ေက်ာ္လင္းထြန္း – အရိွန္မရေသးေသာ တရားဥေဒစိုးမိုးေရး

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ရိွ တုိင္းေဒသႀကီး တရားရံုး (ဓာတ္ပံု – ခြန္းလတ္/Myanmar Now)

ေက်ာ္လင္းထြန္း – အရိွန္မရေသးေသာ တရားဥေဒစိုးမိုးေရး
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၁၊ ၂၀၁၅

ရန္ကုန္ (Myanmar Now) တြင္ ေဖာ္ျပသည့္ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။

ယေန႔ေခတ္ အသံ အနည္းငယ္ က်ယ္လာသည့္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ျဖစ္သည္။

အာဏာရွင္ေခတ္မွ ဒီမုိကေရစီသို႔ အသြင္ေျပာင္းေနခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဤအေၾကာင္းအရာႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ပိုမို ေျပာဆို၊ ေရးသားလာၾကေသာ္လည္း တရားဥပေဒစုိးမုိးေရး ဆုိင္ရာ ျဖစ္ထြန္းတုိးတက္မႈက ေႏွးေကြးေနေသးသည္။ သိသာေသာ ျဖစ္ထြန္းမႈမွာ ယခင္ထက္ပုိၿပီး   ေျပာဆို၊ ေရးသားႏုိင္ျခင္းဟု ဆုိရမည္ ျဖစ္သည္။

လူထုကုိ အကာအကြယ္ေပးမည့္ တရားဥပေဒသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္တို႔၏ လက္ကိုင္တုတ္ျဖစ္သည္ဟု ျပည္သူ အမ်ားစု ျမင္ေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာျပည္ မ်က္ေမွာက္ေရးရာတို႔ႏွင့္ မ်က္ျခည္မျပတ္သည့္ ကဗ်ာဆရာ မိုးလိႈင္ညက သုံးသပ္သည္။

“ဒီလိုအျမင္ေတြကို ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ဆိုရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာဟာ တရားစီရင္ေရး အာဏာကို မလႊမ္းမိုးဖို႔လိုတယ္၊ ဥပေဒ ပညာရွင္ေတြ၊ ေရွ႕ေနေတြ၊ တရားသူႀကီးေတြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရင္ေငြ႕လံႈတဲ့ဘဝက ခြဲထြက္လာဖို႔ လိုတယ္” ဟု ကိုမိုးလိႈင္ညက ေျပာသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္ ဥပေဒက ႏွစ္မ်ိဳးသာ ရွိသည္၊  လိုရင္ တစ္မ်ိဳး၊ မလိုရင္ တစ္မ်ိဳး ဟူေသာ ဥပေဒျဖစ္သည္ဟု အရႊန္းေဖာက္ စရာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း  ကိုမိုးလိႈင္ညက ေျပာသည္။

“တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ ရွိဖို႔က အစိုးရကိုယ္တိုင္ဟာ တရားဥပေဒကို လိုက္နာဖို႔ လုိတယ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူက တရားဥပေဒေအာက္ မဝင္ရင္ ဘယ္သူမွလည္း ဝင္လာမွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု သူက ဆိုသည္။

ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အတြင္း ေရာက္ရိွၿပီး  တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး ေကာ္မတီ၏ဥကၠ႒အျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္။ ထိုသို႔ ခန္႔အပ္ခံရ ေသာ္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ တည္ဆဲ မတရားဖိႏွိပ္သည့္ ဥပေဒမ်ား ဖ်က္သိမ္းေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မေတာင္းဆိုခဲ့ေၾကာင္း ေရွ႕ေန ဦးေအာင္ထူးက သူ၏ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ ေဝဖန္ ေရးသားထားသည္။

“လူထု၏ အခြင့္အေရးကို အကာအကြယ္မေပးဘဲ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို တိုးျမႇင့္၊ စစ္အာဏာရွင္မ်ားနွင့္ စီးပြားဘက္ ခ႐ိုနီႀကီးမ်ား ဆက္လက္ႀကီးပြားတိုးတက္ေစမည့္ ဥပေဒမ်ားအား လႊတ္ေတာ္မွ ေဟာတစ္ခု၊ ေဟာတစ္ခု ျပ႒ာန္းေနသည္ကို ထိုင္၍ အတည္ျပဳေပးလ်က္ရွိေနသည္” ဟု သူက   ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေဝဖန္သည္။

လႊတ္ေတာ္တြင္းေရာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကိုသာ ပုိ၍ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္လ်က္ ရိွသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္ အာဏာပိုင္အဖဲြ႔အစည္းမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္တြင္းေရာက္ လူထုကုိယ္စားလွယ္မ်ား၏   တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဆုိင္ရာ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ရိွေသာ္လည္း သိသာထင္ရွားသည့္ ေျပာင္းလဲမႈကုိ မေတြ႔ရေသးေပ။

မၾကာေသးခင္ႏွစ္မ်ားအတြင္း ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူတခ်ဳိ႕ကို  တရားမစီရင္ႏုိင္ေသးျခင္း၊ အထိန္းသိမ္းခံရသည့္ ရာဇဝတ္သား မ်ားကုိ ျပန္လည္ျပဳျပင္ႏုိင္ျခင္းမရိွဘဲ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အႀကိမ္ႀကိမ္ေပးျခင္းတုိ႔ကလည္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို မည္မွ်အထိ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေနသလဲ ဆုိသည္ကုိ  ေမးခြန္းထုတ္သင့္သည္။  မ်ဳိးေစာင့္ဥပေဒ ၄ မ်ဳိး ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ ျပည္သူမ်ားထဲမွ အစိတ္အပုိင္း တခ်ဳိ႕က အားတက္သေရာ ႀကိဳးပမ္းခ့ဲၾကေသာ္လည္း တစ္ႏုိင္ငံလံုး တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အတြက္ အမ်ားျပည္သူ၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနသည္။

ယခုေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတကာတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ ဥေရာပေကာင္စီ၏ ဗင္းနစ္ေကာ္မရွင္က ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ Report on Rule of Law အစီရင္ခံစာကို အေလးထားလာေၾကာင္း ဥပေဒ ပညာရွင္မ်ားထံမွ သိရသည္။

ထိုအစီရင္ခံစာတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈအတြက္ အဓိက လိုအပ္သည့္ အခ်က္ ၆ ခ်က္ကို ထည့္သြင္း ေရးသားထားသည္။

၎တို႔မွာ
၁။  တရားဥပေဒႏွင့္ညီၫြတ္ျခင္း၊
၂။ တရားဥပေဒဆိုင္ရာ တိက်ေသခ်ာမႈရွိျခင္း၊
၃။ အဂတိတရားကင္းျခင္း၊
၄။ လြတ္လပ္၍ ခြဲျခားမႈကင္းေသာ တရား႐ံုးမ်ား၏ တရားစီရင္မႈကို ရပိုင္ခြင့္ရွိျခင္း၊
၅။ လူ႔အခြင့္အေရးအား ေလးစားလုိက္နာျခင္း၊
၆။ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈကင္းၿပီး ဥပေဒအရ တန္းတူညီမႈရွိျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်က္မ်ားအနက္ ၅ ခ်က္ေျမာက္ ျဖစ္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးအား ေလးစားလိုက္နာျခင္း ရွိေစရန္ ဥပေဒမ်ား ေရးဆြဲစဥ္ အခါကတည္းက လႊတ္ေတာ္တြင္း စိစစ္မႈမ်ားျပဳလုပ္လာၾကသည္ဟု ရန္ကုန္ႏိုင္ငံေရးသိပၸံေက်ာင္း တည္ေထာင္သူတစ္ဦး ျဖစ္သည့္   ဦးျမတ္ကိုကိုက ဆိုသည္။

“အဂၤလန္မွာဆို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မတီဆိုတာ သပ္သပ္ရိွတယ္၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မွာစိုးလို႔ ဥပေဒၾကမ္းတိုင္းကို a, an, the က အစ စစ္ရတယ္” ဟု ဦးျမတ္ကိုကိုက ေျပာသည္။

ျမန္မာျပည္မွ လက္ရွိလႊတ္ေတာ္တို႔ အေနျဖင့္ ထိုကဲ့သို႔ အျမင္မ်ိဳး ရွိေနမည္ဆိုုလွ်င္ မၾကာေသးမီက ထြက္ေပၚလာခဲ့ေသာ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒႏွစ္ရပ္အား လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳရန္ အေၾကာင္းမရွိဟု သူက ထပ္ေလာင္း ေျပာၾကားသည္။

ဒီမုိကေရစီေဖာ္ေဆာင္မႈ သက္တမ္း ၄ ႏွစ္ ေက်ာ္လာေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား အရိွန္မရေသးဟု ဆုိရမည္ ျဖစ္သည္။