ေမာင္ရစ္ – ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကး စနစ္ မိတ္ဆက္
(အေတြးအျမင္ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၇)၊ မိုးမခ၊ ေအာက္တိုဘာ ၅၊ ၂၀၁၇
အင္တာနက္မိုဘိုင္းေခတ္ျဖစ္လာေတာ့ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရး၊ လူေနမႈနဲ႔ စီးပြားေရးစနစ္ေတြမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာတယ္။ သိသာထင္ရွားလာတာကေတာ့ ၂၀၀၇ ေနာက္ပိုင္းလို႔ အကဲခတ္ေတြက ပိုင္းျဖတ္ၾကပါတယ္။ ၂၀၀၇ ေနာက္ပိုင္းလို႔ ဘာေၾကာင့္ေျပာတာလဲ။ အမွတ္ရလြယ္ကူေအာင္ ေျပာရရင္ ၂၀၀၇ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဖ့စ္ဘြတ္ေခတ္စားလာတာ၊ အိုဘားမား အေမရိကားမွာ သမၼတျဖစ္လာတာ၊ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးလိုမ်ဳိး အေရာင္စြဲ လူထုအုံၾကြမႈေတြ ကမာၻအႏွံ႔ ျဖစ္ပြားလာတာေတြကို သာဓက ျပႏိုင္ၾကပါတယ္။ လူမႈစီးပြားေရးေတြမွာလည္း ယခင္သမရိုးက် လုပ္ပုံကိုင္ပုံေတြကေန တီထြင္ဆန္းသစ္မႈေတြ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ သာမန္ တကၠစီငွားစီးေနတာကေန မိုဘိုင္းဖုန္းကေန ကားငွားစီးၾကတယ္၊ မိုဘိုင္းေပၚကေန ေစ်း၀ယ္တယ္၊ ေန႔တဓူ၀ကိစၥကို မိုဘိုင္းေပၚကေန လုပ္ကိုင္ၾကတယ္။ သည္ေတာ့ ေငြေပးေခ်မႈမွာလည္း အြန္လိုင္းဘဏ္စနစ္ေတြကေန ေပးၾကတယ္။ ဖုန္းကေန ေငြျဖည့္တယ္၊ ေငြလႊဲတယ္။
အဲသည္မွာ ၂၀၀၉ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြဆိုတာ ဖြံျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံေတြၾကားမွ စတင္ ေခတ္စားလာပါတယ္။ သူတို႔အေခၚကေတာ့ Bitcoin ဘစ္ကိြဳင္း တဲ့။ နည္းပညာနဲ႔ စီရင္ထုံးဖြဲ႔ထားတဲ့ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးေပါ့။ နားလည္လြယ္ေအာင္ ေျပာရရင္ အစုိးရေတြ၊ ဘဏ္ေတြ၊ ေငြေၾကးစနစ္ အဖြဲ႔အစည္းၾကီးေတြကေန ရိုက္ထုတ္လိုက္တဲ့ ေငြစကၠဴစနစ္ မဟုတ္ပါ။ အင္တာနက္ခ်ိတ္ထားတဲ့ ကြန္ယက္ထဲက ကြန္ျပဴတာကေန ထုတ္လိုက္တာပါ။ ဘစ္ကိြဳင္း တဲ့။ သူ႔ကိြဳင္တေစ့ ထြက္လာေအာင္ နည္းပညာေဆာ့၀ဲေတြ တြက္ခ်က္နည္းေတြကေန ထုတ္လိုက္တာတဲ့။ ဘစ္ကိြဳင္တေစ့ကို ေက်ေထာက္ေနာက္ခံေပးမွာက လက္ရွိေငြေၾကးစနစ္ ဘဏ္စနစ္မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ နည္းပညာတြက္ခ်က္နည္းေတြ ေက်ေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတဲ့ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးစနစ္ လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
သေဘာကေတာ့ နည္းပညာတြက္ခ်က္နည္းတခုကို သုံးစြဲျပီး ဒီဂ်စ္တယ္ေငြတျပား ထုတ္လိုက္တယ္။ ၀ယ္မယ့္သူကို အျပင္က ေငြစကၠဴေစ်းနဲ႔ ခ်ိန္ျပီး အေမရိကန္ တျပားနဲ႔ ေရာင္းတယ္ဆိုၾကပါစုိ႔။ တီထြင္သူက ၀ယ္သူဆီကို ဒီဂ်စ္တယ္ေငြတျပားနဲ႔ ညီတဲ့ ကြန္ျပဴတာကုဒ္တခု ေပးလိုက္တယ္။ ၀ယ္သူရဲ့ အမည္နဲ႔ အခ်ိန္ေန႔ရက္ေတြပါ တခါတည္း တြဲထားတယ္။ ဒါကို ကြန္ယက္ေပၚမွာ မွတ္တမ္းတင္လိုက္တယ္။ ေျပာင္းလို႔ ဖ်က္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ ၀ယ္သူလက္ထဲ တျပားတန္ ကုဒ္ ေရာက္လာခ်ိန္မွာ ကြန္ယက္ထဲမွာ အဲသည္တြက္နည္းနဲ႔ မွတ္တမ္းလုပ္ထားတဲ့ ဘေလာက္ (block) တခုလည္း တခါတည္း သိမ္းဆည္းထားလိုက္တယ္ ဆိုပါတယ္။ ဒီဘေလာက္ကို ကြန္ယက္ထဲက အဆိုပါဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးစနစ္ကို အားေပးေထာက္ခံသူ ပညာရွင္အစုအဖြဲ႔ေတြက လိုက္ျပီး သက္ေသျပဳ မွတ္တမ္းလိုက္တင္ၾကပါတယ္။ ဒီမွာတင္ block chain လို႔ေခၚတဲ့ ဘေလာက္ကြင္းဆက္ေတြနဲ႔ပါ ဂေဟဆက္လိုက္ၾကသတဲ့။ ဒီလို သက္ေသလိုက္ေပးတဲ့ ကြန္ယက္ေပၚကစက္ေတြကို အဲသည္ပညာရွင္ေတြက တပ္ဆင္ေမာင္းႏွင္ (run) ေနၾကတာကို mining လုပ္တယ္လို႔ ေခၚၾကသတဲ့။
အဲသည္လို တျပားျပီး တျပား စိတ္၀င္စားသူေတြက ၀ယ္ယူၾကတဲ့အခါ အဲသည္ ကုဒ္ေတြ၊ ဘေလာက္ေတြ၊ ဘေလာက္ခ်ိန္းေတြ၊ မိုင္းတူးသူေတြ တိုးပြား က်ယ္ျပန္႔ ၾကီးက်ယ္လာပါတယ္။ အဲဒီအလုပ္ေတြဆိုတာက ကြန္ျပဴတာဥာဏ္စမ္းပေဟဠိဆန္ဆန္ တြက္ခ်က္နည္းေတြပါ၀င္ေတာ့ အင္တာနက္ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကြန္ျပဴတာစက္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ့ အင္အားေတြပါ တိုးတက္မ်ားျပားလာပါေတာ့တယ္။ ကိုယ္က ဒီဂ်စ္တယ္တျပားကို သူမ်ားေရာင္းလိုက္တဲ့အခါမွာလည္း အဲသည္မွတ္တမ္းကို ကြန္ယက္ေပၚမွာ အေပ်ာက္အရွ အမွားအယြင္းမရွိ အတိအက်နဲ႔ သူတို႔က မွတ္သားထားၾကပါတယ္။ တြက္ခ်က္မႈအေပၚတည္ျပီး ဘေလာက္ေတြ တိုး၊ ဘေလာက္ခ်ိန္းေတြ ခ်ဲ႔၊ ဘေလာက္ခ်ိန္းမ်ားေလး မိုင္းေတြ ပိုတိုးေလ၊ အဲသည္လိုတိုးမွလည္း ဒီဂ်စ္တယ္ကြိဳင္းအသစ္ေတြ ထုတ္ခြင့္ရေအာင္ စနစ္က သတ္မွတ္ထားတာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဘဏ္ေတြ အစုိးရေတြလို သူတို႔သေဘာက် ေငြစကၠဴေတြ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ေတြ ရိုက္ျပီး ထုတ္ေနတာမ်ဳိးနဲ႔ေတာ့ မတူဘူးလို႔ ။
အခု အဲသည္လိုနည္းပညာနဲ႔ တီထြင္လိုက္တဲ့ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးေတြက ခုဆိုရင္ bitcoin တင္သာမကေတာ့ဘဲ အမ်ဳိးမ်ဳိးအဖုံဖုံေသာ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေတြ အမ်ဳိးေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနျပီ ဆိုပဲ။ အဲသည္ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကး တနည္းအားျဖင့္ Cryptocurrency ေတြကို ၀ယ္ျပီး စုေဆာင္းေနၾကတာလည္း ေငြစကၠဴ အေမရိကန္ေဒၚလာတန္ဖိုးနဲ႔ တြက္ရင္ ဘီလ်ံ ၂၅ ေက်ာ္ေနျပီ ေျပာပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ ေငြကို ဒီဂ်စ္တယ္နဲ႔ စုေဆာင္းေနၾကတာလဲ လို႔ ေမးခြန္း ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘဏ္ေတြ ေငြေၾကးစေတာ့ ေစ်းကြက္ေတြထဲ ထည့္၀င္စုေဆာင္းမယ့္အစား ခုနင္ကလို အစုိးရေတြ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေတြ မပါဘဲ နည္းပညာသက္သက္ စနစ္ေတြနဲ႔ ထုတ္လုပ္လည္ပတ္ စာရင္းျပဳစုထားတဲ့ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးထဲမွာ ပိုင္ဆိုင္မႈသိမ္းဆည္းထားတာကို မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြက ပိုျပီး အယုံအၾကည္ရွိတယ္ဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္။ ဘဏ္ေတြ ေငြေၾကးကုမၼဏီၾကီးေတြက ၾကားျဖတ္ ေကာက္ေနတဲ့ ေကာ္မရွင္ေတြ ပြဲစားခေတြကို ေပးစရာ လုံးလုံးမလိုတဲ့ စီးဆင္းမႈကို အားေပးခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။ သာမန္ ေငြစကၠဴသုံးစနစ္မွာ ေငြေၾကး အရႈပ္အရွင္းျဖစ္လာလို႔ တရားတေဘာင္ေတြနဲ႔ ရွင္းရတာေတြ ရွိေသာ္လည္း ဒီဂ်စ္တယ္ေငြ လက္လြဲေရာင္း၀ယ္ၾကရမွာ တိုက္ရိုက္ ၂ ဦး ၂ဘက္ခ်ည္း သီးသန္႔ ေရာင္း၀ယ္တာမို႔လို႔ တရားတေဘာင္ကို မ်က္ကြယ္ျပဳတဲ့ သေဘာလည္း ပါပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးစနစ္မွာ ဘေလာက္ခ်ိန္းသက္ေသေတြရွိတာေၾကာင့္ ေငြဟာ ဘယ္သူ႔ဆီကေန ဘယ္သူ႔ဆီကို ေနာက္ဆုံး ေရာက္သလဲဆိုတာ မိုင္းနင္းလုပ္သူေတြကေန တဆင့္ ထုတ္ေဖာ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဖုံးကြယ္လို႔ မရႏိုင္ဘူးလို႔လဲ ေျပာၾကပါတယ္။
သို႔ေသာ္လည္း အစုိးရေတြ ဥပေဒေတြ ေက်ေထာက္ေနာက္ခံမရွိတာေၾကာင့္ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးေတြကို ေမွာင္ခိုေတြ၊ ဒုစရိုက္သမားေတြ၊ ေငြမည္းခ၀ါခ်သူေတြက သုံးစြဲၾကတယ္၊ လက္နက္ကုန္သည္ေတြ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေဖာက္ကားသူေတြက လက္ကိုင္ျပဳၾကတယ္လို႔လည္း ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးကို သိမ္းထားတဲ့ ကုဒ္ေတြ (သူတို႔အေခၚ digital wallet – ဒီဂ်စ္တယ္ေငြအိတ္) မိမိကြန္ျပဴတာေတြကေန အခိုးခံရလုိ႔ ဒုကၡေရာက္ၾကသူေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ သတင္းတြ ဖတ္ေနရပါတယ္။ အေကာင္း အဆိုး ဒြန္တြဲေနတဲ့ နည္းပညာစနစ္သစ္ရဲ့ ေငြေၾကးလို႔ ဆိုရမွာေပါ့ခင္ဗ်ာ။
၂၀၀၉ မွာ စတင္ေခတ္ဆန္းတဲ့ ဘစ္ကြိဳင္ဟာ သာမန္ တျပားကို ဆယ္ဂဏန္းေစ်းကေန အခုဆိုရင္ တျပားကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄ ေထာင္ ေပါက္ေနပါျပီ။ ၂၀၁၃ တုန္းက ဘစ္ကိြဳင္ ၅ ျပားကို ရာဂဏန္းေစ်းနဲ႔ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ ၀ယ္စုထားသူဟာ ခု ၂၀၁၇ ၾသဂုတ္မွာ ေဒၚလာ ၂ ေသာင္းတန္ျဖစ္ေနျပီ။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြအဆိုအရကေတာ့ ဘယ္စေတာ့ ဘယ္ေငြေၾကး ေစ်းကြက္မွ သည္လို ၁၀ ႏွစ္အတြင္း ေထာင္ခ်ီျပီး ေစ်းတန္ဖိုး ခုန္မတက္ဖူးဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ဆိုရင္ ရာခိုင္ႏႈန္း ေထာင္ဂဏန္း တန္ဖိုး တက္ကုန္တာကိုး။
ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးစနစ္ကို အမွီျပဳျပီး တီထြင္ဖန္တီးဆန္းသစ္ေနၾကရတဲ့ နည္းပညာတြက္ခ်က္နည္းေတြ စက္ေတြကလည္း တိုးတက္ျပီးရင္း တိုးတက္ေနတာေၾကာင့္ သည္စနစ္ကို ဖ်က္ႏိုင္ ပ်က္ႏိုင္ဖို႔ ဆိုတာကလည္း အေတာ္ခဲယဥ္းမယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဘေလာက္ခ်ိန္းေတြ မိုင္းေတြကို အစုိးရေတြ အၾကမ္းဖက္သမားေတြက လိုက္လံစုံစမ္းျပီး ၀င္ေရာက္ စီးနင္း တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ၾကရင္ေတာ့လည္း ဘယ္တတ္ႏိုင္ပါ့မလဲ။ သို႔ေသာ္ ဘေလာက္ခ်ိန္းတခု ပ်က္သြားေသာ္လည္း အျခားဘေလာက္ခ်ိိန္းေတြက ကြန္ယက္ေပၚမွာ ဆက္ရွိေနတာေၾကာင့္ အလုံးစုံ ပ်က္သြားတယ္ မဆိုႏိုင္ပါ။ မိုင္းတခု အသိမ္းခံရလို႔ အဲသည္မိုင္းက ကုဒ္ေတြ သူမ်ားလက္ထဲ ေရာက္သြားႏိုင္ေသာ္လည္း အျခားမိုင္းေတြက ကုဒ္ေတြက ဆက္ရွိေနမွာ ျဖစ္လို႔ ခုနင္က အခိုးခံရတဲ့ ကုဒ္ေတြက အကုန္လုံးကို ဂယက္မရိုက္ႏိုင္ပါ။ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးစနစ္တခု နိဌိတံဖို႔ဆိုတာ ၀ယ္ယူစုေဆာင္းထားသူေတြ အားလုံးက စိတ္ကုန္ျပီဆိုတဲ့ေန႔မွာမွ သက္တမ္းကုန္မယ္လို႔ အကဲခတ္ေတြက ဆိုၾကပါတယ္။ သူ႔နည္းပညာေကာင္းေနသမွ် သုံးစြဲေနသမွ်ေတာ့ သူ ဇာတ္သိမ္းဦးမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုၾကပါသဗ်ား။
ဒါကေတာ့ ဒီဂ်စ္တယ္ေငြေၾကးစနစ္ မိတ္ဆက္ပါ။ အက်ယ္ကိုေတာ့ အင္တာနက္မွာ ဆက္ရွာဖတ္ၾကပါ ခင္ဗ်ာ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
