ျပန္လည္ဆန္းသစ္ျခင္း

ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး) – လြမ္းေတာ္မူလို႔ စာကိုစီတယ္

လြမ္းေတာ္မူလို႔ စာကိုစီတယ္

ရန္ဝင္း (ေတာင္တံခါး)ဇြန္ ၁၃၊ ၂၀၁၀

(မိုးမချပန္လည္ဆန္းသစ္ျခင္း)

 

“လြမ္းေတာ္မူလို႔ စာကိုစီတယ္၊ တိမ္နီ တိမ္ဝါ တိမ္ျပာေတြ သန္းျပန္ေတာ့၊

ဘယ္ဆီသို႔ ဘယ္ညာသို႔ လြမ္းပါရမယ္၊ ၫႊန္းကာဆကြယ္၊ ၾကာပင္အိုင္ႀကီးရယ္။”

နန္းေတာ္ေရွ႕ဆရာတင္

 

လြမ္းရပါေသာ္ေကာေလ။ တရံေရာအခါတုန္းက ၾကာမ်ဳိးစံုတို႔နဲ႔ေဝဆာလို႔ ေရညိဳရစ္ခါသန္းခဲ့တဲ့၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ အေရွ႕အရပ္ဆီက ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီး နဲ႔ ေအာင္ပင္လယ္နယ္ေျမႀကီးကို မွန္းဆလို႔လြမ္းရပါတယ္။ မႏၱေလးၿမိဳ႕အထြက္၊ ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕သြားတဲ့ လမ္းအေကြ႔ ေအာင္ပင္လယ္ကန္ေပါင္႐ိုးကေနၿပီး အရပ္ေလးမ်က္ႏွာကို ေမွ်ာ္ၾကည့္လိုက္ရင္ျဖင့္၊ အေရွ႕ဖက္ဆီမွာ ကၽြဲနဖါးေတာင္ႀကီးနဲ႔ အေဝးက ရွမ္း႐ုိးမ ေတာင္တန္းႀကီး မႈိင္းမႈိင္းညိဳ႕ညိဳ႕၊ ေျမာက္ဖက္ဆီမွာ ရန္ကင္းေတာင္၊ ငါးရံ႕မင္းေတာင္၊ မႏၱေလးေတာင္ေတြက ျပာျပာမႈိင္းမႈိင္း၊ အေနာက္ဖက္ဆီမွာေတာ့ စစ္ကိုင္းေတာင္႐ိုးတန္းကို ျမဴခိုးေဝေဝထဲမွာ မႈန္မႈန္ဝါးဝါးနဲ႔ ဆြတ္ပ်ံ႕ဖြယ္ရာ ျမင္ရေပလိမ့္မယ္။ တခ်ိန္တုန္းကေတာ့ ေတာင္ဖက္တခိုမွာ မိုးတြင္းအခ်ိန္ဆိုရင္ တိမ္ေရာင္စံု ေတာက္ေနတဲ့ ေကာင္းကင္ေအာက္က ျမစိမ္းေရာင္လဲ့လဲ့ လယ္ကြင္းျပင္ေတြ၊ စပါးမွည့္ခ်ိန္ဆုိရင္ ေရႊအိုေရာင္ လယ္ကြင္းႀကီးေတြ တေမွ်ာ္တေခၚႀကီး ဝင္းအိေနခဲ့ေပလိမ့္မယ္။

 

ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီး ကို ဆည္တဲ့သူက၊ သက္ေတာ္ရွည္ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီး (ပထမ စည္သူ၊ နန္းစံႏွစ္၊ ခရစ္ ၁၁၁၃-၁၁၆ဝ) ရဲ႕ သားေတာ္ႀကီး မင္းရွင္ေစာ ျဖစ္ပါတယ္။ တနဂၤေႏြသား မင္းရွင္ေစာ က မာနလည္းႀကီး၊ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္၊ ႀကံရည္ဖန္ရည္ရွိၿပီး အင္မတန္မွထက္ျမက္တဲ့သူပါ။ ဖခင္ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီးအပၚမွာ သစၥာရွိၿပီး ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္သူလည္းျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္မွာေတာ့ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီး နဲ႔ မင္းရွင္ေစာတို႔ အၾကားမွာ မေက်မလည္ျဖစ္ၾကၿပီး၊ မင္းႀကီး အမ်က္ေတာ္ရွလို႔ မင္းရွင္ေစာ နယ္ႏွင္ခံရေလတယ္။

 

“သတိုးတင့္ေမာ၊ မင္းရွင္ေစာကို၊ မ်က္ေဒါသထား၊ ေဝးေစျခား၍၊ ညာဖ်ားေျမာက္ေခ်ာင္၊ ကၽြဲနက္ေတာင္ႏွင့္၊ ကန္ေအာင္ပင္လယ္၊ ျမစ္ငယ္ေခ်ာင္းမ၊ ေရႊေလာင္းစသား၊ ထာဝရမႈ၊ ဖန္ဆင္းျပဳ၏။”

ဣသွ်ံဂူေမာ္ကြန္း

 

နယ္ႏွင္ခံရေတာ့ မင္းရွင္ေစာက ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါေတြနဲ႔အတူတူ ၿမိဳ႕သာ၊ ၿမိဳ႕သစ္၊ တပ်က္သာ (ျမစ္ငယ္) ဒီေနာက္ ထြန္တံုး၊ ပူတက္ အရပ္ေတြကို ေျပာင္းေရႊ႕သြားခဲ့တယ္။ ပိုတက္/ဗိုလ္တက္ လို႔ ေခၚတဲ့ ပူတက္ အရပ္မွာ ၿမိဳ႕႐ိုးေဟာင္းေတြ နဲ႔ ပုဂံေခတ္လက္ရာ ဘုရားေတြ ေတြ႔ႏိုင္ပါေသးတယ္။ ေအာင္ပင္လယ္ကန္ဆည္ရြာ ကုန္း ၉ ကုန္း၊ ေက်ာက္သံပတ္ရြာတဝိုက္၊ အုန္းေက်ာ နဲ႔ နားေတာင္းက် အရပ္ေတြမွာလည္း မင္းရွင္ေစာ က လွည့္လည္ ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ တခ်ဳိ႕အရပ္ေတြကေတာ့ ဒီေန႔မွာ ရြာဆိုးကုန္းေတြ အျဖစ္က်န္ေနရစ္ခဲ့တယ္။

 

မင္းရွင္ေစာက ေတာႀကီး မ်က္မည္းေတြကို ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းၿပီး လယ္သစ္ေတြ တီတယ္။ ေခ်ာင္းေျမာင္း အင္းအိုင္နဲ႔ သဘာဝေျမၾသဇာ ဓါတ္ခံကလည္း ေကာင္းမြန္ေတာ့၊ အဲဒီေဒသႀကီးတခုလံုး မင္းရွင္ေစာရဲ႕ အစီအမံေအာက္မွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ခဲ့တယ္။ ပညာရွိပုဂၢိဳလ္ေတြကို ေျမႇာက္စားတယ္။ ရဟန္းသံဃာအေပါင္းနဲ႔ သာသနာကလည္း ထြန္းေတာက္လို႔၊ အင္မတန္မွပဲ သာယာစည္ပင္ဝေျပာခဲ့ေလတယ္။

 

သကၠရာဇ္ ၁၁၅၂ ခုႏွစ္မွာ တမုတ္ဆိုး၊ တပ်က္သာ၊ ေဇာင္းကေလာ၊ နဲ႔ ကန္တိလိ ေခၚ ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီး ေတြကို မင္းရွင္ေစာက ဆည္ဖို႔ခဲ့တယ္။

 

“မင္းရွင္ေစာ ေမ်ာသည့္ေဖါင္ဝယ္၊ ေလးကန္စလံုးကို သိမ္းက်ဳံး ဆည္ေတာ္မူတယ္၊”

ေအာင္ပင္လယ္၊ နန္းေတာ္ေရွ႕ ဆရာတင္

 

“စိမ္းလဲ့ေမာင္း နႏၵာၾကည္ရွင္း၊ ကန္မင္း ေအာင္ပင္လယ္မွာ၊ ၾကာမ်ဳိးငါးသြယ္ လိႈင္ႂကြယ္ေမႊး ပ်ံ႕ေလွာင္းပါလို႔ေလး။”

မႏၱေလးဘြဲ႔ တ်ာခ်င္း

 

ထီးေမြနန္းေမြ ဆက္ခံထိုက္သူျဖစ္ေပမယ့္လည္း ပုဂံထီးနန္းနဲ႔ လြဲခဲ့ရတဲ့အျပင္၊ အေလာင္းစည္သူမင္းႀကီး နတ္ရြာစံၿပီးခ်ိန္မွာ ညီေတာ္ ကုလားက်မင္း ေခၚ အိမ္ေတာ္ရွင္ နရသူ (နန္းစံႏွစ္၊ ၁၁၆ဝ-၁၁၆၅) က မလိမ့္တပတ္နဲ႔ အေကာက္ႀကံၿပီး ပုဂံေနျပည္ကို ေခၚယူလုပ္ႀကံလို႔ အရြယ္ေကာင္းျဖစ္တဲ့ အသက္ ၄၇ႏွစ္ မွာ မင္းရွင္ေစာ ကြယ္လြန္ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ေအာင္ပင္လယ္နယ္ထဲမွာ အေရွ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ (ၿမိဳ႕ေတာ) ကို မင္းရွင္ေစာ တည္ေနဆဲပါ။ မႏၱေလး၊ ျပင္ဦးလြင္ လမ္းမႀကီးျဖတ္သန္းသြားတဲ့ အခု ေက်ာက္မီး လို႔ ေခၚတဲ့ နယ္ထဲမွာ ၿမိဳ႕ေတာၿမိဳ႕ေဟာင္းေနရာ က်န္ရစ္ပါတယ္။

 

၁၇ ႏွစ္ရာစု အင္းဝေခတ္မွာေတာ့ သမိုင္းမွာနာမည္မေျပာင္ခဲ့တဲ့ အရည္အခ်င္းနည္းပါးသူ အင္းဝဘုရင္ ဆင္ျဖဴရွင္ တရဖ်ား က ေအာင္ပင္လယ္ေတာထဲမွာ ေတာလည္ရင္း စိတၱဇေရာဂါ စၿပီးစြဲကပ္လာခဲ့တယ္လို႔ ဖတ္ရဖူးပါတယ္။

 

ရတနာပံုေခတ္မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီး နယ္ခ်ဲ႕က်ဴးေက်ာ္အုပ္စိုးသူေတြရဲ႕ လက္ထဲကို က်ေရာက္ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ေအာင္ပင္လယ္နယ္ႀကီးက ေတာ္လွန္တဲ့ နယ္ေျမအျဖစ္နဲ႔ သမိုင္းတေခတ္ထြန္းေတာက္ခဲ့ျပန္တယ္။

 

အထင္ကရျဖစ္ခဲ့တဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရးမွာ၊ ေရႊဘိုနယ္ နဲ႔ ေရႊဘိုေျမာက္ဖက္နယ္ေတြက ဝန္းသိုေစာ္ဘြားႀကီး ဦးေအာင္ျမတ္၊ မင္းသား ထိပ္တင္မွတ္၊ မင္းသား ထိပ္တင္သန္႔၊ မင္းသား ေစာရန္ႏိုင္၊ မင္းသား ေစာရန္ပိုင္ တို႔နဲ႔ တခ်ိန္ထည္း၊ ေအာင္ပင္လယ္နယ္ေျမကိုအေျခခံလို႔ ျမင္စိုင္းမင္းသား က နယ္ခ်ဲ႕ကို ေတာ္လွန္ခဲ့တယ္။ ျမင္စိုင္းမင္းသား က မင္းတုန္းမင္းႀကီးနဲ႔ လက္ပံစဥ္မိဖုရားတို႔ရဲ႕သားေတာ္ပါ။ သီေပါမင္းနန္းတက္ခါစအခ်ိန္မွာ မင္းညီမင္းသားေတြကို အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သုတ္သင္တဲ့အထဲက လြတ္ေျမာက္သြားတဲ့ ျမင္စိုင္း၊ က်ပင္း၊ ေကာလင္း၊ ပ်ဥ္းမနား၊ ေလခ၊ မင္းသားငါးဦးထဲက ျမင္စိုင္းမင္းသားျဖစ္ပါတယ္။

 

ေအာင္ပင္လယ္နယ္ႀကီးကိုေျခကုပ္ယူၿပီး၊ ျမင္စိုင္းမင္းသား နဲ႔ အေပါင္းအပါေတြက နယ္ခ်ဲ႕အုပ္စိုးသူကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတယ္။ ျမင္စိုင္းမင္းသားရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲမႈ နဲ႔ စည္း႐ံုးေရး ေကာင္းမြန္တာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြ အပါအဝင္ အနယ္နယ္ရပ္ရပ္က ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ လာေရာက္ေပါင္းစည္းၾကလို႔ အင္အားႀကီးမားၿပီး တိုက္ေရးခိုက္ေရးမွာလည္း နည္းစံနစ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ပရိယာယ္ႂကြယ္ဝတဲ့ အဓိကရ အင္အားစုႀကီး ျဖစ္ခဲ့တယ္။

 

ျမင္စိုင္းမင္းသားရဲ႕တပ္ေတြက နယ္ခ်ဲ႕အုပ္စိုးသူေတြ တပ္စြဲထားတဲ့ စခန္းေတြနဲ႔ ၿမိဳ႕ေတြ ရြာေတြထဲအထိ ဝင္တိုက္ၾကတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕အုပ္စိုးသူကလည္း ျမင္စိုင္းမင္းသားကို သူတို႔ရဲ႕ေျခမႈန္းဖို႔ ရန္သူစာရင္းမွာ ထိပ္ဆံုးအဆင့္ တင္ထားၿပီး သည္းသည္းမည္းမည္း လိုက္လံတိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။

 

၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါနဲ႔ ျမင္စိုင္းမင္းသား ကြယ္လြန္ၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့မွ ေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုႀကီးလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ၿပိဳကြဲခဲ့ရေလတယ္။

 

ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီးကလည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့တယ္။ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္ နဲ႔ မင္းတုန္းမင္းႀကီးလက္ထက္ ၁၈၅၆ ခုႏွစ္ေတြမွာလည္း ထပ္မံဆည္ဖို႔ ျပဳျပင္ခဲ့ေသးတယ္။ ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီးကိုမွီၿပီး တႏွစ္မွာ သံုးသီးစားရတဲ့ ကန္ေရေသာက္ လယ္ေတြ ပယ္ေပါင္း ၃ ေသာင္းေက်ာ္ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ ၾကာပန္းေရာင္စံုေတြနဲ႔ တင့္တင့္တယ္တယ္ရွိခဲ့ေလတယ္။

 

“ၾကာစိမ္း ၾကာျပာ ပြင့္နီမ်ား၊ လႈပ္ရွားကာရယ္ မ်ားစြာကြယ္။ ေလယူရာ ႀကိဳင္လိႈင္ေမႊးလို႔ ေအးၾကည္တယ္။”

ေအာင္ပင္လယ္၊ နန္းေတာ္ေရွ႕ ဆရာတင္

 

အျပဳအျပင္နဲ႔ မႊမ္းမံတာလည္းမရွိ၊ ေရအဝင္၊ ေရအေနေတြကလည္း နည္းလာတာေၾကာင့္ ကိုလိုနီေခတ္ဦးက စၿပီး ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီး တျဖည္းျဖည္း ေကာသြားလိုက္တာ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီေလ။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီး ကိုယ္တိုင္လည္း တခ်ိန္က ကန္ေရေသာက္ခဲ့တဲ့ လယ္ကြင္းေတြနဲ႔ ဘဝတူ လယ္ကြင္းက်ယ္ႀကီးအျဖစ္ကို ေရာက္ခဲ့ေလတယ္။

 

မင္းရွင္ေစာ ေဖါင္ေမ်ာခဲ့တဲ့ ၾကာပန္းေရာင္စံုေတြ ေဝေဝဆာဆာနဲ႔ ေအာင္ပင္လယ္ကန္ႀကီးက အခုအခ်ိန္ု ဘယ္လိုမ်ားေနမွာပါလိမ့္လို႔ ေမးလာၾကရင္၊ နန္းေတာ္ေရွ႕ ဆရာတင္ ရဲ႕ သီခ်င္းကိုဆိုၫႊန္းလို႔၊ လြမ္းလြမ္းနဲ႔ပဲ အေျဖေပးရပါေတာ့မယ္။

 

“ေအာင္ပင္လယ္၊ တကယ္ ေတာ အစစ္ကဲ့သို႔၊ လယ္ေကာ ျဖစ္လို႔မို႔၊

ေကာင္းဘို႔ ရြယ္ေသာ ေခတ္ကို၊ အထူးသျဖင့္ ေမွ်ာ္မိတယ္”

ေအာင္ပင္လယ္၊ နန္းေတာ္ေရွ႕ ဆရာတင္

 

အထူးေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ ကိုးကားျခင္း

 

(၁) အႏွစ္ ၁ဝဝ ျပည့္ မႏၱေလး (ေရႊကိုင္းသား)၊ ဧၿပီလ ၂ဝဝ၇

(၂) ေတာင္သမန္ ေရႊအင္းက ေလညင္း ေဆာ္ေတာ့၊ ျမသန္းတင့္၊ မတ္လ၊ ၂ဝဝ၆

(၃) မႏၱေလး အႏွစ္ ၁၅ဝ ျပည့္ မဂၢဇင္း၊ ေမ ၁၄၊ ၂ဝဝ၉

(၄) တေန႔တစ္လံ ပုဂံဘယ္ေျပးမလဲ (ေဒါက္တာ သန္းထြန္း)၊ ၾသဂုတ္လ ၂ဝဝ၆

(၅) ၿမိဳ႕ေတာ္သမိုင္း မႏၱေလး (တင္ႏိုင္တိုး)၊ ေမလ ၂ဝဝ၉

(၆) ျပည္သူခ်စ္ေသာ အႏုပညာသည္မ်ား၊ လူထုေဒၚအမာ၊ ေမလ၊ ၁၉၆၄

 

(Photo – linnmyatyaungsin.blogspot.com )


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ

Similar Posts