(မုိးမခ) ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၅၊ ၂၀၁၇
ခ်င္းေဒသစိုက္ပ်ဳိးေရးဖံြ႔ၿဖိဳးလာေသာ္လည္း ကုန္ၾကမ္းသာ ထုတ္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေနသည္။
ဟားခါး၊ ဖလမ္း (Myanmar Now) – နည္းပညာအကူအညီမ်ား ပိုမိုရရိွလာသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ စိုက္ပ်ဳိး ေရးလုပ္ငန္း ေအာင္ျမင္လာေသာ္လည္း ေစ်းကြက္အခက္အခဲေၾကာင့္ အင္တိုက္အားတိုက္ ဆက္လက္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရိွေၾကာင္း ေဒသခံေတာင္သူမ်ားက ေျပာသည္။
ဖလမ္းၿမိဳ႕နယ္ ေက်းလက္ေဒသတစ္ခုမွ မရွန္းက်ဲရ္သည္ မိဘမ်ား၏လက္ငုပ္လက္ရင္း ေတာင္ယာအလုပ္ လုပ္ကိုင္လာ သည္မွာ ၁ဝ ႏွစ္ ရိွၿပီ ျဖစ္သည္။
“ေတာင္ယာအလုပ္ကို တျဖည္းျဖည္း စိတ္ကုန္လာၿပီ။ အထြက္ႏႈန္းေတြ တိုးလာေတာ့လည္း ေရာင္းခ်ရမယ့္ ေစ်းကြက္က မရိွဘူး” ဟု ထလန္ေရာင္ေက်းရြာမွ ၃၈ ႏွစ္အရြယ္ မရွန္းက်ဲရ္က ေျပာသည္။
သူႏွင့္ တစ္ရြာတည္းေန ၂၈ ႏွစ္အရြယ္ မငြန္က်င္ဆုန္ကလည္း အလားတူ ရွင္းျပသည္။
“ထြက္ကုန္ေတြကို ေရာင္းခ်လို႔ရတဲ့ ေနရာမရိွရင္ ကြၽန္မတို႔ထုတ္ကုန္ေတြက ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းေကာင္း၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ အထြက္ႏႈန္းေတြတိုးတိုး အလကားပါပဲ။ ေစ်းကြက္မရိွေတာ့ စိုက္ထားတဲ့သီးႏွံေတြ ဘယ္အခ်ိန္ပုပ္မလဲ ဆိုတာကို ထိုင္ၾကည့္ ေနရသလို ျဖစ္ေနတယ္” ဟု မငြန္က်င္ဆုန္က ဆိုသည္။
၎တို႔ႏွစ္ဦးသည္ ေတာင္ယာ ၁ ဧက ခန္႔စီ လုပ္ကိုင္ေနၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ေျမျပန္႔ေဒသ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔ လယ္ဧ က ပိုင္ဆိုင္မႈ မ်ားျပားေသာ္လည္း ဤေဒသတြင္မူ လယ္ပိုင္ဆိုင္မႈ နည္းပါးၾကသည္။
ေဝးလံေခါင္ဖ်ား၊ အထီးက်န္ေသာ ေတာင္ေပၚေဒသ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ႏိုင္ငံ၏ ဒုတိယ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အနည္းဆုံးေဒသျဖစ္ၿပီး အဓိကအားျဖင့္ ေတာင္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကိုင္ကာ စပါး၊ မုန္ညႇင္း၊ လက္ဖက္၊ ပဲေတာင့္ရွည္၊ ဝဥ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ၾကက္ သြန္နီ၊ ေဂၚဖီထုတ္၊ ပန္းေဂၚဖီ၊ ေထာပတ္၊ စပ်စ္ စသည့္ သီးႏွံမ်ား စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။
ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးအဓိက ေက်းရြာမ်ားသို႔ အစုိးရ၊ ႏိုင္ငံတကာ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား၊ ေဒသခံအ ဖြဲ႕အစည္းမ်ားက စိုက္ပ်ိဳးေရးဆိုင္ရာ နည္းပညာ သင္တန္းမ်ားကုိ ယခင္ထက္ ပိုမို စီစဥ္ေပးလာၾကသည္။
ရလဒ္အားျဖင့္ ယခင္က တစ္ဧက စပါး ၂၅ တင္းေက်ာ္သာ ထြက္ခဲ့ရာမွ ယခု တင္း ၆ဝ ေက်ာ္ ထြက္ေနၿပီဟု ေဒသခံတို႔က ေျပာသည္။
● နည္းပညာႏွင့္ သင္တန္း
ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း ၿမိဳ႕နယ္ ၅ ခုမွ ေက်းရြာ ၃၈ ခုတြင္ စိုက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ အကူအညီ ေပးေနသည့္ အဖဲြ႔တစ္ ခုမွာ ထိုေဒသအေျခစိုက္ Chokhlei Organization for Rural and Agricultural Development (CORAD) အဖြဲ႕ ျဖစ္သ ည္။
သစ္ေတာျပဳန္းတီးေစသည့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ ေလ်ာ့နည္းလာေစရန္အတြက္ ေလွကားထစ္ စိုက္ခင္းမ်ား တူးေဖာ္ ျခင္း၊ ေရေလွာင္ကန္မ်ား ေဆာက္ျခင္း၊ ကန္ႏွင့္ ေဝးေသာ စိုက္ခင္းမ်ားသို႔ ေရပိုက္သြယ္တန္းျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ေပးေနေၾကာင္း ယင္းအဖြဲ႕မွ မန္ေနဂ်ာတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ကိုကီလ္သူက ေျပာသည္။
“ေတာင္ကုန္းေတာင္တန္းေတြမ်ားေတာ့ ေျမျပန္႔ထက္စာရင္ နည္းပညာပိုလုိအပ္တယ္။ ေျမၿပိဳတာကလည္း မၾကာခဏျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဖာ္ထားေပးတဲ့ ေလွကားထစ္စိုက္ခင္းေတြေတာင္ ေျမၿပိဳတဲ့အထဲ ပါသြားတယ္။ ဒီဘက္က စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ သူေတြက စိတ္လည္းရွည္၊ ဇြဲလည္းရိွရတယ္” ဟု ကိုကီလ္သူက ဆိုသည္။
ေဒသခံတို႔ကို ၂ဝဝ၄ မွစၿပီး အေသးစိတ္ သင္ၾကားေပးေနေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။ ေပးအပ္သည့္ နည္းပညာႏွင့္ သင္တန္းမ်ားတြင္ ေျမယာႏွင့္ေရ စီမံခန္႔ခြဲထိန္းသိမ္းေရး၊ သီးႏွံသစ္ေတာ ေရာေႏွာ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သဘာဝစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ အစားအစာ ျပင္ဆင္ထုပ္ပိုးနည္း၊ လူထုဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္း ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းနည္း၊ စနစ္တက်အတန္းလိုက္ စိုက္ပ်ိဳးနည္း၊ သဘာဝ ဓာတ္ေျမၾသဇာျပဳလုပ္နည္း စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။
သင္တန္းတက္ေရာက္သူမ်ားထဲတြင္ ဖလမ္းမွ မငြန္က်င္ဆုန္လည္း ပါဝင္သည္။
“အရင္တုန္းကဆို ျမက္ေတြကို ေတာင္ယာေတြေဘးမွာပဲ စြန္႔ပစ္တာမ်ားတယ္။ အခုသင္တန္းတက္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ မလႊင့္ပစ္ေတာ့ဘဲ ျမက္ေျခာက္ေတြနဲ႔ သဘာဝအတိုင္း ေျမေဆြးလုပ္လို႔ရတယ္ ဆိုတာ သိလာတယ္” ဟု မငြန္က်င္ဆုန္က ေျပာသည္။
“အခုေတာ့ ကိုယ့္စုိက္ခင္းအထိ ေရသြယ္ပံု၊ ေရသြယ္နည္းေတြ ေရပန္းျပဳလုပ္ပံုေတြ သိလာတယ္။ အဲ့လိုေတြသိလာေတာ့ အရင္ကလို ေရပံုးအေလးႀကီးေတြလည္း သယ္စရာမလိုေတာ့ဘူး။ အခ်ိန္မကုန္ေတာ့သလို လူလည္း မပင္ပန္းေတာ့ဘူး”
● ကုန္ေခ်ာေစ်းကြက္အတြက္ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံမႈ
ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း စုိက္ပ်ိဳးေရးသမားတို႔သည္ စစ္ကိုင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ ကေလးၿမိဳ႕ ပြဲရံုမ်ားကိုသာ အားကိုးေနရသည္။
ေဒသထြက္ စပါးႏွင့္ အျခားသီးႏွံမ်ားကုိ ျပည္နယ္အစုိးရက ေစ်းေကာင္းေပးဝယ္လွ်င္ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းကို ပိုမို တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန ဒုတိယဦးစီးမွဴး ဆလိုင္းဒမ္နီရယ္ထြန္းတင္က ႏိုင္ငံတကာ NGO အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ အေထာက္အပံ့မ်ား၊ နည္းပညာမ်ား၊ သင္တန္းမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ားသည္ ႏွစ္ကာလ အကန္႔အသတ္ ရိွျခင္းေၾကာင့္ ေဒသအတြက္ ေရရွည္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈ နည္းသည္ဟု ဆိုသည္။
“အခုေနာက္ပိုင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး NGO ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကူညီေပးေနလာတာကို ေတြ႕ရတယ္။ သူတို႔ကလည္း ၃ ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ၅ ႏွစ္ဆိုၿပီး ႏွစ္ကာလအပိုင္းအျခားတစ္ခုအထိပဲ ကူညီႏိုင္တာပါ။ NGO ျပန္သြားရင္ ဒီကအလုပ္ေတြ ရပ္သြားေရာ။ ကာလတို လုပ္တာထက္ လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးဦးက လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ” ဟု စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန ဒုတိယဦးစီးမွဴးက သံုးသပ္သည္။
ဤေဒသသည္ အျခားျပည္နယ္မ်ားကဲ့သို႔ ပိုးသတ္ေဆး သံုးစြဲျခင္း၊ ဓာတ္ေျမၾသဇာသံုးစြဲျခင္း မရိွေသာ္လည္း ျပည္ပသို႔ သီးႏွံ စီးပြားျဖစ္ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ႏိုင္ရန္ လမ္းစ မေပၚေသးေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာသည္။
“ဒီေဒသကထုတ္ကုန္ေတြကို စီးပြားျဖစ္ထုတ္ရေလာက္ေအာင္ ပံ့ပိုးေပးမယ့္သူကလည္း မရိွဘူး။ ေဒသခံေတြက စိုက္လည္း စိုက္ႏိုင္တယ္၊ လုပ္လည္း လုပ္ႏိုင္တယ္၊ တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္ပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ ဝယ္မယ့္သူမရိွေတာ့ ေစ်းကြက္ကလည္း မရိွဘူး” ဟု ဒုတိယဦးစီးမွဴးက ရွင္းျပသည္။
“လုပ္ငန္းရွင္က ဒီေဒသမွာ စက္ရံုလာေဆာက္ၿပီးေတာ့ သီးႏွံေတြကို စိုက္ပ်ိဳးတဲ့အခ်ိန္က စၿပီး ကုန္ေခ်ာ ထုတ္ႏိုင္တဲ့အထိျဖစ္ေအာင္ လာလုပ္သင့္ပါတယ္”
ျပည္ပပို႔ကုန္ျဖစ္ရန္အတြက္လည္း အရည္အေသြးကို အထူး အေလးထားသင့္ေၾကာင္း သူက ေျပာသည္။
“အရည္အေသြးေကာင္းလည္း တစ္က်ပ္ပဲ၊ အရည္အေသြးမေကာင္းလည္း တစ္က်ပ္ပဲဆိုတာ ၾကာေတာ့ စုိက္ပ်ိဳးသူေတြက အရည္အေသြးေကာင္း မလုပ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အရည္အေသြး မေကာင္းရင္ ၁ က်ပ္၊ အရည္အေသြးေကာင္းရင္ ၁ဝ ဆိုၿပီး အဲ့ဒီလို ထိန္းၿပီး ဝယ္ေပးမယ့္သူ ရိွရင္လည္း အရည္အေသြးပိုင္း ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္လာမွာပါ” ဟု ဒုတိယဦးစီးမွဴးက ဆိုသည္။
● အၿမဲတမ္းစိုက္ကြက္စနစ္ႏွင့္ မ်ဳိးေစ့
ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းသည္ ေရရွားျခင္းေၾကာင့္ ေဒသရာသီ ဥတုႏွင့္ကုိက္ညီသည့္၊ ေရငတ္ခံႏိုင္သည့္ အပင္မ်ိဳးေစ့မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးရန္ လိုအပ္ေနေၾကာင္း ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္း Myanmar Now က ေတြ႔ဆံုခဲ့သည့္ ဖလမ္း၊ ဟားခါးၿမိဳ႕တို႔မွ ေဒသခံတို႔က ေျပာသည္။
ဟားခါးခရိုင္ စိုက္ပ်ိဳးေရး ဦးစီးမွဴး ဦးဟုန္းကီးကလည္း ေဒသေရေျမ၊ ရာသီဥတုႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ သီးႏွံမ်ား စိုက္ပ်ဳိးရန္ မ်ဳိးေစ့ကို ေဒသခံမ်ားထံ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မေပးႏိုင္ျခင္းမွာ ဌာန၏ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။
၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ဘ႑ာႏွစ္မွ စတင္၍ ဟားခါးၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၅ ဧက မိ်ဳးေစ့ စိုက္ခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ရိွေၾကာင္း၊ ႏွစ္ရွည္ပင္အတြက္လည္း မ်ဳိးေစ့ ေထာက္ပံ့ေၾကာင္း ဦးဟုန္းကီးက ရွင္းျပသည္။
ယခုႏွစ္မွစတင္၍ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ ေလ်ာ့နည္းသြားရန္ အၿမဲတမ္းစိုက္ကြက္ ျဖစ္ေျမာက္ေရးကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု ဆိုသည္။
“ခ်င္းျပည္နယ္မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္သူ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္နဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးထားၾကေတာ့ ေတာင္ယာခုတ္ထြင္မႈက ႏွစ္စဥ္ သိန္းခ်ီရိွပါတယ္။ ဒီလိုသာဆက္သြားေနရင္ ေတာင္ျပဳန္းၿပီးေတာ့ ေျမၿပိဳမႈေတြ ပိုျဖစ္လာမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ ေလ်ာ့နည္းၿပီးေတာ့ အၿမဲစိုက္ကြက္ ျဖစ္ေျမာက္ေရးကို လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု ခရိုင္ဦးစီးမွဴးက ေျပာသည္။
ျပည္နယ္အတြင္း အၿမဲတမ္းစိုက္ကြက္ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ယခုႏွစ္မွစတင္၍ ဧက ၅၅ ဧကေပၚတြင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ေနရာသတ္မွတ္ျခင္း၊ စီမံခ်က္ေရးဆြဲျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား အစျပဳေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ေမြးျမဴၾကေသာ ႏြားေနာက္၊ ႏြား၊ ကြ်ဲတို႔ကို လႊတ္ေက်ာင္းစနစ္ျဖင့္ ထိန္းေက်ာင္းျခင္းေၾကာင့္ စုိက္ခင္းမ်ား ေန႕စဥ္ပ်က္စီး ဆံုးရံႈးေနရေၾကာင္း ဟားခါး၊ ဖလမ္းၿမိဳ႕တို႔မွ ေဒသခံ အမ်ားအျပားက ေျပာၾကသည္။
အစိုးရက လႊတ္ေက်ာင္းစနစ္ကို ဆက္လက္ခြင့္ျပဳမည္ဆိုပါက တိရစာၦန္တို႔၏ ဖ်က္ဆီးမႈဒဏ္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ရန္အတြက္ စိုက္ခင္းမ်ားကို သံဆူးႀကိဳးကာျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ အကာအကြယ္ အစီအမံမ်ား ျပဳလုပ္ေပးသင့္ေၾကာင္း ၎တို႔က ေျပာသည္။
CORAD အဖဲြ႔မွ မန္ေနဂ်ာ ကိုကီလ္သူကလည္း အစိုးရအေနျဖင့္ တိရစာၦန္မ်ား လႊတ္ေက်ာင္းသည့္ စနစ္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစရန္ စီစဥ္ေပးသင့္သည္ဟု ယူဆသည္။
“တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ပင္ပင္ပန္းပန္း စုိက္ခဲ့ၿပီး အသီးအပြင့္ေတြ ရခါနီးက်မွ တိရစာၦန္ေတြ ဖ်က္ဆီးလိုက္ေတာ့ စုိက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းက ေရွ႕မသြားဘဲ ေနာက္ဆုတ္ဆုတ္ေနတဲ့ သေဘာကို ေတြ႕ရတယ္။ စိုက္ခင္းေတြကို တိရစာၦန္ေတြ မဝင္ႏိုင္ေအာင္ သံဆူးႀကိဳး ကာမယ္ ဆိုရင္လည္း တုိင္ေတြလိုေတာ့ သစ္ပင္ေတြခုတ္မယ္ ဆိုရင္လည္း ေတာကျပဳန္းဦးမယ္”
စိုက္ပ်ဳိးေရး ဖံြ႔ၿဖဳိးေစေရးအတြက္ အာဏာပိုင္တို႔ ေဆာင္ရြက္သည့္အခါ ေတာင္ထူထပ္လြန္းေသာ ဤေဒသ၏ အေျခအေနမ်ားကို မျဖစ္မေန ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည္ဟု ကိုကီလ္သူက ဆိုသည္။
“ေျမျပန္႔ေဒသမွာ ၃ ႏွစ္စိုက္လို႔ျဖစ္တဲ့အပင္က ေတာင္ေပၚေဒသမွာဆို ၅ ႏွစ္နဲ႔ျဖစ္ထြန္းခ်င္မွ ျဖစ္ထြန္းမယ္။ အဲ့ဒါကို ထည့္တြက္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မ်ိဳးေစ့အသစ္ တစ္ခု ခ်ေပးမယ္ ဆိုရင္ အဲ့ဒီမ်ိဳးေစ့က ဒီေဒသမွာ စမ္းသပ္ၿပီးသားမ်ိဳးေစ့ပဲ ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္” ဟု ကိုကီလ္သူက ေျပာလိုက္သည္။ ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
