ကုိသန္းလြင္ – အေမရိကန္ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ႏွင့္ေဒၚနယ္ထရန္႔
(မိုးမခ) မတ္ ၈၊ ၂၀၁၇
(၁)
အေမရိကန္လူမ်ိဳးတိုု႔သည္ မိမိတို႔၏ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို မ်ားစြာတန္ဖိုးထားၾကသူမ်ားျဖစ္ပါသည္၊ ၁ရ၈ရ ခုႏွစ္စက္တင္ဘာလက အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ထိုဥပေဒမွာႏွစ္ေပါင္း ၂၃၀ သက္တမ္းရွိခဲ့ျပီး အေမရိကန္ တို႔ ကမၻာ့အင္အားအၾကီးဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္ခဲ့ရသည္မွာ ထိုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္၊ သမၼတ ေဂ်ာ့၀ါရွင္တန္လက္ထက္က အတည္ျပဳခဲ့ေသာ ထိုဥပေဒ မွာ လူတို႔၏ ဒီမိုကေရစီ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားျဖစ္ေသာ လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ခြင့္၊ မိမိဆႏၵကို ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ အျပည့္အ၀ေပးထားေသာ ဥပေဒလည္းျဖစ္ပါသည္၊
ႏိုင္ငံတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာတို႔ ကို သံုးပိုင္းခြဲထားျပီး က႑ တခုစီသည္ လြတ္လပ္စြာလုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားရွိသည္၊ အစိုးရ အဖြဲ႕၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကိုလည္း ( Check and balance ) မူအရ အခ်င္းခ်င္းျပဳျပင္ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္သည့္စနစ္ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။
(၂)
၂၀၀၉ ခုႏွစ္က သမၼတ အိုဘားမား အေမရိကန္ျပည္၏ ၄၄ ေယာက္ေျမာက္ သမၼတျဖစ္လာခ်ိန္တြင္ သူ၏ ပုဂၢိဳလ္ေရးလုပ္ရပ္မ်ားကို (Conflict of Interest) ဥပေဒႏွင့္ညိွစြန္းျခင္း ရွိ/ မရွိ ေစာင့္ၾကည့္ရန္ Mr. Noman Eisen ေခၚ ဖြဲ႕စည္းပံုဆိုင္ရာဥပေဒကၽြမ္းက်င္သူတစ္ဦးကိုခန္႔ထားခဲ့ပါသည္၊ အထူးသျဖင့္လူ႔က်င့္၀တ္ ( Ethics ) ဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို သမၼတအား သတိေပးရန္ျဖစ္ပါသည္၊ ဥပမာ သမၼတၾကီး အေနျဖင့္ ၀ါသနာ အရ ဘတ္(စ)ကက္ ေဘာပြဲမ်ားကို ၾကည့္ရႈအားေပးေလ့ရွိရာ ေမတၱာလက္ေဆာင္ လက္မွတ္ကို လက္ခံႏိုင္၊ မခံႏိုင္ သူကဆံုးျဖတ္ရပါသည္။
ႏိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို သမၼတၾကီးအား ေပးအပ္ခ်ိန္တြင္ သူ႕အေနျဖင့္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ လက္ခံပိုင္ခြင့္ ရွိ၊ မရွိကိုအၾကံဥာဏ္ေပးရပါသည္၊ ႏိုဘယ္ဆုေပးေရးအဖြဲ႕သည္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားအစိုးရမဟုတ္ေသာ လြတ္လပ္ သည့္အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ေန၍သာ လက္ခံႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါ၏၊ သူပိုင္ဆိုင္ ေသာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ အားလံုးကို သူသိ ရန္မလိုေသာ ( Blind Trust ) ထဲသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ပါသည္၊ သူ၏ အခြန္ေဆာင္လႊာ ( Tax Return ) ကိုလည္း လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ျပန္ေက်ညာေပးခဲ့ပါသည္၊ သူ၏ သမၼတ သက္တမ္း တေလွ်ာက္လံုး စာရိတၱ၊ က်င့္၀တ္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပႆနာတစံု တခုမွ မေပၚေပါက္ခဲ့ေခ်။
၄၅ ေယာက္ေျမာက္ သမၼတၾကီးေဒၚနယ္ထရန္႔ မွာမူ သူ၏ အခြန္ေဆာင္လႊာကို ဘယ္ေတာ့မွ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္မျပႏိုင္ပါဟူေသာ ေၾကြးေၾကာ္ခ်က္ျဖင့္ သမၼတရာထူးကို လက္ခံယူခဲ့ပါသည္၊ ႏွစ္ေပါင္း ၁၈ ႏွစ္ ၾကာ အခြန္ေငြ တျပားမွမေပးခဲ့ဘူးဟု ေျပာဆိုမႈမ်ား ရွိေနဆဲပင္ျဖစ္ပါသည္၊ မိမိရာထူးအရွိန္အ၀ါေၾကာင့္ အျမတ္ေငြရယူျခင္း၊( Conflict of interest ) ဆိုသည္မွာသမၼတႏွင့္မဆိုင္ ဟူ၍ပင္ ေျဗာင္ေျပာဆို လ်က္ရွိ သည္၊ ဆိုလိုသည္ မွာ သူ႕အေနႏွင့္ မိမိ၏စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္ အစိုးရတာ၀န္မ်ား ႏွင့္ မပါတ္သက္ ပါဟူ၍ ဆိုလိုျခင္းပင္ျဖစ္သည္၊ ႏိုင္ငံျခားေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ေတြ႕တိုင္းလည္း သူ႕စီးပြားေရးလုပ္ငန္း မ်ားႏွင့္ပါတ္သက္၍ ပြင့္လင္းစြာ ေဆြးေႏြးေလ့ရွိသည္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။
သူ႔တြင္ ကမၻာႏွင့္ အ၀ွမ္း ဟိုတယ္ၾကီးမ်ား၊ အိုးအိမ္ျခံေျမပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းၾကီးမ်ား မ်ားစြာရွိ ေနသည့္တိုင္ အိုဘားမားးကဲ့သို႔ အျပီးသတ္ေရာင္းခ်ျပစ္ရန္ကိုျငင္းဆန္လ်က္ရွိသည္၊ ထရန္႔စၤီးပြားေရး လုပ္ငန္း ( Trump Organization ) ၾကီး၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈကိုသာသူ၏ သားႏွစ္ေယာက္ကို လႊဲေပးျပီး ျဖစ္ပါ သည္ ဟုဆိုျပီး ပိုင္ဆိုင္မႈကိုကားဆုပ္ကိုင္ထားဆဲပင္။
ထရန္႔အေနျဖင့္ သမၼတအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေစာင့္ေရွာက္ကာကြယ္ပါမည္ဟု က်မ္းၾကိမ္ျပီး သည့္တိုင္ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒလာ ဥပေဒ စည္းကမ္းမ်ားကို ေျဗာင္ခ်ိဳးေဖာက္ေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေ၀ဖန္သူမ်ားရွိ ေနၾကပါသည္၊
ဖြဲ႕စည္းပံုဥပေဒက အစိုးရ၀န္ထမ္းတိုင္းသည္ မိမိ၏ရာထူးလုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား ေပၚတြင္မူတည္၍ ျပင္ပမွ အထူး သျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား အစိုးရမ်ားမွ အျမတ္ေပးေငြ၊ လက္ေဆာင္ႏွင့္ ၀တၳဳပစၥည္းမွန္သမွ်ကို လက္ခံပိုင္ခြင့္မရွိ၊ ခၽြင္းခ်က္မ်ားကို ကြန္ဂရက္ မွသာဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိၾကသည္။
နယူးေရာက္ျမိဳ႔ ရွိ (Trump Tower ) ထရန္႔ပိုင္ ဟိုတယ္ၾကီးတြင္ အဓိက အခန္းဌားထားသူမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံ စက္မႈ ႏွင့္ စီးပြားေရးဘဏ္ၾကီး ( Industrial and Commercial Bank Of China ) ျဖစ္သည္၊ ဖိလစ္ပိုင္ ႏိုင္ငံမွ ထရန္႔လုပ္ငန္းမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္ကို သမၼတ ဒူးတာေတးက အေမရိကန္ဆိုင္ရာ သံအမတ္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္၊ ပနားမား ႏိုင္ငံရွိ ဟိုတယ္မ်ားမွာ ထရန္႔တံဆိပ္ကို သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ အတြက္ ေဒၚလာသန္းခ်ီ၍ ေပးေနၾကရသည္၊ ႏိုင္ငံမ်ားစြာတို႔တြင္ ထရန္႔ အေရြးခံရျခင္း အတြက္ ဂုဏ္ျပဳပြဲမ်ားက်င္းပေနၾကေသာ သတင္း ကို ၾကားေနၾကရသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ မစၥတာ ထရန္႔ အေနျဖင့္ သူ၏ လုပ္ငန္းမ်ား ၀င္ေငြ၊ ထြက္ေငြ အားလံုးကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ေက်ညာ မွသာ ႏိုင္ငံျခား အစိုးရမ်ား၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈကို ယူမယူ သိၾကရမည္ျဖစ္သည္၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းဆိုသည္ မွာလည္း ထံုးစံသေဘာအရ မဆိုင္သည့္ ျပင္ပလူမ်ားကို ဘာကိုမွ အသိေပးလိုၾကသည္ မဟုတ္ေပ၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ထိုစီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ မွာ သမၼတၾကီး ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္တိုင္းျပည္သို႔ ရွင္းလင္းတင္ျပရန္ တာ၀န္ရွိလာျပန္သည္၊ သူ၏ ၀င္ေငြ၊ ထြက္ေငြ စာရင္းကို အမ်ားျပည္သူျမင္ႏိုင္မွ သာ လ်င္ သူရာထူးေၾကာင့္ အက်ိဳးအျမတ္ ရွိ၊ မရွိကို သိၾကရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
သူက်မ္းသစၥာမၾကိမ္ဆိုမွီ တရက္မွပင္ ACLU ( American Civil Liberties Union ) က သမၼတ၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ႏွင့္ ပါတ္သက္၍ အေျခအေန၊ အခ်က္အလက္အားလံုးကို ထုတ္ျပန္ေက်ညာရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၃ ရက္ေန႔က ( Citizen For Responsibility And Elthics ) အဖြဲ႕ မွ သမၼတသည္ သူ၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခား အစိုးရ ႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ား အေပၚမွ အျမတ္ထုတ္ လ်က္ရွိပါသည္ဟု စြတ္စြဲခ်က္ျဖင့္ တရားစြဲဆိုခဲ့သည္၊ သူတို႔၏ တရားစြဲဆိုမႈ ေအာင္ျမင္မႈရွိမည္ဟု မေသခ်ာ သည့္တိုင္ အျခားအလားတူ အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီး ကလည္း ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ တရားစြဲဆိုႏိုင္ရန္ ျပင္ဆင္ လ်က္ရွိၾကပါသည္။
ဟိုတယ္ပိုင္ရွင္မ်ား အိုးအိမ္ျခံေျမ ကုမၸဏီမ်ား၊ ေဂါက္ကြင္းအဖြဲ႕မ်ား မွာ ထရန္႔ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ အျပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္ၾကရာ အကယ္၍ သမၼတၾကီး မွာ သူ၏ ရာထူးေၾကာင့္ ကန္ထရိုက္လုပ္ငန္းမ်ားရခ့ဲသည္ဆိုပါက တရားစြဲ ဆိုပိုင္ခြင့္ရွိေနေပသည္။
သမၼတ ဘုရွ္ လက္ထက္က စစ္ပြဲၾကီးဆင္ႏြဲေနစဥ္မွာပင္ ရန္သူစစ္သားမ်ားကို တရားမစြဲဆိုဘဲ ဖမ္းဆီးထား ပိုင္ခြင့္မရွိဟု တရားရံုးမ်ားကဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိေနေပရာ သမၼတ ထရန္႔ကိုလည္းအလားတူ ဆန္႔က်င္ဆံုးျဖတ္ မႈမ်ားျဖင့္ ဖိအားေပးႏိုင္ၾကပါသည္။
ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒပါ ျပင္ဆင္ခ်က္ ၂၅ ဟုေခၚသည့္ ( 25th Amendment) ဆိုသည္မွာ သမၼတတဦးကို ရာထူးမွ ဖယ္ရွားႏိုင္သည့္နည္းလမ္းမ်ားကိုေရးသားထားျခင္းျဖစ္ပါသည္၊ သမၼတ နစ္ဆင္ကို ၀ါးတားဂိတ္ ကိစၥျဖစ္စဥ္ က ရာထူးမွႏႈတ္ထြက္သြားေစရန္ ကြန္ဂရက္မွ ဖိအားေပးႏိုင္ခဲ့သည္မွာလည္း ဤျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒမ်ား အရပင္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္၊
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏သမၼတဆိုသည္မွာအေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ေစာင့္ေရွာက္ ကာကြယ္ ရန္ ရာထူးကိုယူရျခင္းျဖစ္ပါသည္၊ မိမိကိုယ္တိုင္ႏွင့္ မိမိ မိသားစုေဆြးမ်ိဳးမိတ္သဂၤဟ မ်ား၏ အက်ိဳးအတြက္ ရာထူးကိုယူရျခင္းမဟုတ္၊ အထူးသျဖင့္ႏိုင္ငံျခားအစိုးရမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ရန္လည္း မဟုတ္ ေပ၊ မစၥတာထရန္႔တြင္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကေပးအပ္လိုက္ေသာတာ၀န္ႏွင့္ လိုက္နာရန္ စည္းကမ္းမ်ား ရွိေနျပီးျဖစ္သည္။
သူက ႏိုင္ငံလည္း အက်ိဳးရွိေစ၊ မိမိကိုယ္က်ိဳး အတြက္လည္းအက်ိဳးရွိေစ နယ္နိမိတ္မခြဲျခားဘဲ ၀ိုးတ၀ါးသာ ခ်ီတက္လိုဟန္ရွိသည္၊ မည္သို႔ေသာ စိတ္ေစတနာမွန္ျဖင့္ ဆံုးျဖတ္သည္ဆိုေစ သူ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ သူ၏ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ပိုမိုအျမတ္အစြန္းရေစရန္ဆိုေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာပါျပီးျဖစ္သည္။
(၃)
အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏သမၼတၾကီးမ်ား၏သမိုင္းကိုၾကည့္လ်င္ခြ်င္းခ်က္အနည္းငယ္ရွိသည့္တိုင္လူၾကီးလူေကာငး္ ဆန္ျခင္း၊ အေျမာ္အျမင္ၾကီးမားျခင္း၊ ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္၍ စိတ္ရွည္သည္းခံျခင္းအစရွိေသာေကာင္းျမတ္ သည့္ အရည္အခ်င္းမ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုသည့္လူမ်ား၏သမိုင္းျဖစ္ပါသည္၊
လက္ရွိအျခအေနမွာ ျပႆနာဗလပြႏွင့္ျပဳျပင္စရာေတြအမ်ားၾကီးရွိသည္ဟု ဆိုေနေသာ သမၼတအသစ္ ေဒၚနယ္ထရန္႔ကို အေမရိကန္တို႔၏ ေကာင္းျမတ္ေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္က ေကာင္းမြန္သည့္ လမ္းေၾကာင္း ေပၚေရာက္ေအာင္ထိမ္းေက်ာင္းသြားႏိုင္ပါေစဟုသာ ဆုေတာင္းရပါသည္။
ကိုသန္းလြင္
Ref: Trump Violates the Constitution, by David Cole: New York Review of Books. February 23, 2017
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
