မ်က္ရႈ – က်ား၊ မ လူမႈေရးရာ ညီမွ်မႈအတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ ျမင့္မားလာရံုျဖင့္ မလံုေလာက္
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၄၊ ၂၀၁၅
ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လူဦးေရ ၅၁ သန္းေက်ာ္၏ထက္၀က္ေက်ာ္ခန္႔မွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားျဖစ္ၿပီး မၾကာခင္က်င္းပေတာ့မည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြအေထြ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ ၃၂ သန္းခန္႔တြင္လည္း အမ်ိဳးသမီးဦးေရမွာ ထက္၀က္ေက်ာ္ခန္႔ပါ၀င္ေနပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ပါ၀င္ယွဥ္ျပိဳင္ၾကမည့္ (၉၃) ပါတီမွ အမတ္စုစုေပါင္း ၆၂၀၀ ဦးခန္႔တြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ဦးေရမွာ နည္းပါးပါေသးသည္။ ထူးျခားခ်က္အေနျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးသီးသန္႔ပါတီအျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးပါတီ (မြန္) သည္ ယခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ စတင္ပါ၀င္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရးပါတီၾကီးမ်ားျဖစ္ေသာ ၾကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးပါတီတြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ဦးေရ ၆.၂% ရွိၿပီး၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီပါတီတြင္မူ ၁၅% ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ႏုိင္ငံ၏ လူဦးေရထက္၀က္ေက်ာ္ခန္႔မွာ အမ်ိဳးသမီးဦးေရျဖစ္သျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔ဘ၀တုိးတက္ေစရန္အတြက္ အေရးၾကီးေသာ ကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ အဆုိျပဳႏုိင္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ႏုိင္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးဦးေရတိုးတက္လာေစရန္၊ အထူးသျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ဦးေရ ၃၀% အထိ ရွိလာရန္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ဦးေဆာင္တိုက္တြန္းလ်က္ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသား တန္းတူညီမွ်စြာ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈအတြက္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးကုိယ္စားလွယ္ဦးေရ ပိုမိုမ်ားျပားလာရံုျဖင့္ မလံုေလာက္ေသးပါ။
လက္ရွိလႊတ္ေတာ္္တြင္ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈ ၄.၆ ရာခိုင္ႏႈန္းသာရွိၿပီး ဤပမာဏသည္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉၀ ရွိ လႊတ္ေတာ္တြင္အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈ စစ္တမ္းအရမူ အဆင့္ ၁၃၀ တြင္ တည္ရွိပါသည္။ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈ မ်ားျပားလာေရးအဆိုကို ဘ၀င္မက်သူအမ်ားစုမွာ အဆုိပါ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို သံသယရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ေဘဂ်င္းမူေဘာင္အရ ဥပေဒျပဳေရးရာကိစၥရပ္မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီး ၃၀% ပါ၀င္ေရးကို သေဘာတူညီခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ေထာင္စုႏွစ္ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္၏ တတိယအခ်က္ျဖစ္ေသာ က်ား၊မ လူမႈေရးရာညီမွ်မႈ ျမွင့္တင္ေရးဟူေသာ ဦးတည္ခ်က္ျပည့္မီေရးအတြက္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ား အခန္းက႑တိုးတက္ေရးမွာ အထူးအေရးပါလ်က္ရွိသည္။ အမ်ိဳးသမီးဦးေရကို ေ၀ပံုက်စနစ္ (quota system) ျဖင့္ ေနရာေပးျခင္း၏ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္မ်ားကို မေျပာမီ ေ၀ပံုက်စနစ္မ်ားအေၾကာင္း ဦးစြာ ရွင္းလင္းလိုပါသည္။
ေဘဂ်င္းမူေဘာင္ သေဘာတူညီခ်က္အရ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးဦးေရ တိုးတက္လာေစရန္ ေ၀ပံုက်စနစ္ျဖင့္ ေနရာေပးရာတြင္ အဓိက နည္းလမ္းသံုးသြယ္ရွိပါသည္။
ပထမနည္းမွာ လႊတ္ေတာ္တြင္ သီးသန္႔ေနရာခ်န္ထားေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာ – တပ္မေတာ္သားအတြက္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကဲ့သို႔ ေနရာသီးျခား ဖယ္ထားေပးထားျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားလႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေရအတြက္ ဤသို႔ သီးသန္႔ဖယ္ထားေပးရာတြင္ တုိက္ရိုက္ခန္႔ထားျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေရြးခ်ယ္ကာ တင္ေျမွာက္ထားျခင္း နည္းလမ္းႏွစ္မ်ိဳးစလံုးျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ အဆုိပါနည္းလမ္းကို ရ၀မ္ဒါ၊ ဆူဒန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ ႏွင့္ ဇင္ဘာေဘြ စေသာႏုိင္ငံတုိ႔ အသံုးျပဳၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ရ၀မ္ဒါသည္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အထက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ၆၃.၈% ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ၃၈.၅ % ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ပါ၀င္မႈ ထိပ္ဆံုးႏုိင္ငံအျဖစ္ တည္ရွိပါသည္။
ဒုတိယအမ်ိဳးအစားမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ ပါ၀င္ေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိင္ရာဥပေဒတြင္ျဖစ္ေစ ရာခိုင္ႏႈန္းတစ္ခုသတ္မွတ္ကာ ဥပေဒအျဖစ္ျပဌာန္း၍ တုိက္တြန္းျခင္းျဖစ္သည္။ သည္နည္းလမ္းကို တီေမာ၊ အီေကြေဒါ၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ၊ ေကာ္စတာရီကာ၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အီရတ္ အစရွိေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်င့္သံုးၾကသည္။ ဥပေဒအရ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားက အမ်ိဳးသမီးအမတ္ေလာင္းဦးေရကုိ သတ္မွတ္အခ်ိဳးအစားအတုိင္း ထားရွိရမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အမ်ားအားျဖင့္ လူကိုတုိက္ရုိက္ေရြးခ်ယ္ခြင့္မရွိဘဲ ပါတီကိုသာ ေရြးခ်ယ္မဲေပးရသည့္ အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ (Proportional Representation) တြင္ ဤနည္းလမ္းအားျဖင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းသို႔ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ား မ်ားစြာ ၀င္ေရာက္ပါ၀င္ႏုိင္ေလ့ရွိသည္။
တတိယနည္းလမ္းမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားအတြင္း အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ ပိုမိုမ်ားျပားေစေရးအတြက္ ၎တုိ႔ဆႏၵအေလ်ာက္ အခ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ေစျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ၂၀%၊ ၃၀% အစရွိသျဖင့္ ၎တုိ႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ေနရာေပးၾကသလို ၄၀% ေလာက္ထားရွိေပးရန္ အမ်ိဳးသမီးေရးဦးေဆာင္လႈပ္ရွားသူမ်ားက ကုိယ္စားျပဳအေရးဆိုေပးၾကသည္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ဆြီဒင္၊
နယ္သာလန္၊ ဒိန္းမတ္၊ နီဂါရာကြာ စေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အဆိုပါနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳပါသည္။
နည္းလမ္းတခုခ်င္းစီအလုိက္ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိသလို ေ၀ပံုက်စနစ္အရလည္း ျခံဳငံုၿပီး ေဆြးေႏြးစရာမ်ား ရွိပါသည္။
ေ၀ပံုက်စနစ္၏ အားသာခ်က္မ်ားမွာ အဆိုျပဳေသာကိစၥရပ္ႏွင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ေသာ အေရးကိစၥတုိ႔တြင္ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔အသံ ပါ၀င္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ဖို၀ါဒၾကီးစိုးေသာ လူမႈ၀န္းက်င္တြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ေလာင္းမ်ား လႊတ္ေတာ္တြင္ ေနရာပိုမိုရရွိလာျခင္းျဖင့္ က်န္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ စံျပပုဂၢိဳလ္ျဖစ္လာကာ အမ်ိဳးသမီးထု၏ စိတ္ဓာတ္ကို ျမွင့္တင္ေပးရာေရာက္ပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးဦးေရ ေ၀ပံုက်စနစ္က်င့္သံုးလာသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္တည္း ပါတီအသီးသီးကလည္း သည္အေရးကိစၥကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ သေဘာထား၍ မရေတာ့ဘဲ မူေဘာင္ခ်မွတ္ကာ အရည္အခ်င္းျပည့္၀ေသာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ေလာင္းမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္ၾကား ေမြးထုတ္ေပးလာၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိမွ်မက လက္ရွိလူမႈေဘာင္တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြဲျခားႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံေသာ ဓေလ့၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာႏွင့္ ဥပေဒ အစရွိေသာ အရံအတားမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္း၊ အေမ့ေလ်ာ့ခံအျဖစ္ အထားရွိခံရျခင္း စသည္တို႔မွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ လႊတ္ေတာ္တြင္းရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား စုေပါင္းအင္အားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေပသည္။
တခ်ိဳ႕သူမ်ားက ေ၀ပံုက်စနစ္ သတ္မွတ္လိုက္ျခင္းသည္ သတ္မွတ္ထားေသာ ပမာဏထက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက ပိုမိုပါ၀င္လိုလွ်င္ေတာင္ မရေတာ့၊ သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသားတုိ႔၏ နယ္ပယ္ကုိပါ ကန္႔သတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေ၀ဖန္ၾကေသာ္လည္း ေ၀ပံုက်စနစ္ျဖင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္းမဟုတ္၊ လက္ရွိ မညီမွ်မႈအေနအထားမ်ားကို ေ၀ပံုက်စနစ္ျဖင့္ ေျဖရွင္းလိုျခင္းသာျဖစ္သည္။ က်ား-မ လူမႈညီမွ်ေရး (gender equality) ထက္ က်ား-မ လူမႈေရးရာသာတူညီမွ်ရွိျခင္း (gender equity) ကို ေရွးရႈေဆာင္ရြက္လိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
သို႔ရာတြင္ ေ၀ပံုက်စနစ္ျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ဦးေရ တုိးပြားေအာင္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ အားနည္းခ်က္တစ္ခ်ိဳ႕ရွိပါသည္။ ပထမဆံုးေသာ အၾကီးမားဆံုးေသာ အခက္အခဲမွာ အရည္အခ်င္းျပည့္၀ေသာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ဦးေရ ရွားပါးျခင္းျဖစ္သည္။
ေ၀ပံုက်စနစ္ျပည့္မီေစရန္ ပါတီတစ္ခုက အရည္အခ်င္းကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားဘဲ အမ်ိဳးသမီးအမတ္မ်ားကို သတ္မွတ္ထားသည့္ ရာႏႈန္းအတုိင္း ထည့္သြင္းယွဥ္ျပိဳင္လိုက္ၿပီဆိုပါစို႔။ သို႔ရာတြင္ အျခားေသာ ျပိဳင္ဘက္ပါတီက ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းက မိမိတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ထက္ အရည္အခ်င္းပိုမိုသာလြန္ေနလွ်င္ ပါတီအေနျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးဦးေရေ ၀ပံုက် ျပည့္မီေရးထက္ ပါတီေအာင္ႏုိင္ေရးကို အေလးထားစဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာသည္။ မဲဆႏၵရွင္ အေနျဖင့္လည္း လမ္းၾကမ္းေသာခရီးေ၀းႏွင္ရာ၌ ကားကို ေမာင္းႏွင္သူသည္ က်ားျဖစ္ျခင္း၊ မ ျဖစ္ျခင္းထက္ အရည္အခ်င္းျပည့္၀ ကၽြမ္းက်င္ေသာသူကိုသာ အလိုရွိၾကသည္။ သို႔ေသာ္ တဖက္ကလည္း အမ်ိဳးသားမ်ားက ပိုမိုထက္ျမက္သည္ဟူေသာ အရိုးစြဲလာေသာအေတြးအေခၚ အရင္းခံရွိေနျပန္လွ်င္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းသည္ ျပိဳင္ဘက္ အမ်ိဳးသားထက္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္း သိသာစြာ မျပသႏိုင္ပါက ရံႈးရဖုိ႔သာ မ်ားေနသည္။ ထုိ႔ျပင္ မဲဆႏၵရွင္အမ်ားစုက ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္ႏွင့္ ပါတီစြဲျပင္းထန္သူမ်ားျဖစ္္လွ်င္ က်ားကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ေစ၊ မကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ေစ မိမိတုိ႔ ယံုၾကည္သည့္ ၀ါဒကို ေဖာ္ေဆာင္သည့္ပါတီက အမတ္ေလာင္းကိုသာ ေရြးခ်ယ္ၾကမည္ျဖစ္သည္။
ထိုအခါ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနျဖင့္ အသည္းအသန္ မဲႏုိင္ေရးေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသား ေ၀ပံုက်စနစ္တုိ႔ထက္ လူထုကို လႊမ္းမိုးမႈရွိသူကိုသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအျဖစ္ ယွဥ္ျပိဳင္ၾကေစလုိသည္။ ဤသို႔မဟုတ္ဘဲ လႊတ္ေတာ္တြင္ သီးသန္႔ေနရာဖယ္ထားေပးျခင္း နည္းလမ္းျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈကို ျမွင့္တင္ျပန္လွ်င္လည္း အဆိုပါအမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား၏ ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးႏုိင္မႈ အရည္အခ်င္းမွာ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ မယွဥ္ျပိဳင္ႏုိင္လွ်င္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း ပါ၀င္မႈမွာ ရုပ္ျပသက္သက္သာ ရွိလိမ့္မည္။
ဒုတိယအခ်က္မွာ မဲေပးသူတုိ႔၏ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို ကန္႔သတ္လုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ မဲေပးလိုသူက သူတုိ႔၏ စိတ္ဆႏၵတြင္ ဦး….. ကုိ ေရြးခ်ယ္ရန္ အာသီသရွိသည္ ဆုိပါစို႔။ သို႔ေသာ္ ေ၀ပံုက်စနစ္ ျပည့္မီရန္ ပါတီက အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားကို သတ္မွတ္အေရအတြက္အတိုင္း ထည့္သြင္းလိုက္သည့္အခါ မဲဆႏၵရွင္တုိ႔ အတြက္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို ေဘာင္ခတ္လုိက္သလို ျဖစ္သြားတတ္ပါသည္။
တတိယအခ်က္မွာ လႊတ္ေတာ္တြင္ သီးသန္္္႔ ေနရာေပးသည့္ကိစၥႏွင့္ သက္ဆုိင္ပါသည္။ ထိုသို႔သီးသန္႔ေနရာေပးသည့္အခါ အထက္တြင္ ဆိုခဲ့သည့္အတုိင္း တုိက္ရိုက္ခန္႔ထားသလို၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္သည့္နည္းလမ္းလည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ထိုအခါ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္သည္ အျခားသူမ်ားႏွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္ရျခင္းထက္ မိမိတုိ႔အမ်ိဳးသမီးအခ်င္းခ်င္း ယွဥ္ျပိဳင္ရမႈမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္ပါသည္။ မိမိတုိ႔ထက္ ေရွ႕ႏွစ္လံေလာက္ ေရာက္ႏွင့္ေနၿပီးေသာ အမ်ိဳးသားတုိ႔ႏွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္ရျခင္းထက္ မိမိတုိ႔ အခ်င္းခ်င္းျပိဳင္ရျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္သည္ဟု ယူဆဖြယ္ရွိေသာ္လည္း ေဘာင္က်ဥ္းသြားသျဖင့္ အာဏာရွိသူမ်ား ျခယ္လွယ္စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္ကို လမ္းဖြင့္ေပးလုိက္သည့္ႏွယ္ ၎တုိ႔၏ ဇနီး၊ သမီး ႏွင့္ အျခားေသာ နီးစပ္ရာတုိ႔ကို ထည့္သြင္းျခင္းကဲ့သို႔ေသာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအားနည္းသည့္ ျပႆနာမ်ားရွိလာႏုိင္ပါသည္။
ေနာက္ဆံုးအခ်က္မွာ ဓေလ့ထံုးတမ္းစဥ္လာႏွင့္ မဲဆႏၵရွင္တုိ႔က အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚႏွိမ္ခ်ျမင္တတ္သည့္ အရိုးစြဲအေတြးအေခၚတုိ႔ေၾကာင့္ ေ၀ပံုက်စနစ္သတ္မွတ္ေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းတုိ႔ လႊတ္္ေတာ္အတြင္းသို႔ တက္လွမ္းႏုိင္သူ နည္းပါးသြားရျခင္းျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေ၀ပံုက်စနစ္ နည္းလမ္း (၂) ႏွင့္ (၃) တုိ႔တြင္ အမ်ိဳးသမီးလႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးေရ တုိးပြားေအာင္ၾကံေသာ္လည္း ထိုသုိ႔ေသာ ခြဲျခားသည့္အျမင္မ်ားေၾကာင့္ ထင္သေလာက္ခရီးမေပါက္ခဲ့ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းရွိ အမ်ိဳးသမီးအမတ္တိုင္း အမ်ိဳးသမီးအေရးကို စိတ္၀င္တစားရွိ၊ မရွိမွာလည္း သံသယျဖစ္စရာ ေကာင္းသည္။ ထိုနည္းတူ အမ်ိဳးသမီးအမတ္မ်ားက အမ်ိဳးသမီးေရးရာကိစၥရပ္မ်ားကို ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္ စိတ္၀င္စားသည္၊ ဆႏၵရွိသည္ ဆုိဦးေတာ့၊ အမ်ိဳးသမီးသည္ အမ်ိဳးသမီးအတြက္ပဲလား၊ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ထဲ၏ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ၎တို႔သည္ မည္သည့္အေရးကိစၥတြင္မဆုိ အမ်ိဳးသမီးကိုသာ ဦးတည္စဥ္းစားမႈကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး တျခားေသာ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈ၊ စီးပြားေရး ျပႆနာမ်ားကုိေရာ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးႏုိင္စြမ္းမရွိဘူးလား အစရွိသျဖင့္ ေမးခြန္းထုတ္ၾကျပန္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲေပးရာတြင္ မဲဆႏၵရွင္သည္ အမ်ိဳးသမီးေရးရာကိစၥရပ္ကုိ စိတ္၀င္စားလွ်င္ သည္အေပၚအေျခခံစဥ္းစားကာ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို ေရြးခ်ယ္ၾကၿပီး၊ တခ်ိဳ႕ကမူ အမတ္္ေလာင္းအေပၚ အလံုးစံုေသာကိစၥရပ္တြင္ စီမံေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ အေနအထားအေပၚ ခ်ိန္ဆကာ မဲေပးၾကပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအေနျဖင့္ လႊတ္ေတာ္ထဲသို႔ အေရအတြက္ပမာဏမ်ားမ်ား ေရာက္ရွိေရးတြင္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကို ေက်ာ္လြန္ႏုိင္ေအာင္ မနည္းအားထုတ္ ၾကိဳးပမ္းေနရခ်ိန္၌ ၎တုိ႔အေပၚ ထားရွိေသာ မတန္တဆမ်ားျပားလြန္းေသာ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္တုိ႔ကိုလည္း ရင္ဆုိင္ႏုိင္ရန္ အားထုတ္ရျပန္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အရည္အခ်င္းရွိစြာ လႊတ္ေတာ္တြင္ ပါ၀င္ႏုိင္ေရးအတြက္ အဓိကေဆာင္ရြက္ရန္ အေၾကာင္းႏွစ္ခ်က္ရွိသည္။
ပထမအခ်က္မွာ ႏုိင္ငံေရးဓေလ့ကိုေျပာင္းလဲပစ္ရန္ျဖစ္သည္။ ထု႔ိအတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္းအမ်ိဳးသမီးပါ၀င္မႈျမွင့္တင္ေရးကို အသိအမွတ္ျပဳ၍ တရား၀င္ျပဌာန္းေပးရန္လိုုပါသည္။
ဒုတိယအခ်က္မွာ ျပည္သူအသိအျမင္ဖြင့္ေပး (civic education)သည့္ ပညာေပးကိစၥမ်ားႏွင့္ အလယ္တန္းႏွင့္အထက္တန္းပညာေရးတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ဦးေဆာင္မႈအတြက္ ေနရာေပးေလ့က်င့္ေပးရန္ႏွင့္ ၎တုိ႔၏ အခန္းက႑အေရးပါမႈကို ထည့္သြင္းသင္ၾကားရန္၊ ရပ္ရြာအဖြဲ႕အစည္းတို႔တြင္လည္း အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ လုပ္ကိုင္ႏုိင္စြမ္းကို တိုးျမွင့္ေပးျခင္းအားျဖင့္ စတင္ပ်ိဳးေထာင္ရန္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။
ေ၀ပံုက်စနစ္သည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ႏုိင္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ပါ၀င္လာေရးအတြက္ လိုအပ္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ေလာင္းမ်ား တုိးပြားေရးသာအဓိက၊ က်န္သည့္အရည္အခ်င္းပိုင္းကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္းျဖည့္ဆည္းသြားမည္ဟု ေတြးထင္ရံုႏွင့္ မလံုေလာက္ပါ။ မည္သည့္နည္းနာအားျဖင့္ မည္သို႔ေဆာင္ရြက္သင့္သည္ကို ေဒသ၏ေနာက္ခံအျခင္းအရာႏွင့္ ကိုက္ညီေအာင္ ေရြးခ်ယ္ဆံုးျဖတ္ကာ ဗ်ဴဟာမ်ားခ်မွတ္ထားရန္လိုပါသည္။ ထုိ႔အျပင္ အမ်ိဳးသမီးတုိ႔၏ ဦးေဆာင္မႈက႑ျမင့္မားေရးႏွင့္ ၎တုိ႔လက္ရွိရင္ဆုိင္ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးခ်င္းသာ အသိအမွတ္ျပဳ စိတ္၀င္စားရံု၊ ေဆာင္ရြက္ရံုႏွင့္ မလံုေလာက္ဘဲ လႊတ္ေတာ္တြင္းရွိ အမ်ိဳးသားမ်ားပါ သိရွိနားလည္ရန္အထူးလိုအပ္ပါသည္။
(Photo – http://www.telegraph.co.uk )
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
