(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၉၊ ၂၀၁၇
အခ်ိန္ကာလ
(၂၁) ရာစုအတြက္ျပင္ဆင္ျခင္း
ပီကင္းမွာ ၂၀၁၇ ေအာက္တိုဘာ ၁၈ ရက္ေန႔မွာစတင္ျပီး တပတ္ၾကာက်င္းပခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕(၁၉) ႀကိမ္ ေျမာက္ ကြန္ဂရက္ကို တ႐ုတ္အစိုးရအေနနဲ႔အ လြန္အေလးထားျပင္ဆင္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအေနနဲ႔ သက္ တမ္းတေလွ်ာက္ ၉၆ ႏွစ္အတြင္း တတ္ႏိုင္သမွ် ၅ ႏွစ္တႀကိမ္ ပံုမွန္က်င္းပေနက်ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကြန္ဂရက္ကေန ျပီးခဲ့ဲ့တဲ့ (၅) ႏွစ္အတြင္းကဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိို ျပန္လည္တင္ျပသံုးသပ္တာေတြ ေနာင္ (၅) ႏွစ္အတြင္းပါတီကိုဦးေဆာင္သြားမယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုေရြးခ်ယ္ၿပီး ေနာင္လုပ္မဲ့လုပ္ငန္းေတြေပၚလစီေတြကို ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြး တာေတြ စတာေတြ လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါ။
ဒါေပမယ့္ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ျပည္တြင္းမွာေရာ၊ ႏိုင္ငံတကာမွာပါ အလြန္စိတ္၀င္စားတာေတြ႕ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ အ ေၾကာင္းေတြရွိပါတယ္။
၁။ ျပည္တြင္းအေၾကာင္းမ်ား
၁၉၇၈ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ တံခါးဖြင့္ေပၚလစီေၾကာင့္ ဆင္းရဲတြင္းက လူေပါင္းသန္း (၇၀၀) ကို ကယ္ တင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ က်န္ေနေသးတဲ့ (သန္း ၂၀) ကို၂၀၂၀ မွာ အကုန္ဆင္းရဲတြင္းကလြတ္ေျမာက္ေစရမယ္လို႔ အစိုးရက ကတိေပးျပီးသားပါ။ ဒီေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္သူအမ်ားစုဟာ အေျခခံလူေနမႈအဆင့္အတန္း (စားစရာ၊ ၀တ္စရာ၊ ေနစရာ) ျပည့္ စံုျပီလို႔ေျပာႏိုင္ျပီး သူတို႔ရဲ႕လိုအင္ဆႏၵေတြဟာ ပိုျမင့္မားလာေနပါတယ္။ (ဥပမာ-ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေျဖ ေဖ်ာ္ေရး စတာေတြအျပင္ ေလထုသန္႔ရွင္းေစခ်င္တာ၊ ၀င္ေငြကြာဟမႈေတြကို မေက်မနပ္ျဖစ္လာတာ)။ တခြန္းတည္းေျပာရင္ ေတာ့ မညီမမွ်ျဖစ္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးေစခ်င္ေနပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ စီးပြားေရးပံုစံေတြေျပာင္းရာမွာလည္း လမ္းညႊန္ခ်က္အသစ္ေတြ ရွိဖို႔လိုလာပါတယ္။ ၂၀၁၂ မွာက်င္းပတဲ့ (၁၈) ႀကိမ္ေျမာက္ ကြန္ဂရက္အျပီးသတ္ေန႔က ပါတီအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးအသစ္စက္စက္ ရွီက်င့္ဖင္ ကတိစကားေတြဘယ္ ေလာက္အေကာင္အထည္ေပၚလာျပီလဲဆိုတာ သိခ်င္ေနၾကပါတယ္။ ဥပမာ- အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္း မ်ား စတာ စတာေတြေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစိတ္၀င္စားမႈျမင့္ေနပါတယ္။
၂။ ႏိုင္ငံတကာအေၾကာင္းအရာမ်ား
ဒီကြန္ဂရက္ကို ႏိုင္ငံတကာက ပိုမိုစိတ္၀င္စားသလို၊ ရွီက်င့္ဖင္တင္သြင္းတဲ့ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ခါတိုင္းကြန္ဂရက္အစီရင္ခံစာမ်ားနဲ႔မတူပဲ၊ ႏိုင္ငံတကာျပႆနာမ်ားကို ျပည္တြင္းျပႆနာမ်ားနဲ႔ တန္းတူထားေဆြးေႏြးသြားရံုမက ေျဖရွင္းနည္းေတြ ပါ ထည့္သြင္းေျပာသြားတာေတြ႕ရပါတယ္။ ထူးျခားပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။
တ႐ုတ္ဟာ ေဒသဆိုင္ရာအင္အားႀကီးႏိုင္ငံအျဖစ္ကေန ကမာၻအဆင့္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံ (Global Power) အျဖစ္ တက္လွမ္း လာျပီလား။
တကယ္ေတာ့ ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီးေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာအစီအစဥ္မ်ား (ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ဘ႑ာေရး စသျဖင့္) ဟာ ဖရိုဖရဲျဖစ္စျပဳေနပါျပီ။ ဒီကာလတေလွ်ာက္ (အထူးသျဖင့္ စစ္ေအးစစ္ပြဲအျပီး) ကမာၻဇာတ္ခံုေပၚပန္းပန္လာခဲ့ၾကတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားအျဖစ္ကိုၾကည့္ပါ။
(က) ကမာၻျပဳမႈ (Globalization) ေၾကာင့္ အက်ိဳးအျမတ္အမ်ားဆံုးရခဲ့ၾကတဲ့ႏိုင္ငံႀကီးမ်ားက ေနာက္ဆုတ္ဖို႔လုပ္လာၾကေန ပါျပီ။ ကမာၻဇာတ္ခံုေပၚမွာ ေလဟာနယ္ေပၚလာေနပါတယ္။ အေမရိကန္မွာ သမတထရမ့္တက္လာတာဟာ အေမရိကန္ လူမ်ိဳးမ်ားရဲ႕ မိမိအိမ္မိမိျပန္ခ်င္တဲ့စိတ္ဓာတ္ကို ေဖၚညႊန္းပါတယ္။ တို႔တေတြ ေတာ္ေလာက္ျပီ။ တို႔ကိစၥပဲတို႔လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုျပီး ကမာၻဇာတ္ခံုေပၚက ေနာက္ဆုတ္သြားတာပါ။ ထို႔အတူ ဥေရာပသမဂၢအတြင္းကျပႆနာမ်ားကိုၾကည့္ပါ။ Brexit ကို ၾကည့္ပါ။
(ခ) ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကစတင္ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ကမာၻစီးပြားေရးအၾကပ္အတည္းကို နဂိုရွိရင္းကမာၻ ဘ႑ာေရးစနစ္မ်ား၊ ကုန္သြယ္ ေရးစနစ္မ်ားေအာက္မွာ မေျဖရွင္းႏိုင္ျဖစ္လာေတာ့ တကိုယ္တည္း႐ုန္းထြက္ေျဖရွင္းၾကည့္ဖို႔ စဥ္းစားလာၾကတာပါ။ ျဖစ္ႏိုင္ပါ့ မလား။
(ဂ) လက္ရွိ ကမာၻႀကီးႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ျပႆနာမ်ားဟာ ဒီစီးပြားေရးအၾကပ္အတည္းအျပင္ တျခားအေရးမ်ား (ေျမာက္ကိုးရီး ယား၊ ဆီးရီးယား၊ အီရန္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းကိစၥမ်ား၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ၊ အစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္၀ါဒ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းဒုကၡ သည္မ်ား စသျဖင့္) ဟာ တႏိုင္ငံတည္း ဒိုင္ခံေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ အေရးမ်ားမဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံအားလံုး အင္တိုက္အားတိုက္လက္ တြဲ စုေပါင္းေျဖရွင္းၾကရမွာပါ။
(ဃ) ကမာၻလံုးဆိုင္ရာအစီအစဥ္မ်ားကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ၊ နည္းသစ္မ်ားဖန္တီးတီထြင္ရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္ လာေနပါတယ္။ ဒါကို ဘယ္သူေတြကဦးေဆာင္မလဲ။
ကမာၻႀကီးဟာ အဲဒီလမ္းဆံုလမ္းခြကို ေရာက္ေနပါတယ္။
လက္ရွိက်င့္သံုးဆဲ (သို႔ေသာ္ သိပ္အလုပ္မျဖစ္ေတာ့တဲ့) ကမာၻႏိုင္ငံေရးစနစ္မ်ား၊ စီးပြားေရးစနစ္မ်ား၊ ဘ႑ာေရးစနစ္မ်ားကိုဘယ္သူေတြကေရးဆြဲခဲ့သလဲ။
ဒီေနရာမွာ အတိတ္ကာလအျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ျပန္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။
၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ဒုတိယကမာၻစစ္ျပီးခါနီးမွာ စစ္ပြဲမွာေအာင္ပြဲရေနတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားစုေပါင္းျပီး အေမရိကန္မွာ ဘရင္တန္ဝုဒ္ (Bretten Wood) ကြန္ဖရင့္တရပ္ေခၚခဲ့ၿပီး စနစ္တရပ္ကို တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ပထမကမာၻစစ္အျပီးေပၚ ေပါက္လာတဲ့စီးပြားေရးျပႆနာမ်ားကိုမေျဖရွင္းႏိုင္လို႔ (ႏိုင္ငံႀကီးအခ်ဳိ႕ကပဲ အုပ္စီးထားလို႔) ဒုတိယကမာၻစစ္ျဖစ္လာတာလို႔ နိဂံုးခ်ဳပ္ၾကျပီး၊ ေနာင္စစ္မျဖစ္ေအာင္ လြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ဘ႑ာေရးစနစ္မ်ားထိမ္းညိႇဖို႔ စီမံကိန္းမ်ားခ်မွတ္ခဲ့ပါ တယ္။
အဲဒီကေပၚလာတဲ့ အႏိုင္ႏိုင္ငံေငြေၾကးရံပံုေငြအဖြဲ႕(I.M.F) ေနာက္ပိုင္းထပ္ေပၚလာတဲ့ ကမာၻ႔ဘဏ္တို႔၊ မာရွယ္စီမံကိန္းတို႔ ဆိုတာေတြဟာ အဲဒီကာလ (စစ္အျပီး စီးပြားေရးခြၽတ္ျခံဳက်ေနမႈမ်ား) ကို ေက်ာ္နင္းႏိုင္ေစခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးအရလည္း ကုလသမ၈ြကိုဖြဲ႕စည္းျပီး ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကအစ ဘက္စံုတည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေျပာစရာေတြရွိေပ မဲ့ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက သင့္ေတာ္တယ္ဆိုျပီး လက္ခံခဲ့လို႔ ဒါေတြကို တီထြင္ဖန္တီး အေကာင္အထည္ေဖၚေပးတဲ့ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ ဒီမိုကေရစိႏိုင္ငံႀကီးမ်ားဟာ ကမာၻအဆင့္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ား (ေခါင္းေဆာင္မ်ား) ျဖစ္လာၾကပါ တယ္။
ဒါကို Bretten Wood System လို႔ ေခၚဆိုပါတယ္။ တႀကိမ္တခါက ဒီစနစ္ဟာအလြန္အလုပ္ျဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ (အထူးသျဖင့္ စစ္ ေအးေခတ္အျပီးမွာ) တျဖည္းျဖည္းအင္အားႀကီးလာတဲ့ႏိုင္ငံမ်ား (Emergingcountries) က လက္မခံခ်င္ေတာ့ပါဘူး။ တခါ စီးပြားေရးပံုစံမ်ားကလည္း အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔ လိုလာေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကမာၻႀကီးတည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာ အဆက္မ ျပတ္ဆက္လက္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ဖို႔ ေပၚလစီသစ္ေတြ နည္းလမ္းသစ္ေတြလိုအပ္လာပါျပီ။
ဒါကို ဘယ္သူကဦးေဆာင္မလဲ။ တ႐ုတ္က ဦးေဆာင္ဖို႔အဆင္သင့္ျဖစ္ျပီလား။
အပိုင္း (၂) မွာ တင္ျပသြားပါ့မယ္။
လွေက်ာ္ေဇာ
ႏုိဝင္ဘာ ၉၊ ၂၀၁၇။
ဓာတ္ပုံ – တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (၁၉) ႀကိမ္ေျမာက္ကြန္ဂရက္ျမင္ကြင္း (AP)
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
