(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၈၊ ၂၀၁၅
ပုဂံၿမိဳ႕ေဟာင္း ျမင္းကပါအရပ္မွာ ဘြဲ႕ေတာ္ ခပ္ဆန္းဆန္းရွိတဲ့ က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရား၊ ဘုရားအမွတ္ (၁၂၁၉/၅၅၅) တည္ရွိပါ တယ္။ ကြန္းေတာင္ေပါက္ ႏွစ္ထပ္ဂူဘုရားႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။
က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရားဆိုတဲ့ ဘြဲ႕ေတာ္ကို ရာဇ၀င္လာ အေနာ္ရထာမင္း၊ စုကၠေတးမင္းတို႔နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေျပာဆိုေနၾကတာေတြ လည္းရွိပါတယ္။ ဘုရားဘြဲ႕ေတာ္အမွန္ကေတာ့ “ေၾတေလာကလုေဝါးဗိုလ္” ျဖစ္ပါတယ္။
 |
| က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရား၊ ယခင္ |
၁၃ ရာစုႏွစ္ေစာေစာပိုင္းမွာ စတင္တည္ခဲ့တဲ့ ဂူဘုရားႀကီးမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ မူလပထမတည္ခဲ့သူ၊ အၿပီးသတ္ ဆက္ၿပီးတည္တဲ့သူ၊ ေကာင္းမႈရွင္ နာမည္ေတြ၊ စတည္တဲ့ ခုႏွစ္၊ ၿပီးစီးတဲ့ ခုႏွစ္နဲ႔ ဘုရားဘြဲ႔ေတာ္ကိုပါ တိတိက်က် မင္စာမွတ္ တမ္းေတြကို ေတြ႔ရတာပါပဲ။ ပုဂံမွာ ဒီလို စံုစံုေစ့ေစ့ ေတြ႕ရွိရတာ သိပ္ကိုရွားပါးပါတယ္။
 |
| က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရား အေပၚထပ္၊ ယခု |
မူလတည္ေဆာက္တဲ့ ဒကာအမည္က ဗာရုစီ ျဖစ္ပါတယ္။ သကၠရာဇ္ ၄၈၇ ခုႏွစ္မွာ ဗာရုစီကြယ္လြန္တဲ့အခါ ဂူဘုရားကို အၿပီးမသတ္ႏိုင္ပဲ ရွိခဲ့ပံုရပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ၉၂ ၾကာၿပီးတဲ့အခါ၊ သကၠရာဇ္ ၅၇၉ ခုႏွစ္မွာ သင္ၾတအိုလ္ အမည္ရွိသူက ဆက္ လက္တည္ခဲ့ရာ သကၠရာဇ္ ၅၈၅ (၁၁၂၅ ေအဒီ) ခုႏွစ္မွာ အၿပီးသတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရားဘြဲ႕ေတာ္ကိုလည္း ဆိုခဲ့တဲ့ “ေၾတ ေလာကလုေဝါးဗိုလ္” လို႕ အမည္မွည့္ခဲ့ပါတယ္။ သင္ၾတအိုလ္ ဘုရားလို႔လည္း ေခၚၾကပါေသးတယ္။
ထူးျခားတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ဂူဘုရားအတြင္းမွာ ပဓာနဆင္းတုေတာ္ႀကီးနဲ႔ ၀ဲယာတစ္ဘက္ တစ္ခ်က္စီမွာ အေတြ႔ရနည္းတဲ့ ေျခတြဲလဲခ်ထိုင္ပုံ (ပါလိေလယ်ကာသန/ပလမၺပါဒါသန) နဲ႔ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။
 |
| က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရား ျဖတ္ပိုင္းဆြဲပံု ႏွင့္ ပႏၷက္ ဆြဲပံုမ်ား |
ထူးျခားခ်က္ ေနာက္ထပ္တစ္ခုကေတာ့ ႏွစ္ထပ္ဂူဘုရားေတြမွာေတြ႔ရေလ့မရွိတဲ့ ေရွးမြန္ဘာသာ ကမၸည္းစာေတြကို ေအာက္ထပ္ဂူနံရံအေပၚပိုင္းမွာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အထက္ပါ ဆင္းတုေတာ္ႀကီး ၃ ဆူရဲ႕ အထက္နံရံ ခပ္ျမင့္ျမင့္မွာ ေရွးမြန္ဘာ သာနဲ႔ ေရးထိုးထားတဲ့ ႏွစ္က်ိပ္ ရွစ္ဆူဘုရားမ်ားဆိုင္ရာ ကမၸည္း စာတန္းေတြ ရွိပါတယ္။
တည္ေဆာက္ပံု ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႔ကေတာ့ တျခားႏွစ္ထပ္ဂူဘုရားေတြမွာ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ေပမယ့္ မျမင္သာတဲ့ ပထမထပ္ နဲ႔ ဒုတိယထပ္၊ အထပ္ႏွစ္ခု အၾကား၊ က်ယ္၀န္းတဲ့ လိႈဏ္ပတ္လမ္းက်ယ္ တစ္ခုရွိေနတာပါ။
 |
| က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရား အတြင္းက ေျခတြဲလဲခ်ထိုင္ပုံ (ပါလိေလယ်ကာသန/ပလမၺပါဒါသန) ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ |
က်ဆင္းဂူဂူဘုရား ရဲ႕ျဖတ္ပိုင္းပံုေတြကိုၾကည့္ရင္ ႏွစ္ထပ္ဂူဘုရားေတြမွာ အမိုးခံုး၊ နံရံေတြနဲ႔ လိႈဏ္ပတ္လမ္းေတြကို ဘယ္လို ေဆာက္တည္တယ္ဆိုတာ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိႏိုင္ပါတယ္။ လိႈဏ္ပတ္လမ္း နံရံေတြမွာလည္း နံရံေဆးေရးပန္းခ်ီေတြ ရွိပါတယ္။
မၾကာေသးခင္ကာလတုန္းကမွ လုပ္ေလ့ လုပ္ထရွိတဲ့အတိုင္း ေရွးလက္ရာ မူလကြန္းေတာင္ လက္က်န္အေပၚမွာ ေခတ္သစ္ လက္ရာ အထြတ္ေစတီကို ထပ္ျဖည့္ထည့္ထားတာကလြဲရင္ က်ဆင္းဂူ ဂူဘုရားႀကီး က ေရွးေဟာင္းအတိုင္း ေတြ႕ရႏိုင္ေသး တဲ့ ဂူဘုရားႀကီးတစ္ဆူျဖစ္ပါတယ္။
အညႊန္း။
ပုဂံသုေတသနလမ္းညႊန္၊ ဦးဗိုေက၊ ပထမအႀကိမ္၊ ၁၉၈၁
Pagan, Art and Architecture of Old Burma: Paul Strachan 2nd Edn. 1996
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
