ျမေႏွာင္းညဳိ – ဧကရာဇ္ဘုရင္ႀကီး အာေသာက

မဟာဧကရာဇ္ အာေသာကသည္္ ေမာရိယမင္းဆက္ျဖစ္ၿပီး အိႏၵိယေနျပည္တ၀ွမ္းတြင္ ခရစ္ေတာ္မေပၚထြန္းမီ ၂၆၈ မွ ၂၃၂ ကာလပိုင္းအတြင္း ျခိမ့္ျခိမ့္တုံမွ် အာဏာစက္စူးရွသက္ေရာက္ခဲ့ စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္ဟု ကမၻာေလာက တခြင္လံုးက သိမွတ္ေလးစားၾကရပါေပ၏။ အာေသာကဆိုသည္မွာသကၠဌဘာသာစကားျဖင့္ အနာကင္းျခင္း ေၾကကြဲ၀မ္းနည္းဘြယ္ ကင္းမဲ့ျခင္းဆိုေသာ အဓိပၸါယ္ရွိၿပီး ပါဠိလို ခ်စ္ဘုရားမ်ားက ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူဟု ရည္ညႊန္းၾကပါသည္။ Ashokavadana တြင္ သူ႔အမည္ကုိ သူႏွစ္လိုသည္ျဖစ္ေၾကာင္းကို အာေသာကသစ္ပင္ သို႔မဟုတ္ Saraca asoca ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ ရည္ညႊန္းေန ပါသည္။

အာေသာကမင္းသည္ အေနာက္ဘက္ဟင္ဒူကပ္ရွ Hindu Kush ေတာင္တန္းမွ အေရွ႕ဘက္ ဘင္ေဂါလ္ Bengal  အထိ က်ယ္ျပန္႔ခဲ့ၿပီးယေန႔ တာမီနာဒူးTamil Nadu ႏွင့္ေကရာလ Kerala မွအပ အာေသာကမင္းႀကီး အုပ္စိုးရာပိုင္နက္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ပါတလိပုတၲရာမာဂဓ (ယေန႔ ဘီဟာBihar) ႏွင့္တကြ တက္စီလာTaxila and ယူဂ်ိန္း Ujjain အပါအ၀င္ အိႏၵိယတႏိုင္ငံလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္လႊမ္းမုိးခဲ့ပါသည္။

ခရစ္ေတာ္မေပၚမီႏွစ္ေပါင္း၂၆၀ တြင္ ကလိဂၤတိုင္း Kalinga (ယေန႔အိုဒစ္ရွာ Odisha) ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ခဲ့ရာ     အာေသာက မင္းႀကီး၏တပ္မ်ားမွအႏိုင္ရေသာ္လည္း ကလိဂၤစစ္ပြဲေၾကာင့္ လူသူသိန္းေပါင္းခ်ီၿပီးေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ရသည္ကို ယူႀကံဳးမရစိတ္ ေနာင္တျဖင့္ တရားသံေ၀ရရွိကာ၂၆၃ BCE မွစၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္အျဖစ္သို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့သည္။ အာရွတ၀ွမ္းသာသနာျပဳကာ ေဂါတမဗုဒၶ၏ ဘ၀ျဖစ္စဥ္ကုိ ေရးထိုးထားေသာေစတီပုထိုးမ်ားကို တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ဘုရင္ႀကီးသည္ ဗုဒၶဘာသာကို အယူဝါဒ ၾသဝါဒအျဖစ္ခံယူၿပီး တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံကို တစုတစည္းတည္းျဖစ္ေစခဲ့သည္။ လူအခ်င္းခ်င္းကို ခ်စ္ျမတ္ႏုိး တတ္ေစသူ ဟူ၍ သူ႔ကိုအမွတ္ရၾကသည္။ ကလိဂၤမွတ္စုမ်ားတြင္ အာေသာကသည္ သူ႔တိုင္းသူျပည္သားမ်ားကို သူ႔သားသမီးမ်ားဟု ရည္ညႊန္းၿပီး ဖခင္ကသားသမီးေတြ၏ ေကာင္းစားေရးကို လိုလားေၾကာင္းႁမြက္ဟခဲ့ပါသည္။

ကမၻာေက်ာ္စာေရးဆရာႀကီးအိပ္ဂ်ီ၀ဲလ္စ္ကသူ၏သမိုင္းအနားေရးေၾကာင္း The Outline of History စာအုပ္၌အာေသာက သည္ “သမိုင္းတြင္ပါ၀င္ေနသည့္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ရာခ်ီရွိေသာ မင္းစိုးဧကရာဇ္တို႔အနက္ တင့္ေမာသပၸါယ္လွေသာ ေကာင္းက်ိဳးတည္တန္႔္ၿငိမ္သက္ေသာ ေတာက္ပၾကည္လင္ေသာ ေတာ္၀င္ျမင့္ျမတ္သူအျဖစ္ ထြန္းလင္းလက္ျဖာေနသည့္ တဦးတည္းေသာ မဟာဧကရာဇ္ျဖစ္သည္” ဟု မွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့ပါသည္။

အိႏၵိယ ျပည္ေထာင္စု၏အထိမ္းအမွတ္တံဆိပ္ မွာအာေသာက၏ျခေသၤ့ၿမိဳ႕ေတာ္ (ဓမၼစၾကာအထိမ္းအမွတ္) ကို သင့္ေလ်ာ္ ကိုက္ညီေအာင္ျပဳလုပ္ေဖာ္ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။  The emblem of the modern Republic of India is an adap tation of the Lion Capital of Ashoka. (Wikipedia မွ ဖတ္ရႈေလ့လာေသာ ျမေႏွာင္းညိဳ၏ မွ်ေ၀မႈျဖစ္ပါသည္)

စစ္ဘုရင္တို႔သည္ အာဏာစက္ လက္၀ယ္ပိုင္စိုးတိုင္း သတ္ျဖတ္ညႇဥ္းဆဲေလ့ရိွၾကေစကာမူ အာေသာက မင္းႀကီးကဲ့သို႔ တုိင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳးကို ငဲ့ညႇာေျပာင္းလဲခဲ့ပါက ေသသြားေသာအခါ ေနာင္လာေနာက္သားတို႔က မွတ္တမ္းေက်ာက္တိုင္စိုက္ထူထားမည္ျဖစ္ပါသည္။