သန္းဝင္းလိႈင္ – အာကာသ စူးစမ္းမႈသမိုင္း – အပိုင္း (၆)

ေသာၾကာၿဂိဳဟ္ကို ခုႏွစ္ႏွစ္ၾကာ ေလ့လာပ်ံသန္းခဲ့ေသာ ပိုင္အိုးနီးယား-၁၂ အာကာသယာဥ္သည္ ၁၁၈ ဒီဂရီလမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းလဲ၍ ေဟလီၾကယ္တံခြန္ ႐ွိရာသို႔ ေ႐ွး႐ူပ်ံသန္းခဲ့ၿပီး စူးစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ေဟလီၾကယ္တံခြန္သည္ ေနႏွင့္အနီးဆုံးေရာက္႐ွိခ်ိန္တြင္ ပိုင္အိုနီးယား-၁၂ အာကာသယာဥ္က ျမင္ကြင္းေကာင္းေကာင္းမွ စူးစမ္းေလ့လာမည္ ျဖစ္သည္။ေဟလီၾကယ္တံခြန္ ၁၉၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ေရာက္႐ွိစဥ္က အၿမီး၀ိုင္း ပုံသဏၭာန္သည္ တစ္ေန႔ႏွင့္တစ္ေန႔ မတူဘဲ ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး အလင္းေရာင္သည္လည္း ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ယခုအခါတြင္ ထိုအေျပာင္းအလဲမ်ားကို မ်က္ျခည္မျပတ္ စူးစမ္းေလ့လာ မွတ္သားလ်က္ရိွ သည္ဟု ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ ကမၻာတ၀န္း႐ွိ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅ဝ မွ နကၡတၱေဗဒပညာ႐ွင္ ၉ဝဝ ေက်ာ္ႏွင့္ အေပ်ာ္တမ္း ၀ါသနာ႐ွင္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာသည္လည္း ႏိုင္ငံတကာ အစီအစဥ္ျဖင့္ ပူးေပါင္း ေလ့လာခဲ့ၾကသည္။ အာကာသယာဥ္မ်ားမွ ရ႐ွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ေျမျပင္စခန္းမ်ားမွ ရ႐ွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ား ေပါင္းစပ္၍ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စူးစမ္းေလ့လာၾကမည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာ ေဟလီၾကယ္တံခြန္ ေလ့လာမႈသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အႀကီးက်ယ္ဆုံးေသာ သိပၸံဆုိင္ရာ စူးစမ္းေလ့လာမႈတစ္ခုျဖစ္သည္။ ၁၉၈ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္ၾကာထိုေလ့လာမႈအတြက္အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအမ်ိဳးသားေလေၾကာင္းႏွင့္ အာကာသအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔ (နာဆာ) က ေဒၚလာ ၁ဝ သန္း ထည့္ဝင္ခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စု သမၼတ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံက ေဒၚလာ ၈ဝဝဝ ထည့္ဝင္ခဲ့သည္။

သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားသည္ ေဟလီၾကယ္တံခြန္၏ ေရာင္စုံဓါတ္ပုံမ်ားကိုလည္း ၁၉၈၆ ခုႏွစ္၊ မတ္လဆန္းတြင္ ၾကည့္႐ူခြင့္ရခဲ့ၾကသည္။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုမွ လႊတ္တင္ထားေသာ ဗီဂါ-၁ အာကာသယာဥ္က ေဟလီၾကယ္တံခြန္၏ အနီးကပ္ဓါတ္ပုံမ်ားကို ႐ွင္းလင္းျပတ္သားစြာ ႐ိုက္ကူးေပးပို႔ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဗီဂါ-၁ သည္ ေဟလီၾကယ္တံခြန္အနီး ကီလိုမီတာ – ၉ဝဝဝ (မိုင္ေပါင္း ၅၆ဝဝ) အထိ ခ်ဥ္းကပ္၍ သုံးနာရီအတြင္း ဓါတ္ပုံေပါင္း ၅ဝဝ ေက်ာ္ ႐ိုက္ကူးေပးပို႔ခဲ့သည္။

ဂ်ီေအာ္တို အာကာသယာဥ္ကလည္းေဟလီၾကယ္တံခြန္၏ ဓါတ္ပုံမ်ား ႐ိုက္ကူးေပးပို႔ခဲ့ရာ ၾကယ္တံခြန္၏ အၿမီးပိုင္းသည္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္ထက္ ပိုမိုႀကီးမား၍ မည္းနက္လ်က္ ႐ွိေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ အတြင္းပိုင္း ဗဟိုခ်က္၏ အ႐ြယ္ပမာဏမွာ အလ်ား ၉ ဒသမ ၃ မိုင္ႏွင့္ အနံ ၂ ဒသမ ၅ မုိင္ခန္႔ ႐ွိသည္ဟု သိရသည္။ ေဟလီၾကယ္တံခြန္၏အတြင္းပိုင္းသည္ ေရခဲျဖင့္ဖြဲ႔စည္းထားၿပီး က်ယ္ျပန္႔ေႏြးေထြးသည့္ ဖုန္မႈန္႔မ်က္ႏွာျပင္ ႐ွိေၾကာင္း၊ ထို႔ျပင္ ဖုန္တိမ္တိုက္မ်ား ၀ိုင္းပတ္လ်က္႐ွိေၾကာင္းျဖင့္ သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားက ေျပာခဲ့သည္။ ေဟလီၾကယ္တံခြန္၏ အတြင္းပိုင္း ဓါတ္ပုံမ်ားသည္ ညစ္ညမ္းေနေသာ ႏွင္းေဘာလုံးႀကီး (Dirty Snowball) ဟူေသာ ယူဆခ်က္ကို ပိုမို ခိုင္မာေစသည္ဟု သိရသည္။ အတြင္း၀ိုင္း၏ ကန္႔လန္႔ျဖတ္ အက်ယ္သည္ ႏွစ္မိုင္ ခန္႔႐ွိၿပီး ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္၊ ေရ၊ ဆီလီကိတ္ႏွင့္ အုိင္ယြန္းဓါတ္မ်ား ပါ႐ွိသည္။ ထို႔ျပင္ ေဟလီၾကယ္တံခြန္သည္ ေနကို လွည့္ပတ္သြားလာေနစဥ္ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ခန္႔မွန္းတန္ခ်ိန္ ၅၀ ခန္႔ က်ဳံ႕၀င္လ်က္ ႐ွိသည္ဟု ဂ်ပန္သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေဟလီၾကယ္တံခြန္၏ ဦးေခါင္းပိုင္းမွ ေရမ်ား အေငြ႔ပ်ံထြက္ေနသည္ကို အနီေအာက္ေရာင္ျခည္သုံး ၃၆ လက္မ အေ၀းၾကည့္ မွန္ေျပာင္းျဖင့္ ေတြ႔႐ွိခဲ့ရသည္။ ေဟလီယ္ၾကယ္တံခြန္မွ တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ေရ ၁၂ တန္ႏႈန္း အေငြ႔ပ်ံေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ေဟလီၾကယ္တံခြန္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထူးျခားခ်က္မွာ ၾကယ္တံခြန္၏ အၿမီးပိုင္းတြင္ တြင္းတစ္ခု ေတြ႔႐ွိျခင္း ျဖစ္သည္။ စပိန္ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း႐ွိ ကလာအဲလ္တို (Calar Alto) ေလ့လာေရးစခန္းမွ နကၡတၱေဗဒပညာ႐ွင္ ကတ္ဘာကလီ (Kurt Birkl) ရိုက္ကူးေသာ ၾကယ္တံခြန္ဓါတ္ပုံ၌ အမည္းစက္တစ္ခု သို႔မဟုတ္ တြင္းတစ္ခုကို ေတြ႔႐ွိရသည္။ ထိုပုံကို ၁၉၈၆ ဇန္န၀ါရီလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ ၾကယ္တံခြန္ႏွင့္ ကမၻာ့မိုင္သန္းေပါင္း ၁၃၀ ကြာေ၀းစဥ္ ႐ိုက္ယူခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အၿမီးပိုင္းတြင္ ေလေပြကဲ့သို႔ေသာ အင္အားတစ္ခုေၾကာင့္ တြင္း သို႔မဟုတ္ ကြက္လပ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာဟန္ တူသည္ဟု သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ား ယူဆၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ေဟလီၾကယ္တံခြန္၏ အၿမီးပိုင္းမွာ ကီလိုမီတာ ငါးသန္း (မိုင္ေပါင္း ၉ ဒသမ ၅ သန္း) ေက်ာ္ ႐ွည္လ်ား၍ သက္႐ွိမ်ား တည္႐ွိႏိုင္ေၾကာင္း နကၡတၱေဗဒ ပညာ႐ွင္မ်ား ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။

ယခုအခါ ေဟလီၾကယ္တံခြန္သည္ ေနအဖြဲ႔အစည္း အျပင္ဘက္သို႔ ျပန္လည္ထြက္သြားၿပီျဖစ္ရာ ၇၆ ႏွစ္အၾကာ သကၠရာဇ္ ၂၀၆၁ ခုႏွစ္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္လည္ေရာက္႐ွိလာမည္ ျဖစ္သည္။

အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္္ စီမံကိန္း
လေပၚသို႔ လူသားမ်ား အေျခခ်ေစခဲ့ေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ အပိုလို (Apollo) စီမံကိန္းမ်ားကို ရပ္ဆုိင္းခဲ့ၿပီး အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္ (Space Shuttle) စီမံကိန္းကို ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ျပန္သည္။ အာကာသလြန္းပ်ံသည္ ယခင္ အာကာသလြန္းပ်ံမ်ားကဲ့သို႔ တစ္ႀကိမ္သုံး မဟုတ္ပဲ အဖန္တလဲလဲ အသုံးျပဳႏိုင္ေသာ အာကာသယာဥ္ျဖစ္သည္။

သို႔ျဖင့္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ လြန္းပ်ံယာဥ္ အမွတ္ (၁) ခရီးစဥ္ျဖစ္ေသာ ကိုလံဘီယာ (Columbia)  အာကာသ လြန္းပ်ံယာဥ္ကို ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေအာင္ျမင္စြာ လႊတ္တင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယာဥ္မွဴးမ်ား အျဖစ္ ဂၽြန္ယန္းႏွင့္ ေရာဘတ္ခရစ္ပင္တို ေမာင္းႏွင္ခဲ့ၾကသည္။ ကိုလံဘီယာ အာကာသယာဥ္ ပ်ံသန္းခ်ိန္ ၅၂ နာရီအတြင္း ကမၻာကို ၃၆ ႀကိမ္ ၀န္းပတ္ပ်ံသန္းခဲ့ၿပီး ဧၿပီလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာသို႔ ျပန္လည္ ဆင္းသက္ခဲ့သည္။

ယင္းေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ဆက္လက္၍ ကိုလံဘီယာ ဒုတိယခရီးစဥ္ကို ၁၉၈၁ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္လည္းေကာင္း၊ တတိယခရီးစဥ္ကို ၁၉၈၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ လည္းေကာင္း၊ စတုတၳေျမာက္ ကိုလံဘီယာခရီးစဥ္ကို ၁၉၈၂ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္လည္းေကာင္း အသီးသီး ပစ္လႊတ္ခဲ့ျပန္သည္။

ဆက္လက္၍ ပဥၥမေျမာက္ ကိုလံဘီယာ အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္ကို ၁၉၈၂ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ ပစ္လႊတ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ လြန္းပ်ံယာဥ္သည္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ လြန္းပ်ံယာဥ္ျဖစ္ၿပီး ပုဂၢလိကပိုင္ ဆက္သြယ္ေရး ၿဂိဳဟ္တုႏွစ္လုံးကို လႊတ္တင္ေပးခဲ့၏။

၁၉၈၁ ခုႏွစ္မွ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္အတြင္း ကိုလံဘီယာ လြန္းပ်ံယာဥ္ ငါးႀကိမ္ လႊတ္တင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၁၉၈၃ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယေျမာက္ လြန္းပ်ံယာဥ္ျဖစ္ေသာ “ခ်ယ္လင္ဂ်ာလြန္းပ်ံယာဥ္” ကို ပထမအႀကိမ္ လႊတ္တင္ခဲ့ၿပီး ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႔ ဒုတိိယအႀကိမ္လႊတ္တင္၍ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ တတိယအႀကိမ္ လႊတ္တင္ခဲ့သည္။ ခ်ယ္လင္ဂ်ာခရီးစဥ္မ်ား၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ဆက္သြယ္ေရး ၿဂိဳဟ္တု စုစုေပါင္း ၅ လုံးလႊတ္တင္ခဲ့ေသာ္လည္း ဆက္သြယ္ေရးၿဂိဳဟ္တုႏွစ္လုံး (၀က္စတာ-၆ ႏွင့္ ပါလာပါဘီ-၂) လႊတ္တင္စဥ္ ေပ်ာက္ဆုံးသြားျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ခ်ယ္လင္ဂ်ာ လြန္းပ်ံယာဥ္မွ ယာဥ္မွဴးႏွစ္ဦးျဖစ္ေသာ မက္ကင္ဒလက္စ္ႏွင့္ ေရာဘတ္စကီး၀ပ္တို႔သည္ အာကာသထဲတြင္ အထိန္းႀကိဳးမပါပဲလြတ္လပ္စြာ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုမွ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ားသည္ အာကာသထဲတြင္ ၅၈ ႀကိမ္ေျမာက္ လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း အားလုံးပင္ အထိန္းႀကိဳးမ်ားျဖင့္လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ၾကသည္။ဤကဲ့သို႔ယာဥ္မွဴးႏွစ္ဦး ေက်ာပိုးကိရိယာလြယ္၍ အာကာသထဲ အတြင္း ႀကိဳးမပါပဲ လမ္းေလွ်ာက္ႏိုင္မႈမွာ အာကာသ စူးစမ္းမႈသမိုင္း၌ ထူးျခားေသာ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုပင္ ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ တတိယေျမာက္လြန္းပ်ံယာဥ္ “ဒစၥကာဗာရီ” ကို ဆက္လက္လႊတ္တင္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ လြန္းပ်ံယာဥ္သည္ ဆက္သြယ္ေရး ၿဂိဳဟ္တုသုံးလုံးကို ေအာင္ျမင္စြာ ပစ္လႊတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ၁၃ ႀကိမ္ေျမာက္လြန္းပ်ံယာဥ္ ခရီးစဥ္ျဖစ္ေသာ ခ်ယ္လင္ဂ်ာ လြန္းပ်ံယာဥ္ကို လႊတ္တင္ခဲ့ျပန္သည္။ အဆိုပါ ခရီးစဥ္၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ကေနဒါႏိုင္ငံမွ အာကာသယာဥ္မွဴး မာ့စ္ဂါႏူးလိုက္ပါျခင္းႏွင့္ အမ်ိဳးသမီး အာကာသယာဥ္မွဴးကက္သရင္း ဆူလီဗန္သည္ ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ အာကာသထဲ၌ ထြက္၍ လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ အာကာသအတြင္း ၿဂိဳဟ္တုမ်ား ေလာင္စာဆီျဖည့္တင္းသည့္ ကိရိယာကိုလည္း စမ္းသပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

ဆက္လက္၍ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ တတိယေျမာက္ လြန္းပ်ံယာဥ္ ဒစၥကာဗာရီကို ဒုတိယအႀကိမ္အျဖစ္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ လႊတ္တင္ခဲ့ျပန္သည္။ အဆုိပါ လြန္းပ်ံယာဥ္ေပၚမွ အာကာသ ယာဥ္မွဴးႏွစ္ဦးသည္ အာကာသထဲတြင္ လမ္းလြဲေနေသာ ပါလာပါဘီ ၂ ႏွင့္ ၀က္စတာ ၆ ဆက္သြယ္ေရး ၿဂိဳဟ္တုတို႔ကို စက္လက္ေမာင္းတံျဖင့္ ဖမ္းယူ၍ ကုန္စည္ခန္းမ၌ ျပဳျပင္ကာ ကမၻာပတ္ လမ္းေၾကာင္းအတြင္းသို႔  ျပန္လည္ခ်ထားႏုိင္ခဲ့သည္။ ဤသို႔ အာကာသအတြင္းမွ ၿဂိဳဟ္တုႏွစ္လုံးကို ျပန္လည္ ဖမ္းယူႏိုင္ျခင္းမွာ အာကာသစူးစမ္းသမိုင္းတြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျဖစ္သည္။

ယင္းေနာက္ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ဒစၥကာဗာရီ လြန္းပ်ံယာဥ္ကို တတိယအႀကိမ္ လႊတ္တင္ခဲ့ပါသည္။ ယင္းအာကာသယာဥ္ေပၚတြင္ အေမရိကန္ အာကာသယာဥ္မွဴးငါးဦး ၊ ျပင္သစ္ အာကာသယာဥ္မွဴး တစ္ဦးႏွင့္ ေဆာ္ဒီအာေရဗ် မင္းသားတစ္ဦးတို႔ လိုက္ပါသြားခဲ့သည္။

စတုတၳေျမာက္ လြန္းပ်ံယာဥ္ျဖစ္ေသာ “အတၱလႏၱိတ္” လြန္းပ်ံယာဥ္ကို ၁၉၈၅ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ဆက္လက္ပစ္လႊတ္ခဲ့သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္ေလးစင္း ႐ွိသည့္အနက္ ၂၅ ႀကိမ္ေျမာက္ ပစ္လႊတ္ရန္ ေဒၚလာသန္း ၁၅၀၀ တန္ေသာ ခ်ယ္လင္ဂ်ာ လြန္းပ်ံယာဥ္ကို ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီး ၁၉၈၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၈ ရက္ေန႔ အဂၤါေန႔ နံနက္ ၁၁ နာရီ ၃၈ မိနစ္ ၃၀ စကၠန္႔တြင္ အာကာသယာဥ္မွဴး ခုႏွစ္ဦးႏွင့္ အတူ လႊတ္တင္လိုက္ရာ ၇၃ စကၠန္႔အၾကာတြင္ အျမင့္ေပ ၇၂၀၀၀ ၌ မီးေလာင္ေပါက္ကြဲ ပ်က္စီးသြားခဲ့ၿပီး အာကာသယာဥ္မွဴး ခုႏွစ္ဦးစလုံး ေသဆုံးသြားခဲ့သည္။ ဤကဲ့သို႔ ခ်ယ္လင္ဂ်ာ လြန္းပ်ံယာဥ္ေပါက္ကြဲမႈသည္ အာကာသကို လူသားတို႔ စိုးမိုးခဲ့ေသာ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ အဆိုး၀ါးဆုံး ေပါက္ကြဲမႈႀကီးျဖစ္ၿပီး တစ္ႀကိမ္တည္းျဖင့္ အာကာသယာဥ္မွဴး ဆုံး႐ူံးေသဆုံးရျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

ေပါက္ကြဲပ်က္စီးသြားမႈ ေသဆုံးသြားခဲ့ေသာ ယာဥ္မွဴးမ်ားမွာ ယာဥ္ဦးစီးမွဴး ေရတပ္ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီး ဖရန္စစ္(ဒစ္) စကိုဘီ၊ ယာဥ္မွဴး မိုက္ကယ္စမစ္၊ လွ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္နီယာ ဂေရဂရီဂ်ာဗစ္၊ အာကာသေလေၾကာင္း အင္ဂ်င္နီယာ အယ္လီဆန္အိုနီဇူကာ ၊ လွ်ပ္စစ္အင္ဂ်င္နီယာ ဂ်ဴဒစ္ရက္စ္နစ္ အရပ္သား အထက္တန္းေက်ာင္း ဆရာမ ခရစ္စတာမက္ေအာလစ္ဖ္ႏွင့္ ခရီးစဥ္ ကၽြမ္းက်င္သူ ဂၽြန္မက္ေနယာတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ခ်ယ္လင္ဂ်ာလြန္းပ်ံယာဥ္ ေပါက္ကြဲမႈသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အာကာသ အစီအစဥ္မ်ားကို သာမက အေနာက္အုပ္စုတစ္ခုလုံး၏ အာကာသ အစီအစဥ္မ်ားကိုပါ ရပ္ဆိုင္းသြားေစခဲ့သည္။ ေပါက္ကြဲမႈ၏ အေၾကာင္းရင္းကို ေတြ႔႐ွိသည္အထိ အစီအစဥ္မ်ား ရပ္ဆိုင္းထားရမည္ျဖစ္ရာ အနည္းဆုံး ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ အထိ ၾကာျမင့္မည္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ 

အနာဂတ္ အာကာသစခန္းမ်ား
ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု၏ အာကာသ အစီအစဥ္မ်ားအနက္ ဆာလု အာကာသစခန္းသည္ ထင္႐ွားသည္။ လူမပါေသာ ဆာလု-၁ (Salyut-1) အာကာသစခန္းကို ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ပစ္လႊတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ လူမပါေသာ ဆိုယုဇ္ အာကာသယာဥ္မ်ားႏွင့္ ဆာလု အာကာသစခန္း ခ်ိတ္ဆက္ပ်ံသန္းျခင္းကိုလည္း ေလ့က်င့္ႏိုင္ခဲ့သည္။

၁၉၈၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၁၉ ရက္တြင္ လႊတ္တင္ခဲ့ေသာ ဆာလု-၇ (Salyut-7) အာကာသစခန္းမွာ ပိုမိုႀကီးမားၿပီး ပိုမိုဆန္းျပားေသာ ကိရိယာမ်ား တပ္ဆင္ထားသျဖင့္ ရက္အၾကာဆုံး စံခ်ိန္တင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ပ႐ုိဂရက္စ္ေခၚေထာက္ပံ့ေရးယာဥ္မ်ားႏွင့္ဆိုယုဇ္-တီ (Soyuz-T) အာကာသယာဥ္တို႔သည္ အာကာသအတြင္း႐ွိ ဆာလု-၇ ႏွင့္ သြားေရာက္ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ အာကာသယာဥ္မွ အာကာသ ယာဥ္မွဴးမ်ားသည္ ဆာလု-၇ သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အာကာသယာဥ္ခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္မႈသည္ အလြန္႐ႈပ္ေထြးခက္ခဲၿပီး အေရးႀကီးေသာ လုပ္ေဆာင္မႈတစ္ခုျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ဆိုဗီယက္အာကာသ ယာဥ္မွဴးမ်ားသည္ အာကာသအတြင္း ဆြဲငင္အား မ႐ွိမႈ၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္ပုံကုိ အေသးစိတ္ ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး သိပၸံဆိုင္ရာ စူးစမ္းမႈမ်ား အေျမာက္အမ်ားလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ ဆိုဗီယက္ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေဒါက္တာ အိုလက္အက္ေကာ့ဗ္ (Dr.Oleg Atkov)၊ လီယိုနစ္ကစ္ဇင္ (Leonid Kizim) ႏွင့္ ဗလာဒီမာဆိုေလာ့ဗ္ေယာ့စ္ (Vladimir Solovov) တို႔သည္ ဆာလု-၇ အာကာသစခန္းေပၚတြင္ ရက္ေပါင္း ၂၃၇ ရက္အထိ ေနထိုင္ကာ အၾကာဆုံးစံခ်ိန္ တင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဆာလု-၇ ႏွင့္ ဆိုယုဇ္-တီ ယာဥ္တြဲေပၚမွ အာကာသ စူးစမ္းမႈမ်ား ၿပီးဆုံးသြားခ်ိန္တြင္ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား ကမၻာသို႔ ျပန္လည္ ဆင္းသက္လာခဲ့သည္။ ဆာလု-၇ မွာ ဆက္လက္၍ ကမၻာကို ၀န္းပတ္ပ်ံသန္းေနဆဲ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေနာက္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုသည္ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ မီယာ (Mir) အာကာသစခန္းကို ေအာင္ျမင္စြာ လႊတ္တင္ခဲ့ျပန္သည္။ မီယာသည္ ႐ု႐ွား ဘာသာျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား အၿမဲတမ္းလုိက္ပါေနထိုင္ႏိုင္ေသာ ကမၻာပတ္ အာကာသစခန္းကို ပထမအႀကိမ္ လႊတ္တင္ျခင္းျဖစ္ၿပီး အာကာသ ဓါတ္ခြဲခန္း တတိယမ်ိဳးဆက္ကို ပထမအႀကိမ္ လႊတ္တင္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ မီယာအာကာသစခန္း လႊတ္တင္ျခင္းသည္ အာကာသစူးစမ္းမႈ သမိုင္းတြင္ က႑သစ္တစ္ရပ္ ဖြင့္လွစ္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုက ေၾကညာခဲ့သည္။

မီယာအာကာသစခန္းသည္ အာကာသယာဥ္မ်ား၏ ဗဟိုခ်က္ျဖစ္လာၿပီး စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ေထာက္လွမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ပိုမိုထိေရာက္ေအာင္ျမင္ေစမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ သိပၸံဆိုင္ရာ စူးစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္မည့္ အာကာသ စႀကၤအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၉ဝ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားအတြင္း အဂၤါၿဂိဳဟ္သို႔ လူပါေသာ အာကာသယာဥ္မ်ား ပစ္လႊတ္ေရးအတြက္ ၾကားခံစခန္းမ်ား အျဖစ္လည္းေကာင္း အသုံးျပဳမည္ဟု ဆိုသည္။

မီယာအာကာသစခန္းသည္ ဆာလု- အာကာသ စခန္းထက္ ၁၆ ေပ ပို႐ွည္သျဖင့္ အာကာသယာဥ္မွဴး ၁၂  ဦးသည္ သက္ေတာင့္သက္သာ ရက္အတန္ၾကာ ေနႏိုင္သည္ဟု ဆိုဗီယက္သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ တစ္ႀကိမ္လွ်င္ အာကာသယာဥ္မွဴး ၁၅ ဦးအထိ ေနထိုင္ႏိုင္သည္ဟု သိရသည္။ အခ်ိန္ကို စူးစမ္းမႈမ်ားတြင္ အာကာသယာဥ္မွဴး ၂ဝ အထိ လိုက္ပါေနထိုင္ႏိုင္သည္။ မီယာစခန္း၏ ထူးျခားခ်က္မွာ ယခင္ပစ္လႊတ္ခဲ့ေသာ အာကာသစခန္းမ်ားထက္ လူေနရန္အခန္းမ်ား ပိုမိုပါ႐ွိေသာေၾကာင့္ အာကာသ ယာဥ္မွဴးမ်ား စခန္းေပၚတြင္  အိပ္ခန္းကိုယ္စီျဖင့္ သီးသန္႔အိပ္စက္ အနားယူႏိုင္သည္။ အာကာသစူးစမ္းမႈ သမိုင္း တြင္ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား လြတ္လပ္မႈ၊ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိမႈအတြက္ ပထမအႀကိမ္ စီစဥ္ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ မီယာစခန္းတြင္  အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား အ၀င္ အထြက္ ျပဳႏုိင္ေသာေနရာ ႏွစ္ခု ပါ႐ွိသည္။ အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ထားေသာ ေနရာေလးခုတြင္ အျခားအာကာသယာဥ္မ်ား ခ်ိတ္ဆက္ရပ္နားႏိုင္သည္။ တန္ခ်ိန္ ၂၀ အထိ ေလးေသာ ဆာလုအာကာသစခန္းမ်ားပင္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။ အျခားအာကာသယာဥ္ ေလးစင္းကို တစ္ၿပိဳင္တည္း ဆိုက္ကပ္ရပ္နားေစျခင္းျဖင့္ မီယာအာကာသစခန္းသည္ ကမၻာပတ္ အာကာသယာဥ္ အုပ္စုႀကီး၏ အဓိက ဗဟိုခ်က္ ျဖစ္လာႏိုင္သည္။

ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုသည္ အာကာသယာဥ္မွဴးႏွစ္ဦး လိုက္ပါေသာ ဆိုယုဇ္-တီ၁၅ (Soyut-T15) အာကာသယာဥ္ကို ဆက္လက္ပစ္လႊတ္ခဲ့ရာ မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ မီယာစခန္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ လူမပါေသာ ဆိုယုဇ္-တီအမ္ (Soyut TM) အာကာသယာဥ္တစ္စင္းကိုလည္း ထပ္မံ ပစ္လႊတ္ခဲ့သည္။ ထိုအာကာသယာဥ္သည္ ဆိုယုဇ္-တီ အာကာသယာဥ္ အမိ်ဳးအစားကို ပုံစံတည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း အာကာသယာဥ္ခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္ရန္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ကိရိယာအသစ္မ်ား၊ ေရဒီယိုဆက္သြယ္ေရး ကိရိယာမ်ား၊ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ေရး ကိရိယာမ်ားႏွင့္ ေလထီးစနစ္သစ္တစ္ခု တပ္ဆင္ထားသည္ ဟု ဆိုသည္။ ဆိုယုဇ္-တီအမ္ အာကာသယာဥ္သည္ မီယာအာကာသစခန္းႏွင့္ အလိုအေလ်ာက္ ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ မီယာအာကာသစခန္းေပၚမွ အာကာသယာဥ္မွဴးႏွစ္ဦးအတြက္ ေထာက္ပံ့ေရး ပစၥည္းမ်ား သယ္ေဆာင္သြားသည့္ ပရိဂရက္စ္-၂၆ ကုန္တင္ အာကာသယာဥ္ တစ္စင္းကိုလည္း ထပ္မံလႊတ္တင္ခဲ့ၿပိး မီယာအာကာသစခန္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ခဲ့ျပန္သည္။ ပ႐ိုဂရက္-၂၆ သည္ မီယာစခန္းႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေသာ တတိယေျမာက္ အာကာသယာဥ္ ျဖစ္သည္။

ဆိုဗီယက္အာကာသယာဥ္မွဴးတို႔သည္ မီယာအာကာသစခန္းႏွင့္ အျခားအာကာသယာဥ္မ်ား ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ေနာက္ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ဆာလု-၇ အာကာသစခန္းသို႔ ဆိုယုဇ္-တီ ၁၅ ျဖင့္ ကူးေျပာင္းသြားေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဆာလု-၇ ႏွင့္ မီယာအာကာသစခန္းတို႔မွာ ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ေက်ာ္ ကြာေ၀းေနခဲ့သည္။ အာကာသအတြင္း ပ်ံသန္းေနစဥ္ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား အာကာသစခန္းတစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ျခင္းမွာ ပထမအႀကိမ္ျဖစ္သည္။ အာကာသယာဥ္မွဴး လီယိုနစ္ကစ္ဇင္ႏွင့္ ဗလာဒီမာဆိုေလာ့ယက္ဖ္တို႔သည္ ဆာလု-၇ ေပၚတြင္ စူးစမ္းေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကၿပီး ၊ ခ်ာႏိုကိုင္းလ္ ႏ်ဴကလီးယား ဓါတ္ေပါင္းဖိုကိုလည္း ဓါတ္ပုံမ်ား ႐ိုက္ယူခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ အာကာသယာဥ္အျပင္သို႔ထြက္၍ သုံးနာရီႏွင့္ မိနစ္ ၅၀ ၾကာ လမ္းေလွ်ာက္ခဲ့ၾကသည္။ အာကာသယာဥ္ ျပင္ပသို႔ ထြက္၍ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၏ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ကမၻာပတ္လမ္း၀န္း၌ ႀကီးမားေသာ အာကာသ ယာဥ္တြဲႀကီး ဆက္စပ္တည္ေဆာက္ေရး နည္းလမ္းမ်ားကို စမ္းသပ္ေလ့က်င့္ရန္ ျဖစ္သည္။ ယင္းေနာက္ အာကာသယာဥ္မွဴးႏွစ္ဦးသည္ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ဆိုယုဇ္-တီ ၁၅ ျဖင့္ မီယာအၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုမွ အာကာသယာဥ္မွဴး ႏွစ္ဦးသည္ အာကာသစူးစမ္းမႈမ်ား ၁၂၅ ရက္ၾကာ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္႐ြက္ၾကၿပီးေနာက္ ဇူလိုင္လ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ေျမျပင္သို႔ ဆိုယုဗ္-တီ ၁၅ ျဖင့္ ျပန္လည္ဆင္းသက္လာခဲ့ၾကသည္။ မီယာအာကာသစခန္းသည္ ဆက္လက္၀န္းပ်ံသန္းေနဆဲ ျဖစ္ရာ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ ဆီးရီးယား အာရပ္သမၼတႏိုင္ငံမွ ယာဥ္မွဴး “မိုဟာမက္ဖာရက္စ္” (Mohammed Fares) ႏွင့္ ဆိုဗီယက္အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီး အလက္ဇျႏၵာဗစ္တာယင္ကိုႏွင့္ အနာကိုလီဆိုေလာ့ေယာ့ဗ္တို႔ ပူးေပါင္း၍ မီယာအာကာသ စခန္းေပၚတြင္ စူးစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကမည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္အာကာသယာဥ္မွဴး တစ္ဦးႏွင့္ ဆိုဗီယက္အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ား ပူးေပါင္း၍ မီယာအာကာသ စခန္းေပၚတြင္ စူးစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ထားသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကလည္း အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းတစ္ခု လႊတ္တင္္ႏုိင္ရန္ နာဆာအဖြဲ႔အား ညႊန္ၾကားခဲ့ၿပီး လန္ဒန္ၿမိဳ႕ စီးပြားေရး ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံမ်ားအား ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းကို အေမရိကတိုက္ ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိခဲ့သူ ခရစၥတိုဖာကိုလံဘတ္စ္ (Chtistopher Columbus) အား အစြဲျပဳ၍ ကိုလံဘတ္စ္ ဟု ေခၚတြင္ၿပီး အေမရိကတိုက္ ႐ွာေဖြေတြ႔႐ွိျခင္း ႏွစ္ ၅၀၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ လႊတ္တင္မည္ဟု ဆိုသည္။  (သို႔ေသာ္ ယခုအခါ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း လႊတ္တင္ေရး အစီအစဥ္ကို ၁၉၉၄ ခုႏွစ္အထိ ေ႐ႊ႕ဆိုင္းထားသည္ဟု ဆိုသည္။) ကမၻာကို ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ခန္႔က ၀န္းပတ္ပ်ံသန္းေနမည့္ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း လႊတ္တင္မႈ၏ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ အာကာသပတ္၀န္းက်င္ကို အသုံးခ်၍ စီးပြားေရးႏွင့္ သိပၸံဆိုင္္ရာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ား ရယူရန္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ လႏွင့္အျခား ၿဂိဳဟ္မ်ားသို႔ တစ္ဆင့္တက္ စူးစမ္းေလ့လာရာတြင္လည္း အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းကို အသုံးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။

အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း တည္ေဆာက္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္လွ်င္ အာကာသစခန္းဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို အာကာသလြန္းပ်ံယာဥ္မ်ားျဖင့္ ၁၄ ႀကိမ္မွ် လႊတ္တင္သယ္ေဆာင္္ရမည္ဟု ဆိုသည္။ အာကာသယာဥ္မွဴးမ်ားသည္ မိုင္ ၃ဝဝ ျမင့္ေသာ ကမၻာပတ္ လမ္း၀န္းတြင္ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းကို စနစ္တက် တည္ေဆာက္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ပင္မစခန္းကို အာကာသ ဓါတ္ခြဲခန္းအျဖစ္ အသုံးျပဳၿပီး ဒုတိယပိုင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ေရး စခန္းအျဖစ္ အသုံးျပဳမည္ ျဖစ္သည္။ တတိယအပိုင္းမွာ လူေနအခန္းမ်ား ျဖစ္သည္။ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းတြင္ ေနေရာင္ခံ ေတာင္ပံျပားမ်ားႏွင့္ လြန္းပ်ံအာကာသယာဥ္ ဆိုက္ကပ္ရန္  ေနရာမ်ားလည္း ပါ႐ွိမည္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါစခန္း၌ အစပိုင္းတြင္ ယာဥ္မွဴး ႐ွစ္ဦးအထိ ေနထိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး အာကာသစခန္းျပည့္စုံစြာ တည္ေဆာက္ၿပီးစီးခ်ိန္တြင္ တစ္ႀကိမ္လွ်င္ အာကာသယာဥ္မွဴး ၂၀ အထိ ေနႏိုင္မည္ဟု သိရသည္။ ယခုအခါ နာဆာအဖြဲ႔ႏွင့္ အာကာသဆိုင္ရာ ကုမၸဏီႀကီး ႐ွစ္ခုတို႔က ပုံစံမ်ားပင္ ေရးဆြဲၿပီးစီးေနၿပီ ျဖစ္သည္။ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းအတြက္ ပုံစံေရးဆြဲျခင္းႏွင့္ တည္ေဆာက္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားသည္ အာကာသ စူးစမ္းမႈ သမိုင္းတြင္ အ႐ႈပ္ေထြးဆုံးႏွင့္ အခက္ခဲဆုံး ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။

အေမရိကန္သမၼတ ရီဂင္သည္ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းအတြက္ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၁၅ဝ ခြင့္ျပဳရန္ ကြန္ဂရက္သို႔ ေတာင္းဆိုထားၿပီး တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေဒၚလာတစ္ဘီလီယံ (သန္း ၁ဝဝဝ) ကုန္က်ဦးမည္ ျဖစ္သည္။ အေနာက္ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားစြာသည္ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း စီမံကိန္းတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ရန္ စိတ္၀င္စားေနၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ ျပည္ေထာင္စုသမၼတ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း အစီအစဥ္တြင္ ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္မည္ျဖစ္ၿပီး ကေနဒါ၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ အီတလီ ႏိုင္ငံတို႔ကလည္း စိတ္၀င္စားလ်က္ ႐ွိသည္။ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္း စီမံကိန္းတြင္ နိုင္ငံေပါင္း ၁၂ ႏိုင္ငံ ၊ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီႀကီးမ်ားစြာႏွင့္ မေရမတြက္ႏိုင္ေသာ သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ား၊ အင္ဂ်င္နီယာမ်ား ပါဝင္ ေဆာင္႐ြက္ၾကမည္ ျဖစ္ရာ ႏိုင္ငံတကာ အာကာသစခန္းဟုပင္ ေခၚေ၀ၚႏိုင္သည္။

အဆိုပါ အၿမဲတမ္းစခန္းတြင္ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာေရးတို႔ကို ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ေလ့လာမႈမ်ားအရ အာကာသထဲတြင္ ျဒပ္ပစၥည္း အမ်ိဳးေပါင္း ၅ဝဝ ခန္႔ ထုတ္လုပ္ႏိုင္မည္ဟု သိရသည္။ ယင္းတို႔တြင္ သတၳဳ၊ သတၳဳစပ္၊ ဖန္မွန္၊ ဇီဝပစၥည္းမ်ား၊ ဓါတုေဗဒပစၥည္းမ်ား စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။ အာကာသထဲ၌ ေျမဆြဲအား ကင္းမဲ့မႈေၾကာင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ ကမၻာမွာထက္ တစ္ပန္းသာေစသည္။ အရာ၀တၳဳမ်ားသည္ ကၽြံျခင္း၊ ႐ုန္းျခင္းမ႐ွိ၊ အျခားေရာဂါပိုးမႊားကူးစက္မႈမ်ားလည္း မ႐ွိႏိုင္ေပ။ မက္ေဒါနယ္ ေဒါက္ဂလပ္စ္ကုမၸဏီအေနျဖင့္ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းမွ ထုတ္လုပ္ေသာ အာကာသထုတ္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားကို ၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ေဒၚလာသန္းတစ္ေထာင္ဖိုးမွ် ေရာင္းခ်ရလိမ့္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ယခုရာစုႏွစ္ကုန္တြင္ အာကာသစခန္း၌ ေနာက္ထပ္ ေဆးပစၥည္း အသစ္ ၁၀ မ်ိဳး ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဦးမည္ဟုလည္းေမွ်ာ္မွန္းထားသည္။နာဆာအဖြဲ႔က ခရစ္ ၂ဝ၂ဝ အေရာက္တြင္ အာကာသထဲမွ ေဆး၀ါးပစၥည္း ထုတ္လုပ္မႈမ်ား ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၂၇ဝဝဝ၊ ဖန္မွန္ထုတ္လုပ္မႈ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၁၁၅ဝဝ၊ ကမၻာေပၚတြင္ မထုတ္လုပ္ႏိုင္ေသာ လွ်ပ္စစ္ကိရိယာမ်ားမွ ေဒၚလာသန္းေပါင္း ၃၁ဝဝ အသီးသီး ျဖစ္ၾကသည္။

ထို႔ျပင္ အၿမဲတမ္း အာကာသစခန္းမွေန၍ နကၡတာရာေလ့လာေရး၊ စၾက၀ဌာ ေလ့လာေရး၊ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာစမ္းသပ္ေရး ႏွင့္ စစ္ေရး စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကမည္ ျဖစ္ေပသည္။

ယခုအခါတရုတ္ႏိုင္ငံကလည္း အာကာသစူးစမ္းမွဳ၌ေရွ့တန္းသို ့ေရာက္ရိွလာျပီး၊လူလိုက္ပါေသာ အာ ကာသယာဥ္မ်ားကိုပင္ပစ္လႊတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ထို ့ျပင္လေပၚသို ့ပင္လူမဲ့အာကာသယာဥ္မ်ားလႊတ္တင္၍လစူး စမ္းေရးကိုပင္ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။