို႔ လက္ခံၿပီး၊ အဲဒီအမွားေတြကို ျပင္၊ ထပ္ခါတလဲလဲ ထပ္မမွားမက်ဴးလြန္ဖို႔ – မေကာင္းမႈေတြကို ပယ္ဖ်က္ၿပီး ကိုယ္က်ဳိးအမ်ားက်ဳိးအတြက္ “ေကာင္းမႈျမတ္ႏိုး၊ ေကာင္းေအာင္ႀကိဳး၍၊ ေကာင္းက်ဳိးကိုယ္၌ တည္ေစမင္း။ (ေလာကသာရပ်ဳိ႕)” အဆိုအမိန္႔အတိုင္း စိတ္ေကာင္းအေတြးေကာင္း လုပ္ရပ္ေကာင္းေတြနဲ႔ တဦးနဲ႔တဦး ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္၊ ၾကင္ၾကင္နာနာ ေဖးမကူညီၿပီး ေရွ ႔ဆက္ေနထိုင္သြားၾကဖို႔ ဒီစာနဲ႔ အႀကံျပဳလိုက္တာပါ။

ဒီအေတြးနဲ႔ မင္းတို႔ကို ေျပာျပအႀကံျပဳခ်င္တာကို တခ်က္ခုတ္ ႏွစ္ခ်က္ျပတ္ – ဒီကို ျပန္ေရာက္ကတည္းက မင္းတို႔ေတြကို အဂၤလိပ္စာလည္း သင္ေပးေနေတာ့ – မင္းတို႔ေတြ ဒီစာကိုဖတ္ၿပီး တထိုင္တည္း အႀကံျပဳခ်က္လည္းရ၊ အဂၤလိပ္စကားလံုးေတြလည္း သိသြားေအာင္ A to Z အသံုးအႏႈန္းေတြထဲက – အေကာင္း (Positive) vs. အဆိုး (Negative)၊ ေဆာင္ရန္ (Do) vs. ေရွာင္ရန္ (Don’t) ေတြကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ႏွစ္သစ္အမွတ္တရ လက္ေဆာင္အျဖစ္ မွ်ေဝလိုက္တာပါ။

ဒီစာကို ဖတ္ၾကည့္၊ ေတြးၾကည့္ၿပီး ဒို႔တေတြ ဒီလိုမ်ဳိး ျပဳမႈ ျဖစ္သင့္လုပ္သင့္ က်င့္ႀကံသင့္သလားဆိုတာကို မင္းတို႔ ဆံုးျဖတ္ၾကေပါ့။ ဒီစာထဲမွာ စကားအသံုးအႏႈန္းၾကမ္းေလးေတြကို ထည့္သြင္းေျပာရတာကလည္း လိုအပ္လို႔ပါ။ ၿပီးေတာ့ တခါတေလ အဲဒီလိုေျပာမွ ထိမိမွတ္မိတယ္ မဟုတ္လား။ စာလည္းနည္းနည္းရွည္မယ္။ ဒီအတြက္ အခ်ိန္ေပးၿပီး ဖတ္ၾကည့္ပါ။ ေက်းဇူးပါ။[A] 

ဒီကိုျပန္ေရာက္ခ်ိန္မွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ရန္လိုရိုင္းျပတဲ့ (Aggressive, Antagonistic and Abusive) ကားေမာင္းပံုေတြကို ၾကည့္ၿပီး အေတာ္ေလး စိတ္ပ်က္မိတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လမ္းစည္းကမ္း ထိန္းသိမ္းေရး အားနည္းမႈေၾကာင့္ ျပည့္ၾကပ္ေနတဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔ႀကီးမွာ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ (Aggressive) ျဖစ္လာၾကလို႔ တေန႔တေန႔ ကားတိုက္မႈေတြ၊ ရန္ပြဲေတြကို ေတြ႔ေနၾကားေနရေတာ့ စိတ္ထိခိုက္မိတယ္။

တကယ္ေတာ့ ဘယ္သူမဆို an aggressive and abusive person ကို မႏွစ္သက္ၾကပါဘူး – Most people do not wish to associate with aggressive people. ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလိုမ်ဳိး ရန္လိုရိုင္းျပတဲ့ အျပဳအမႈေတြကို ေရွာင္ၿပီး၊ ဒို႔တေတြ ျပဳျပင္ႀကိဳးစားလုပ္သင့္တာက အၿမဲတမ္း ကိုယ့္ေကာင္းက်ဳိးအျပင္၊ အမ်ားအက်ဳိးအတြက္ သူေတာ္ေကာင္းစိတ္ (Angelic) နဲ႔ က်င့္ႀကံေနထိုင္ဖို႔။ အထူးအားျဖင့္ ကိုယ့္ပတ္ဝန္းက်င္၊ ကိုယ္နဲ႔ဆက္ဆံရမယ့္ လူေတြကို အေကာင္းျမင္ေစခ်င္၊ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ မိမိကစၿပီး – We must assuredly start setting our life with angelic heart and acts. ကိုယ္ကစၿပီး ျဖဴစင္တဲ့ စိတ္ႏွလံုးသား အျပဳအမႈေတြနဲ႔ မိမိဘဝကို တည္ေဆာက္သြားရမယ္။

[B] 

ဆိုခဲ့သလို ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြမွာ ရန္လိုရိုင္းျပ (Antagonistic)၊ တဘက္သားကို ႀကီးႏိုင္ငယ္ညွဥ္းလုပ္ (Bully)၊ မေကာင္းေသာ အျပဳအမႈ (Bad behavior) နဲ႔ လူတခ်ဳိ ႔ကို ဒို႔တေတြ ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ၾကလို႔ စိတ္ပ်က္ၾကတယ္။ အဲဒီလို သူတပါးကို ႏိုင္ထက္စီးႏွင္း လုပ္တတ္တဲ့ ေအာက္တန္းက်အျပဳအမႈေတြကို ဘယ္သူမွ (ကိုယ္လည္း) မႀကိဳက္ဘူး။ ဒီအတြက္ သူမေကာင္းလို႔ ကိုယ္လည္းမေကာင္း မျပဳမႈၾကဖို႔ ဒို႔တေတြ ႀကိဳးစားရမယ္။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္လည္းမႀကိဳက္ အမ်ားလက္မခံတဲ့ ယုတ္မာရိုင္းစိုင္းတဲ့ (Bullshit) လုပ္ရပ္ေတြကို ေရွာင္ၿပီး၊ ကိုယ့္ထက္အားနည္း၊ အခြင့္အေရးမရွိ၊ မျပည့္စံု၊ အကူအညီလိုတဲ့ နိမ့္ပါးခ်ဳိ ႔တဲ့သူေတြကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ ၾကင္နာစိတ္ (Benevolence) နဲ႔ ကိုယ့္အက်ဳိးသူ႔အက်ဳိး (Benefit) ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ျဖည့္စြမ္းႏိုင္သူေတြျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ရမယ္။

ဒါမွ We will become a better and best person in life. ျဖစ္လာမယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘဲ If someone is always thinking of bullying others and committing bullshits, s/he will be punished as a bloody bastard. တဘက္သားကို ႏိုင္ထက္စီးနင္းလုပ္ၿပီး၊ ယုတ္မာမႈေတြ က်ဴးလြန္ေနရင္ေတာ့ အဲဒီလိုလူမ်ဳိးကို ေ-ာက္သံုးမက်တဲ့လူလုိ႔ သမုတ္ခံရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒို႔တေတြ အဲဒီလို ရြံရွာမုန္းစရာ လုပ္ရပ္အျပဳအမႈေတြကို လံုးဝ လံုးဝ ေရွာင္က်ဥ္သြားရမယ္။

[C] 

တခ်ဳိ ႔ေတြက ေန႔စဥ္ အခ်ိန္တိုင္း အမွားေတြကို သိစိတ္မသိစိတ္နဲ႔ အတုယူ (Copycat) က်ဴးလြန္ (Commit) ၾကတယ္။ အဲဒီမွာ ဘာကို မျဖစ္သင့္၊ ျဖစ္သင့္လဲဆိုတာကို နည္းနည္းေျပာခ်င္တယ္။ ကိုယ့္မိသားစု၊ မိတ္ေဆြစစ္၊ သူငယ္ခ်င္းေတြအေပၚ လွည့္ျဖား (Cunning), မာန္ေထာင္လႊာ (Cocky)၊ မရိုးမသား (Crooked) မျဖစ္ဖို႔ အထူးအေရးႀကီးတယ္။ Nobody likes a cunning, cocky, and crooked man/woman. ေထာင္လႊာလွည့္ျဖား၊ မရိုးသားသူေတြကို ဘယ္သူမွ မႏွစ္ၿမိဳၾကဘူး။ လူတိုင္း – သူသူကိုယ္ကိုယ္ ၾကင္နာဂရုစိုက္ (Compassion, Caring) သူကို ခ်စ္ခင္စံုမက္ၾကတယ္ မဟုတ္လား။ ၿပီးေတာ့ အမွန္တရား ျမတ္ႏိုးၾကတဲ့ မင္းတို႔ေတြ အမွန္တရားအတြက္ သတိၱ (Courage) ရွိရမယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း (Candidly) ေျပာရရင္ေတာ့ ႏွစ္သစ္မွာ – You try to be a compassionate and caring person, and commit yourself to having courage to stand up for rights and justice. လူတိုင္းအေပၚ ခ်စ္ခင္ၾကင္နာမႈ ထားရွိၿပီး၊ (ကိုယ့္ထက္ အခြင့္အေရးမရွိ၊ ဆံုးရႈံးေနသူေတြ) ရပိုင္ခြင့္၊ တရားမွ်တမႈအတြက္ သတိၱရွိရွိ ရပ္တည္သြားၾကပါ။[D] 

ဒီမွာ ေျပာခ်င္တာက .. မင္းတို႔ေတြ ၾကားဖူးမွာပါ … အားနည္းသူ၊ အေတြးတိမ္သူေတြကို နတ္ဆိုးမေကာင္းဆုိးဝါးေတြ (Demonic or Devilish spirits) က ဖံုးလႊမ္းဖ်က္ဆီးႏိုင္တယ္ဆိုတာ။ ဒီအတြက္ မိမိကိုယ္ နဲ႔ သူတပါးကို ပ်က္လိုပ်က္စီးျဖစ္ေစတဲ့ (Demonic or Devilish) စိတ္မ်ဳိးကို မထားရိွဖို႔ နွစ္သစ္ေျပာင္းလဲခ်ိန္ကစၿပီး က်င့္ႀကံရမယ္။ ေကာင္းမႈအတြက္ ကိုယ့္မိတ္ေဆြေတြကို ေကာင္းေသာစိတ္ (good Deeds) နဲ႔ လက္တြဲေခၚသြားရမယ္။

“အစေကာင္းမွ အေႏွာင္းေသခ်ာမယ္” ဆိုသလို ျဖဴစင္တဲ့ မိမိတို႔ စိတ္ႏွလံုးသားကို မညစ္ညမ္း (Dirty) မျဖစ္ဖို႔ အၿမဲႀကိဳးစားေနၿပီး၊ အဲဒီ ညစ္စိတ္ (Dirty-minded) ျဖစ္သူေတြကို ေရွာင္ရွား၊ သတိၱရွိရွိ ရႈတ္ခ်ရဲ (Dare to decry) ရမယ္ – You must dare to denounce those individuals (people) with devilish/demonic acts. ၿပီးေတာ့ တဘက္မွာ မိမိလုပ္ရပ္ေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြမွန္္ဖို႔ – We must always devote good deeds, and refrain disgusting and disrespectful manners. ဒို႔တေတြ မြန္ျမတ္ေသာစိတ္ ထားရွိၿပီး၊ မေကာင္းေသာ အျပဳအမႈေတြကို ေရွာင္ရွားသြားရမယ္။[E] 

ဆက္ရရင္ … ရွက္ဖြယ္ေကာင္းတဲ့ (Embarrassing) မိစာၦအေတြး၊ (Evil thoughts) တကိုယ္ေကာင္းဆန္တဲ့ အျပဳအမႈ၊ အက်င့္စရိုက္ (Egoistic actions or manners) ေတြ ကိန္းဝပ္ေနေသးရင္ – We must erase those evil and egoistic thoughts and manners from our hearts. အဲဒါစိတ္ လုပ္ရပ္ေတြကို ဒို႔တေတြ ႏွလံုးသားထဲကေန ဖယ္ထုတ္ဖ်က္ဆီးျပစ္ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒို႔တေတြ႔ တျခားသူေတြရဲ ႔ ခံစားခ်က္၊ အေျခအေနေတြအေပၚ ကိုယ္ခ်င္းစာ စာနာနားလည္စိတ္ (Empathy) ရွိရမယ္။[F] 

ဒီမွာေတာ့ အဓိက ေျပာလိုတာက ဒီေန႔ ဒို႔လူမ်ဳိးေတြက ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ၿပီဆုိၿပီး “… ဘာညာမလုပ္နဲ႔” လို႔ ျပည္သူ႔အစိုးရရဲ ႔ စည္းကမ္းဆိုင္ရာ၊ ဥပေဒဆုိင္ရာ တားျမစ္ခ်က္၊ ေမတၱာရပ္ခံခ်က္ေတြကို နားမေထာင္၊ မလိုက္နာ၊ အရြဲတိုက္လုပ္ေနသလို ေတြးျမင္မိတယ္။ ဒီလို အရူးအမိုက္ (Foolish) အက်ဳိးမဲ့လုပ္ရပ္ေတြ၊ ညစ္ေပမႈေတြကို (Filthy) ဒို႔ေတြကိုယ္တိုင္ မက်ဴးလြန္၊ မလုပ္မိဖို႔ပါ။ ဒီမွာ တခု သိဖို႔က … ဟိုးအရင္ စစ္အာဏာရွင္လက္ေအာက္မွာ – Fight against unjust rules and regulations. မတရားတဲ့အမိန္႔၊ တရားမဲ့ဥပေဒေတြကို ဆန္႔က်င္ခဲ့တာမ်ဳိးကို မလုပ္ဖို႔ ေျပာလိုတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေန႔ မျဖစ္သင့္တာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြက ဒို႔တေတြ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့ ျပည္သူ႔အစိုးရက ႏွစ္ (၅၀) ေက်ာ္ စစ္အစိုးရ ဖ်က္ဆီးခဲ့တာေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္လုပ္ကိုင္ေနခ်ိန္မွာ (ျပည္သူေတြ) ဒို႔တေတြအေနနဲ႔ လက္ကမ္းကူညီသူ၊ ဝိုင္းဝန္းပံ့ပိုးသူေတြျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ္။ဒါနဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ ျဖည့္စြက္ေျပာခ်င္တာက မင္းတို႔ ျမင္ေတြ႔ၾကားေနတဲ့အတိုင္း ႏုနယ္ေသးတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႀကီး ဖရိုဖရဲ ၿပိဳလဲေအာင္ အကြက္သမားေတြ၊ မသမာသူေတြ၊ အာဏာရူးေတြက … ဘာသာေရး၊ အစြန္းေရာက္ ကိုယ့္အမ်ဳိး၊ ကိုယ့္အေသြးမွ ျမင့္ျမတ္တယ္ဆိုတဲ့ မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္ေတြ (Fanatics) ရဲ ႔ ေသြးထိုးလံႈေဆာ္ မေတာ္မတရား လုပ္ရပ္ေတြကို အသိဥာဏ္၊ ပညာတတ္ၾကတဲ့ မင္းတို႔တေတြ နားမေရာင္ မေထာက္ခံ လိုက္မလုပ္ဖို႔ပါ။ ဒို႔တေတြအေနနဲ႔ – We must fearlessly and firmly stand up against those radical fanatics and fundamentalists. – အဲဒီလို ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္ အစြန္းေရာက္ေတြကို မေၾကာက္မရြံ မတြန္႔မဆုတ္ ဆန္႔က်င္သြားၾကမယ္။

[G] 

ရႈပ္ေထြးေပြလီတဲ့ လူ႔ဘဝႀကီးမွာ ဒို႔ေတြအားလံုး အနည္းနဲ႔အမ်ား မရည္ရြယ္ဘဲ (ျပင္လို႔ရတဲ့) အျပစ္ (Guilt) ေတြ က်ဴးလြန္ၾကတယ္။ “မမွားေသာေရွ ႔ေန၊ မေသေသာ ေဆးသမား” မရွိ ဆိုသလို၊ လံုးဝအျပစ္ကင္း အမွားမလုပ္ခဲ့သူ (Guiltless person) ဆိုတာ မရွိိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ မမွားသင့္ဘဲ မွားခဲ့တဲ့ ဒီအမွားေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲ လုပ္ၾကတဲ့ ရူးမိုက္မိုက္ ငမိုက္သား (Goofy Goon) အျဖစ္ ဘဝမဆက္ဖို႔ ျပဳျပင္ရမယ္။ ဒီမွာ တခ်ဳိ ႔ေတြ ဆင္ေျခေပး ေျပာတတ္ၾကတယ္ – “ပုထုစဥ္ပဲ အမွားလုပ္မွာေပါ့”။ ထပ္ေျပာရရင္ မမွားဖို႔ မေျပာပါဘူး။ ဒို႔တေတြ အတတ္ႏိုင္ဆံုး Evade graceless and godawful goofs. အက်ည္းတန္ရုပ္ဆိုး ရူးရူးမိုက္မိုက္ အျပဳအမႈေတြကို ေရွာင္ႏိုင္သလို ေရွာင္ဖို႔ပါ။ မျငင္းပါဘူး – ဒို႔တေတြ ေလွ်ာက္လွမ္းရမယ့္ ဘဝခရီးမွာ ေကာင္းတာေတြပဲ ေရြးလုပ္ဖို႔ အေတာ္ခက္ခဲပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ကိုယ္က Guilt-free ေကာင္းတာေတြ၊ အက်ဳိးရွိတာေတြ ျမင္ခ်င္ရရွိခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ – We must grow ourselves to become a gentle person; not goofy, and always be grateful to people who are gracious to you. ဒို႔တေတြ အရူးအေပါ ပရမ္းပတာ မျဖစ္ဘဲ၊ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ အျပဳအမႈရွိသူ ျဖစ္ေအာင္၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ကို ေမတၱာထား ၾကင္နာသူေတြအေပၚ ေက်းဇူးသိတတ္ရမယ္။

[H]

ဒီမွာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာခ်င္တာက … တကယ္ စိတ္မေကာင္းစရာပါ။ ဗုဒၶတရား ေမတၱာတရား လႊမ္းၿခံဳထားတယ္ဆိုတဲ့ ဒီႏိုင္ငံမွာ ဒီေန႔ မင္းတို႔မ်ဳိးဆက္အထိ Heartbreaking and heinous hate crimes against humanity have still existed in this country. ဒီႏိုင္ငံမွာ ေၾကကြဲဖြယ္ရာ လူလူခ်င္း ခြဲျခားဆက္ဆံ အမုန္းစစ္ပြဲေတြ ရွင္သန္ေနဆဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒို႔တေတြ ဒီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံ မုန္းတီးမႈေတြ ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ကိုလုပ္ရမယ္ – We must work hard to oppose those heinous discrimination and horrific hate-crimes against humanity in our society. ၿပီးေတာ့ ေရွ ႔မွာေျပာခဲ့သလို လူသားဆန္မႈ (Humanity) အတြက္ – To live in harmony and happiness among all our nationalities, we must always condemn any types of hate crimes. ဒို႔ညီေနာင္ေသြးခ်င္းေတြၾကား ေအးအတူပူအမွ် ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ လက္တြဲေနႏိုင္ဖို႔ ဒို႔တေတြ အမုန္းတရားေတြကို အၿမဲဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်သြားရမယ္။[I]

ေလဟုန္နဲ႔အတူ ေျပာင္းေနတဲ့ ဒီေန႔ (၂၁) ရာစု သတင္းနည္းပညာ (Information Technology) ေခတ္ႀကီးမွာေတာ့ ဒို႔အမ်ားစုမွာ “ငါ” မွ “ငါ” “I” ဆိုတဲ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို စင္တင္ေဖာ္ထုတ္တဲ့ (Narcissist) ေတြလည္း ေပါမ်ားလာတာကို ေတြ႔ေနရတယ္။ ဒီမွာ သြယ္ဝိုက္ဆက္စပ္မႈတခုကို ေျပာျပခ်င္တာက တခ်ိန္တခါက ဒို႔ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အေမွာင္တိုက္ထဲမွာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္းထားခဲ့တဲ့ တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈ (Irresponsible) မရွိတဲ့ လူၿပိန္းေတြ (Idiots) တိုင္းျပည္ကို တရားမဲ့ (Illegitimately) အုပ္ခ်ဳပ္ ဖ်က္ဆီးခဲ့လို႔ ဒို႔တိုင္းျပည္၊ ဒို႔လူမ်ဳိးေတြ အစစအရာရာ နည္းပညာပိုင္းမွာ ေနာက္က်က်န္ရစ္ခဲ့တာကို ဒီေန႔အထိ လိပ္လိုသြားေနတဲ့ Internet ခ်ိတ္ဆက္မႈကိုၾကည့္ၿပီး ေျပာႏုိင္တယ္။

အဲဒီ အာဏာရူးေတြရဲ ႔ Ill-informed (ignorant) လူၿပိန္းေတြ လက္ေအာက္မွာတုန္းက ပိုဆိုးေသး – သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္၊ အင္တာနက္ သံုးစြဲခြင့္ေတြ မရွိ၊ အေမွာင္ကမာၻထဲမွာ In such an ill-fated state, our people became irresponsible and ignorant. အဲဒီလို ဖရိုဖရဲ အေျခအေနမွာ ဒို႔ျပည္သူေတြ တာဝန္မဲ့၊ အသိတရားမဲ့ေတြ ျဖစ္လာၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာလွပတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း (Idyllic and Ideal society) ျဖစ္လာဖို႔ ဒို႔ေတြ တဦးခ်င္း (Individually) ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲၿပီး တာဝန္သိသိ ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးစားရမယ္ – Our personal responsibilities are the willingness to both accept the importance of standards that society establishes for individual behavior and to make personal efforts to live by those standards.[J] 

ဒီမွာ အားမနာတမ္း ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဒို႔ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ ႔ အားနည္းခ်က္က (လူ)တဦးတေယာက္ (အမွား) လႊဲေခ်ာ္မႈကို မဆင္မျခင္ အျပစ္တင္ (Blame) ၾကၿပီး၊ တဦးတေယာက္ ေအာင္ျမင္မႈကိုေတာ့ မနာလိုရႈ ႔စိမ့္ (Jealous) ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ ဒို႔တေတြ ခ်ီးမြမ္းျခင္း (Congratulate, Appreciate) ထက္၊ အပ်က္သေဘာ ရႈတ္ခ်ေဝဖန္မႈကို ပိုအားသန္ၾကတယ္ – ၾကားဖူးတဲ့ ပံုျပင္ထဲကလို “ပလိုင္းထဲ ပိတ္ေလွာင္ေနတဲ့ ကဏန္းေတြလို … အေပၚတက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့အေကာင္ကို ေအာက္ကေကာင္ေတြက ဝိုင္းညွပ္ဆြဲခ်သလိုမ်ဳိးေပါ့”။

မနာလိုဝန္တိုမႈက ေကာင္းကိုမေကာင္းဘူး။ – We will always be joyless if we are jealous of others’ successes. သူတပါး ေအာင္ျမင္မႈကို မနာလိုဝန္တိုစိတ္ေတြ ျဖစ္ေနရင္ ဒို႔တေတြ အၿမဲတမ္း ေပ်ာ္ရႊင္စိတ္ ကင္းမဲ့ေနလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ မနာလိုဝန္တိုစိတ္ေတြ မိမိစိတ္ႏွလံုးထဲ မကိန္းေအာင္း မရွင္သန္ႏိုင္ေအာင္ ေခ်ဖ်က္ၿပီး၊ သူတပါး ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ဝမ္းသာၾကည္ႏူး Feeling jolly ျဖစ္ေအာင္ အၿမဲႀကိဳးစားရမယ္။ သူတပါး ေအာင္ျမင္မႈကို ခ်ီးက်ဴးတတ္၊ အခက္အခဲ ဒုကၡ၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ႀကိဳးစားကူညီႏိုင္ရမယ္။

[K] 

ဆိုခဲ့သလို ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေဟာင္းမွာ သူ႔တပါးေတြရဲ ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ဒို႔တေတြ တခါတရံ မရည္ရြယ္ဘဲ အဟန္႔အတား (Killjoy) လုပ္ရပ္ေတြ ရွိေကာင္းရွိခဲ့မွာပါ – Killing other people’s joy and success is not right at all. သူတပါးရဲ ႔ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊ ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ဖ်က္ဆီးျခင္းက မွန္ကန္တဲ့ လုပ္ရပ္မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြ မရည္ရြယ္ဘဲ ရွိခဲ့လုပ္ခဲ့မိရင္ ထပ္မမွား မလုပ္ၾကဘဲ၊ ဒီႏွစ္မွာ ဒို႔တေတြ အၾကင္နာတရား ခ်စ္ခ်င္းေမတၱာ (Kindness, Loving kind-words) ေတြနဲ႔ ဘဝေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ခရီးဆက္ၾကမယ္။ ၿပီးေတာ့ We must keep kindling and learning more knowledge and skills. (ဘဝအတြက္ လိုအပ္တဲ့) အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြကို အစဥ္မျပတ္ ေလ့လာသင္ၾကားေနရမယ္။

[L] 

လူ႔ဘဝ (Life) မွာ အခ်စ္ (Love)၊ အၾကင္နာေမတၱာ (Loving-kindness) ေတြ ရွင္သန္ပြားမ်ားဖို႔ကို ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာေနေပမယ့္၊ စက္ဆုပ္ဖြယ္ရာေကာင္းေသာ (Loathsome)၊ လိမ္ညာလွည့္ျဖားသူေတြ (Liars)၊ ရူးေၾကာင္ေၾကာင္ေတြ (Lunatics)၊ တရားဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္သူေတြ (Lawbreakers) ကို ဒို႔ပတ္ဝန္းက်င္ (သတင္းေတြထဲ) မွာ ေတြ႔ေနျမင္ေနရလို႔ စိတ္ပ်က္အေလွ်ာ့မေပးလိုက္ပါနဲ႔။ အဆိုးအေကာင္း ဒြန္တြဲေနတဲ့ ဒီသတၱေလာကႀကီး (the world of living beings) မွာ ကိုယ့္အိပ္မက္၊ ခိုင္မာတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြကို မိမိႏွလံုးသားအိမ္မွာ သံမိႈရိုက္ဆြဲၿပီး အေကာင္းဆံုးေနထိုင္ ေရွ ႔ဆက္လွမ္းသြားႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ္။

အထူးသျဖင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး မရွင္သန္ႏိုင္ေသးတဲ့ ဒီတိုင္းျပည္မွာ ကိုယ္ကစၿပီး ဥပေဒ လိုက္နာသူ (Law-abiding)၊ ဥပေဒ မခ်ဳိးေဖာက္သူ (not Law-breaker)၊ သစၥာေစာင့္သိ ႏိုင္ငံသူ/သားေကာင္း(Loyal citizen) ျဖစ္ေအာင္ က်င့္ႀကံႀကိဳးစားၿပီး၊ လမ္းမွားသြားေနသူေတြကို လမ္းမွန္ေရာက္ေအာင္ Lead ကိုယ္ကဦးေဆာင္လမ္းျပေပးႏိုင္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္ (Leader) ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားသြားရမယ္။ ေခါင္းေဆာင္၊ ဦးေဆာင္ျခင္းသူေတြအေနနဲ႔ We must laud all law-abiding citizens, but not those law-breakers.[M] 

တန္းဖိုးရွိိတဲ့ လူ႔ဘဝအေၾကာင္း ဆက္ရရင္ ဒို႔တေတြအားလံုး အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့ဘဝ (A Meaningful life) ကို ရခ်င္၊ ရဖို႔ႀကိဳးစားၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ဳိ ႔ေတြကေတာ့ အက်ဳိးေၾကာင့္လား၊ အေၾကာင္းေၾကာင့္လား မသိ – လူ႔ဘဝႀကီးကို ရူးရူးမိုက္မိုက္ မေကာင္းတဲ့ အက်င့္စရိုက္ေတြ (Madness, Mindless, Misbehave) နဲ႔ အဓိပၸါယ္မဲ့ (Meaningless) သံသရာထဲ (in a vicious circle) တဝဲလည္လည္ တလိမ့္ေခါက္ေကြးက် နစ္မြန္းနစ္ျမဳပ္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရေတာင့္ရခဲ လူ႔ဘဝႀကီးမွာ မိမိရရွိထားတဲ့ အခြင့္အေရး (Opportunity) ကို အလြဲသံုးစား (Misuse) ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွား (Misjudge) မျဖစ္ၾကဖိုိ႔ သတိခ်ပ္ၿပီး၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွား အလြဲသံုးစားလုပ္မိရင္ သံသရာ (life-cycle/wheel of life) ဝဋ္ဆင္းရဲက လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ ခက္ၾကလိမ့္မယ္။

ဒါေၾကာင့္ If we keep making inerasable mistakes and mindlessly misuse opportunities, our whole life will be messy and meaningless that we’ll have to live miserably. ဒို႔ေတြ ဖ်က္မရတဲ့ အမွားေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲ က်ဴးလြန္၊ ရရိွတဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို အလြဲသံုးစားလုပ္ေနရင္ေတာ့ ဘဝႀကီးကို အဓိပၸါယ္မဲ့ ဖရိုဖရဲ ဆင္းရဲခက္ခဲစြာ ေနသြားရလိမ့္မယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆိုစကားရွိပါတယ္ Life can be marvelous if you keep your moral high and right. ေနတတ္ေနမွန္ရင္ ေလာကႀကီးက သာယာလွပ ေနခ်င္စရာပါ။

[N] 

ဒီမွာ ထပ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ အၿမဲဆိုးက်ဳိးဒုကၡေပးမယ့္ အဆိုးျမင္စိတ္ (Negative actions, attitude, beliefs, emotions, energy, feelings, mind, thinking, thoughts etc.) နဲ႔ ဒို႔တေတြ အိပ္ရာကႏိုးထ၊ ေန႔တေန႔ကို မကုန္ဆံုးဖို႔ပါ။ သိတဲ့အတိုင္း မိမိစိတ္ႏွလံုးသားထဲမွာ (Negativity) ေတြ သိပ္မ်ားေနရင္ ဘာေတြလုပ္လုပ္ လုပ္သမွ်ႀကိဳးစားသမွ် အက်ဳိးမဲ့၊ အခ်ည္းႏီွး (Nonsense) ျဖစ္တတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ – Don’t let negative energy and thoughts engulf our mind and heart. ဒို႔တေတြရဲ ႔ စိတ္ႏွလံုးသား၊ အသိဥာဏ္ေတြကို ဆိုးက်ဳိးျဖစ္ေစမယ့္ အေတြးစိတ္ေတြနဲ႔ မလႊမ္းမိုးေအာင္ ေနရမယ္။ တဘက္မွာ မိမိစိတ္ႏွလံုးသားကို ေကာင္းေသာအေတြး၊ အျပဳအမႈေတြနဲ႔ အဟာရတိုက္ေကၽြး (Nurture/Nourish) အၿမဲလုပ္ေနၿပီး၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ျမင့္ျမတ္ေသာ Noble person ျဖစ္လာေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္တယ္။ Always nurture our mind and heart with positive thoughts and actions.[O] 

ဆက္ေျပာရရင္ ဒို႔တေတြ ဘာလုပ္လုပ္ ကိုယ့္လုပ္ရပ္ အေျပာအဆို အျပဳအမႈေတြက သူတပါးကို ေစာ္ကားေမာ္ကား (Offend) အဟန္႔အတား အေႏွာင့္အယွက္ (Obstruct) အတားအဆီး (Occlude) မျဖစ္ဖို႔ကို သတိထားရမယ္။ ဆိုခဲ့သလို – Always don’t let negative thoughts and actions obstruct and overpower our beautiful mind. ဆိုးက်ဳိးျဖစ္ေစမယ့္ အေတြး၊ လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ ဒို႔တေတြရဲ ႔ လွပတဲ့စိတ္ကို ဖံုးလႊမ္းအေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေစရဘူး။

တကယ္ေတာ့ ဒီလူ႔ေလာကႀကီးမွာ ယူတတ္ရင္ အခြင့္အေရး(ေကာင္း)ေတြ (Opportunities) မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဒီအတြက္ ကိုယ္တိုင္က အေကာင္းျမင္သူ၊ အျမင္က်ယ္သူ (Open-minded and Optimistic) ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ္။ အဂၤလိပ္ ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီး Winston Churchill ေျပာတဲ့ မွတ္သားစရာက – An optimist sees an opportunity in every calamity; a pessimist sees a calamity in every opportunity. ဒီအဆိုအမိန္႔ကို တိုက္ရိုက္ဘာသာျပန္ရရင္ အေကာင္းျမင္သမားအဖို႔ အခြင့္အလမ္းကို ကံၾကမၼာဆိုးထဲမွာေတာင္ ရွာေဖြရယူတတ္ၿပီး၊ အဆိုးျမင္သမားကေတာ့ ေတြ႔ႀကံဳတဲ့ အခြင့္အလမ္းကိုေတာင္ ကံၾကမၼာဆိုးဒုကၡလို႔ ျမင္တတ္ၾကတယ္။[P] 

ဒီကို ျပန္ေရာက္တဲ့ေန႔ကေန တႏွစ္အတြင္း ေလ့လာေတြ႔ျမင္မိသေလာက္ကေတာ့ … ကံဆိုးလွတဲ့ ဒို႔တိုင္းျပည္မွာ နွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုင္းက်ဳိးျပည္က်ဳိး ဘာမွ မစြမ္းေဆာင္ခဲ့၊ ဒို႔ျပည္သူေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဓါးမိုးေသနတ္မိုး ဖိႏိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ျပည္သူ႔ခ်ဥ္ဖတ္ Pathetic (Pig-head) စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြေၾကာင့္ ဒို႔ႏိုင္ငံ ဒို႔လူမ်ဳိးေတြ ဘက္ေပါင္းစံု ဆင္းရဲခ်ဳိ ႔တဲ့မႈ (Poverty) ကို ခါးစည္းခံေနရၿပီး၊ တဘက္မွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေတြလည္း တျဖည္းျဖည္းနိမ့္က်လာၿပီး အေကာင္းထက္၊ အဆိုးျမင္သမားေတြ (Pessimists) ျဖစ္လာၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွစ္ (၅၀) ေက်ာ္ ဘာမလုပ္ရ၊ ညာမလုပ္ရ အခြင့္အေရးေတြကို တားျမစ္ပိတ္ပင္ (Prevent) ၿပီး၊ ႏိွပ္ကြပ္ျပစ္ဒဏ္ခတ္ (Persecute) လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ ဒို႔ႏိုင္ငံသားေတြ အေၾကာက္တရား၊ သံသယေတြ နဲ႔ အဆိုးျမင္ (Pessimistic, Passive) အေတြး၊ စိတ္ဓါတ္ေတြ ရွိလာခဲ့တယ္။

 ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက ဘယ္အေျခအေနေရာက္ေရာက္၊ ဘာလုပ္လုပ္ ဒို႔တေတြ မွန္ကန္တဲ့အသိစိတ္ဓါတ္နဲ႔ ေရွ ႔ဆက္ရမယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘဲ – We must remember; being passive and pessimistic can procrastinate and paralyze our successes. အဆိုးျမင္စိတ္၊ အေတြးေတြနဲ႔သာဆို ဒို႔တေတြရဲ ႔ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ေႏွာင့္ေႏွး၊ ရပ္တန္႔သြားလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒို႔အတြက္ ေကာင္းက်ဳိးျဖစ္ေစမယ့္ Positive (actions, attitude, beliefs, emotions, energy, feelings, mind, thinking, thoughts) အျပဳအမႈ၊ အေတြးအေခၚ၊ စိတ္ဓါတ္၊ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြနဲ႔ မိမိရည္ရြယ္ခ်က္ ပန္းတိုင္ေရာက္ေအာင္ Passionately and purposefully proceed all the way to reach our goals. ဆက္ေလွ်ာက္ဖို႔ ထပ္ေျပာခ်င္တယ္။

[Q] 

ဒီမွာဆက္ေျပာရရင္ ဒို႔တေတြအားလံုး တန္းဖိုးရွိတဲ့ ဘဝခရီးလမ္း (Quality of life journey) ကို တည္ေဆာက္ေလွ်ာက္လွမ္းခ်င္ၾကမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး ဘဝခရီးလမ္းႀကီးက အၿမဲ ေခ်ာေမြ႔ေနမွာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာလည္း ဒို႔အားလံုးအသိ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒို႔တေတြ အခက္အခဲေတြ ႀကံဳလာတိုင္း အလ်င္အျမန္ အရႈံးေပး (Quickly quit) မျဖစ္ဖို႔႔။ တဒဂၤ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ စိန္ေခၚမႈ၊ ျပႆနာေတြကို ႀကိဳးစားၿပီး ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ဆိုတာကို ယံုမွားသံသယ (Qualm) မရွိဖို႔။ ဒို႔တေတြ တန္းဖိုးရွိတဲ့ လူ႔ဘဝ (Quality of life) ကို အလြယ္မရခဲ့သလို၊ အပူအပင္ကင္းမဲ့ (Worry-free) အခက္အခဲမရွိ အလြယ္ေက်ာ္ျဖတ္သြားႏိုင္မယ္လို႔ တထစ္ခ် (စဥ္းစား) ေတြးေနခဲ့ရင္ေတာ့ ဒို႔အမွားပဲ။

အၿမဲတမ္း မွတ္ထားရမွာက – In our quest for having a quality life, we must quit wasting time in idleness, but our thirst for knowledge should never be quenched. ေအာင္ျမင္တဲ့ ဘဝရရွိဖို႔အတြက္ ဘာမွမလုပ္ အခ်ိန္ျဖဳန္းမႈကို ရပ္တန္႔ၿပီး၊ ေလ့လာသင္ယူလုိတဲ့ စိတ္ဆႏၵကို မရပ္တန္႔ဖို႔ပါ။ ဒီမွာထပ္ျဖည့္ ေျပာခ်င္တာက ကမာၻေက်ာ္ Walt Disney ေျပာခဲ့တဲ့ စကားကလည္း မွတ္သားစရာပါ – The difference between winning and losing is most often not quitting. ေအာင္ျမင္ျခင္း နဲ႔ ရႈံးႏိွမ့္ျခင္းတုိ႔ရဲ ႔ အဓိကျခားနားခ်က္က လက္ေျမွာက္အရွဳံး မေပးျခင္း” လို႔ ဆိုထားတယ္။[R] 

အစမွာ ေျပာခဲ့တဲ့အခ်က္ကို ျပန္ေကာက္ေျပာရရင္ ဒို႔႔ေတြ ရိုင္းျပယုတ္ညံ့ (Rude) ၾကမ္းၾကဳတ္ရိုင္းစိုင္း (Rough) အေျပာအဆို၊ အျပဳအမႈရွိသူေတြကို မလိုလားဘူး၊ သူတုိ႔ေတြနဲ႔ မိတ္ေဆြမျဖစ္ခ်င္ဘူးလို႔ ေျပာရင္ မွန္မလား။ ရိုင္းျပရက္စက္မႈေတြ ေျပာရင္ တခ်ိန္က ဒို႔ႏိုင္ငံကို ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ (Ruthless)၊ အတင္းအဓမၼ ဖိႏိွပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ (Repressively rule) ခဲ့တဲ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို အမွတ္ရေစခ်င္တယ္။ သူတို႔ေတြရဲ ႔ တရားမဲ့လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ဒို႔ႏုိင္ငံႀကီး အေမွာင္ကမာၻထဲမွာ ညစ္စရာေတြနဲ႔ တဝဲလည္လည္ နစ္ျမဳပ္ခဲ့ၿပီး၊ ဒို႔ျပည္သူေတြလည္း ညစ္စိတ္ေတြပြား – တဦးနဲ႔တဦး နားလည္သည္းခံခြင့္လႊတ္မႈေတြ ကုန္ခမ္း – ထစ္ကနဲဆို ဆဲဆိုႀကိမ္းေမာင္း ရိုင္းျပလာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေန႔ ဒို႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ Some people misinterpret that only rudeness and roughness work. တခ်ဳိ ႔ေတြက ရိုင္းမွၾကမ္းမွ အလုပ္ျဖစ္မယ္လို႔ မွတ္ထင္ၾကတယ္ (အဲဒီလိုမ်ဳိးေတြ ေတြ႔ေနျမင္ေနရတာ စိတ္မေကာင္းစရာပါ)။

တကယ္ေတာ့ အဲဒီလို ျပဳမႈစရာ မလိုပါဘူး – We can be strong and true to ourselves without being rude or ill-mannered. ဒီေတာ့ မင္းရိုင္းရင္ ငါလည္းရိုင္းမယ္ဆိုတဲ့ “ပါးကိုက္လို႔ နားျပန္ကိုက္” (Retaliation) လက္တုံ႔ျပန္ (Revenge) ေတြနဲ႔ အားလံုး ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္း (Ruin) ကို လံုးဝေရွာင္က်ဥ္း (Refrain) ၿပီး၊ တဦးအေပၚတဦး အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈ (Reciprocal respect)၊ နားလည္မႈ (Reciprocal understanding) ေတြနဲ႔ ဒို႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ျပန္လည္တည္မတ္သြားၾကမယ္။

[S]

ဒီမွာေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဒီေန႔ ပြင့္လင္းလြတ္လပ္လာတဲ့ ေခတ္ႀကီးမွာ မင္းတို႔လူငယ္ေတြရဲ ႔ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈ၊ အေျပာအဆို၊ အျပဳအမႈ (Style) ပံုစံေတြ အမ်ားႀကီးသိသိသာသာ ေျပာင္းလဲလာတာကို သတိထားမိပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔ေတြက (Sexy) ျဖစ္ေအာင္ဆိုၿပီး အလြန္အက်ဴးေဖာ္ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈေတြ နဲ႔ အေျပာအဆို အျပဳအမႈေတြနဲ႔ မလိုအပ္ဘဲ ရိုင္းရိုင္းျပျပ (Stupidly rude) ျဖစ္လာၾကတာကို သတိထားမိတယ္။ ၿပီးေတာ့ အမ်ားစုက လူမႈကြန္ရက္ (Social Media) ေပၚမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေဖာ္ (Self-interest, Self-promotion, Self-serving – Narcissus) တင္ျပခ်က္ေတြ၊ ခုရိုက္ခုတင္ (Selfie)၊ အေပၚယံ အခ်ဳိသကာ စကား (Sweet-talk) ေတြနဲ႔ အခ်ိိန္ကုန္ လူပင္ပန္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပ်က္စီးေစ၊ ဒုကၡေရာက္ေစ (Self-destruction, Self-humiliation) မယ့္ ရူးရူးမိုက္မိုက္၊ ရွက္စရာ (Silly, Shameless) အျပဳအမႈေတြနဲ႔ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနၾကတယ္။

 ဒီမွာ တခ်က္သိေစခ်င္တာက ေခတ္နဲ႔အညီ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈကို မကန္႔ကြက္ပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ဒီေန႔ နည္းပညာသတင္းေခတ္ႀကီးမွာ အဓိကျဖစ္ေနတဲ့ လူမႈ႔ကြန္ရက္ေတြ မသံုးမထိဖုိ႔ကို တားျမစ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေပးခ်င္တဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ (Suggestion) က မွန္မွန္ကန္ကန္ အသံုးခ် (Suitably use) ၿပီး၊ အလဲြသံုးစားမလုပ္ဖို႔ (Senselessly abuse) ပါ။

ဒီေတာ့ Don’t waste your precious time on silly and self-humiliation stuff; only use social media as a learning tool for your self-improvement. လူမႈကြန္ရက္ေပၚမွာ မဟုတ္မဟတ္၊ ရွက္ဖြယ္အျပဳအမႈေတြနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္၊ အခ်ိန္ျဖဳန္းေနမယ့္အစား၊ ကိုယ့္တိုးတက္မႈအတြက္ ႀကိဳးစားေလ့လာၾကပါ။[T] 

လူမႈ႔ကြန္ရက္ အင္တာနက္အေၾကာင္း ဆက္ရရင္ – ေျပာခဲ့သလို အက်ဳိးရွိရွိ မွ်ေဝလို႔ရတဲ့ Social Media Facebook ေပၚမွာ တခ်ဳိ ႔ေတြက တန္းဖိုးရိွတဲ့ အခ်ိန္ေတြကိုျဖဳန္း (wasting precious Time) ၿပီး၊ အက်ဳိးမရွိ သူတဘက္သား စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ (Troublesome)၊ ျပႆနာ ျဖစ္ေစမယ့္ (causing Trouble) အေရးအသား၊ အေျပာအဆို၊ အဆဲအဆိုေတြနဲ႔ အေတာ္ေလး ဆိုးဝါးလွတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မင္းတို႔ေတြကိုယ္တုိင္ စိတ္လိုက္မာန္ပါ အဲ့ဒီလိုမ်ဳိး အေျပာအဆို၊ အေရးအသားေတြနဲ႔ ျပႆနာ ဒုကၡေပးသူေတြ (Troublemakers) မျဖစ္ပါေစနဲ႔။ ျဖစ္သင့္တာက မင္းတို႔အေနနဲ႔ အမ်ားယံုၾကည္ အားကုိးရတဲ့သူ (Trustworthy-person) ျဖစ္ေအာင္ အၿမဲျပဳျပင္ က်င့္ႀကံေနရမယ္။

ဒီအတြက္ မင္းတို႔ၾကားဖူးတဲ့ အဆိုအမိန္႔ – Time and tide don’t wait for man ဆိုစကားအတိုင္း အခ်ိန္နဲ႔ ဒီေရသည္ လူကိုမေစာင့္ ဆိုသလို၊ အခ်ိန္ (Time) ကို တန္းဖိုးရွိရွိ အသံုးခ်ၿပီး ကိုယ့္ဘဝအတြက္ အက်ဳိးရွိမယ့္ ဘဝသင္ခန္းစာေတြကို သင္ၾကားေလ့က်င့္ (Teach and Train) သြားႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ ဒီေတာ့ – Teaching yourself essential life skills that will help you to be a better person. ဘဝအတြက္ အေရးပါလွတဲ့ နည္းပညာေတြကို သင္ၾကားေလ့လာျခင္းျဖင့္ လူေတာ္လူေကာင္းတေယာက္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

[U] 

ဒီမွာလည္း ထပ္ေျပာခ်င္တာက ဒို႔တေတြရဲ ႔ ဘဝရွင္သန္မႈမွာ လူအမ်ား လက္မခံႏိုင္တဲ့ (Unacceptable) ရုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္ (Ugly) အက်ဳိးမရွိ (Unconstructive) တန္းဖိုးမဲ့ (Unworthy) အေျပာအဆို၊ အျပဳအမႈ၊ အက်င့္စိတ္ဓါတ္ေတြကို မိမိႏွလံုးသားထဲကေန ဖယ္ရွားၿပီး၊ ဒီေန႔နဲ႔ အနာဂတ္အတြက္ ေကာင္းေသာအျပဳအမႈေတြကို မျဖစ္မေန သင္ယူက်င့္ႀကံဖို႔ပါ။ ဒီေတာ့ We must unlearn all the ugly and unwise habits, and learn the good habits for today and future. ဒို႔တေတြ ရုပ္ဆိုးအက်ည္းတန္၊ ရူးရူးမိုက္မိုက္ အက်င့္စရိုက္ေတြကို ပယ္ဖ်က္ၿပီး၊ ဒီေန႔ နဲ႔ အနာဂတ္အတြက္ ေကာင္းေသာအက်င့္စရိုက္ေတြကို ေလ့လာမွတ္ယူၾကရမယ္။

[V] 

ကဲ မင္းတို႔ ေတြ႔ႀကံဳျမင္ေနရတဲ့အတိုင္း … ဒို႔ေတြအားလံုး အရွိန္ဟုန္နဲ႔ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ လူ႔ဘဝ (Vibrant and Vivacious life) မွာ တန္းဖိုးရွိတဲ့ ပစၥည္းဥစၥာေတြ (Valuable things/materials) ကို အထူးႏွစ္ၿခိဳက္ၾကတယ္လို႔ ေျပာရင္ မွားသလား။ ဒါေပမဲ့ တန္းဖိုးရွိတဲ့ ပစၥည္းဥစၥာေတြကိုေတာ့ လြယ္လြယ္နဲ႔ မရႏိုင္ဘူးဆိုတာကိုလည္း လက္ခံမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အလြယ္ရတဲ့အရာကိုလည္း – Easy come easy go ဆိုၿပီး တန္းဖိုးမထားၾကဘူး။ တကယ္ေတာ့ ရုပ္ဝထၱဳပစၥည္းေတြဆိုတာ တန္းဖိုးသတ္မွတ္၊ တန္းဖိုးျဖတ္ႏိုင္ၿပီး၊ လူ႔ဘဝအတြက္ တန္းဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့အရာက သီလတရား (Virtue) ျဖစ္တယ္။ ကမာၻေက်ာ္ ျပင္သစ္စစ္သူႀကီး နပိုလီယံ ဘိုနာပတ္ (Napoleon Bonaparte) ကေတာ့ Men are more easily governed through their vices than through their virtues. လူေတြမွာ ေကာင္းစိတ္ထက္ ဆိုးတဲ့စိတ္ ပိုလႊမ္းၿခံဳအုပ္စိုးေနတတ္တယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ျပဳၿပီး ေကာင္းေသာ အက်င့္သီလ၊ စိတ္ဓါတ္ရွိဖို႔ သူ႔ရဲေဘာ္ေတြကို မိန္႔ဆိုခဲ့တယ္။

[W] 

အထက္မွာ ဆိုခဲ့သလို အမွားကင္း (Wrong-doing) တဲ့လူ မရွိေပမယ့္ မမွားသင့္တဲ့ အမွားေတြကို ထပ္ခါတလဲလဲ က်ဴးလြန္တတ္၊ က်ဴးလြန္ခ်င္တဲ့ ေပ်ာ့ညံ့တဲ့စိတ္ (Weak-willed)၊ အက်င့္ဆိုး (Wicked behavior) ကို ဥာဏ္ပညာ (Wisdom) နဲ႔ ေက်ာ္လႊာၿပီး၊ အၿမဲတမ္း ဘဝအတြက္ ခြန္အားျဖစ္ေစမယ့္ ဗဟုသုတ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ားကို စူးစမ္းသင္ၾကားလိုတဲ့စိတ္ (Willing to learn) နဲ႔ အစဥ္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူၿပီး၊ အသိပညာနဲ႔ ျပည့္ဝသူ (Wise man) တဦးျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားသြားၾကဖို႔ပါ။ ဒါမွ ဘဝတသက္တာမွာ You can do something wonderful, and people may remember it.

[X] 

ဟိုတခ်ိန္ ဒို႔ႏိုင္ငံကို ဓါးမိုးေသနတ္မိုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူေတြက တိုင္းျခားျပည္ျခား၊ ဘာသာလူမ်ဳိး မတူကြဲျပားသူေတြကို မုန္းတီး ခြဲျခားမႈ (Xenophobia) ရွိၾကတဲ့ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္းသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ သူတုိ႔ေတြရဲ ႔ အေၾကာက္တရား၊ အမုန္းတရားေတြေၾကာင့္ ဒို႔လူမ်ဳိး ဒို႔တိုင္းျပည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကမာၻႀကီး (ႏိုင္ငံတကာ) နဲ႔ အဆက္ျပတ္ ကင္းကြာခဲ့ၿပီး ေခတ္ေနာက္က်၊ ဆင္းရဲတဲ့ တုိင္းႏုိင္ငံ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မင္းတို႔အေနနဲ႔ ငါနဲ႔မတူ ငါ့ရန္သူ၊ မတူကြဲျပားမႈကို ဆန္႔က်င္ေရွာင္ဖယ္သူေတြ မျဖစ္ေအာင္၊ – Thinking out of the box – မတူကြဲျပားမႈ (Variety/Diversity) ေတြကို ႀကိဳဆိုလက္ခံ (Xenodochial) ႏိုင္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို တည္ေဆာက္ရမယ္။ ထပ္ေျပာခ်င္တာက … ဒို႔ႏိုင္ငံမွာ ဒီေန႔ဒီေခတ္အထိ ျဖစ္ေန(ရွိ)ေနေသးတဲ့ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး အစြန္းေရာက္ေတြရဲ ႔ ေသြးထိုးလံႈေဆာ္မႈကို သတိခ်ပ္ၿပီး We should enlighten our people stop being confused xenophobia with patriotism. ဒို႔႔ျပည္သူေတြကို မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္စိတ္ နဲ႔ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကို မေရာေထြး ခြဲျခားသိျမင္ေအာင္ အလင္းျပေပးရမယ္။ ဒီေတာ့ ႏွစ္သစ္မွာ – အထူးအားျဖင့္ မင္းတို႔မ်ဳိးဆက္ေခတ္မွာ ဒီလို ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ၊ မ်က္ကန္းမ်ဳိးခ်စ္စိတ္ေတြ ကြယ္ေပ်ာက္သြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ယံုၾကည္ပါတယ္။

[Y]

ကဲ ဒီစာရွည္ႀကီးကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ ငိုက္ျမည္း (Yawn) ေနၿပီလား။ အခ်ဳပ္အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆို … မင္းတို႔အေနနဲ႔ လန္းဆန္းတက္ၾကြတဲ့ လူငယ္ဘဝ (Youthfulness – First flush of youth) ေန႔ရက္ေတြကို ေႏွးေကြးေလးလံ အခ်ိန္ျဖဳန္း မျဖတ္သန္းဘဲ၊ ျပင္းျပင္းျပျပ စိတ္ဆႏၵ (Yearn)၊ တက္တက္ၾကြၾကြ (Youth-at-heart) နဲ႔ ဘဝတသက္တာ ေလ့လာသင္ယူ (Lifelong study) သြားၾကပါ။ ဒါမွ Yes, we can လို႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ ႔ ပထမဦးဆံုး လူမည္းသမၼတ ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဘာရက္ အိုဘားမား (Barrack Obama) ၂၀၀၈ အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္ကာလအတြင္း ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တဲ့အတိုင္း ဒို႔တေတြလည္း ကိုယ့္ဘဝ ေအာက္ျမင္တိုးတက္မႈအတြက္ Yes, we can ဆိုၿပီး ဟစ္ေၾကြးကာ ႏွစ္သစ္ကို အတူလက္တြဲ ျဖတ္ေက်ာ္ၾကမယ္။[Z] 

ကဲ ၿပီးပါၿပီ … ရွည္လ်ားတဲ့ ဒီစာကို အခ်ိိန္ေပးဖတ္လို႔ ေက်းဇူးပါ။ ဆိုခဲ့တဲ့အတိုင္း … ဒို႔တေတြ ႏွစ္ေဟာင္းမွာ ေကာင္းတာဆိုးတာေတြ ေတြ႔ႀကံဳျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီးၿပီ။ ေကာင္းတာေတြကို ပိုေကာင္းေအာင္ ဆက္ႀကိဳးစားၿပီး၊ မွားခဲ့လြဲခဲ့တာေတြကို ထပ္မမွား၊ မက်ဴးလြန္ဖို႔ ေရွာင္လႊာသြားၾကမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ယံုၾကည္ပါတယ္။ အဆိုးဆံုးက အယူလြဲ အစြန္းေရာက္ (Zealot) ျဖစ္ျခင္းပါ။ ဒီေတာ့ ကိုယ့္က်ဳိး၊ သူမ်ားအက်ဳိး မရွိိတဲ့ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ယံုၾကည္မႈ အမုန္းစိတ္ေတြကို မိမိတို႔ အသည္းႏွလံုးထဲကေန လံုးဝ ပယ္ဖ်က္ျပစ္ၿပီး (Zap) အျမင့္ဆံုးရည္မွန္းခ်က္၊ ဘဝေအာင္ျမင္မႈ (Zest for life) အတြက္ အခ်ိန္ျပည့္ တက္တက္ၾကြၾကြ (Zealously) ေလ့လာသြားဖို႔ အဆံုးသတ္အခ်ဳပ္ေျပာလိုပါတယ္။အမွန္တကယ္ အဆံုးသတ္ပါၿပီ။ သႀကၤန္စာလို တႏွစ္စာအတြက္ ေျပာရတဲ့ စာဆိုေတာ့ နည္းနည္းရွည္သြားတာေပါ့။ ေျပာခဲ့တာေတြအားလံုးကို Summerize ျပန္ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ မင္းတို႔အေနနဲ႔ ေကာင္းေသာစိတ္၊ ေကာင္းေသာအေတြး၊ ေကာင္းေသာအျပဳအမႈေတြနဲ႔ ေရွာင္ရန္၊ ေဆာင္ရန္ေတြကို အသိဥာဏ္ပညာနဲ႔ ခြဲျခားေရြးခ်ယ္ၿပီး ႏွစ္သစ္မဂၤလာကို တန္းဖိုးရွိိရွိ ျဖတ္သန္းဖို႔ အႀကံျပဳျခင္းပါ။ စာရွည္ႀကီးကို အခ်ိန္ေပးဖတ္တဲ့အတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကဲ အခုေတာ့ ေပါ့ပါးလန္းဆန္းသြားေအာင္ ကေနဒီယန္-အေမရိကန္ အဆိုေတာ္ Michael Bubble ရဲ ႔ Feeling Good သီခ်င္းကို ဟစ္ေၾကြးၿပီး မဂၤလာႏွစ္သစ္ကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး လက္ကမ္းႀကိဳဆိုၾကစို႔။

Feeling GoodBirds flying high
You know how I feel
Sun in the sky
You know how I feel
Breeze driftin’ on by
You know how I feel
It’s a new dawn
It’s a new day
It’s a new life
For me
And I’m feeling good
I’m feeling good

Fish in the sea
You know how I feel
River running free
You know how I feel
Blossom on a tree
You know how I feel
It’s a new dawn
It’s a new day
It’s a new life
For me
And I’m feeling good

Dragonfly out in the sun you know what I mean, don’t you know
Butterflies all havin’ fun you know what I mean
Sleep in peace when day is done
That’s what I mean
And this old world is a new world
And a bold world
For me

For me
Stars when you shine
You know how I feel
Scent of the pine
You know how I feel
Oh freedom is mine
And I know how I feel
It’s a new dawn
It’s a new day
It’s a new life

It’s a new dawn
It’s a new day
It’s a new life

It’s a new dawn
It’s a new day
It’s a new life
It’s a new life
For me

And I’m feeling good
I’m feeling good
I feel so good