(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၁၄၊ ၂၀၁၇
ကမ႓ာ့ ကုုန္သြယ္စီးဆင္းမႈ႕မွာ ေရေၾကာင္းပို႔ေဆာင္ေရးက အဓိက အခန္းက႑ကပါဝင္ပါတယ္။ ကုန္က်စားရိတ္လည္း သက္သာသလို ပင္လယ္ကူးသေဘၤာႀကီးေတြက ကုန္တန္ခ်ိန္မ်ားစြာတင္ေဆာင္နိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထိေရာက္ေသာ ကုန္သြယ္မႈမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္ ေရေၾကာင္းပို႔ေဆာင္ေရးမွာ ပိုမိုလ်င္ျမန္တဲ႔ ေရလမ္းေၾကာင္းမ်ားရွာေဖြလာၾက ပါတယ္။
အီဂ်စ္နိုင္ငံ ကမ႓ာေက်ာ္ ဆူးအက္တူးေျမာင္းက သဲကႏၱာရကို ျဖတ္ေဖာက္ထားျပီး ေျမထဲပင္လယ္နဲ႔ ပင္လယ္နီကို ခ်ိတ္ဆက္ ထားတဲ႔ ေရလမ္းေၾကာင္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အာရွမွ ဥေရာပကို ပို႔ေဆာင္ကုန္သြယ္ၾကမယ့္ သေဘၤာၾကီးေတြက မိုင္
၄၀၀၀ ေက်ာ္ အာဖရိကတိုက္ကို္ ပတ္ျပီးမသြားရေတာ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အခ်ိန္ကုန္ ေငြကုန္သက္သာတဲ့ တူးေျမာင္းတစ္ခု ျဖစ္လာပါတယ္။
သေဘၤာၾကီးေတြက အလွည့္က် ေက်ာက္ခ်ေစာင့္ၾကရျပီး ဆူးအက္တူးေျမာင္းကို တကယ္ျဖတ္သန္းသြားလာခ်ိန္က ၁၂ နာ ရီ ဝန္းက်င္သာၾကာပါတယ္။ အိႏၵိယသမုဒၵရာကို ျဖတ္လာၾကမယ့္သေဘၤာေတြကေတာ့ ဆိုမာလီပင္လယ္ဓါးျမအႏၱရာယ္ရွိၾက ေပမယ့္ အခ်ိန္ကုန္ ေငြကုန္သက္သာတဲ႔ ဆူးအက္တူးေျမာင္းကိုပဲ ေရြးခ်ယ္ျဖတ္သန္းၾကပါတယ္။
ဆူးအက္တူေျမာင္းကို ေဖာက္လုပ္တဲ႔သူကေတာ့ ျပင္သစ္နိုင္ငံသား မစၥတာ ဖာဒီနယ္္ (mr Ferdinal De Lesseps) ဆိုသူက ၁၈၅၈ ခုနွစ္မွာ စတင္ အေကာင္အထည္ေဖၚခဲ့ပါတယ္။ မိုင္ ၁၂၀ ရွည္လ်ားျပီးအက်ယ္ ၂၅၄ ေပ ေရစူးအနက္ ၆၆ ေပ အထိ နက္တဲ့ ဆူးအက္တူးေျမာင္းကို ၁၈၆၉ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာ ၁၇ ရက္မွာမွာ ဖြင့္လွစ္နိုင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ ျမန္မာ ဒုတိယ စစ္ပြဲ အျပီးေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့ထြက္ကုန္ ဆန္္ ပိုးခ်ည္ထည္မ်ား ကြၽန္းသစ္မ်ားက ဆူးအက္တူးေျမာင္းေဖာက္လုပ္ျပီးစီးခ်ိန္မွာ ဥေရာပတိုက္ကို စတင္ပို႔ေဆာင္ေနပါျပီ။ ျမန္မာနိုင္ငံ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီလက္ထပ္ ဂ်ာမနီ နိုင္ငံမွာ ျပဳလုပ္တဲ႔ ကမ႓ာ့ကုန္စည္ျပပြဲ မွာ ေပါင္မွာထိုးကြင္းမ်ားထိုးထားတဲ႔ ျမန္မာနွစ္ေယာက္ ျမန္မာ့ဆင္နွင့္ ကြၽန္းသစ္တံုးေတြခင္းက်င္းျပသထားတာကို ေရွး ေဟာင္းဓါတ္ပံုတစ္ခုအား ေလ့လာေတြ႔ျမင္ဖူးပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံ သိပ္ေတာ့မေခပါဘူး။ ဒါေပသိ ကံ ေခသူေတြလက္ထဲေရာက္ ေတာ့ ျမန္မာဆိုတာ ကမ႓ာ့ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕က အခုမွ ျပန္သိလာၾကတာ။ ဒါေတာင္ ကမ႓ာ့ဘယ္ေနရာမွာလည္းလို႔ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြက ေမးလာရင္ အိမ္နီးျခင္း ထိုင္းနိုင္ငံနဲ႔ တြဲေျပာေနရပါေသးတယ္။
ယခင္က တစ္ေန႔ကို သေဘၤာ၄၉ စီးခန့္သာ
ျဖတ္သန္းနိုင္ခဲ႔ရာမွ ၂၀၁၄ ခုနွစ္မွာ ေဒါ္လာ ၈.၄ ဘီလီယံ အကုန္က်ခံ တူးေျမာင္းခ်ဲ႕ ထြင္ခဲ႔ရာ ယခုအခါ ၉၇ စီးအထိ ျဖတ္ သန္းသြားနိုင္ပါျပီ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ၾကယ္ငါးပြင့္ သေဘၤာေတြက စူးအက္တူးေျမာင္းကို ျဖတ္သန္း ျဖတ္လာ ကုန္သြယ္မႈျပဳ လုပ္ခဲ႔ရာမွ ၁၉၉၅- ၉၆ ခုႏွစ္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔လာတဲ့အခါ မေရာက္ျဖစ္ မသြားျဖစ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေတာင္ကိုရီးယားသေဘၤာမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ႔ ကပၸတိန္ လူမြန္ရဲျမင့္က တူးေျမာင္းအလြမ္းေျပ ေျပာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ၂၀၁၆ ခုနွစ္မွ ပထမ ဦးဆံုး စူးအက္တူးေျမာင္းကို စတင္ျဖတ္သန္းဖူးပါတယ္။ ၂၀၁၇ မွာ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ျဖတ္သန္းရျပန္ပါတယ္။ တူးေျမာင္းရဲ႕ ပင္လယ္နီဘက္အျခမ္းမွာ သေဘၤာသား အသစ္ အေဟာင္း လဲလွယ္ၾကတာမ်ားၾကျပီး ဆိုမာလီ ပင္လယ္ဓါးျမရန္အတြက္ သေဘၤာမွငွားရမ္းတဲ႔ လက္နက္ကိုင္ လံုျခံဳေရး security guard မ်ား အတက္အဆင္း ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။
စူးအက္တူးေျမာင္း စျဖတ္ေတာ့မယ္ဆို သေဘၤာေပၚသို႔ ကြၽမ္းက်င္ ေရေၾကာင္းျပ (pilot) /ရုတ္တရက္ သဲမုန္တိုင္း တိုက္လာ ရင္ သို႔မဟုတ္ သေဘၤာတစ္ခုခုျဖစ္ရင္ ကမ္းကပ္ ေက်ာက္ခ်နိုင္မယ့္ အေရးေပၚေလွတစ္စီး /အလင္းအားေကာင္းေသာ ၄၄၀ ဗို႔စ္ စူးအက္မီးသီးၾကီးမ်ားကိုျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သားမ်ားက တက္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ သူတို႔အားလံုး က တူးေျမာင္းျဖတ္သန္းျပီးခ်ိန္မွ တဖက္မွာ ျပန္ဆင္းၾကတဲ႔အတြက္ သေဘၤာမွာ စူးအက္လုပ္သားမ်ား suez အခန္းဆိုျပီး သီးသန္႔ေပးထားရပါတယ္။
အလုပ္သမားမ်ားနွင့္အတူ အီဂ်စ္အမွတ္တရလက္ေဆာင္ souvenir ပစၥည္းမ်ား ကြန္ျပဴတာ ဖုန္းအီလက္ေထာနစ္ (electric ) ပစၥည္းအေသးစားေလးေတြ ေရာင္းခ်ၾကပါတယ္။ ငွက္ေပ်ာရြက္ အေျခာက္ဖက္မ်ားကို္ စကၠဴအျဖစ္ အသံုးျပဳထားတဲ႔ ေရွး ခတ္ အီဂ်စ္ ပန္းခ်ီလက္ယာမ်ား သားေရဂ်ာကင္မ်ား စြန္ပလြန္ယိုမ်ားကေတာ့ သေဘၤာသားမ်ား အႀကိဳက္ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အျခားသစ္သားနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ႔ ပရစ္မစ္ပံု အီဂ်စ္ ဘုရင္ ဘုရင္မရုပ္ထုမ်ား တိရိစာၦန္မ်ဳိးစံု ရုပ္ထုပံုမ်ား စတဲ့ အမွတ္တရပစၥည္း မ်ားကိုလည္း ေရာင္းခ်ၾကပါတယ္။ ေစ်းႏႈန္းေတြက ေစ်းေရာင္းသူတို႔တက္လာခါစမွာ ေစ်းၾကီးေပမယ့္ တူးေျမာင္း ျဖတ္သန္း ျပီးခါနီး အခ်ိန္ၾကရင္ေတာ့ေစ်းခ်ဳိသြား တက္ၾကပါတယ္။
လွပညိႈ႕အားေကာင္းေသာ မာယာရွင္ ဘုရင္မ ကလီယိုပါထရာ (Cleopatra) ရဲ႕ အီဂ်စ္နိုင္ငံက ေရွးယခင္က နတ္ကိုးကြယ္သူ မ်ားၾကေပမယ့္ ယခုအခါမွာေတာ့ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြျဖစ္ေနၾကပါျပီ။ နိုင္းျမစ္ဝန္းတေလွ်ာက္က စိုက္ပ်ဳိး ေရးမ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္းသလို ေရွးေဟာင္း ပရစ္မစ္မ်ား မံမီရုပ္အေလာင္းမ်ား သဲကႏၱာရကို ျဖတ္ေဖာက္ထားတဲ႔ စူးအက္တူးေျမာင္းတို႔ ကမ႓ာလွည့္ခရီးသည္မ်ာစြာကို စိုးမိုးထားနိုင္ပါတယ္။
ထို့အျပင္ ကမ႓ာေက်ာ္ ၆ ရက္ၾကာ စစ္ပြဲကဆူးအက္တူးေျမာင္းရဲ႕ အထင္ကရတခုျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီစစ္ပြဲအျပီးမွာ စူးအက္တူး ေျမာင္းကို ၈ ႏွစ္ပိတ္ပင္ခဲ႔တာေၾကာင္ သေဘၤာ ၁၄ စီး တူးေျမာင္းအတြင္း ပိတ္ေနခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျပာရရင္ သေဘၤာ သားဆိုတာ နိုင္ငံေရးနဲ႔မဆိုင္ဘူးလို႔ ေျပာလို႔မရပါ။ ေရာက္တဲ့နုိုင္ငံအလိုက္ ျပႆနာၾကားဝင္ပါသြားသလို အသက္အႏၱရာယ္ လည္းရွိလာနိုင္တယ္။ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားရာ ေရျပင္နယ္နိမိတ္ေတြပါမက်န္ အသက္ကို ပဓာနမထားပဲ စြန္႔လႊတ္သြားလာရတဲ့ အလုပ္ျဖစ္ေနလို႔။ ခုေခတ္မွာေတာ့ သေဘၤာသားမ်ားအတြက္ အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြေပၚေနပါျပီ။
ဆူးအက္တူးေျမာင္းက ကမ႓ာ့ေရေၾကာင္းပို႔ေဆာင္ေရးမွာ သိပ္အေရးပါေသာ တူးေျမာင္းတခုဆိုတာ ျငင္းပယ္လို႔မရပါဘူး။ အေရွ႕အာရွက တရုတ္ ဂ်ပန္ ကိုရီးယား စတဲ့ ဆိပ္ကမ္းၾကီးေတြမွစတင္ျပီး တစ္နာရီ ေရမိုင္ ၂၂ မိုင္သြားနိုင္တဲ႔ ကုန္ေသတၱာ တင္ (containter) သေဘၤာၾကီး ေတြက စူးအက္တူးေျမာင္းကိုျဖတ္ျပီး ေျမထဲပင္လယ္မွ တဆင့္ အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာကို ျဖတ္ကာ အေမရိက အေရွ႕ဘက္ နယူးေရာက္ၿမိဳ႕ဆိပ္ကမ္းမ်ားသို႔ ၂၂ ရက္ခန္႔သာၾကာျမင့္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆူးအက္တူး ေျမာင္းနဲ႔အၿပိဳင္ ပနားမားတူးေျမာင္းကလည္း အေရွ႕အာရွမွ ေရမိုင္ ၂၂ မိုင္ ေမာင္းနိုင္ေသာ သေဘၤာၾကီးမ်ားကို ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာကို ျဖတ္သန္း၍ ပနားမားတူးေျမာင္းမွတဆင့္ကူးျဖတ္ျပီး အေမရိက အေရွ႕ဘက္ နယူးေရာက္ျမိဳ႕သုိ႔ ၂၁ ရက္သာ ေမာင္းခ်ိန္ၾကာတဲ့အတြက္ ဒီတူးေျမာင္းႏွစ္ခုက ေစ်းကြက္ အျပိဳင္လုေနၾကပါတယ္။ (ပနားမားတူးေျမာင္းကို ေဆာင္းပါး သက္သက္ေရးပါမည္။)
အီဂ်စ္အစိုးရအတြက္ တူးေျမာင္းျဖတ္သန္းခယခင္က တနွစ္ကို ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံ ရွိခဲ့ရာမွ၂၀၂၃ ခုႏွစ္ၾကရင္ ေဒၚလာ ၁၃ ဘီလီယံ ရရွိလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကပါတယ္။
ဆူးအက္တူေျမာင္း ပနားမားတူးေျမာင္းတို႔က ကမ႓ာ့ေရေၾကာင္းပို႔ေဆာင္ေရး လိုအပ္ခ်က္အရ ေဖၚေဆာင္ ေဖာက္္လုပ္လာၾက တာပါ။ တူးေျမာင္းေဖာက္လုပ္တဲ႔အခါက ေငြေၾကးတခုတည္းတင္ လိုအပ္တာမဟုတ္ပါဘူး။ လုပ္ငန္း အခက္အခဲမ်ားစြာ လူ႔ေခြၽး အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းနွီးလာခဲ႔ရတာပါ။ ထို႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းေတြတည္ေဆာက္လာတဲ့အခါ မွာလည္း အခက္အခဲမ်ားစြာ ၾကံဳလာနိုင္ပါတယ္။ ရင္းနွီးျမႇဳပ္နွံသူမ်ားကလည္း အစိုးရနဲ႔တင္မဟုတ္ ျပည္သူအမ်ားဆႏၵ people to people သြားနိုင္မွသာ လွင္ျမန္စြာအဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ ေအာင္ျမင္လာနိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ပါေစ။
ဗိုလ္သူရိန္
၁၀၊ ၁၁၊ ၂၀၁၇။ကိုးကား
အင္တာနက္မွ အခ်က္အလက္အခ်ဳိ႕
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
