ပင္လံုဇာတ္ေၾကာင္း ျပန္ေျပာင္းေလ့လာေသာ္ – အပိုင္း(၄)
သန္း၀င္းလႈိင္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၃၊ ၂၀၁၃
ဤသုိ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းဦးေဆာင္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ(၂) ရက္ေန႔တြင္ ဖက္ဒရယ္မူေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အား ၿပိဳကြဲေစမည့္ ေဘးမွ ကယ္တင္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု အေၾကာင္းျပ၍ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ကာ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို အတင္းအဓမၼ သိမ္းပိုက္လိုက္ေလသည္။ ၁၉၅၈ ဇန္န၀ါရီလမွ ၁၉၆၉ ႏို၀င္ဘာလအထိ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေပါင္း (၅၂)ႏိုင္ငံတြင္ အာဏာသိမ္းမႈေပါင္း ၈၈ ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ၊ အာရွ ၂၆ ႏိုင္ငံတြင္ ၁၄ ႏိုင္ငံက အာဏာသိမ္းပိုက္ခဲ့ပါသည္။ ယင္း ၁၄ ႏိုင္ငံ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ အာဏာသိမ္းပိုက္မႈ အေၾကာင္းမ်ားကိုေလ့လာပါက အမ်ိဳးသားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ဟူ၍ ႏွစ္ပိုင္း ခြဲျခားႏိုင္ေပသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို ငမ္းငမ္းတပ္ မက္ေမာ၍ သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္ဟု သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ အတိအက်ေျပာႏိုင္ပါသည္။
ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးကြယ္ေပ်ာက္ကာ ျပည္ေထာင္စုတိုင္းရင္းသားအားလံုး ရည္မွန္းထားေသာ စစ္မွန္ေသာ ျပည္ေထာင္စုျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး သည္လည္း အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ၿပိဳကြဲသြားခဲ့ရေလသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေရးရွိခဲ့သည္မွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ (၆၅) ႏွစ္တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္အတြင္း ၁၉၄၈ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွ ၁၉၅၈ ေအာက္တိုဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔အထိ ၁၀ ႏွစ္ႏွင့္ ၉ လ၊ ၁၉၆၁ ဧၿပီလ(၅) ရက္ေန႔မွ ၁၉၆၂ မတ္လ(၁) ရက္ေန႔အထိ တစ္ႏွစ္ႏွင့္ ၁၁ လအပါအ၀င္ စုစုေပါင္း ၁၂ ႏွစ္ႏွင့္ ၈ လမွ်သာ အရပ္သားအစိုးရ တက္ခဲ့ရၿပီး က်န္ ၄၈ ႏွစ္ႏွင့္ ၃ လေက်ာ္မွာ စစ္တပ္မွ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလမ်ားႏွင့္ စစ္တပ္က သြယ္၀ိုက္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကာလ(ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္)ႏွင့္ အရပ္၀တ္လဲထားေသာ အစိုးရသစ္ကာလ(စစ္အစိုးရလက္ထက္ အစိုးရအႀကီးအကဲမ်ားႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အသီးသီး၌ စစ္တပ္အရာရွိ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းပါ၀င္ေနသည့္ လက္ရွိအစိုးရသစ္) ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာ့စစ္အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းသည္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး ေထာက္ခံအတည္ျပဳခဲ့သည့္ ၁၉၄၇ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို လူထုဆႏၵလံုး၀မပါဘဲ ေျမျမဳပ္ သၿဂိဟ္၍ တိုင္းျပည္အက်ိဳး၊ လူထုအက်ိဳးကို မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ မဆလတစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္ စစ္အုပ္စုအက်ိဳးစီးပြားကို ေရရွည္ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ကာ ၁၉၇၄ ျပည္ေထာင္စုဆိုရွယ္လစ္သမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ ဟန္ျပျပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵခံယူပြဲ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ကန္႔ကြတ္မဲပံုး၊ ေထာက္ခံမဲပံုး ေထာင္ေစကာ လူထုတစ္ရပ္လံုးက ကန္႔ကြတ္ခဲ့ေသာ ဆႏၵမဲမ်ားကို အျဖဴပံုးထဲသို႔ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ေျပာင္းထည့္ကာ တျပည္လံုး ဆႏၵေပးႏိုင္ခြင့္ရွိသူအနက္ ၉၀ ဒသမ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ေထာက္ခံခဲ့ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။
၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒလႊမ္းမိုးေသာ ၁၂ ႏွစ္တိုင္ကာလအတြင္း ႏိုင္ငံေရးအရ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္လႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ တန္းတူအခြင့္အေရး လံုး၀ဆံုးရႈံးခဲ့ရသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ တစ္ျပည္လံုးစီးပြားေရး ခၽြတ္ၿခံဳက်ကာ ၁၉၈၈ တြင္ ကမၻာ့တိုးတက္မႈ၊ဖြဲ႔ၿဖိဳးမႈအနည္းဆံုး၊ ဆင္းရဲသားႏိုင္ငံအျဖစ္သို႔ က်ေရာက္သြားခဲ့ရေလသည္။
သို႔ေသာ္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကသည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၉၃ ပါတီအနက္ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္သံုးစြဲမည့္ ပါတီ ၇ ပါတီ၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအသစ္ လိုလားသည့္ ၃၁ ပါတီ၊ သေဘာထားတိတိလင္းလင္း ေဖာ္ျပျခင္းမရွိေသာ ၄၄ ပါတီႏွင့္ သေဘာထားလံုး၀ေဖာ္ျပျခင္းမရွိသည့္ ၁၁ ပါတီတို႔ရွိခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၉၇၄တုန္းက ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ ၉၀ ေက်ာ္က ေထာက္ခံခဲ့သည္ဟူေသာ ၁၉၇၄ အေျခခံဥပေဒကို ေထာက္ခံအတည္ျပဳခဲ့သည့္ ပါတီဟူ၍ တစ္ပါတီမွ မရွိခဲ့ေပ။ ဤသည္ကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ လူထုဆႏၵျဖင့္ ေထာက္ခံခဲ့ျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ မဆလ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကို တျပည္လံုးအံုၾကြကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေၾကာင့္ မဆလပါတီႏွင့္အတူ ၁၉၇၄ အေျခခံဥေပဒသည္လည္း နိဂံုးကမၸတ္အဆံုးတပ္ခဲ့ရသည္။
လူထုဆႏၵပါ၀င္ေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ျဖစ္ႏိုင္ရန္မွာ အေျခခံလူထုအေနျဖင့္ မည္သို႔ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို မိမိတို႔လိုလားေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ား အပ္
ႏွင္းေစလိုသည္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရျဖစ္ေစ၊ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားျဖစ္ေစ၊ ၎တို႔အား အပ္ႏွင္းထားေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာမ်ားထက္ ပိုမိုေက်ာ္လြန္ကာ က်င့္သံုးျခင္းမရွိေစရန္ ထိန္းေၾကာင္းသည့္ သေဘာမ်ားျဖင့္ မည္သို႔ကာကြယ္ျပဌာန္းလိုသည္ အစရွိေသာ အခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္တင္ျပခြင့္ရသင့္ေပသည္။
လူထုကိုယ္တိုင္က ယင္းသို႔ထုတ္ေဖာ္တင္ျပသည့္အခ်က္မ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီး ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲျပဌာန္း က်င့္သံုးမွသာလွ်င္ “ ငါတို႔တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာ ငါတို႔လုိခ်င္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြကို ကာကြယ္ျပဌာန္းေပးထာပဲ” ဟုမွတ္ယူကာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို လူထုကိုယ္တိုင္က အသက္ေပးကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သြားမည္ျဖစ္ေပသည္။ လြတ္လပ္မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ၊ တရားမွ်တမႈရွိကာ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးသည့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတည္ေဆာက္ရာတြင္ ႀကီးစြာအေထာက္အပံ့ရရွိမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲရာတြင္ လူထုပါ၀င္ပတ္သက္ခြင့္ ရေရးသည္ အေရးႀကီးလွပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ေန႔စဥ္လူထုဘ၀ကို ထင္ဟပ္ေစေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ လူထုပါ၀င္ ပက္သက္မႈမရွိဘဲ(သို႔မဟုတ္) အေျခခံလူထု၏ သေဘာဆႏၵကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေရးသားထားျခင္း မရွိဘဲ ျပဌာန္းက်င့္သံုးသည့္ အေျခခံဥပေဒသည္ လူ႔အခြင့္အေရးကို လ်စ္လ်ဴရႈရံုသာမက ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္အေျခခံမူကိုပင္ ျငင္းပယ္သည့္ သေဘာသက္ေရာက္သျဖင့္ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ျပည္သူအမ်ားစု၏ ပါ၀င္ပက္သက္မႈျဖင့္ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲမွသာလွ်င္ “ တိုင္းျပည္၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာသည္ ျပည္သူမ်ားထံမွ ဆင္းသက္ေစရမည္” ဟူေသာ အခ်က္ကို ၿပီျပင္စြာ ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးျခင္းစီ၏ အခြင့္အေရးကို မွန္ကန္စြာ အကာအကြယ္ေပးမည့္ ဥပေဒမ်ိဳး ေပၚေပါက္ႏိုင္ေပမည္။
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ေၾကညာစာတမ္းပါ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအေရး
၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ ပါတီစံုအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲသို႔ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည့္ အမ်္ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ ၁၉၈၉ ႏို၀င္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ ေၾကညာခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာစာတမ္းတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအေရးႏွင့္ ပက္သက္၍ ေအာက္ပါအတိုင္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါသည္-
တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးအသီးသီးသည္ မိမိတို႔ရပိုင္ခြင့္မ်ားႏွင့္ တာ၀န္ယူမႈတို႔တြင္ တန္းတူရည္တူ ရွိေစရမည္။ ထို႔အျပင္-
(က) တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအားလံုး လက္တြဲမျဖဳတ္စတမ္း ေသြးစည္းညီညႊတ္မႈျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး၊ ျပည္ေထာင္စု ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေရးကို ဦးတည္ေရွးရႈမည္၊
(ခ) ျပည္ေထာင္စုဖြား တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအားလံုး၏ အခြင့္အေရး တန္းတူရည္တူမႈကို လက္ခံလ်က္ မည္သည့္လူမ်ိဳးကိုမွ် အထူးအခြင့္အေရးမေပးေရးႏွင့္ လူမ်ိဳးႏြယ္၊ လူမ်ိဳးစုအားလံုး၏ ခံစားထိုက္ ခံစားအပ္ေသာ မည္သည့္အခြင့္အေရးကိုမွ် ခ်ဳပ္ျခယ္ ကန္႔သတ္မႈ မျပဳေရးကို ဦးတည္ေရွးရႈရမည္။
(ဂ) တိုင္ရင္းသာ လူမ်ိဳးအားလံုးသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီးပြားေရး က႑စေသာ နယ္ပယ္ အသီးသီး၌ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေရးကို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ဦးတည္ေရွးရႈမည္၊
(ဃ) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္ မေပၚေပါက္မီ ၾကားကာလအစီအစဥ္ျဖင့္ ျပည္သူ႕လြတ္ေတာ္က ဥပေဒျပဌာန္း၍ ရွိၿပီးျပည္နယ္မ်ားအတြက္ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္းေပးမည္။
(င) နယ္ပယ္အသီးသီး၌ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ကူညီရိုင္းပင္းမႈ၊ ၀ိုင္း၀န္းပံ့ပိုးမႈျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တစ္ခုလံုးႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး၏ ျပည္နယ္ေဒသအစိတ္အပိုင္းအသီးသီး၏ ဖြဲ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကို ဦးတည္ေရွးရႈမည္၊
(စ) ဒီမိုကေရစီစနစ္ေအာင္ျမင္စြာ တည္ေဆာက္ႏိုင္ခ်ိန္တြင္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး၊ ဖြဲ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေရး၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးအားလံုး ေသြးစည္းညီညႊတ္ေရး တည္းဟူေသာ ဒီမိုကေရစီလူ႔ေဘာင္၏ အေျခခံအုပ္ျမစ္ႀကီးမ်ားကို အခိုင္အမာ ခ်ႏိုင္ေစရန္ အလို႔ငွာ ပင္လံုညီလာခံခဲ့သို႔ေသာ ျပည္ေထာင္စုႀကီး၏ အနာဂတ္ခရီးလမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကို ခ်မွတ္ႏိုင္မည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံု အမ်ိဳးသားညိွႏိႈင္းမႈ ညီလာခံတစ္ရပ္ကို ေခၚယူက်င္းပမည္။
(ဆ) တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတိုင္းသည္ မိမိတို႔ စာေပ၊ ဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံအစဥ္အလာမ်ားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခြင္၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစခြင့္ ရွိေစရမည္၊
(ဇ) တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအားလံုး စည္းလံုးညီညႊတ္ေရး ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိစၥမ်ား အစရွိသည္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုလံုးအတိုင္းအတာျဖင့္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေစရမည္၊
လက္နက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ရပ္စဲေရး
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ေသြးစည္းညီညႊတ္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရး၊ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးမ်ား တန္းတူရည္တူ ရရွိခံစားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးအခြင့္အေရးမ်ား တန္းတူညီမွ် ရရွိခံစားေရး၊ တိုင္းျပည္၏ ယို႔ယြင္းေနေသာ အေျခအေနမ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ရာတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားအားလံုး တက္ညီလက္ညီ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရး စေသာ အေျခခံမူမ်ားကို လက္ကိုင္ထား၍၊ ျပည္ေထာင္စုအတြင္း ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ေက်ာ္တိုင္ေအာင္ မၿပီးဆံုးေသာေသာ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းအဆံုးသတ္ေစမည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပၿပီးေနာက္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၈၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ အႏိုင္ရရွိခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕အခ်ဳပ္မွ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၈ ႏွင့္ ၂၉ ရက္မ်ားတြင္ ရန္ကုန္တိုင္း ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဂႏီၵခမ္းမေဆာင္၌ စုေ၀းၾကၿပီး တိုင္းရင္းသားျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ အက်ိဳးွငွာ ႏိုင္ငံေတာ္ေရးရာ အျဖာျဖာႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေခၚယူဖြဲ႔စည္းေရး ကိစၥအ၀၀တို႔ကို ေဆြးေႏြးညိွႏိႈင္းတိုင္ပင္ၾကၿပီး တစ္ညီတစ္ညႊတ္တည္း ဆံုးျဖတ္ကာ ဂႏီၵခန္းမေၾကညာစာတမ္း ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
အဆိုပါေၾကညာစာတမ္းတြင္ ဥပေဒႏွင့္အညီျဖစ္အပ္ေသာ အာဏာ(သို႔မဟုတ္) ဥပေဒႏွင့္အညီျဖစ္အပ္ေသာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးကိစၥတို႔ႏွင့္ပက္သက္၍ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ကို အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က အသင့္ေရးဆြဲထားရွိၿပီးျဖစ္သျဖင့္ ျပည္သူလူထုႀကီး၏ ဆႏၵႏွင့္အညီ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒ အခန္း(၂)၊ ပုဒ္မ (၃) အရလည္းေကာင္း ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ အႏွစ္သာရမ်ား အရလည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံတကာက်င့္ထံုးနည္းမ်ားႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာလည္းေကာင္း ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ စက္တင္ဘာလအတြင္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို ဖြဲ႕စည္းေပးရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔သို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပၿပီး ၈ ႏွစ္ေက်ာ္ကာလသို႔ ေရာက္သည့္တိုင္ေအာင္ နအဖ စစ္အစိုးရသည္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေရးကို ျငင္းဆန္ေနခဲ့သျဖင့္ ၁၉၉၈ စက္တင္ဘလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္အတူ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီ ၄ ပါတီတို႔က လက္တြဲ၍ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅၁ ဦးက လႊဲအပ္ထားသည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားအရ ျပည္သူတို႔၏ ဆႏၵကို ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ေရးအတြက္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားျပဳ ေကာ္မတီကို တရား၀င္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္မ်ားကို နအဖအစိုးရသည္ လ်စ္လ်ဴရႈလ်က္ မိမိတို႔ ႀကိဳးဆြဲရာကမည့္ လက္ေရြးစင္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို စုစည္းကာ အမ်ိဳးသားညီလာခံ(၁၉၉၆ ကရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားညီလာခံ) ကို ၂၀၀၅ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ျပန္လည္က်င္းပခဲ့သည္။ အဆိုပါညီလာခံသည္ ၁၉၉၀ ေမလ ၂၇ တြင္ က်င္းပျပဳလုပ္ေသာ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲ၏ ရလဒ္ျဖစ္သည့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို ဥပေဒႏွင့္အညီ တရား၀င္ျငင္းပယ္ရန္ႏွင့္ အာဏာသိမ္းစစ္အစိုးရအသြင္မွ ဥပေဒႏွင့္အညီ တရား၀င္အစိုးရတစ္ရပ္အသြင္ ေရရွည္အာဏာရရွိေရးအတြက္ စနစ္တက် ႀကိဳးပမ္းမႈျပဳခဲ့သည့္ ညီလာခံလည္းျဖစ္ပါသည္။
ယင္းညီလာခံတြင္ အေျခခံမူ ၁၀၄ ခ်က္ႏွင့္ လမ္းညႊန္ခ်က္ ၆ ခ်က္အေပၚ အေျခခံ၍ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲေစခဲ့သည္။ စင္စစ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟူသည္ တိုင္းျပည္၏ အေျခခံအက်ဆံုး ဥပေဒ တစ္နည္း အထြတ္အထိပ္ ဥပေဒပင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေျခခံဥပေဒသည္ တိုင္းျပည္၏ အသက္လည္းျဖစ္သည္။ အသက္တမွ် အေရးပါေသာ အေျခခံဥပေဒကို လူတစ္စု အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု ပါတီတစ္ရပ္အက်ိဳးအတြက္ မေရးဆြဲသင့္ပါ။ အေျခခံဥပေဒသည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရ၏ အာဏာမ်ားႏွင့္ အအုပ္ခ်ဳပ္ခံ ျပည္သူလူထု၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ကာ ညီညႊတ္မွ်တမႈရွိေစရန္ ႏိုင္ငံသားတိုင္း၏ လြတ္လပ္ခြင့္၊ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္၊ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္မ်ားကို အဓိကဦးတည္၍ စစ္ေဆးေရးႏွင့္ ထိန္းညိွေရးကို ျပဌာန္းေစရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းလမ္းညႊန္ခ်က္ ၆ ခ်က္တြင္ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညႊတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရး၊ စစ္မွန္သည့္ ပါတီၤစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရး၊ လြတ္လပ္ျခင္း၊ ညီမွ်ျခင္း၊ တရားမွ်တျခင္းတည္းဟူေသာ ေလာကပါလတရားမ်ားထြန္းကားေရး စသည့္အခ်က္မ်ား ထည့္သြင္းထားေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ အနာဂတ္ကံၾကမၼာႏွင့္ သေဘာဆႏၵမ်ားကို မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ စစ္အစိုးရသက္ဆိုးရွည္မည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုသာျဖစ္ေနေပသည္။
ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး
စင္စစ္ နအဖစစ္အစိုးရ၏ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရးမူသည္ အမွန္တကယ္ ျပည္ေထာင္းစုမၿပိဳကြဲရန္အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ခ်ဥ္းကပ္သင့္သည့္ အေျခခံမူတစ္ရပ္မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ႏိုင္ငံေရးတြင္ စစ္အုပ္စုအေနျဖင့္ တရားဥပေဒပါ အခြင့္အေရးတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ၀င္ေရာက္ျခယ္လွယ္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အာဏာေရရွည္ကိုင္စြဲႏိုင္ေရးသာ ျဖစ္ပါသည္။ တနည္းဆိုေသာ္ စစ္အုပ္စု၏ ႏိုင္ငံေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကို လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းထားခ်က္တစ္ရပ္သာ ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္တြင္ ရွိသင့္သင့္သည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနေပသည္။ အမွန္တကယ္ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး ဦးတည္မည္ဆိုပါက ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံသားတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ဒီမိုကေရစီေရးဆိုင္ရာ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို အတိအက် အာမခံလ်က္၊ တိုင္းရင္းသားတစ္မ်ိဳးခ်င္းစီ၏ တန္းတူေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားကို အခိုင္အမာအာမခံႏိုင္သည့္ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ေပၚေပါက္ေရးကို ေရွးရႈသင့္သည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ေပၚေပါက္ေရးကိုသာ ကိုင္စြဲသြားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
တိုင္းရင္းသားေသြးစည္းညီညြတ္မႈမၿပိဳကြဲေရး
ျပည္ေထာင္စုကို မၿပိဳကြဲေစလိုလွ်င္ စည္းလံုးညီညႊတ္ေရးကို အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ရမည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညႊတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးကို မည္သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မည္နည္း။ တံတားေဆာက္၊ ေက်ာင္းေဆာက္၊ ေဆးခန္းေဆာက္၊ လမ္းျပင္ တိုင္းရင္းသားရိုးရာအထိန္းအမွတ္ေန႔မ်ား က်င္းပေပး၍ နယ္စပ္ေဒသ ဖြဲ႔ၿဖိဳးေရးဟူေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ေလာက္ျဖင့္ တိုင္းရင္းသားစဥ္းလံုးညီညႊတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။
တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးခ်င္းစီအေနျဖင့္ ၎တို႔၏ ကံၾကမၼာကို ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီး၍ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးခ်င္စီ၏ .ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ဘာသာေရးကိုးကြယ္မႈ၊ ဘာသာစကား၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အာမခံမည္။ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ အထူးေဒသမ်ား သတ္မွတ္ေပးရုံမွ်ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညႊတ္ေရးအတြက္ ျပည့္စံုမႈမရႏိုင္ေပ။
တိုင္းရင္းသားတိုင္းသည္ ကိုယ့္အနာဂတ္ ကံၾကမၼာအတြက္ ကိုယ္ပိုုင္ျပဌာန္းခြင့္ရထားသည္ မဟုတ္။ မေရရာသည့္ အနာဂတ္ေအာက္တြင္ ေပးသေလာက္သာ ရရွိထားေသာ အခြင့္အေရးတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းသည္ အခြင့္အေရးမဟုတ္ေပ။ အခ်ိန္မေရြး ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းခံရႏိုင္သည့္ ယာယီအခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္သာ ျဖစ္ပါသည္။
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဥကၠဌေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လမ္းညႊန္ခဲ့သည့္ မတူကြဲျပား ျခားနားမႈ အေျခခံမ်ားအတြင္းမွ တူညီမႈကို ရွာေဖြရယူျခင္းဆိုသည့္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းလမ္းညႊန္ခ်က္ႏွင့္ လံုး၀ဆန္႔က်င္ေနသည့္အျပင္ ကရင္အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ ေစာဘဦးႀကီး၏ “ ကရင္ တစ္က်ပ္၊ ဗမာတစ္က်ပ္ ခ်က္ခ်င္းျပ” မူႏွင့္လည္း ေျဖာင့္ေျဖာင့္ႀကီး ဆန္႔က်င္ေနပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညႊတ္မႈ မၿပိဳကြဲေစရန္ႏွင့္ စစ္မွန္သည့္ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညႊတ္မႈကို အမွန္တကယ္တည္ေဆာက္မည္ဆိုလွ်င္ တိုင္းရင္းသားတိုင္း၏ ႏိုင္ငံေရး၊ အခြင့္အေရး၊ တန္းတူညီမွ်မႈကို ခိုင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ရန္သာ ျဖစ္ပါသည္း။
စစ္မွန္သည့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရး
စစ္မွန္သည့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရးကို အေျခခံမူအျဖစ္ ကိုင္စြဲက်င့္သံုးသြားရန္အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ထည့္သြင္း၍ မည္မွ်ပင္ တာ၀န္ခံထားေစကာမူ နည္းဥပေဒျဖင့္ တစ္ဖက္လွည့္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညႊႊတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရးဟု ေၾကာင္းျပ၍ ယင္းပါတီတစ္ရပ္၏ ရပ္တည္ရွင္သန္မႈကို အခ်ိန္အခါမေရြး အႏၱရယ္ေပးႏိုင္ေပသည္။
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး သမိုင္းစဥ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ စစ္တပ္လႊမ္းမိုးခဲ့သည့္ ကာလမ်ားကို ေလ့လာေသာ္ လြတ္လပ္စြာဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာစုေ၀းခြင့္၊ ေရးသားထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ဟူသည့္ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို တန္ဖိုးထားေလးစားခဲ့သည့္ အစဥ္အလာမရွိခဲ့ေပ။ ေနာက္တြင္လည္း ရွိမည္မဟုတ္ေပ။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး ဆႏၵမဲျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ႏွိပ္ကြပ္တိုက္ခိုက္ေခ်မႈန္းခဲ့သလို ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကိုလည္း ယေန႔တိုင္ ျငင္းဆန္ခဲ့မႈကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရးႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပေရးဟူ၍ ေၾကညာေနသည္မွာ ရယ္စရာေကာင္းလွေပသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲတြင္လည္း ကလိမ္ကက်စ္နည္းလမ္းေပါင္းစံု၊ ညစ္နည္းမႈအဖံုဖံုျဖင့္ ျပဳလုပ္မည္မွာ ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲပင္ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ စစ္အစိုးရဦးစီးက်င္းပခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသားညီလာခံမွ လူထုေထာက္ခံမႈ လံုး၀မရွိဘဲ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းကို ၂၀၀၈ ေမလ ၁၀ ေန႔ႏွင့္ ၂၄ ရက္ေန႔တို႔တြင္ ျပည္လံုးကၽြတ္ဆႏၵခံယူပြဲ ဟန္ျပက်င္းပ၍ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ ဦးေရ၏ ၉၈ ဒသမ ၁၂ ရာခိုင္းႏႈန္းက လာေရာက္ ဆႏၵမဲေပး၍ ေထာက္ခံဆႏၵမဲ ၉၂ ဒသမ ၄၈ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိသည္ဟုဆိုကာ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္းကို ၂၀၀၈ ေမလ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ နအဖအဖြဲ႔၏ ေၾကညာခ်က္အမွတ္ (၇/၂၀၀၈) ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
မည္သို႔ဆိုေစ နအဖ၏ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူ တစ္ရပ္လံုးအေျခခံျပဌာန္းခြင့္၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို လံုး၀ဆန္႔က်င္ေနသည့္အျပင္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္မ၊ႈဥပေဒစိုးမိုးေရးအေျခခံဆိတ္သုဥ္းမႈ၊ တရားမွ်တေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတည္ေဆာက္ေရးကို မ်က္ကြယ္ျပဳထားေသာေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင္းတလွ်က္ ရွိေသာ တန္းတူေရးကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ အလွမ္းေ၀းေနေသာေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီျပည္ေထာင္စုႀကီးကို မည္သို႔မွ် အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္းေလ့လာသံုးသပ္တင္ျပလိုက္ရပါသည္။
စာကိုး
၁။ ပင္လံုညီလာခံသမိုင္းစဥ္အက်ဥ္း၊ ၁၉၇၃။
၂။ တိုင္းရင္းသားမ်ားအေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၏ မူ၀ါဒမ်ား၊
ေၾကညာခ်က္မ်ားေကာက္ႏႈတ္ခ်က္၊ ၂၀၀၅။
၃။ အေျခခံဥပေဒေရးရာစာေစာင္ အမွတ္ ၁၈၊ ၂၁၊ ၂၂၊
၄။ ေလာကပါလဥပေဒေရးရာစာေစာင္ အမွတ္ ၃၄( ၾသဂုတ္လ ၂၀၀၉)
၅။ ခြန္းမတ္ရ္ကိုဘန္၊ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္ရွင္သန္ေဖာ္ေဆာင္ေရးမွ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီ
ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ေရးဆီသို႔(၂၀၀၃)
၆။ ဦးေအးသာေအာင္၊ “ ဖက္ဒရယ္” ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အတြဲ(၃) အမွတ္- ၁၁၀၊ ၁၁၁(၂၀၁၂
စက္တင္ဘာလ ၆၊ ၂၀)
(မိုးမခမွတ္ခ်က္ – သန္း၀င္းလႈိင္၏ ပင္လုံစာတမ္းကို အီးဘုတ္အျဖစ္ အခမဲ့ရယူႏုိင္ဖို႔ ျပန္လည္ စုစည္း ထုတ္ျပန္ေပးပါမည္)
Photo – Irrawaddy News Online
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
