ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၊ ၂၀၁၃
● ပါရီၿမိဳ႕လယ္ေခါင္က ကာသရင္းဒေမဒီစီ ပန္းျခံႀကီး
Le jardin des Tuileries 2013
ေမာင္ရင္ငေတတေယာက္ ဒီႏွစ္ဆန္းစမွာဘဲ ပါရီၿမိဳ႕ေပၚမွာ ထူးထူးၿခားၿခား ႏွင္းမ်ားစြာက်ခဲ့စဥ္ Tuileries ပန္းဥယ်ာဥ္ႀကီးထဲကိုေရာက္သြားၿပီး ဓါတ္ပံုမ်ားရိုက္ၿဖစ္ပါတယ္၊ ပန္းၿခံႀကီးတခုလံုးလည္း ႏွင္းၿဖဴၿဖဴမ်ားနဲ႔ ဖံုးလႊမ္းလို႔ေနပါတယ္၊ တေနရာမွာေတာ့ ဒီပန္းၿခံႀကီးရဲ႕ပိုင္ရွင္ေဟာင္း မိဖုရားႀကီးရဲ႕ ပံုတပံုကိုေတြ႕ရာကေန ေမာင္ရင္ငေတရဲ႕အေတြးေတြထဲမွာလည္း ဒီအေၾကာင္းက ဖံုးလႊမ္းသြားလို႔ ေမာင္ရင္ငေတလမ္းတေလွ်ာက္စဥ္းစားမိရင္း လမ္းေလွ်ာက္သမိုင္းတခုကို ေရးမိခ်င္ပါေတာ့တယ္၊ ေမာင္ရင္ငေတက ဗမာစာအပါအဝင္ ဘယ္ဘာသာစကားကိုမွ အထူးတလည္ ကၽြမ္းက်င္သူတဦး မဟုတ္ပါ၍ တတ္သမွ်ေသာ မွတ္သမွ်ေသာ ဘိုစာအတိုအစမ်ားကိုသာ ေရးတတ္သေလာက္ေသာ ဗမာစာၿဖင့္ ဗမာလိုၿပန္၍ေရးရပါေသာေၾကာင့္ ဘာသာၿပန္အမွားမ်ားကိုေတြ႕ရွိပါက ေက်းဇူးၿပဳ၍ သည္းခံၿပဳၿပင္ နားလည္ေပးၾကပါရန္၊ ထို႔အတူသမိုင္းဆရာတဦးလည္း မဟုတ္သလို သမိုင္းစာအုပ္ ေတြကို ညအိပ္ရာဝင္ခ်ိန္ အိပ္လ႔ိုၿမန္ၿမန္ေပ်ာ္ေစ ေအာင္သာ ဖတ္တတ္တဲ့အဆင့္ဘဲရွိတာမို႔ တခ်ိဳ႕ေသာ သမိုင္းအမွားမ်ား ပါရွိခဲ့ရင္ေတြ႕ခဲ့ရင္ေတာ့ အမွန္ၿပင္ေပးၾကပါရန္ႏွင့္ သို႔မဟုတ္ ေက်ာ္၍သာဖတ္သြားၾကပါရန္ ပန္ၾကားေၿပာၾကားလိုပါတယ္ခင္ဗ်ာ၊ ဖတ္ေသာသူမ်ားအားလံုးကို ေက်းဇူးအထူးတင္ပါတယ္၊
Le jardin des tuileries, le temps de Catherine de Médicis
ၿပင္သစ္သမိုင္းကို အဓိကေရးခ်ယ္သြားၾကေသာ ငါသာလွ်င္အရွင္သခင္ ဘုရင္ဧကရာဇ္ ဆိုသူမ်ား ရဲ႕ အထူးဇိမ္ခံခဲ့ရာ ေရွးအက်ဆံုးေသာ အက်ယ္ဝန္းဆံုးေသာ အခမ္းနားဆံုးဟုဆိုေသာ Le jardin des Tuileries ကၽြီလရီလို႔အမည္ရတဲ့ ဥယ်ာဥ္ပန္းၿခံႀကီးတခု ပါရီၿမိဳ႕ရဲ႕ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္ အမွတ္တစ္ ရပ္ကြက္မွာတည္ရွိပါတယ္၊ ေတာ္ဝင္သူတို႔ရဲ႕ဇိမ္ခံရာအိမ္္ေတာ္ Le palais du Louvre လုဗ္ရ္ နန္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ တဆက္တစပ္ထဲမွာတည္ရွိတဲ့ ဥယ်ာဥ္ပန္းၿခံႀကီးပါ၊ သက္တမ္းကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း ေလးရာ့ငါးဆယ္ နီးပါးေလာက္ရွိေနပါၿပီ၊ ဒီေတာ္ဝင္ဥယ်ာဥ္ပန္းၿခံက်ယ္ႀကီးကို ၿပင္သစ္မိဖုရားႀကီး (Caterina Maria Romola di Lorenzo de’ Medici) Catherine de Médicis ကာသရင္းဒေမဒီစီ (၁၅၁၉ – ၁၅၈၉) က ၁၅၆၄ ခုႏွစ္မွာ ဦးေဆာင္တည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ၊ အီတလီၿပည္ Florence ဖေလာရင့္ၿမိဳ႕သူ ၿပင္သစ္အီတလီကၿပား ၿပင္သစ္မိဖုရားႀကီးရဲ႕ မဟာစိတ္ကူးယဥ္ အႀကံအစည္ ေတြထဲက ၿဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္လာခဲ့တာပါ၊ သူမဟာ ၁၅ ရာစုေခတ္ကာလ ဥေရာပတိုက္တလႊား ႀကီးက်ယ္ထင္ရွားခဲ့တဲ့ Medici Bank ေမဒီစီဘဏ္ (၁၃၉၇ – ၁၄၉၄) ဘဏ္လုပ္ငန္းပိုင္ရွင္ ဥေရာပ ေဒသမွာ အခ်မ္းသာဆံုးဟုဆိုေသာ သူေဌးမ်ိဳးႏြယ္မိသားစုဝင္ အီတလီၿပည္ ဖေလာရင့္ေဒသရဲ႕ အာဏာပိုင္နယ္စားပယ္စားႀကီး Laurent II de Médicis ရဲ႕ သမီးေတာ္ၿဖစ္ၿပီး မိခင္ၿဖစ္သူကေတာ့ ၿပင္သစ္နိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသက ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ နယ္စားႀကီး Jean IV d’Auvergne (၁၄၆၇ – ၁၅၀၁) နဲ႔ Jeanne de Bourbon (၁၄၆၅ – ၁၅၁၁) တို႔ရဲ႕သမီး Madeleine de La Tour d’Auvergne ပါ၊ ဒါေပမဲ့ မိဖုရားႀကီးဟာ ေမြးေမြးခ်င္း လပိုင္းအတြင္းမွာဘဲ မိဘမဲ့ၿဖစ္ခဲ့ရသူပါ၊
http://flipbook.cantook.net/?d=http://www.edenlivres.fr/flipbook/publications/3913.js&oid=89&c=&m=&l=
ကာသရင္းဒေမဒီစီဟာ အဲဒီအခါက အုပ္စိုးေနတဲ့ ၿပင္သစ္ဘုရင္ Cognac ေကာ့ညက္နယ္သား François I de France ဖရန္ဆြာ ၁ (၁၄၉၄ – ၁၅၄၇) ရဲ႕သားေတာ္ ေနာင္အခါမွာ ၿပင္သစ္ဘုရင္ ၿဖစ္လာမယ့္ Le château royal de Saint-Germain-en-Laye စန္႔ဂ်ာမန္းေအာင္ေလရဲတိုက္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ အိမ္ေရွ႕မင္းသား Henri II de France ေအာင္လီ ၂ (၁၅၁၉ – ၁၅၅၉) နဲ႔ ၁၅၃၃ ခုႏွစ္ မွာ လက္ဆက္ခဲ့ၿပီးေတာ့ေနာက္ ၁၄ ႏွစ္ အၾကာ ၁၅၄၇ ခုႏွစ္ေရာက္မွ စတင္ၿပီး ၁၂ ႏွစ္တာ ဘုရင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီး ၿဖစ္လာခဲ့တာပါ၊ ၿပင္သစ္ဘုရင္ၿဖစ္လာမယ့္သူနဲ႔ လက္ထပ္ဖို႔ အဲဒီအခ်ိန္က ကာလ ေပါက္ေစ်း သိန္းေပါင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတန္ေသာ သူမရဲ႕ဘိုးဘြားမ်ားပိုင္အေမြ ေငြဒဂၤါးေတြ လက္ဝတ္ရတနာေတြနဲ႔ တင္ေတာင္းခဲ့ရတယ္လို႔ဆိုၾကပါတယ္၊ ဒီေနာက္သူမရဲ႕သားသံုးေယာက္က ဆက္တိုက္ဆိုသလို ၿပင္သစ္ဘုရင္မ်ားၿဖစ္လာခဲ့လို႔ သားဘုရင္မ်ားရဲ႕ သက္တမ္းရွည္မယ္ေတာ္ႀကီး ၿဖစ္ခဲ့သူပါ၊ Le château royal de Fontainebleau ဖြန္တင္န္ဘလိုရဲတိုက္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ ပထမ သားေတာ္ႀကီး François II de France ဖရန္ဆြာ ၂ (၁၅၄၄ – ၁၅၆၀) ဟာ သူရဲ႕ဖခင္ ေအာင္လီ ၂ ရုတ္တရက္ေသဆံုးသြားလို႔ အသက္ ၁၅ ႏွစ္မၿပည့္ခင္ ၁၅၅၉ ခုႏွစ္မွာ ၿပင္သစ္ဘုရင္ ၿဖစ္လာခဲ့ ပါတယ္၊ သူလည္းဘဲဘုရင္ၿဖစ္ၿပီး ေနာက္တႏွစ္ခြဲေက်ာ္ခန္႔မွာ ရုတ္တရက္ဖ်ားၿပီး ေသၿပန္ပါတယ္၊ သူရဲ႕အသက္ငယ္တာရယ္ ထီးနန္းစံခ်ိန္ခဏတာရယ္ေၾကာင့္ မိခင္ၿဖစ္သူ မုဆိုးမမိဖုရားေခါင္ႀကီးရဲ႕ လက္ထဲဘုရင္ပိုင္အာဏာဟာ အလိုလိုေရာက္ရွိလာခဲ့တာၿဖစ္မွာပါ၊ ပထမသားဘုရင္ ဖရန္ဆြာ ၂ ေသဆံုးၿပီးတဲ့ေနာက္ မယ္ေတာ္ႀကီးကာသရင္းဒေမဒီစီရဲ႕ သားသမီးဆယ္ေယာက္ထဲက ပဥၥမသား စန္႔ဂ်ာမန္းေအာင္ေလရဲတိုက္မွာ ေမြးဖြားခဲ့သူ Charles IX de France ရွားလ္ ၉ (၁၅၅၀ – ၁၅၇၄) ၿပင္သစ္ထီးနန္းကို ၁၅၆၀ ခုႏွစ္မွာဆက္ခံပါတယ္၊ ဒုတိယနဲ႔တတိယက သမီးေတာ္မ်ား ၿဖစ္ေနတာ ေၾကာင့္ရယ္ စတုတၳသားက အသက္ငယ္စဥ္အခါထဲက ေသဆံုးခဲ့တာေၾကာင့္ ရွားလ္ ၉ က အသက္ ၁၀ ႏွစ္ အရြယ္မွာဘဲ ၿပင္သစ္ရင္ခြင္ပိုက္ဘုရင္ ၿဖစ္ခဲ့ရတာပါ၊ ရွားလ္ ၉ ဘုရင္ရဲ႕ နန္းသက္ ဆယ့္သံုးႏွစ္ခြဲမွာ ေသၿခာတာကေတာ့ မယ္ေတာ္ႀကီးကဘဲ နန္းတြင္းေရးရာကို အစစအရာရာ ဦးစီးခ်ဳပ္ကိုင္ သြားခဲ့တာပါ၊ မယ္ေတာ္ႀကီးကာသရင္းဟာ အသက္ ၁၅ ႏွစ္မၿပည့္မီမွာ ေအာင္လီ ၂ နဲ႔ လက္ထပ္ခဲ့ေပမဲ့ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္မွ် သားသမီးတဦးတေယာက္မွ မရရွိခဲ့ဘဲ ရမယ့္ရခဲ့ေတာ့လည္း ဆယ္ေယာက္တိတိ ဆက္တိုက္ရရွိခဲ့တာပါ၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ သားဘုရင္သံုးေယာက္ နန္းတက္ေတာ့ အသက္အရြယ္ေတြက ငယ္လြန္းေနခဲ့ေတာ့ မယ္ေတာ္မိဖုရားႀကီးရဲ႕ လက္ထဲမွာ အာဏာရွိၿပီးရင္း ရွိလာတာၿဖစ္မွာပါ၊ ဒုတိယသားဘုရင္ ရွားလ္ ၉ ေသဆံုးၿပီးေတာ့ ၁၅၇၄ ခုမွာ မယ္ေတာ္ မိဖုရားႀကီးရဲ႕ ဆဌမေၿမာက္ရင္ေသြး ဖြန္တင္န္ဘလိုရဲတိုက္မွာ ေမြးဖြားသူ Henri III de France ေအာင္လီ ၃ (၁၅၅၁ – ၁၅၈၉) နန္းတက္ပါတယ္၊ တတိယနဲ႔ေနာက္ဆံုးသားဘုရင္ ေအာင္လီ ၃ ရဲ႕လက္ထက္မွာေတာ့ ၿပင္သစ္ဘုရင္တို႔ရဲ႕ နန္းစိုက္ရာစံအိမ္ေတာ္ႀကီးဟာ ယေန႔ပါရီၿမိဳ႕လယ္က လုဗ္ရ္နန္းေတာ္ရွိရာကို ေရာက္ရွိလို႔လာပါၿပီ၊ အဲဒီအခ်ိန္မတိုင္မီအထိ ၿပင္သစ္ဘုရင္ေတြရဲ႕ အိမ္ေတာ္ေတြဟာ ပါရီၿမိဳ႕ေပၚမွာ မဟုတ္ေသးပါဘူး၊ ပါရီအနီးဝန္းက်င္မွာဘဲ ရွိေနပါေသးတယ္၊ ယေန႔ပါရီၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္စြန္းစြန္း ကီလိုမီတာ ၆၀ ေက်ာ္ေလာက္ေဝးတဲ့ Le château royal de Fontainebleau ဖြန္တင္န္ဘလိုရဲတိုက္စံအိမ္ေတာ္မွာ အဓိကေနၾကတာ ၿဖစ္ပါတယ္၊ ေနာက္ေနရာတခုက ပါရီၿမိဳ႕ရဲ႕ေတာင္ဘက္စူးစူး ကီလိုမီတာ ၁၅၀ ေက်ာ္ခန္႔အကြာမွာတည္ရွိတဲ့ ၿပင္သစ္ၿပည္ရဲ႕ အရွည္ဆံုးၿမစ္ ၁၀၁၃ ကီလိုမီတာရွည္တဲ့ La Loire လြားၿမစ္ကမ္းေပၚမွာတည္ရွိတဲ့ Le château royal de Blois ဘလြားရဲတိုက္ရယ္ ပါရီၿမိဳ႕ရဲ႕အေနာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၂၀ အကြာ မွာတည္ရွိတဲ့ Le château de Saint-Germain-en-Laye စန္႔ဂ်ာမန္းေအာင္ေလရဲတိုက္မွာ ဘုရင့္ မိသားစုေတြဟာ တလွည့္စီလို ေရႊ႕ေၿပာင္းေနၾကပါတယ္တဲ့၊
Le château de Chenonceau
ပါရီအနီးမွာရွိတဲ့ Le château de Vincennes နဲ႔ လြားၿမစ္ဝွမ္းေဒသမွာတည္ရွိတဲ့ နာမည္ေက်ာ္ Les châteaux de la Loire လြားၿမစ္ဝွမ္းမွရဲတိုက္မ်ားအုပ္စုဝင္ၿဖစ္ၾကတဲ့ Le château d’Amboise တို႔ Le château de Chambord တို႔ Le château de Chenonceau တို႔မွာလည္း ေနၾကပါတယ္တဲ့၊ ဒီရဲတိုက္မ်ားအားလံုးလိုလိုဟာ La Renaissance ေခၚ ၁၅ ရာစုဝန္းက်င္က စာေပအႏုပညာ ဗိသုကာပညာမ်ား ၿပန္လည္ထြန္းသစ္လာတဲ့ေခတ္မွာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၾကတာပါ၊ ၁၅၁၃ ခုႏွစ္မွာ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ရွႏြန္ဆိုးရဲတိုက္ကေတာ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ မင္းမ်ိဳးႏြယ္ ေတြထဲက သမီးေတာ္မ်ားသာ သီးသန္႔လိုေနခဲ့ၾကလို႔ Le château des Dames အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ ရဲတိုက္လို႔ နာမည္ႀကီးပါသတဲ့၊ ၿပင္သစ္ဘုရင္မ်ိဳးႏြယ္ေတြရဲ႕ ေနအိမ္ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကေတာ့ မ်ားမွ မ်ားပါဘဲ၊ အဲဒီေလာက္ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားလွတဲ့ ရဲတိုက္ႀကီးမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္လို႔ အားမရႏိုင္ေသးဘဲ Le palais du Louvre နန္းေတာ္ရဲတိုက္ႀကီးကို ဖရန္ဆြာ ၁ ဘုရင္က မူလလက္ေဟာင္း အေဆာက္အဦမွ ထပ္မံၿပီးတိုးခ်ဲ႕ၿပီး တည္ေဆာက္ဖို႔ ဆံုးၿဖတ္ခဲ့တာပါ၊ မယ္ေတာ္ႀကီးကာသရင္းရဲ႕ ေယာက်္ား ေအာင္လီ ၂ ဘုရင္ၿဖစ္လာေတာ့ သူ႔ဖခင္ဆႏၵအတိုင္း ဆက္လက္ၿပီးေဆာက္ခဲ့ပါတယ္၊ နန္းေတာ္ႀကီးတည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့ မူလအစပထမ သမိုင္းေၾကာင္းေတြကို ေသေသၿခာၿခာတိတိက်က် မေၿပာႏိုင္ေပမဲ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၈၀၀ ေက်ာ္ ေအဒီ ၁၁၉၀ ခန္႔က ရဲတိုက္ခံတပ္ၿမိဳ႕အၿဖစ္ စတင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကတာလို႔ ဆိုၾကပါတယ္၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ၿပင္သစ္ဘုရင္မ်ားဟာ မြမ္းမံၿပဳၿပင္ ခဲ့ၾကေပမဲ့ အဓိကစံအိမ္ေတာ္အၿဖစ္ ေနထိုင္အသံုးၿပဳၾကၿခင္းေတာ့ မရွိေသးပါဘူး၊ ၁၃၆၈ မွာေတာ့ စာေပအႏုပညာကို အထူးခံုမင္ ေလ့လာလိုက္စားသူ Charles V de France ရွားလ္ ၅ (၁၃၃၈ – ၁၃၈၀) လက္ထက္အေရာက္မွာ ယခုေခတ္ La Bibliothèque nationale de France ၿပင္သစ္ အမ်ိဳးသားစာၾကည့္တိုက္လို႔ အမည္တြင္လာမယ့္ La librairie royale ေတာ္ဝင္စာအုပ္တိုက္ေခၚ La bibliothèque du roi ဘုရင့္စာၾကည့္တိုက္ဆိုတာကို ယခု လုဗ္ရ္နန္းေတာ္ အေဆာက္အဦ ေနရာမွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္၊ ၁၅၁၈ မွာ မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေယာကၡမေတာ္ ဖရန္ဆြာ ၁ ဘုရင္အၿဖစ္ စိုးစံခ်ိန္ Le grand cabinet de livres ဆိုၿပီး အမည္ေၿပာင္းၿပီး ဖတ္စရာစာအုပ္ေတြ စုေဆာင္းထားတဲ့ေနရာတခုကို ပိုမိုႀကီးက်ယ္လာေအာင္ ႀကံေဆာင္ခဲ့တာပါ၊ ဖရန္ဆြာ ၁ ဘုရင္ဟာ ၁၅၂၇ အေရာက္မွာေတာ့ လုဗ္ရ္ခံတပ္ေဟာင္းႀကီးကို အၿမဲတမ္း ဘုရင့္စံအိမ္ နန္းေတာ္ႀကီးအၿဖစ္ အသြင္ကူးေၿပာင္းဖို႔ကို ဆံုးၿဖတ္ႀကံစည္ပါေတာ့တယ္၊ ၿပန္လည္ထြန္းသစ္လာတဲ့ေခတ္ရဲ႕ ၿပင္သစ္ ဗိသုကာပညာရွင္ Pierre Lescot ၿပဲရ္ေလကို႔ ဆိုသူကို ဦးေဆာင္ေစၿပီး တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ဖရန္ဆြာ ၁ ေသဆံုးခဲ့တဲ့ ၁၅၄၇ ထိ မၿပီးစီးခဲ့ဘဲ မိဖုရားႀကီးရဲ႕ၾကင္ယာေတာ္ ေအာင္လီ ၂ ဘုရင္ရဲ႕ နန္းသက္ ၁၂ ႏွစ္ ၁၅၅၉ ခုႏွစ္ထိတိုင္လည္း အဆံုးမသတ္ႏိုင္ေသးပါဘူး၊ ပထမသားဘုရင္ႏွစ္ပါး လက္ထက္ေတြမွာလည္း နန္းေတာ္ႀကီးကိုအၿမဲတမ္းအိမ္ေတာ္အၿဖစ္ အသံုးမၿပဳႏိုင္ခဲ့ဘဲ ေနာက္ဆံုး သားဘုရင္ ေအာင္လီ ၃ လက္ထက္ ၁၅၇၄ ေနာက္ပိုင္းမွာမွ ဘုရင့္အၿမဲတမ္းစံအိမ္ေတာ္အၿဖစ္ ေၿပာင္းေရႊ႕နန္းစံႏိုင္ခဲ့တာပါ၊ ဒါေတြအားလံုးဟာ မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ မိမိလုပ္ခ်င္ရာမ်ားကို တရားခ်င္း မတရားခ်င္းကို နားမလည္ဂရုမစိုက္ မၿဖစ္မေန ေအာင္ၿမင္ေအာင္ ၿပဳလုပ္ေလ့ရွိတတ္တဲ့ ဥာဥ္မ်ား ေၾကာင့္ ဆိုရင္လည္း မမွားပါဘူး၊
Le palais du Louvre
ဘယ္လိုဘဲၿဖစ္ၿဖစ္ ယေန႔ေခတ္မွာထိ ေတြ႔ရွိေနရတဲ့ ၿပင္သစ္ႏိုင္ငံ ၿပင္သစ္လူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာလည္းေကာင္းေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ဝင္ေငြကိုလည္း မ်ားစြာရွာေဖြေပးေနေသာ ဒီနန္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ ပန္းဥယ်ာဥ္ႀကီးရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းအစကိုလိုက္လိုက္ရင္ မယ္ေတာ္ႀကီးေမစီဒီကို ဘယ္သူမွေမ့ထားလို႔ မရႏိုင္ပါဘူးဆိုတာ အေသအၿခာပါဘဲ၊ ယခုအခါမွာ တခ်ိဳ႕ေသာ ေဝဖန္သူမ်ား ပညာသားပါပါနဲ႔ ေကာက္က်စ္ေသာ မယ္ေတာ္ႀကီးလို႔ေသာ္၎၊ သံမဏိမိဖုရားႀကီးလို႔ နာမည္ဆိုးနဲ႔ တင္စားေခၚၾကတဲ့ မယ္ေတာ္ႀကီး ကာသရင္းဒေမဒီစီဟာ သူမရဲ႕ဘဝသက္တမ္း ၇၀ ႏွစ္အတြင္းမွာ အာဏာပိုင္စိုးခဲ့တဲ့ ဘုရင့္မိဖုရားႀကီးမၿဖစ္ခင္ အိမ္ေရွ႕မင္းကေတာ္အၿဖစ္နဲ႔ ၁၄ ႏွစ္ေက်ာ္ မိဖုရားႀကီး ေခါင္ႀကီးဘဝနဲ႔ ၁၂ ႏွစ္ေက်ာ္ သားဘုရင္သံုးေယာက္ရဲ႕ မယ္ေတာ္ႀကီးအၿဖစ္ (တႏွစ္ခြဲ + ဆယ့္သံုးႏွစ္ခြဲ + ဆယ့္ငါးႏွစ္) စုစုေပါင္း ၅၆ ႏွစ္ေက်ာ္မွာ ေကာင္းတာေကာ ဆိုးတာေကာ ထူးၿခားတာေတြကေတာ့ မ်ားလွပါတယ္၊
Le jardin des Tuileries
အဓိကတခ်က္ကေတာ့ ယေန႔ထိတိုင္ေအာင္ထင္ရွားလွတဲ့ လုဗ္ရ္နန္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ပန္းဥယ်ာဥ္ႀကီးကို မြမ္းမံတည္ေဆာက္သူတဦး ၿဖစ္ခဲ့တာပါ၊ ဒုတိယသားဘုရင့္ မယ္ေတာ္ၿဖစ္ေနခ်ိန္ ၁၅၆၄ ခုႏွစ္မွာ မယ္ေတာ္ႀကီးဦးစီးၿပီး Le palais des Tuileries ကၽြီလရီနန္းေတာ္နဲ႔ ကၽြီလရီဥယ်ာဥ္ပန္းၿခံႀကီးကို တၿပိဳင္နက္ ပူးတြဲတည္ေဆာက္ခဲ့တာပါ၊ ၁၈၇၁ ခုႏွစ္မွာ ၿဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ La Commune de Paris ပါရီ ကြန္ၿမြန္းနဲ႔အတူ ေဒါသထြက္ေနတဲ့လူတစုက မီးရိႈ႕ဖ်က္စီးခဲ့လို႔ အေဆာက္အဦ အတြင္းပိုင္းတခုလံုး မီးေလာင္ပ်က္စီးခဲ့ရၿပီး ၁၈၈၃ ႏွစ္မွာေတာ့ ၾကြင္းက်န္ေနတဲ့ ကၽြီလရီနန္းေတာ္ အေဆာက္အဦႀကီး ကို လံုးဝၿဖိဳခ်ဖ်က္စီးပစ္ခံခဲ့ရလို႔ အခုအခါမွာ ကၽြီလရီပန္းၿခံႀကီးရယ္ လုဗ္ရ္နန္းေတာ္ႀကီးရယ္သာ က်န္ရွိေတာ့တာပါ၊ မႏွစ္ကသတင္းတပုဒ္မွာ အဲဒီကၽြီလရီ နန္းေတာ္ႀကီးကို ၿပန္လည္အသက္သြင္း တည္ေဆာက္ခ်င္သူမ်ားအဖဲြ႕က ၿပန္လည္ေဆာက္လုပ္ဖို႔ စည္းရံုးေရးမ်ား လုပ္ေနတာဖတ္လိုက္ရ ပါတယ္၊ ၁၅၅၉ ခုႏွစ္၌ မယ္ေတာ္ႀကီးဟာ သူမေယာက်္ားၿဖစ္သူ ေအာင္လီ ၂ ေသဆံုးသြားၿပီး ေယာက်္ားရွိစဥ္ အတူေနခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ေနခ်င္စိတ္မရွိေတာ့ဘဲ လုဗ္ရ္နန္းေတာ္ဆီကို ဘုရင့္ မိသားစုမ်ား အၿပီးတိုင္ေၿပာင္းေရြ႕ေနထိုင္ဖို႔ကို ႀကိဳးစားေတာ့တာပါ၊ သူမကိုယ္တိုင္ကေတာ့ လုဗ္ရ္ နန္းေတာ္နဲ႔ တဆက္တစပ္တည္းေနရာမွာ ပန္းၿခံသစ္ႀကီးကို နန္းေတာ္သစ္ကၽြီလရီနဲ႔အတူ ေဆာက္လုပ္ၿပီး ေနထိုင္စံၿမန္းဖို႔ ၾကံစည္ခဲ့တာပါ၊
Le palais des Tuileries
ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မၿပီးႏိုင္မစီးႏိုင္ၿဖစ္ေနတဲ့ ဒီလုဗ္ရ္နန္းေတာ္ႀကီးကိုလည္း သူမတန္ခုိး အာဏာ ရွိေနဆဲေသာ အခ်ိန္အတြင္းမွာ အဓိကေနလို႔ရေအာင္ ၿပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့တာပါ၊ လုဗ္ရ္နန္းေတာ္ႀကီး နဲ႔အတူ ပန္းၿခံႀကီးကိုလည္း ၿပီးစီေအာင္တည္ေဆာက္သြားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္၊ နန္းေတာ္ႀကီး ေနာက္ပိုင္း ထပ္မံေဆာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ ၿပင္သစ္ဘုရင္မ်ားရဲ႕ ေနာက္ဆံုး သမိုင္းဝင္စံအိမ္ေတာ္ၿဖစ္တဲ့ Le château de Versailles ဗားဆိုင္းနန္းေတာ္ႀကီး အသစ္ၿဖစ္ေပၚလာခဲ့ေသာ္လည္းဘဲ လုဗ္ရ္စံအိ္မ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ အေရးပါအရာေရာက္မႈ သမိုင္းတန္ဖိုးက ယခုထက္ထိတိုင္ေအာင္ဘဲ မေလ်ာ့ပါးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး၊ အဲဒီလို ဘုရင္မ်ိဳးႏြယ္မ်ား မူးႀကီးမတ္ႀကီးမ်ား သူေဌးႀကီးမ်ား ရူးသြပ္မႈမ်ားစြာနဲ႔ အၿပိဳင္အဆိုင္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ၾကတဲ့ ရွပ္တိုးေခၚရဲတိုက္စံအိမ္ေတာ္ႀကီးမ်ား အားလံုးလိုလိုဟာ အခုအခါမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္က ပိုင္ဆိုင္မႈၿပဳထားၿပီး ေရွးမူမပ်က္ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ကာ ၿပတိုက္ႀကီးမ်ားအသြင္ ေၿပာင္းလည္း ဖန္တီးခဲ့ၿပီး ဝင္ေၾကးေကာက္ခံၿပီး လူအမ်ား အလြယ္တကူ စိတ္ဝင္တစား လာေရာက္ေလ့လာ ၾကည့္ရႈႏိုင္ေအာင္ ၿပဳလုပ္ထားႏိုင္လို႔ အဲဒီအေဟာင္းေတြကရတဲ့ ဝင္ေၾကးေငြေတြဟာ တႏွစ္တႏွစ္ ယူရိုေငြ သန္းေပါင္းဘီလီလ်ံေပါင္း ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲလို႔ ကိုယ္တိုင္တြက္ခ်က္သာ ၾကည့္ၾကပါ ေတာ့၊
Le palais du Louvre, le palais des Tuileries et leurs annexes 1615
မူလပထမက အိမ္အမိုး ေၾကြၿပား ေက်ာက္ၿပား အုတ္ၾကြပ္ၿပားဖုတ္လုပ္ေသာဖိုႀကီးေတြ တည္ရွိတဲ့ ေၿမေနရာကြက္လပ္ႀကီးကို သူမ၏ေမြးရာဇာတိ ဖေလာရင့္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ပန္းၿခံပံုစံကို အေၿခခံၿပီး ဘုရင့္ မိသားစု ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းတသိုက္ ဇိမ္ခံဖို႔ပန္းဥယ်ဥ္ႀကီးအၿဖစ္ ဖန္တီးခဲ့ရာက ယေန႔ကာလမွာေတာ့ ေမာင္ရင္ငေတတို႔လို သာမန္အမ်ားၿပည္သူလူထုေတြအတြက္ အပန္းေၿဖရာ ပန္းဥယ်ာဥ္ႀကီး ၿဖစ္လို႔ ေနပါၿပီ၊ ၁၆၆၇ ခုႏွစ္မွာ လူအမ်ားကို စတင္ဝင္ေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ၿပီး La Révolution française ၿပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးၿဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကာလမွ စတင္ကာ အမ်ားၿပည္သူ ဝင္ထြက္သြားလာႏိုင္တဲ့ ပန္းၿခံႀကီး ၿဖစ္လာခဲ့တာပါ၊
Les guerres de religion
ေနာက္ထူးၿခားခ်က္ကေတာ့ ရွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ၿဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Les guerres de religion en France ဘာသာေရးစစ္ပြဲမ်ား (၁၅၆၂- ၁၅၉၈) ရယ္ပါ၊ ၿပင္သစ္ၿပည္တြင္း ကာသိုလစ္နဲ႔ ပရိုတက္စတင့္ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရးအၿငင္းပြားမႈေတြဟာ မိဖုရားႀကီးေမဒီစီလက္ထက္ေတာက္ေလွ်ာက္ ၿဖစ္ပြားခဲ့တာပါ၊ အဲဒီ ၁၅၆၀ ခုဝန္းက်င္က ၿပင္သစ္ၿပည္လူဦးေရ ဆယ္ေယာက္မွာ တေယာက္က ပရိုတက္စတင့္ဘာသာဝင္ေတြ ၿဖစ္ၾကပါတယ္တဲ့၊ မယ္ေတာ္ႀကီးဟာ ဒုတိယသားဘုရင္ ရွားလ္ ၉ လက္ထက္ တတိယဘာသာေရးစစ္ပြဲအၿပီးမွာေတာ့ ပရိုတက္စတင့္ဂိုဏ္းဝင္ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုအၿပီး ၿပင္သစ္ၿပည္အေနာက္ပိုင္း အတၱလန္တစ္သမုဒၵရာကမ္းေၿခက ၿမိဳ႕နယ္မ်ား ၿဖစ္ေသာ La Rochelle, Cognac, Montauban and La Charité နယ္ေလးနယ္ကို ပရိုတက္စတင့္ မ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ေပးအပ္ခဲ့ၿပီး သမီးေတာ္ မာဂရက္မင္းသမီးကိုလည္း ပရိုတက္စတင့္ဘာသာေရးဂိုဏ္း Huguenot ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္သစ္ၿဖစ္လာေသာ Roi de Navarre မင္းသားႏွင့္ေပးစားရန္ သေဘာ တူညီခဲ့ရပါေတာ့တယ္၊ သူမဟာ ေလးႀကိမ္ေၿမာက္ ဘာသာေရးစစ္ပြဲ ၿဖစ္ပြားေနခ်ိန္ ၁၅၇၂ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လအတြင္း ပါရီၿမိဳ႕ေပၚမွာ ၿဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Le massacre de la Saint-Barthélemy အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္လူသတ္ပြဲမွာ အဓိကတာဝန္ရွိေသာသူတဦးၿဖစ္ပါတယ္၊ မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ သတၱမေၿမာက္ သမီးေတာ္ Marguerite de France နဲ႔ ပရိုတက္စတင့္ဘာသာသို႔ ကူးေၿပာင္းခံယူခဲ့သူ Henri IV de France ၿဖစ္လာမည့္သူ Roi de Navarre မင္းသားတို႔ရဲ႕ လက္ထပ္ပြဲသဘင္က်င္းပအၿပီး ေလးရက္အၾကာမွာ ထိုသို႔လက္ထပ္မႈကို မေက်နပ္ေသာေၾကာင့္ ၿဖစ္ပြားခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္၊ ထိုလူသတ္ပြဲမွာ အနည္းဆံုး လူ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ ေသဆံုးတယ္လို႔ ေၿပာၾကပါတယ္၊ တခ်ိဳ႕မွတ္တမ္း မ်ားမွာေတာ့ ႏွစ္ဘက္စလံုးေပါင္း လူေသာင္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ေသေၾကၾကတယ္ လို႔ေရးၾကပါတယ္၊
Les derniers Valois de la France
ဒီလိုနဲ႔ မယ္ေတာ္ႀကီးကာသရင္းဒေမဒီစီဟာ အသက္ ၇၀ အရြယ္ ၁၅၈၉ ဇႏၷဝါရီလမွာ စိတ္ပင္ပန္း လူပင္ပန္းမႈမ်ားစြာနဲ႔ ေသဆံုးသြားခဲ့ပါေတာ့တယ္၊ ေနာက္မၾကာခင္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ ေန႔မွာေတာ့ မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ တတိယသားဘုရင္ ေအာင္လီ ၃ ဟာလည္း ကာသိုလိပ္ဂိုဏ္းဝင္ အစြန္းေရာက္ တယူသန္ ဘုန္းႀကီးငယ္တပါးရဲ႕ အနီးကပ္ဓါးခ်က္ၿဖင့္ လုပ္ၾကံခံခဲ့ရၿပီး ေနာက္တေန႔မွာဘဲ ေသဆံုး ခဲ့ပါတယ္၊ အဲဒီလိုနဲ႔ Les Valois Angoulême (La dynastie des Valois) မင္းမ်ားေခတ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးမင္းဆက္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားခဲ့ပါေတာ့တယ္၊ မယ္ေတာ္ႀကီးနဲ႔ တတိယသားဘုရင္တို႔ ေရွ႕ဆင့္ ေနာက္ဆင့္ဆိုသလိုဘဲ ေသဆံုးၿပီးေတာ့ မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ သတၱမေၿမာက္ရင္ေသြး သမီးေတာ္ (၁၈၄၅ ခုႏွစ္က ထုတ္ေဝၿဖန္႔ခ်ီခဲ့တဲ့ ၿပင္သစ္ၿပည္ အေရွ႕ေၿမာက္ပိုင္းနယ္သား စာေရးဆရာႀကီး Alexandre Dumas အလက္ဇန္းဒရ္ ဒူးမား (၁၈၀၂ – ၁၈၇၀) ရဲ႕နာမည္ႀကီး သမိုင္းေနာက္ခံ ၿဖစ္ရပ္မွန္ဝတၳဳစာအုပ္နဲ႔ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကား La reine Margot ရဲ႕အဓိကဇာတ္ေဆာင္) Marguerite de France, Marguerite de Valois မာဂရက္မင္းသမီး (၁၅၅၃ – ၁၆၁၅) နဲ႔ ေပးစားထားတဲ့ Henri IV de France (Henri de Bourbon, Roi de Navarre) ေအာင္လီ ၄ (၁၅၅၃ -၁၆၁၀) ဘုရင္ နန္းတက္လာပါတယ္၊ ေအာင္လီ ၄ ဟာ စပိန္နယ္စပ္ Pyrénées ပီေရေနးေတာင္တန္းမ်ားေပၚက Pau ပိုးနယ္သားၿဖစ္ၿပီး ၁၅၈၉ ခုႏွစ္ၿပင္သစ္ဘုရင္မၿဖစ္မီ ၁၅၇၂ ကတည္းကစၿပီး မိခင္နဲ႔ ဖခင္ၿဖစ္သူရဲ႕ အရိုက္အရာကိုဆက္ခံၿပီး Roi de Navarre နာဗာရ္ဘုရင္ ၿဖစ္ေနသူပါ၊ သူဟာ ၿပင္သစ္ နန္းသက္ရွည္ဘုရင္ႀကီး လူဝီ ၉ (၁၂၁၄ – ၁၂ရ၀) မွဆင္းသက္လာသူ Bourbon ဘူးရ္ဘြန္မ်ိဳးႏြယ္အေဖ Antoine de Bourbon နဲ႔ အေမၿဖစ္သူကေတာ့ La reine de Navarre နာဗာရ္ဘုရင္မ (မယ္ေတာ္ႀကီး ကာသရင္းဒေမဒီစီရဲ႕ ေယာကၡမေတာ္ François I de France ဖရန္ဆြာ ၁ ၏ ညီမအရင္း) Jeanne III d’Albret တို႔က ေမြးဖြားလာတာၿဖစ္ပါတယ္၊ ဘူးရ္ဘြန္မ်ိဳးဆက္ အႏြယ္မ်ားဟာ အခုထိေအာင္ရွိေနပါေသးတယ္၊ အမ်ားအားၿဖင့္ေတာ့ စပိန္ၿပည္မွာ ေနထိုင္ၾကၿပီး စပိန္ၿပင္သစ္ ႏွစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံသားမ်ားၿဖစ္ၾကပါတယ္၊ ၿပင္သစ္ဗားလြား ဘုရင္မ်ိဳးဆက္မ်ား မယ္ေတာ္ႀကီး ကာသရင္းဒေမဒီစီ၏ ေခတ္နဲ႔အတူ ကုန္ဆံုးသြားၿပီး ဘူးရ္ဘြန္မ်ိဳးဆက္ဘုရင္မ်ားေခတ္ကို ကူးေၿပာင္းေရာက္ရွိလို႔ သြားပါေတာ့တယ္၊
● မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ ေယာကၡမဘုရင္ François I de France ဖရန္ဆြာ ၁ (၁၄၉၄ – ၁၅၄၇) နန္းသက္ ၃၂ ႏွစ္ ၃ လ (၁၅၁၅ – ၁၅၄၇)
● မယ္ေတာ္ႀကီးရဲ႕ ၾကင္ယာေတာ္ဘုရင္ Henri II de France ေအာင္လီ ၂ (၁၅၁၉ – ၁၅၅၉) နန္းသက္ ၁၂ ႏွစ္ ၃ လ (၁၅၄၇ – ၁၅၅၉)
● မယ္ေတာ္ႀကီး (Caterina Maria Romola di Lorenzo de’ Medici) Catherine de Médicis ကာသရင္းဒေမဒီစီ (၁၅၁၉ – ၁၅၈၉)
● ပထမသားဘုရင္ François II de France ဖရန္ဆြာ ၂ (၁၅၄၄ – ၁၅၆၀) နန္းသက္ ၁ ႏွစ္ ၅ လ (၁၅၅၉ – ၁၅၆၀)
● ဒုတိယသားဘုရင္ Charles IX de France ရွားလ္ ၉ (၁၅၅၀ – ၁၅၇၄) နန္းသက္ ၁၃ ႏွစ္ ၆ လ (၁၅၆၀ – ၁၅၇၄)
● တတိယသားဘုရင္ Henri III de France ေအာင္လီ ၃ (၁၅၅၁ – ၁၅၈၉) နန္းသက္ ၁၅ ႏွစ္ ၂ လ (၁၅၇၄ – ၁၅၈၉)
● သတၱမေၿမာက္သမီးေတာ္ Marguerite de France မာဂရက္မင္းသမီး (၁၅၅၃ – ၁၆၁၅)
● သမက္ဘုရင္ Henri IV de France ေအာင္လီ ၄ (၁၅၅၃ -၁၆၁၀) နန္းသက္ ၂၀ ႏွစ္ ၉ လ (၁၅၈၉ – ၁၆၁၀)
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
