(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၆
ေမေမက က်မတို႔ရွိရာ (ပါတီဌာနခ်ဳပ္) ပန္ဆန္းကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလထဲမွာ ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ေမေမ ေရာက္လာခ်ိန္ဟာ ပါတီတြင္းအေတြးအေခၚ အ႐ႈပ္အေထြးမ်ား စေပၚေပါက္ေနတာနဲ႔ တန္းတိုးပါေတာ့တယ္။
ပါတီက အေရွ႕ေျမာက္စစ္ေဒသကို စတင္ထူေထာင္တဲ့ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္က ဗမာျပည္တြင္းဝင္လာၾကတဲ့ ပါတီတပ္မ်ားမွာ ထိပ္ ဆံုး ဦးေဆာင္သူမ်ားသာ ဗမာလူမ်ဳိးေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီရဲေဘာ္ႀကီးေတြဟာ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားက တ႐ုတ္ျပည္ မာ့က္စ္လီ နင္ဝါဒ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ သေဘာတရားေရးပညာေလ့လာဖို႔ ေစလႊတ္ျခင္းခံရသူမ်ားပါ။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဘန္ေဒါင္းအစည္း အေဝးက ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ မူ ၅ ခ်က္နဲ႔ ေျခခ်ဳပ္မိၿပီး တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေသာင္တင္ေနသူမ်ားပါ။ က်န္အမ်ားတကာ့ အမ်ားစု ႀကီးကေတာ့ ရဲေဘာ္ေနာ္ဆိုင္း (ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္း) (၁၉၅၁-၅၂ က ဖဆပလအစိုးရက လိုက္တိုက္လို႔ တ႐ုတ္ျပည္ထဲဝင္ေျပးလာ တဲ့ လူမ်ဳိးစုတပ္မ်ားေခါင္းေဆာင္) ဦးစီးတဲ့ ကရင္၊ ကခ်င္ရဲေဘာ္မ်ား၊ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ေနဝင္းဖန္တီးခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ -ဗမာ အေရးအခင္းအတြင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္ ျပန္ေျပး လာတဲ့ပင္လယ္ရပ္ျခား တ႐ုတ္အမ်ဳိးသားမ်ား (ဗမာျပည္ေပါက္မ်ားျဖစ္ၿပီး တ ႐ုတ္လို ဟြာေခ်ာင္လို႔ ေခၚပါတယ္)၊ တ႐ုတ္ျပည္ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးအတြင္း တက္ႂကြစြာ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ တပ္နီ ရဲေဘာ္မ်ား၊ တ႐ုတ္ဗမာနယ္စပ္ အဲဒီေဒသမ်ားအတြင္း အေစာ ပိုင္းကတည္းက ရွိေနခဲ့တဲ့ လယ္သမား ေျပာက္က်ားသူပုန္အုပ္စုေလးမ်ား(ဥပမာ -ဝ၊ ကိုးကန္႔၊ အခါ၊ ရွမ္း)စတဲ့ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ပါဝင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလူမ်ဳိးေပါင္းစံု (အားလံုးနီးပါး လူမ်ဳိးစုေတြ) တပ္ႀကီးနဲ႔ က်မတို႔ရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္စစ္ေဒသႀကီးကို တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတာပါ။ သူတို႔ရဲ႕အသက္ေသြးေခြၽး၊ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းေတြကို ရက္ရက္ေရာေရာ စြန္႔လႊတ္စြန္႔စားၿပီး တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဗမာျပည္ေတာ္လွန္ ေရးႀကီးရဲ႕ အခ်ဳိးအေကြ႕ တကြက္မွာ ျပဳခဲ့ၾကတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ေကာင္းမႈျပဳခ်က္ေတြကို ဗမာ ျပည္သူတရပ္လံုးက အၿမဲသတိရ ေက်းဇူးတင္၊ ဂုဏ္ျပဳေနၾကမွာပါပဲ။
၁၉၇၂ ခုႏွစ္ အဲဒီလို နယ္စပ္ေဒသဖြင့္လွစ္ၿပီးမွသာ ဗမာရဲေဘာ္ေတြ ၿဖိဳးၿဖိဳးေျဖာက္ေျဖာက္ စတင္ေရာက္ရွိလာၿပီး ၁၉၇၄- ၇၅-၇၆ အေရးေတာ္ပံုမ်ားအၿပီးမွာေတာ့ အေတာ္အတန္ ေရာက္လာၾကပါေတာ့တယ္။
အေရွ႔ေျမာက္စစ္ေဒသ တည္ေထာင္ရာမွာ ႏိုင္ငံတကာ့အကူအညီ အမ်ားအျပားရခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအကူအညီေတြေၾကာင့္ ေရာ၊ ဗမာျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ အရွိန္ျပင္းထန္လို႔ေရာ၊ ပဲခူး႐ိုးမက်အၿပီး ဗဟိုေကာ္မတီအသစ္ကို ထူေထာင္လိုက္ ႏိုင္တာေၾကာင့္ေရာ၊ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားျပည္သူေတြရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပြဲ အရွိန္အဟုန္ကလည္း ေကာင္းေနေတာ့၊ အဲဒီ ကာလ ေတာ္လွန္ေရးအေျခအေနဟာ တစံုတရာ ေကာင္းမြန္ေနၿပီး တပါတီလံုး တက္ႂကြလႈပ္ရွားေနၾကပါတယ္။
၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ျပည္က ႏိုင္ငံေရးေပၚလစီေတြ စတင္ ေျပာင္းပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ တံခါးဖြင့္ေပၚလစီ ခ်မွတ္ လာပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ကလည္း ကမBာ့ကုလသမဂၢမွာ ႐ိုး႐ိုးအဖြဲ႔ဝင္ေတာင္မက ႀကီး ၅ ႀကီးထဲပါသြားပါၿပီ။ ဒီမွာတင္ ႏိုင္ငံ တကာက ကြန္ျမဴနစ္လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရးေတြကို ေပးေနတဲ့ အကူအညီမ်ားကို စတင္ေလွ်ာ့ခ်လာပါေတာ့တယ္။ တျခားႏိုင္ငံ ေတာ္လွန္ေရးထဲ ပါဝင္ေနတဲ့ သူတို႔ႏိုင္ငံသားေတြကိုလည္း စတင္ျပန္လည္ေခၚယူေနပါၿပီ။
က်မတို႔ ပါတီထဲက ဟြာေခ်ာင္မ်ား၊ တ႐ုတ္ျပည္ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးအတြင္း ေပၚထြက္ခဲ့တဲ့ လက္ဝဲကူညီေရး၊ တပ္နီ လူငယ္မ်ားစတဲ့ တ႐ုတ္အမ်ဳိးသားမ်ား ျပည္ေတာ္ျပန္သြားၾကပါတယ္။ အမ်ားစုႀကီးဟာ က်မတို႔ပါတီအေပၚ သံေယာဇဥ္ႀကီး မားၾကတုန္းပါ။ ဘာအကူအညီလိုလို စိတ္အားထက္သန္စြာ ေပးၿမဲပါ။ ပါတီထဲက ထြက္သြားၾကစဥ္ကလည္း အပ္တိုတေခ်ာင္း ေတာင္မယူဘဲ လက္ခ်ည္းဗလာနဲ႔ ထြက္သြားခဲ့ၾကတာပါ။ တ႐ုတ္ျပည္ျပန္ေရာက္ေတာ့လည္း သူတို႔ခမ်ာ အစကျပန္စၿပီး ဘဝကို ႐ုန္းကန္ရပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဘယ္အဖြဲ႔အစည္းမွာမဆို အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္သူအခ်ဳိ႕ အနည္းစုလည္း ရွိပါတယ္။ “ျပည္ေတာ္ျပန္ေရး” လိႈင္း ထကတည္းက အေတြးအေခၚမွား (ဥပမာ-‘႐ိုးသားသူသာ နစ္နာတယ္’ ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ဳိး) ေတြလႊင့္ၿပီး အိမ္အျပန္ အိတ္ အျပည့္ပါေရး ႀကိဳးစားသူမ်ားကလည္း သူတို႔ ဒီလိုအိမ္ျပန္တာ တရားေၾကာင္း၊ ရႏိုင္သမွ်အခြင့္အေရးယူရမွာျဖစ္ေၾကာင္း စတဲ့ အေတြးအေခၚ အယူအဆအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ပါတီတြင္း အေတြးအေခၚ ႐ႈပ္ေထြးေအာင္ လုပ္ၾကပါတယ္။
အဲသလို ပါတီတြင္းျပႆနာေတြ စုပံုက်ေနၿပီး ပံုစံေတြစတင္ပ်က္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေမေမေရာက္လာတာပါ။ ေမေမက အဲသ လို မေတာ္မတရားေျပာတာေတြ၊ လုပ္တာေတြေတြ႔ရင္ေတာ့ သူက ဒိုးခနဲေဒါက္ခနဲ ေျပာခ်တတ္ပါတယ္။ ဗဟို႐ံုးေနထိုင္စား ေသာက္ေရး စခန္းထုအစည္းအေဝးေတြမွာ သူက အျမင္မေတာ္တာေတြ ထည့္ေျပာတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ-ျခင္ ေထာင္ မရွိဘူးလို႔တင္ျပလာသူကို အရင္ျခင္ေထာင္အေဟာင္း ျပန္အပ္မွ အသစ္ထုတ္ေပးသင့္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးလိုေပါ့။ သူက သူ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ စစ္တပ္က အဂၤလိပ္စည္းကမ္းေတြနဲ႔ (အဲဒီကာလက) စနစ္တက်လုပ္ခဲ့တာေတြကို သူျမင္သမွ် ျပန္မိတ္ဆက္ ေပးတာပါ။ တခ်ဳိ႕က ျပည္ေတာ္ျပန္ခရီး သယ္ႏိုင္သမွ် သယ္ဖို႔လုပ္ေနတာပါ။ ဒီအခါ သူ႔ေျပာဆိုခ်က္ေတြအေပၚ မၾကည္မလင္ ျဖစ္လာ ၾကပါတယ္။
သူကလည္း “အားလံုး မသိၾကလို႔သာေပါ့ေအ။ သိမ်ားသိလို႔ကေတာ့ ဘယ္ေကာင္းႏိုင္မွာတုန္း” လို႔ က်မတို႔ကို မၾကာခဏ ခနဲ႔တဲ့တဲ့ ေျပာတတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္ရဲေဘာ္ႀကီးမ်ားက တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြေပၚရင္ “မင္းတို႔အေမႀကီး မသိေစနဲ႔ေနာ္” တို႔၊ “အမယ္ေလး ေဒၚသန္းစိန္ႀကီးမ်ားသိရင္ ဘာေျပာမလဲ မသိဘူး” တို႔ ေျပာလာၾကတာ ထံုးစံလို ျဖစ္လာပါတယ္။ ေမေမေျပာတာေတြကလည္း အမွန္ေတြျဖစ္ေတာ့ ဘယ္သူမွလည္း ျပန္မေခ်ပႏိုင္ဘဲ ေမေမေျပာသမွ်ေတြကို ေဖေဖကအစ အားလံုး ၿပံဳးၿဖဲၿဖဲနဲ႔ ေခါင္းငံု႔ ခံေနရပါတယ္။
ေမေမက ပါတီတြင္းမွာေနစဥ္ ေတြ႔ရတဲ့ အနိ႒ာ႐ံုေတြကို အဲသလို ရယ္သလို ေမာသလိုနဲ႔ ေဝဖန္ေျပာဆိုခဲ့ေပမယ့္ ပါတီရဲ ေကာင္းကြက္နဲ႔ ပါတီအေပၚ ေက်းဇူးတင္စကားကိုလည္း ဆိုခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီအေၾကာင္းကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပ ေျပာဆိုမွသာလွ်င္ ေမေမဟာ ဘာမဆို ဘက္စံုၾကည့္ျမင္တတ္သူတဦးျဖစ္ၿပီး ပါတီကို ေကာင္းေစခ်င္လြန္းလို႔၊ ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ျမင္ေစခ်င္လြန္းလို႔ ဒီလိုေဝဖန္ေရးေတြ ေပးသြားတာျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိႏိုင္မွာပါ။
၁၉၈၉ ပါတီတြင္း ဖ႐ိုဖရဲျဖစ္သြားၿပီးေနာက္ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ က်မတို႔မိသားစု တ႐ုတ္ျပည္ကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ က်မတို႔ ေနထိုင္ရတဲ့ဌာနရဲ႕စာၾကည့္တိုက္မွာၤေမ Far Eastern Economic Review (အေရွ႕ဖ်ား စီးပြားေရးဂ်ာနယ္) စာအုပ္အ ေဟာင္းေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကို က်မတို႔က ယူယူၾကည့္ၾကပါတယ္။ တေန႔ေတာ့ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္က လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ ခံလိုက္ရတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ အကြီႏိုရဲ႕ ႐ုပ္အေလာင္းပံုပါလာတဲ့ မ်က္ႏွာဖံုးနဲ႔စာအုပ္ကို ေမေမက ယူ ၾကည့္ၿပီး၊ “ဒါကေတာ့ ပါတီကို ေက်းဇူးတင္ရမွာပါ၊ ေဖေဖပင္စင္ယူၿပီးကတည္းက တေန႔ တေန႔ ေဖေဖကို ဒီလိုမ်ဳိးေတြ႕ ရႏိုင္တယ္ဆိုၿပီး အၿမဲစိတ္တပူပူ၊ တပန္ပန္ ျဖစ္ေနရတာ၊ ပါတီထဲေရာက္မွ ေတာ္လွန္ေရးထဲေရာက္မွ စိတ္ေအးရေတာ့တာ” လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေၾသာ္ … ဒါေၾကာင့္ပဲ ေမေမဟာ ပါတီထဲမွာ ဒီေလာက္အစားဆင္းရဲ၊ အေနဆင္းရဲေနရေပမယ့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရြင္ႀကီး ျဖတ္ ေက်ာ္ႏိုင္ခဲ့တာကိုးလို႔ က်မသေဘာေပါက္မိပါေတာ့တယ္။
‘ေဒၚသန္းစိန္ႀကီးမ်ားသိရင္’ ဆိုၿပီး တလန္႔လန္႔ တထိတ္ထိတ္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ရဲေဘာ္ႀကီးမ်ားကိုလည္း ဒီအေၾကာင္း က်မေျပာျပ ခ်င္ လိုက္တာေလ။
လွေက်ာ္ေဇာ
ေအာက္တိုဘာ (၄) ရက္၊ ၂၀၁၃။
ေနာက္ဆက္တြဲ
အထက္ပါေဆာင္းပါးေလးဟာ ၂၀၁၃ ေမေမအသက္ ၉၂ ႏွစ္ျပည့္အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ေနရီရီစာေပကထုတ္ေဝေပးခဲ့တဲ့—အလြမ္းစာပန္းျခင္းေလး စာအုပ္ထဲကျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးေလးကို ဖတ္မိ သေဘာက်သူမ်ားက သတင္းကြန္ယက္ေတြမွာ တင္ၾက။ မွ်ေဝၾက။ လုပ္ၾကပါတယ္။ က်မတုိ႔နဲ႔ ပန္ဆန္းဘဝတေလွ်ာက္ အတူေနခဲ့ဘူတဲ့ ရဲ႕ေဘာ္တေယာက္ဖတ္မိၿပီး အခုလုိ လွမ္းေျပာလာပါတယ္။
ေဆာင္းပါးဆက္ေရးျဖစ္ရင္ ထည့္ေရးရမယ့္ အေၾကာင္းအရာတရပ္ေျပာျပမယ္ …လုိ႔ဆုိၿပီး ေျပာျပတာကေတာ့ …
၁၉၈၉ ခုႏွစ္ က်မတုိ႔တေတြ ပန္ဆန္းကထြက္ခြာလာရၿပီးေနာက္ ဗမာျပည္တြင္း ျပန္ဝင္ေရးအတြက္ႀကိဳးစားၾကမယ့္ အုပ္တ အုပ္ (လူငယ္ပုိင္း) က ကန္ပုိင္တီးဆုိတဲ့အရပ္မွာ စစ္ေရးေလ့က်င့္ခန္းေတြလုပ္ေနရခ်ိန္မွာ ဗဟုိကေခါင္းေဆာင္လူႀကီးပုိင္း ေတြက ပန္ဝါဆုိတဲ့အရပ္ကုိေရာက္သြားပါတယ္။ က်မတုိ႔ ေမာင္ႏွမတေတြက ကန္ပုိင္တီးပါသြားၿပီး ေဖေဖနဲ႔ ေမေမက ပန္ဝါ ပါသြားပါတယ္။ ပန္ဝါမွျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ပါ။
၈ ေလးလုံးအေရးအခင္းအၿပီး လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္မယ္ဆုိၿပီး ေရာက္လာတဲ့ အနယ္အနယ္အရပ္ရပ္က ရဲေဘာ္ မ်ားကုိ စုစည္းၿပီး ပန္ဝါမွာ ျပည္ခ်စ္တပ္မေတာ္ဖြဲ႕ဖုိ႔ လုံးပန္းေနၾကခ်ိန္ပါ။ ေဖေဖဆီကုိ ေန႔စဥ္လုိလုိ ရဲေဘာ္စုိးသိမ္း (ဗဟုိေကာ္မီတီ – ကြယ္လြန္) က လာလည္ရင္း ႏုိင္ငံေရးအေၾကာင္းအရာေတြ ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္ေတြ၊ ေျပာတတ္၊ ေဆြးေႏြးတတ္သတဲ့။ အနီးအနား ျဖတ္သြားျဖတ္လာ ရဲေဘာ္ (အေဟာင္းေတြေရာ၊ အသစ္ေတြေရာ) မ်ားက ဝင္နားေထာင္၊ မသိတာ မရွင္းတာေတြေမးျမန္းနဲ႔ တခါတရံ အေတာ္စည္းကားဆုိပဲ။
အဲသလိုစကားဝိုင္းမွာ တေန႔ေတာ့ ေဖေဖကစျပီး “ကိုစိုးသိမ္းေရ၊ အခုပံုၾကည့္ရတာေတာ့ သူတို႔လူမ်ဳိးစုတေတြေတာင္းေနတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကေတာ့ ေပးၾကရမယ္ထင္တယ္”လို ့ေျပာသတဲ့။
ဦးစိုးသိမ္းက ေဖေဖကိုျပန္ေဆြးေႏြးဖို ့ပါးစပ္ျပင္ေနစဥ္မွာပဲ အခန္းအလယ္က မီးဖိုေဘးထိုင္မီးလံႈေနတဲ့ ေမေမက “ေအာင္ မယ္ ေအာင္မယ္ ကိုယ္ေတာင္ေနစရာမရွိဘဲ၊ သူမ်ားေပးလို ့ကုပ္ကပ္ေနေနရတဲ့ ဘဝေရာက္ေနရတာမ်ားေမ့ေန႔ၾကေရာ့ သလား။ သူမ်ား ဟိုဟာေပးမယ္၊ ဘာမယ္နဲ႔၊ ေျပာဘဲေျပာတတ္ပေလတယ္” ဝင္ေျပာလိုက္တယ္တဲ့။
ဦးစိုးသိမ္းခမ်ာ ဘာမွဆက္မေျပာႏိုင္ေတာ့ဘဲ “ကဲ … ကဲ .. ေဒၚသန္းစိန္ႀကီးဝင္ေျပာလိုက္မွပဲ ျပတ္သြားေတာ့တယ္၊ ဦးတင္ ေရ (ေဖေဖ ေတာတြင္းနာမည္) ေနာက္ေန ့မွပဲ ဆက္ေဆြးေႏြးၾကရေအာင္” ဆိုျပီး ရီရီေမာေမာနဲ႔ ထျပန္သြားသတဲ့။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၁၅၊ ၁၂၊ ၂၀၁၆ မွာ က်ေရာက္တဲ့ ေမေမ့အသက္ (၉၅) ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ တင္လုိက္ပါတယ္။
ပုံစာ။ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္က ပန္ဆန္းမွာေတြ႕ရတဲ့ ေဖေဖနဲ႔ ေမေမ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
