ကုိသန္းလြင္ ရသေဆာင္းပါးစုံ

ကုိသန္းလြင္ ● ကက္တလိုနီးယားႏွင့္ စပိန္

ကုိသန္းလြင္ ● ကက္တလိုနီးယားႏွင့္ စပိန္
(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၁၈၊ ၂၀၁၇

(၁)
ကက္တလိုနီးယား (Catalonia) သည္ စပိန္ကြၽန္းဆြယ္၏ အေရွ႕ေျမာက္အစြန္းမွာရွိသည့္ နယ္တခုျဖစ္သည္။ ဘာစီလိုနာ အပါအ၀င္ နယ္ေပါင္းေလးခုျဖင့္ ဖဲြ႕စည္းထားသည္။ ဥေရာပေကာင္စီ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံမ်ား၏ လူဦးေရ အထူထပ္ဆုံး အမွတ္စဥ္ ၇ ေနရာ၌ရွိသည္။ စပိန္ႏွင့္ျပင္သစ္ႏွင့္ျဖစ္ေသာ စစ္ပြဲကာလအတြင္း (၁၆၄၀-၁၆၅၂) ခုႏွစ္က ကက္တလိုနီးယားမွာ ျပင္ သစ္၏ အေစာင့္ေရွာက္ခံနယ္ျဖစ္ခဲ့ဘူးသည္။

၁၉၁၄ ခု ပထမကမၻာစစ္ျဖစ္လာေသာအခါ နယ္ေလးနယ္ကို ေပါင္းစည္းမိၿပီး စပိန္ႏိုင္ငံတြင္ ကက္တလိုနီးယား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ ေရးအစိုးရ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ စပိန္ျပည္တြင္းစစ္ ေနာက္ပိုင္းစစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၁၉၃၈ ခုနွစ္တြင္ ဖရန္ကို အစိုးရတက္လာ ေသာအခါ ကက္တလန္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကအစ အရာရာကို ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့သည္။ ကက္တလန္ဘာသာကုိ ရံုးသံုးဘာ သာစကားအျဖစ္မွ ပယ္ဖ်က္ပစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ မွ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္အတြင္း စပိန္တြင္ စီးပြားေရးတိုးတက္လာမႈေၾကာင့္ ဘာစီလို နာမွာ လူေနမ်ားသည့္ထင္ရွားသည့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးတခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ စပိန္နိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံျဖစ္လာၿပီး စီးပြာေရးတိုး တက္လာမႈတြင္ အသီးအပြင့္မ်ားကို ခံစားခဲ့ရသည္။

၁၉၂၂ ခု တြင္ မာစီယာ (Franse Macia) ကက္တလန္နိုင္ငံအျဖစ္ စတင္ထူေထာင္ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ ၁၉၃၁ ေဒသ ဆိုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲအမ်ားဆံုးရရွိခဲ့သည့္ မာစီယာက စပိန္နိုင္ငံအၾကီးအကဲမ်ား နွင့္  ညိႈနႈိင္းၿပီး Republic အျဖစ္ ေၾကညာနိုင္ခဲ့သည္။ ထိုသေဘာတူညီမႈတြင္ ကက္တလန္ျပည္ကို လြတ္လပ္ ေရးေပးျခင္းမဟုတ္ဘဲ၊ လြတ္လပ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ကိုသာ ေပးထားခဲ့သည္။

ေခတ္သစ္လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမႈကို ၂၀၀၆ ခုနွစ္တြင္ အစျပဳသည္ဟု ယူဆနုိင္ပါသည္။ တျပည္လံုးဆႏၵခံယူ ပြဲ က်င္းပခဲ့ၿပီး ကက္တလန္နယ္၏ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုသာ ခိုင္မာေအာင္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ထိုေၾကညာ စာတမ္းကို စပိန္နိုင္ငံ အျမင့္ဆံုးတရားလႊတ္ေတာ္တြင္ တင္ျပေသာအခါ အခ်ိဳ႕ေသာစာပိုဒ္မ်ားကို “မလိုအပ္ပါ “ ဟူ၍ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေက်မနပ္နွင့္ ဆႏၵျပၾကရာမွ ကက္တလန္နိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ ေရး ဆိုေသာစကားကို စတင္သံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ႏွင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တို႔တြင္ ျမဴနီစပါယ္ နယ္ ၅၀၀တြင္ ဆႏၵခံယူပြဲ အစမ္းသေဘာမ်ိဳးက်င္းပခဲ့ရာ လြတ္လပ္ေရးေပးရ မည္ဟူေသာ အယူ၀ါဒကိုျပည္သူတို႔၏ ၃၀ ရာခိုင္ႏူန္း ကေထာက္ခံမဲ ေပးခဲ့ၾကသည္။ ကတ္တလိ္ုနီးယား၏ အမ်ိဳးသားေန႔ျဖစ္ ေသာ ၂၀၁၀ ခုနွစ္စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္ ေန႔ ဆႏၵခံယူပြဲတြင္ လူတသန္းေက်ာ္တက္ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီး ျပည္သူလူထုက လြတ္ လပ္ေရးအတြက္ တခဲနက္ေထာက္ခံခဲ့ၾကသည္။

ကတ္တလန္ သမၼတ အာသာမတ္(စ) (Artha Mas) က ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပခဲ့သည္။ သူပါတီက မဲအမ်ားဆံုးရရွိၿပီး ကတ္တလန္သမိုင္းတြင္ ပထမဦးဆံုးျဖစ္သည္။ ပါလီမန္အသစ္က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေစာေစာပိုင္းက လြတ္လပ္ေရးေၾကညာ စာ တမ္းတခု ျပဳစုခဲ့သည္။ ကတ္တလန္ျပည္သူအားလံုး မိမိတို႔ၾကမၼာကို မိမိတို႔ဖန္တီး ၾကရန္ျဖစ္သည္။

၂၀၁၅ ခု စက္တင္ဘာလတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခဲ့ျပန္ရာ လြတ္လပ္ေရးကိုဦးတည္ေသာပါတီက မဲအမ်ား ဆံုး ရရွိခဲ့ေသာ္ လည္း အျပတ္အသတ္ အနိုင္ရရွိခဲ့ျခင္းမဟုတ္ေပ၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ပူဒီမက္ (Carles Puigdement )က လြတ္လပ္ေရး အတြက္ ဆႏၵခံယူပြဲကို ေအာက္တိုဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္က်င္းပရန္ေခၚယူခဲ့သည္။ စပိန္၏အျမင့္ဆံုးတရားရံုးက ဆႏၵခံယူပြဲ ကို တရားမ၀င္ ဟုဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားပုလိပ္အဖြဲ႕ကို မဲဆႏၵခံယူပြဲ မက်င္းပျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရမည္ဟု ညႊန္ၾကားခဲ့ သည္။ ပုလိပ္အဖြဲ႕ကလည္း လက္ကိုင္ဒုတ္မ်ား၊ ရာဘာက်ည္ဆံမ်ားႏွင့္ မဲဆႏၵေပးသူမ်ားကို ျဖိဳခြင္းခဲ့ၾကသည္။ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေပးထားေသာ မဲမ်ားမွာ ကတ္တလိုနီးယား လြတ္လပ္ေရး၊ နိုင္ငံတနိုင္ငံအျဖစ္ ခြဲထြက္ေရးပင္ျဖစ္သည္။ တနယ္ လံုး မဲဆႏၵေပးနုိင္ သူဦးေရ ၇ ဒသမ ၅ သန္း၏ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေပးခဲ့ၾကသည္။

ယခုေတာ့ စပိန္နိုင္ငံ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မာရီယို ရီဂ်ိဳင္း (Marino Rejoy) အေနျဖင့္ အမွားမ်ားစြာကို က်ဴးလြန္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ သူက တိုက္ခိုက္ရန္လိုေသာ သေဘာထားရွိသည္။ ကတ္တလုိနီးယားျပႆနာကို ျပႆနာတခုအျဖစ္ ရႈျမင္ပံုမေပၚ၊ သူ႔အဖို႔ရာမွာ ေဆြးေႏြးစရာဘာမွမရွိ၊ ထို႔အျပင္ ပုလိပ္တို႔၏ အျပဳအမူမွာ ရိုင္းစိုင္းလြန္းသည္။ လူထုကို ရိုက္ေနသည့္ပံုမ်ား၊ ရာဘာက်ည္ဆံ မ်ားျဖင့္ အၾကမ္းဖက္ျဖိဳကြဲေနပံုကို မိုဘိုင္းဖုန္းႏွင့္ သတင္းေထာက္ မ်ား၏ ကင္မရာ မ်ားကတဆင့္ ကမၻာက ခ်က္ျခင္းသိၾကၿပီး ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ားမွာ ရီဂ်ိဳင္း မွာမွန္ကန္ေနပါသည္။ ဆႏၵခံယူပြဲသည္ တရား၀င္မဟုတ္၊  ၁၉၇၅ ဖရန္ကို၏ စစ္အစိုးရက်ဆံုးခ်ိန္မွ စၿပီး စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေသာ စပိန္နိုင္ငံတြင္ဤလုပ္ရပ္မွာ ဥပေဒကို ခ်ိဳးေဖာက္ ရာ ေရာက္သည္။

ပူဒီေမာင့္က ကတ္တလန္နိုင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးအေနျဖင့္ ဘာမွျပင္ျပင္ဆင္ဆင္မရွိဘဲ ဤဆႏၵခံယူပြဲကို က်င္းပခဲ့ ျခင္းျဖစ္ သည္။ စပိန္ဗဟိုအစိုးရကို ေျဗာင္က်က် ဆန္႔က်င္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အလြတ္ သေဘာမဲဆႏၵေထာက္ခံ ရာတြင္ ကတ္တလန္ ျပည္သူတ၀က္နီးပါးက လြတ္လပ္ေရးကို အလိုမရွိၾကေပ၊ ပူဒီေမာင့္မွာ လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာဖို႔ကို လက္တလံုးသာ လို ေတာ့ေသာ္လည္း ဤအကြဲအျပဲကိုသူက မရည္ ရြယ္ခဲ့ပါဟု ဆိုသည္။

ပူဒီေမာင့္ သည္ေျပာဆိုေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ ေဆြးေႏြးစရာရွိေအာင္ဖန္တီးယူသည့္ အခြင့္အေရးကိုဖ်က္ ဆီးသူအျဖစ္ နာမည္ တြင္ရစ္ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ စပိန္ႏိုင္ငံကိုဗဟိုကဦးစီးခ်ဳပ္ ကိုင္မႈမရွိေသာ ႏိုင္ငံ၊ ဘာသာအမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာသည့္ႏိုင္ငံျဖစ္ရန္စီစဥ္ေနသူမ်ားအဖို႔လက္မခံႏိုင္ ေသာအေျခအေနပင္ျဖစ္သည္။

ဥေရာပေကာင္စီအဖို႔လည္း ၀င္ေျပာရန္ခက္ေနသည္။ ဥေရာပေကာင္စီသည္ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံမႈမ်ား ျဖစ္သည့္ လြတ္လပ္ စြာ စကားေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာစုရုံးပိုင္ခြင့္တို႔ကို  ကာကြယ္ေရးပင္ျဖစ္သည္။ တနလာၤေန႔က ပူဒီေမာင့္ က ဥေရာပ ေကာင္စီအေနျဖင့္ စပိန္ႏိုင္ငံကို “ႏိုင္ငံတကာမွ ညိႇႏိႈင္းခြင့္ေပးပါ” ဟု ေျပာၾကားေပေစလိုသည္။ ထိုအခ်က္မွာမျဖစ္ႏိုင္ေပ၊ ဤဆႏၵခံယူပြဲသည္စပိန္ႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာ ရုံးက တရားမ၀င္ပါဘူးဟုေျပာထားၿပီးျဖစ္ေနသည္။ ဤသည္မွာ စပိန္ႏိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းေရးကိစၥတခု သာျဖစ္သည့္ တဖက္ကလည္းႏိုင္ငံကို ခြဲေ၀ေပးပါဟုတိုက္တြန္းရမလို ျဖစ္ေနသည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္က စေကာ့တလန္မွာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ဆႏၵခံယူပြဲတရပ္က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က ဆႏၵခံယူပြဲကိုျဗိတိန္ႏိုင္ငံက အစိုးရကၾကီးၾကပ္၍ ဆႏၵခံယူပြဲက်င္းပခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အေျခအေနမွာ မတူညီေပ၊ ထိုစဥ္ကျဗိတိန္ႏွင့္မခြဲခြာဘဲ အတူေနမည္ဟု မဲေပးခဲ့ၾကသည္။

ယခုကိစၥကို ေကာင္စီက အေရးယူေဆာင္ရြက္လ်င္ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးကိုေတာင္းလာႏိုင္သည့္ ျပႆ နာမ်ား ရွိေနသည္။ ဘယ္လဂ်ီယံမွ Flemish မ်ား၊ အီတလီမွ Lombards မ်ား၊ ျပင္သစ္ျပည္မွ Corsican မ်ား ႏွင့္ ရူေမးနီး ယားႏိုင္ငံမွ Transylvahians တို႔မွာ လြတ္လပ္ေရးကို တျပင္ျပင္ ျဖစ္ေနၾကသည္။

ဥေရာပေကာင္စီဥကၠ႒ ေဒၚနယ္ထရပ္ (Donald Tusk) ကတနလာၤေန႔က ေျပာၾကားရာတြင္ သူသည္ “စပိန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ႏွင့္စကားေျပာၿပီးျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သူကတရားဥပေဒေၾကာင္းသာ မွန္ကန္မႈရွိေနသည္။ ထပ္မံ၍ေသြးထြက္သံယိုမျဖစ္ေစရန္ သာ ထိန္းသိမ္းပါ “ ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ျပင္သစ္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မာကရြန္ကလည္း စပိန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္စကားေျပာအၿပီး စပိန္၏အေျခခံဥပေဒကို ထိမ္းသိမ္းေရးကို သေဘာတူညီေၾကာင္း အီလက္စီနန္းေတာ္မွ ေၾကညာခ်က္တေစာင္ထုတ္ျပန္လိုက္သည္။

ေကာ့စိုဗိုႏို္င္ငံ လြတ္လပ္ေရးကို ၾကည့္လ်င္ အဖြဲ႔၀င္ ၂ဂ ဦး ရွိေသာ ဥေရာပေကာင္စီတြင္ စပိန္အပါအ၀င္ ၅ ႏိုင္ငံက အသိ အမွတ္မျပဳၾကေပ၊ သူတို႔သည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က NATO ၏စစ္ေရး အရပါ၀င္ စြက္ဖတ္မႈကိုမကန္႔ကြက္ၾကသည့္တိုင္ႏိုင္ငံခြဲထုတ္ေရးကိုမႈကန္႔ကြက္ေနၾကဆဲပင္ ျဖစ္သည္။

ဘယ္လဂ်ီယံတြင္ Flanders မ်ားအတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒကိုျပင္ဆင္လ်က္ရွိသည္။ အစိုးရက ေတာင္း ဆိုမႈမ်ားကို တခုၿပီးတခုလိုက္ေလ်ာလ်က္ရွိသည္။ စပိန္ျပည္ Basque နယ္ေဒသတြင္ လည္းဆယ္စုႏွစ္ ခ်ီ၍ လြတ္လပ္ေရးေတာင္း ဆိုေနခဲ့ရာ လိုက္ေလ်ာမႈမ်ားကို အဆင့္ဆင့္ ျပဳလုပ္ေပးလ်က္ရွိသည္။ သူတို႔၏စစ္တပ္ကို ETA ဟုေခၚၿပီး ETA သည္အၾကမ္း ဖက္အုပ္စု၀င္အျဖစ္ ေက်ညာျခင္းခံရသည္။ ETA ၏ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းမွာ Herri Batasuna ဟုေခၚသည္။

အိုင္ရစ္ရီပါတ္ပလစ္္အဖြဲ႔လိုပင္ ေနာက္ဆံုးတြင္ ETA က လက္နက္စြန္႔လိုက္သျဖင့္ သေဘာတူညီမႈရ လိုက္သည္။ စပိန္တို႔ ထံမွ လိုက္ေလ်ာမႈမ်ားစြာတြင္ Tax ေကာက္ရာတြင္ ၀င္ၿပီးေျပာဆိုပိုင္ခြင့္မ်ားပါရွိသည္။

ထိုသို႔ လိုက္ေလ်ာမႈမ်ားကိုေလ်ာ့ေပးျခင္းျဖင့္ နယ္တခုသည္ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာသည္မွအပ က်န္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား အားလုံး ရရွိသြားႏိုင္ၾကသည္။

(၃)
ျမိဳ႔ေတာ္ မဒရစ္တြင္လည္းကက္တလန္ ႏိုင္ငံခြဲထြင္မသြားေရးအတြက္ဆႏၵျပေနၾကသည္။ အကယ္၍ခြဲထြက္သြား ျပီဆိုလ်င္ ကက္တလိုနီးယားက ဥေရာပေကာင္စီကို၀င္လိုေၾကာင္းေျပာထားရာစပိန္တရားလႊတ္ေတာ္က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ အဖြဲ႔ ၀င္အျဖစ္ လက္ခံရန္ အခက္အခဲမ်ားရွိေနသည္။

ကိုသန္းလြင္
Ref: Catalan Separation puts E,U in a bind, Steven Erlanger New York Tims October 4 20171


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ

Similar Posts