ဂါမဏိ ● စစ္ထုိး – စစ္ခံ – စစ္ဖ်က္ – စစ္ျပန္
( ၂ ၁ ) ရ ာ စု ပ င္ လုံ စ ာ စ ဥ္ ( ၆ )
(မုိးမခ) ဇြန္ ၂၃၊ ၂၀၁၆
စစ္ရပ္နားမႈ ceasefire (သို႔မဟုတ္) truce ဆိုတာ ကာလတခု၊ ေနရာေဒသတခုအတြက္ အတိုက္ အခိုက္ေတြ ယာယီရပ္နား တာကို ဆိုလိုပါတယ္။ စစ္ရပ္စဲမႈ armistice ဆိုတာက စစ္ၿပိဳင္ေနသူ ေတြက အတိုက္အခိုက္ေတြရပ္စဲဖို႔ တရားဝင္ဥပေဒ ေၾကာင္း အရ သေဘာတူၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ပဲြၿပီးဆံုးတာ မဟုတ္ေသးဘဲ ေရရွည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဆက္လက္ေဆြး ေႏြး ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ ၁၉၈၉ ခုကစခဲ့တဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြဟာ စစ္ရပ္နားမႈအဆင့္ေတြပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပေဒေၾကာင္းညီတဲ့ စစ္ရပ္စဲမႈ အဆင့္ေတာင္ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာကေတာ့ ပိုလို႔ေတာင္ေဝးပါ ေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ၂၀၀၉ ခုမွာ တင္း မာမႈေတြျပန္ျဖစ္လာ၊ အတိုက္အခိုက္ေတြ ျပန္စလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္ရပ္နားမႈကေန စစ္ရပ္စဲမႈကိုကူးရတာျဖစ္ၿပီး စစ္ရပ္စဲမႈကမွတဆင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ peace treaty ကိုတက္လွမ္းရ တာျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ရဲ႕အႏွစ္သာရက စစ္မတိုက္ဘဲသေဘာ ကြဲလြဲစြာ တည္ရွိေနထိုင္ဖို႔သေဘာတူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပေဒပိုင္းအရ modus vivendi ဆိုတဲ့ ယာယီလကၡဏာ၊ ၾကားျဖတ္လကၡဏာေဆာင္ တရားဝင္စာခ်ဳပ္ စာ တမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သေဘာကြဲလြဲမႈေတြ ထာဝရပေပ်ာက္ဖုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ဆက္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္မွာ ေသာ့ခ်က္က လက္နက္မခ်ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ နက္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလဲတာ၊ ဥပေဒေဘာင္တြင္း ဝင္ေရာက္တာ၊ လက္နက္နဲ႔ႏိုင္ငံေရးလဲတာ၊ လက္ နက္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီလဲတာ၊ နယ္ျခားေစာင့္တပ္အသြင္ေျပာင္းတာတို႔ဟာ စစ္ရပ္စဲေရးမဟုတ္ပါဘူး။ မလိမ့္တပတ္နဲ႔ အျမတ္ထုတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ ခ်မွတ္ၿပီး ျပန္တိုက္မယ္ဆိုရင္ တရားဝင္စစ္ေၾကညာ သို႔မဟုတ္ တရား ဝင္အေၾကာင္းၾကားၿပီး တိုက္ရမွာျဖစ္တယ္လို႔ ၁၈၉၉ ခု သဟိဂ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ဗင္းရွင္း စာခ်ဳပ္က ဆိုပါတယ္။ ႐ူးသလိုေပါသလိုနဲ႔ ေအာက္ေျခကပဲ မရွင္းလင္းသလုိလုိ၊ ရိကၡာပုိ႔သလိုလို၊ နယ္ေျမ ေသခ်ာမသတ္မွတ္ရေသးသလိုလိုအေၾကာင္းျပၿပီးတိုက္တာဟာ သဟိဂ္ကြန္ ဗင္းရွင္းကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ စစ္ရာဇဝတ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ စစ္ရပ္စဲေရးမဟုတ္ဘဲ စစ္ရပ္နားမႈျဖစ္လို႔ တိုက္ခ်င္လို႔တိုက္ တယ္ဆိုတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။
အပစ္အခတ္ရပ္နားမႈ၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈေတြဟာ စစ္ဘက္နဲ႔ အဓိကသက္ဆိုင္ေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္က်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔အဓိကသက္ဆိုင္လာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားအေန အထားအရေျပာရရင္ ပင္လံုမူေတြနဲ႔ဆိုင္ တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ အဆင့္မေရာက္ခင္ စစ္နား စစ္ရပ္အဆင့္ေတြမွာတင္ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ ထိုက္တဲ့ပံုစံေတြ မွန္မွန္ကန္ ကန္ျဖစ္မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ခ်ဳပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ ပါတယ္။
တပ္ခြာေရး disengagement ဟာ တင္းမာမႈေလ်ာ့ပါးေရးအတြက္ ျပႆနာျဖစ္ႏိုင္စရာေနရာေတြ က ႐ုပ္ေပးတာ ျဖစ္ပါ တယ္။ အေမရိကန္သမတ နစ္ဆင္က ဗီယက္နမ္က အေမရိကန္တပ္ေတြ ႐ုပ္ေပးတာ၊ အိုဘားမားက အီရတ္နဲ႔အာဖဂန္က တပ္ေတြ႐ုပ္ေပးတာ၊ တ႐ုတ္က ေျမာက္ကိုးရီးယားက အေပ်ာ္တမ္းတပ္ေတြ ႐ုပ္ေပးတာ၊ ဆိုဗီယက္ေခါင္းေဆာင္ စတာ လင္က ဂရိႏိုင္ငံက ကြန္ျမဴနစ္သူပုန္ေတြကို ေထာက္ပ့ံမႈရပ္စဲေပးတာ၊ အေမရိကန္က ကက္စထ႐ိုဆန္႔က်င္ေရး က်ဴးဘား သူပုန္ေတြကို ေထာက္ပံ့မႈရပ္စဲေပးတာ၊ ကက္စထ႐ိုက နီကရာဂြာအစိုးရကို ေထာက္ပံ့မႈရပ္စဲေပး တာေတြဟာ တပ္ႏွစ္တပ္ အတိုက္အခိုက္ေတြမျဖစ္ရေအာင္ ခပ္ေဝးေဝးေတြကိုေနာက္ဆုတ္ခိုင္း တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္က ကခ်င္၊ ကရင္၊ ရွမ္းေဒသေတြမွာဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြအဖို႔ ထပ္ဆုတ္စရာ မက်န္ေတာ့ဘဲ အေဝးက ဝင္လာတဲ့ အစိုးရတပ္ေတြကသာ တိုင္းရင္းသားလူထုေတြ ႏွလံုးစိတ္ဝမ္း ေအးေလာက္တဲ့ အကြာအေဝးအထိ ခြာေပးဖို႔ လိုပါတယ္။
တပ္ခြာၿပီးေနာက္ တပ္ႏွစ္တပ္အၾကားမွာ လိုအပ္ရင္ demilitarization ဘယ္စစ္တပ္မွ ဝင္ခြင့္မရွိတဲ့ စစ္မဲ့ဇံုထားဖို႔ တတိယပါတီေတြႀကီးၾကပ္မႈနဲ႔ သတ္မွတ္ရပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲတယ္ဆုိၿပီး ခဏခဏတိုက္ပြဲျပန္ျဖစ္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ သတ္မွတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီေန ရာမွာလည္း အထက္က တပ္ခြာေရးမွာလို တိုင္းရင္းသားဌာနခ်ဳပ္၊ တုိင္းရင္းသားစခန္း၊ တိုင္းရင္း သားရြာရဲ႕ ျခံစည္း ႐ိုးေဘးနားကပ္ၿပီး စစ္မဲ့ဇံု လုပ္လို႔မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။
နယ္စပ္ေဒသကို ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ အစိုးရတပ္စခန္းေတြ ရွိဖို႔လုိတယ္ဆိုတဲ့ ဆင္ေျခမေပးပါနဲ႔။ ဝ ေဒသ၊ အထူး-၄ ေဒသေတြမွာ မိုင္ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး အစိုးရတပ္စခန္းမခ်ႏိုင္ဘဲ တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြ သက္သက္နဲ႔ နယ္စပ္လံုျခံဳေရးလုပ္ေနတာ အႏွစ္ ၂၀ ရွိပါၿပီ။ ဘာျပႆနာမွမရွိခဲ့ပါဘူး။ ပန္ဆန္း တေနရာမွာပဲ အစိုးရတပ္ တပ္ခြဲတခြဲေလာက္ စတိသေဘာခ်ထားပါတယ္။ (နဝတ-နအဖ အစိုးရေတြကိုယ္၌က ဝ ေဒသ၊ ကိုးကန္႔ေဒသ၊ အခါေဒသေတြ ဘယ္ေခတ္ဘယ္အခါနဲ႔မွမတူေအာင္ ၿငိမ္း ခ်မ္းသာ ယာေနေၾကာင္း ေရလဲနဲ႔ေျပာေနခဲ့တယ္မဟုတ္ပါလား။) ဒါေၾကာင့္ က်န္တဲ့ ကခ်င္၊ ကရင္၊ မြန္၊ ကရင္နီ၊ ရွမ္းေဒသေတြမွာလည္း အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပၿပီး တပ္စခန္းေတြ တျပံဳႀကီးခ်ဖို႔ မလို အပ္ပါဘူး။
တိုင္းရင္းသားတပ္ေတြ တုိင္းရင္းသားလူထုေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈရခ်င္ရင္ ဒီလိုလူထုေတြကို အေႏွာင့္ အယွက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေစတဲ့ အစိုးရတပ္စခန္းေတြ ဖယ္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။
အဲဒါၿပီးရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္တခုတည္းရွိေရး၊ ႏွစ္ဖက္တပ္ဖ်က္သိမ္းေရး၊ ႏွစ္ဖက္တပ္အင္အား ေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုတဲ့ decommissioning ပိုင္းေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ေဆြး ေႏြးပြဲမွာ ထည့္သြင္းရမွာေတြ ျဖစ္သြားပါၿပီ။ ၁၉၄၇ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို အေျခခံဥပေဒထဲ ခိုင္ခိုင္ မာမာနဲ႔ထည့္သြင္းႏိုင္ရင္ ဒီကိစၥျဖစ္ေျမာက္လာပါလိမ့္မယ္၊ စစ္မွန္တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး ေပၚထြန္းလာပါ လိမ့္မယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ထဲမွာ ပင္လံုသေဘာတူစာခ်ဳပ္ agreement ကို ပင္လံုဥပေဒ law/ constitution အသြင္ေျပာင္းေရးနဲ႔အတူ တပ္ေလွ်ာ့ေရး တပ္ေပါင္းေရးကိစၥေတြကို အခ်ိန္ဇယား အတိအက်နဲ႔ ထည့္သြင္းရ ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေတြဟာ တိုင္းရင္းသားတဖြဲ႔တည္းနဲ႔လည္း လုပ္လို႔မရႏိုင္ သလို၊ (ႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္ယံုၾကည္မႈပ်က္ယြင္းထားတာျဖစ္လို႔) တတိယပါတီအာမခံခ်က္လည္း မျဖစ္ မေနလိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။
ကိုးရီးယားစစ္ပြဲမွာ ၁၉၅၃ ခုက စစ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ရခဲ့ေပမဲ့ အခုထိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ မခ်ဳပ္ႏိုင္ေသးဘဲ တင္း မာမႈေတြ မၾကာခဏျဖစ္ေနပါတယ္။ ပါလက္စတိုင္းျပႆနာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးစာခ်ဳပ္ဟာ အေျခခံအေၾကာင္းတရားေတြကို မကိုင္တြယ္ႏိုင္လို႔ ေသြးေခ်ာင္းစီးတိုက္ခိုက္မႈေတြ မၾကာခဏ ျဖစ္ေနပါတယ္။
၂၀ ရာစု အကုန္-၂၁ ရာစုအကူးမွာ တိုင္းရင္းသားျပႆနာေျဖရွင္းေရး လမ္းႏွစ္သြယ္ ရွိေနပါ တယ္။ တခုက (ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုထဲက ျပည္နယ္ေတြကို သေဘာထားႀကီးႀကီးနဲ႔ ခြဲထုတ္ ေပးလိုက္တဲ့ ႐ုရွားလူမ်ဳိးႀကီးေခါင္းေဆာင္) ေဘာရစ္ယဲ့လ္ဆင္လမ္း၊ ေနာက္တခုက (ယူဂိုစလား ဗီးယားႏိုင္ငံထဲက ျပည္နယ္ေတြခြဲမထြက္ေအာင္ ရက္ရက္စက္စက္ စစ္ဆင္တုိက္ခိုက္တဲ့ ဆားဘီးယားလူမ်ဳိးႀကီးေခါင္းေဆာင္) မီလိုဆီဗစ္လမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေျမာ္အျမင္ႀကီးတဲ့ ေဘာရစ္ယဲ့လ္ ဆင္လမ္းက အနာအၾကင္သက္သာၿပီး ေသြးေျမမက်ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္ပါ တယ္။ ေခါင္းမာမိုက္႐ိုင္းတဲ့ မဟာလူမ်ဳိးႀကီးဝါဒီ မီလိုဆီဗစ္လမ္းကေတာ့ ဗမာျပည္မွာေလွ်ာက္ခဲ့ဖူး တဲ့ ေသြးေခ်ာင္းစီးေသေၾကပ်က္စီးတဲ့လမ္းျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားစြက္ဖက္မႈခ်ဳပ္ကိုင္မႈဝင္လာေအာင္ ဖိတ္ ေခၚတဲ့လမ္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေဘာရစ္ယဲ့လ္ဆင္လမ္းအထိ မေရာက္ေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို႔ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္နဲ႔နီးစပ္တဲ့ အဆင္ အေျပဆံုးေရြးလမ္းျဖစ္ႏိုင္တာကေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ရဲ႕ ေဟာင္ေကာင္-မကာအိုပံုစံ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေဟာင္ေကာင္ အထူးေဒသ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒအရ ေဟာင္ေကာင္ဟာ အမည္ခံအားျဖင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံလက္ေအာက္ေရာက္၊ ေဟာင္ေကာင္မွာ ၿမိဳ႕ေစာင့္ တပ္အျဖစ္ (ႏိုင္ငံ ေရး-အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ကင္းကင္းေနၿပီး နယ္ေျမခံဘ႑ာေရး-စီးပြားေရးက မေထာက္ပံ့ရတဲ့) ျပည္မ ႀကီးက တပ္မဟာတခုခ်ထားတာကလြဲလို႔ လက္ေတြ႔မွာ လြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံတခုနဲ႔မျခား ကုိယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အျပည့္အဝရထား တာဟာ ေနာင္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္မ်ား ေလ့လာ အတုယူစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တ႐ုတ္ျပည္က တိဘက္၊ စင္က်န္းျပည္နယ္ေတြကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးတဲ့ ဥပေဒေဟာင္းက ေတာ့ တိုင္းရင္းသားအခြင့္ အေရးကိုဖိႏွိပ္လြန္းလို႔ တိဘက္၊ စင္က်န္း၊ အတြင္းမြန္ဂိုလီးယားတို႔မွာ ဆန္႔က်င္အံုႂကြမႈေတြ မဖံုးႏိုင္မဖိႏိုင္ေပၚေနတာ အားလံုးအသိပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေဟာင္ေကာင္ အထူးအုပ္ခ်ဳပ္ ေရးေဒသဥပေဒမွာေတာ့ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးစစ္စစ္ေတြပဲျဖစ္တဲ့ ေဟာင္ေကာင္သားေတြကို ဖက္ဒရယ္ႏိုင္ငံမဟုတ္တဲ့တ႐ုတ္ျပည္ထဲမွာ အေမရိကန္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ ဂ်ာမဏီတို႔က ဖက္ဒရယ္ ျပည္နယ္ေတြေလာက္နီးနီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံျခားကုန္ သြယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ ေငြေရးေၾကးေရး၊ လူမႈေရး၊ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေတြ (ႏိုင္ငံျခားေရးနဲ႔ကာကြယ္ေရးကလြဲလို႔) အံ့ၾသေလာက္ေအာင္ ေပးထားပါ တယ္။ ေဟာင္ေကာင္မွာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဆႏၵျပလို႔ရၿပီး တ႐ုတ္ တျပည္လံုးကို ပိတ္ဆို႔ကာဆီးထားတဲ့ မဟာအင္တာနက္ဆင္ဆာတံတိုင္းႀကီး ကင္းလြတ္နယ္ေျမ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။
အာဏာရွင္စနစ္ဆန္႔က်င္တဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕လြတ္လပ္ေသာအာရွအသံ RFA ႐ံုးဖြင့္ခြင့္ ထပ္ဆင့္ လႊင့္ စခန္းထားခြင့္ရထားတဲ့ နယ္ေျမ၊ တ႐ုတ္ျပည္မမွာ အလြန္အမင္းဖိႏွိပ္ခံရတဲ့ ဖာလံုေဂါင္း ဘာသာေရးဂိုဏ္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္လႈပ္ရွားလို႔ရတဲ့ နယ္ေျမ၊ ဗဟိုအစိုးရ လံုးဝနီးနီးစြက္ဖက္ခြင့္ မရွိတဲ့နယ္ေျမ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္လည္း KIO ကိုယ္၌က ေဟာင္ေကာင္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ဳိးကို စိတ္ဝင္စားလိုလားတဲ့ အေၾကာင္း ေျပာေနသလို UWSA ဝ အဖြဲ႔ကလည္း စိတ္ဝင္စားအားက်ေနတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ဳိးသာေပးႏိုင္ရင္ တိုင္းရင္းသားေတြကို ခြဲမထြက္ေစဘဲ ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ အျမဲေပါင္းစည္းေနေအာင္ ယံုၾကည္မႈေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္မွာ ပါတဲ့ full autonomy အျပည့္အဝ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔လည္းကိုက္ညီမွာျဖစ္လို႔ တိုင္းရင္း သား ေတြလည္း ေက်နပ္၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီး အစိတ္စိတ္အပိုင္းပိုင္းျဖစ္မွာကို ႐ိုး႐ိုးသားသား မလိုလားသူေတြလည္း ေက်နပ္မယ့္ ရွဥ့္လည္းေရွာက္သာ ပ်ားလည္းစြဲသာ အေျဖ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဂါမဏိ
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
