စမ္းစမ္းတင္ – နံမည္ေျပာင္းေပမဲ့

ေယာက္လမ္းမွတ္တိုင္ကို ခုဘယ္လိုမ်ားေခၚသလဲ အေတြးေရာက္ရင္း နံမည္ေတြ ေျပာင္းပစ္လိုက္တဲ့ ေခတ္ေတြဆီ ျပန္ ေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။

ပထမဆံုးအေျပာင္းခံရတာက  ၁၉၆၄-၆၅ ပညာသင္ႏွစ္မွာ။

၁၉၆၂ ခု မတ္လမွာ ေလးတန္းစာေမးပြဲေျဖတုန္း ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ စစ္အာဏာသိမ္းပါတယ္။ အဲဒိႏွစ္မွာပဲ ငါးတန္းတက္ ရခ်ိန္မွာ ေက်ာင္းသင္႐ိုးေတြ ေျပာင္းသြားပါတယ္။ အရင္က ျမန္မာစာကလြဲ အားလံုး အဂၤလိပ္လိုသင္ရရာက အဂၤလိပ္ ဘာသာကလြဲ အားလံုး ျမန္မာလို သင္ရတာပါပဲ။  ရလဒ္ကေတာ့ အဂၤလိပ္စာညံ့သြားရံု။

၆၄-၆၅ စာသင္ႏွစ္တရက္မွာ အတန္းပိုင္ဆရာမက ၫႊန္ၾကားခ်က္တရပ္ လက္ဆင့္ကမ္းလာပါတယ္။  ေက်ာင္းမွာေပးထားတဲ့ အဂၤလိပ္နံမည္ေတြကို ဗမာနံမည္ေျပာင္းရမယ္။ ဘယ္သူ႔ ျမန္မာနံမည္ဘာဆိုတာ မိဘဆီက နံမည္ေျပာင္းေပးတဲ့စာ ဘယ္ ေန႔ ေနာက္ဆံုးယူလာပါတဲ့။  ဒီလိုနဲ႔နံမည္ေျပာင္းၾကတယ္။

ေဒၚလီသန္းက သန္းသန္းေဌးေျပာင္းသြားေပမဲ့ အားလံုးက ေဒၚလီပဲေခၚ။ ခုေန အတန္းေဖာ္တေယာက္ကို နင္ ငါတို႕အတန္း က သန္းသန္းေဌးကိုသိလားေမးရင္ နဂိုကတည္းက ျမန္မာနံမည္ပဲထားတဲ့ တျခားအတန္းက သန္းသန္းေဌးကိုပဲ အမွတ္ရၿပီး ဟို ဇင္ေယာ္က်ဴရွင္နဲ႔ ေဘာ္ဒါဖြင့္ျပီးေအာင္ျမင္ေနတဲ့ သန္းသန္းေဌးလား ျပန္ေမးမယ္။ ဟဲ့ ငါက ေဒၚလီသန္းကိုေျပာတာ လို႔ဆိုရင္၊ ဟုတ္လား ေဒၚလီသန္းနံမည္ကလည္း သန္းသန္းေဌးပဲလား ငါကေဒၚလီသန္းပဲသိတယ္လို႔ ေျပာမွာ။

ခုလည္း မ်က္ႏွာစာအုပ္မွာ တရားဝင္ျဖစ္သြားတဲ့ ျမန္မာနံမည္ပဲတင္ရင္ ငယ္သူခ်င္းေတြက မသိၾက။

ဒါကပထမတႀကိမ္ တဦခ်င္းနံမည္ေျပာင္းခံရတဲ့ကိစၥ။

၁၉၆၅ ခုႏွစ္ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္တုန္း ေရဒီယိုကေန ေၾကညာသြားတယ္။ ေက်ာင္းေတြ ျပည္သူပိုင္သိမ္းတဲ့အေၾကာင္း။  ေက်ာင္းၾကီး ျပန္ဖြင့္ေတာ့ ေက်ာင္းနံမည္က စိန္႔ဖီလိုမီးနားစ္ကြန္ဗင့္ အမ်ိဳးသမီး အထက္တန္းေက်ာင္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊  အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္း အမွတ္ ၂၊ စမ္းေခ်ာင္းတဲ့။  နံမည္ေျပာင္းတယ္ေပါ့။

ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုႀကီးမွာ စစ္တပ္က အရပ္ဝတ္လဲ စစ္တပ္ဆီက အာဏာထပ္သိမ္းၿပီးမွ တႏိုင္လံုး နံမည္ေျပာင္းခံရ ျပန္ေရာ..။

အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးနဲ႔လက္ထပ္ထားတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းစာေတြကေန အမ်ိဳးမ်ိဳး ပုတ္ခတ္ေစာ္ကား ေလွာင္ေျပာင္ အပုပ္ခ် မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေတြထက္သန္ျပၿပီး တိုင္းျပည္နံမည္ကို လြတ္လပ္ေရးရတုန္းက မေျပာင္းခဲ့ဘဲ အဲဒိေတာ့မွ ‘ဘားမား’ ကို ‘ျမန္မာ’ လုပ္၊ တျပည္လံုးက အဂၤလိပ္နံမည္နဲ႔ ေခၚေနတဲ့ လမ္းနံမည္ေတြကိုပါ ျမန္မာနံမည္ေျပာင္း။

အဂၤလိပ္လိုေျပာရင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက China လူမ်ိဳးက Chinese၊ India ကႏိုင္ငံ၊ လူမ်ိဳးက Indian၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျမန္မာလူမ်ိဳး ကို Myanese ေခၚမရ Myanian ေခၚမရ၊ တိုင္းျပည္ေရာ လူမ်ိဳးေရာတမ်ိဳးပဲေခၚ Myanmar။

လမ္းနံမည္ေတြေျပာင္းေတာ့ ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္က ဆင္းဒဝတ္လမ္းကို နဂိုက နတ္ရွင္ေနာင္လမ္းလို႕ေပးခဲ့တာ၊ ရွဳမဝတိုက္ရွိလို႔ ဒီနံ မည္ေပးတာလို႔ အတြင္းစကားေျပာျပသူကို ျပန္ေျပာလိုက္ပါတယ္။ စေကာ့ေစ်း (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစ်း) သြားတဲ့ ရထားဂံုးေက်ာ္တံ တားကစၿပီး စစ္ရံုးမွာဆံုးတဲ့ ဆင္းဒဝတ္လမ္းကို စာဆိုနတ္ရွင္ေနာင္ နံမည္ေပးတာေတာ့ဟုတ္ပါရဲ႕၊ နတ္ရွင္ေနာင္က ေပၚတူဂီလူမ်ိဳး ဒီဘ႐ိုဒိုနဲ႕ေပါင္းတဲ့ သစၥာေဖာက္။ သစၥာေဖာက္တို႔ လမ္းဆံုးက ဘာဘာညာညာဆိုၿပီး ေျပာမိတာ၊ ဒါနဲ႔ဆိုင္ ဆိုင္-မဆိုင္ေတာ့ မသိဘူး၊ ဆင္းဒ၀တ္လမ္းက နတ္သွ်င္ေနာင္လမ္းျဖစ္ျပီးမွ ဗိုလ္ရာၫႊန္႔လမ္းျဖစ္သြားတာ။

ေယာက္လမ္းကလည္း တဇာတ္လမ္း။  ေယာက္နဲ႔ ေယာနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ဆိုေတာ့ ဆိုင္းဘုတ္လာေျပာင္းေတာ့ ပထမဆံုးက ေယာအတြင္းဝန္ ဦးဘိုးလႈိင္လမ္းတဲ့။ ေနာက္ျပန္ၾကားတာက အစည္းအေဝးမွာ ေဆြးေႏြးၾကသတဲ့ ေယာအတြင္းဝန္ မဟုတ္ဘူး ေယာမင္းႀကီးဦးဘိုးလႈိင္ဆိုၿပီး။

သူမွန္ငါမွန္ သူမွားငါမွန္ ျငင္းရင္း ႐ႈပ္တယ္ ဦးဘိုးလႈိင္လမ္းေျပာင္းလို႔ အမိန္႔ခ်လိုက္ေတာ့ ဦးဘိုးလႈိင္လမ္းဆိုၿပီး လမ္းနံမည္ဆိုင္းဘုတ္ေရာက္လာျပန္ေရာ။

ဒီေတာ့ အိမ္ကိုေရာက္လာတဲ့ စာတေစာင္က စာအိတ္မွာ လွိဳင္ၿမိဳ႕နယ္စာတိုက္တံဆိပ္တံုး သကၤန္းကြၽန္းၿမိဳ႕နယ္ တံဆိပ္တံုး စတဲ့ တံဆိပ္တံုး သံုးေလးခုဂိုက္ထားျပီးမွ အိမ္ကိုေရာက္လာတာ။

ခါတိုင္း ေယာက္လမ္းပဲေရးၿပီး ၿမိဳ႕နယ္မေရးတဲ့အတိုင္း ေယာက္လမ္းနံမည္မွာ ဦးဘိုးလႈိင္လမ္းပဲေရးေတာ့ ေဒၚခင္ေဆြဦး ေနခဲ့ဖူးတဲ့ ဦးဘိုးလႈိင္လမ္းေရာ တျခားၿမိဳ႕နယ္ေတြက နံမည္တူလမ္းေတြနဲ႕ေရာသြားတာ။

ေယာမင္းၾကီး ရာဇ၀င္က အဲဒိေခတ္က်မွ အမ်ိဳးမ်ိဳး။

ေယာက္လမ္းက ေယာအတြင္းဝန္ဦးဘိုးလႈိင္လမ္း
ေနာက္ ဦးဘိုးလွိဳင္လမ္း
ေနာက္ဆံုးမွ ေယာမင္းႀကီးလမ္း

ေနာက္ရွိေသးတယ္။  မဂၤလာေတာင္ညြန္႔က ဦးအုန္းခိုင္လမ္းလည္း နံမည္ေျပာင္းခံရတယ္။  ဦးအုန္းခိုင္ဆိုတာ အဂၤလိပ္ေခတ္ က ဘိလစ္စာေရးၾကီးျဖစ္လို႕ဆိုလားဘာလား။

ဒါတင္လား၊ လသာျမိဳ႕နယ္က ေမာင္ခိုင္လမ္းဆိုရင္လည္း ဟိုေခတ္က စစ္ကဲၾကီး နံမည္ဆိုျပီး ဗိုလ္ရြဲလမ္းရယ္လို႔ ေျပာင္း လိုက္တာ။

ဘယ္လိုေျပာင္းေျပာင္း ဘယ္လိုပဲ ေျပာင္းတယ္ေျပာေျပာ မေျပာင္းနိုင္တာေတြ ရွိတယ္ေလ။

ဘတ္စ္ကားမွတ္တိုင္ကို ဘုရားလမ္းက မရွိေတာ့တဲ့ နာရီစင္မွတ္တိုင္ကို ေျပာေနတဲ့အတိုင္း ေယာက္လမ္းမွတ္တိုင္လို႔ပဲ ေျပာ ေနသလား၊  ဒါေတာ့သိခ်င္သား။

စမ္းစမ္းတင္ @ SanSan Cynthia Tin
ၾသဂုတ္ ၂၅၊ ၂၀၁၅

“ေယာက္လမ္းမွတ္တိုင္လုိ႔ ကားဆရာေတြကသံုးေနတုန္းပဲ အန္တီ။ မွတ္တိုင္ေအာ္ရင္လည္း ၁၅ လမ္း၊ လသာ၊ ေမာင္ခိုင္ လို႔ပဲသံုးေနတုန္းပါ အန္တီ။”