ဇန္န၀ါရီ ၁၂၊ ၂၀၁၃
ေအာင္ဆန္း အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ေနာက္ခံသမိုင္းမွာ ၁၉၄၆ စက္တင္ဘာလ ၂၇ တြင္ ဗိုလ္ေအာင္ဆန္းသည္ ဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန္စ္၏ အမႈေဆာင္ေကာင္စီတြင္ ဒုတိယဥကၠဠ၊ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ျပည္ပေရးရာဌာနဝန္ၾကီးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္၍ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ကို အဖြဲ႕ဝင္ ၁၀ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၁၉၄၆ ဒီဇင္ဘာလ ၄ တြင္ ဘုရင္ခံ၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီအစည္းအေဝးတြင္ ျဗိတိသွ်အစိုးရက ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ကို အဂၤလန္ျပည္သို႕ လာေရာက္ေဆြးေႏြးရန္ ဖိတ္ေခၚမႈကို တင္ျပခဲ့ရာ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕က လက္ခံခဲ့သည္။ သို႕ျဖင့္ ၁၉၄၇ ဇန္နဝါရီ ၂ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕သည္ ေလေၾကာင္းျဖင့္ အဂၤလန္ျပည္သို႕ ထြက္ခြာသြားခဲ့သည္။
ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕တြင္ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအျဖစ္ ဦးတင္ထြဋ္( ဘ႑ာေရးဝန္ၾကီး)၊ သခင္ျမ (ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး)၊ သခင္ဗစိန္(သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးဝန္ၾကီး)၊ ဂဠဳန္ဦးေစာ (ပညာေရးဝန္ၾကီး)၊ ဦးေက်ာ္ျငိမ္း(ဖဆပလ အတြင္းေရးမွဴး)၊ သခင္ေအာင္သန္း (ဗိုလ္စၾကာ၊ ရဲေဘာသံုးက်ိပ္)၊ မိတၳီလာဦးဘရင္ (ဦးေစာ၏အၾကံေပး)၊ ဗိုလ္ထြန္းလွ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အပါးေတာ္ျမဲ)၊ ဦးေရႊေဘာ္ (အတြင္းဝန္)၊ ဗိုလ္ေက်ာ္ထြန္း (ဦးတင္ထြဋ္၏အတြင္းဝန္)၊ ဦးဘတူ (ဦးဘေဘ၏အပါးေတာ္ျမဲ)၊ သခင္ခ်စ္ (သခင္ဗစိန္၏အပါးေတာ္ျမဲ)၊ ဦးဘသန္း (လက္ေရးတို) ျဖစ္သည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ႏွင့္ ျဗိတိသွ်အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ တို႕သည္ အမွတ္ ၁၀၊ ေဒါင္းနင္းလမ္းရွိ ျဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ရုံးခန္း၌ အစည္းအေဝးက်င္းပရာ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္ေရးအတြက္ အေခ်အတင္ေဆြးေႏြးခဲ့ရာ ႏွစ္ပတ္ခန္႕ပင္ၾကာျမင့္ခဲ့သည္။ ေဆြးေႏြးခဲ့သည့္အခ်က္မ်ားမွာ-
၁။ ႏိုင္ငံေရးက႑
ေတာင္းဆိုခ်က္
(က) ယခုအခ်ိန္ကစ၍တစ္ႏွစ္အတြင္းျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရလုိသည္။
သေဘာတူညီခ်က္
လြတ္လပ္ေရးအမွန္ရရွိမည္။ သို႔ေသာ္ အာဏာလႊဲေျပာင္းရန္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္သည့္ အေပၚ၌ တည္ပါတယ္။
ေတာင္းဆိုခ်က္
(ခ) အခြင့္အာဏာအျပည့္အဝရွိေသာတိုင္းျပဳတိုင္းျပဳလႊတ္ေတာ္ကိုတည္ေထာင္ရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ေရးေကာက္ပြဲတင္ေျမွာက္ရန္သေဘာတူသည္။ သို႔ေသာ္ အခြင့္အာဏာမ်ားမေပးႏိုင္ေသးပါ။
ေတာင္းဆိုခ်က္
(ဂ) တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ကို ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအသစ္အတည္မျပဳမခ်င္းဥပေဒျပဳ ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အပ္ႏွင္းရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
ဥပေဒျပဳ ပိုင္ခြင့္အာဏာ အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာမ်ားျငင္းဆိုသည္။
ေတာင္းဆိုခ်က္
(ဃ) တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္မွေရးဆြဲသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္ကို ျဗိတိသွ် အစိုးရက ခ်က္ခ်င္းအသိမွတ္ျပဳရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအသစိကို ျဗိတိလွ် ပါလီမန္ တင္ျပျပီးမွအတည္ျပဳႏိုင္သည္။
ေတာင္းဆိုခ်က္
(င) လက္ရွိျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံအတိုင္ပင္ခံဝန္ၾကီးအဖြဲ႕ကို ဒိုမီနီယံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာလႊဲအပ္၍ ဘုရင္ခံသည္ ျဗိတိလွ် ဩဇာ ခံမဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံဒိုမီနီယံအစိုးရဝန္ၾကီးအဖြဲ႕၏ ဩဇာခံျဖစ္ေစရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
၁၉၃၅ အက္ဥပေဒအရႏွင့္ ၁၉၄၅ ယာယီစီမံခ်က္အက္ဥပေဒအေကာင္စီတြင္ ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ အမိန္႔ဟူသမွ်အတိုင္းေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္။
၂။ ကာကြယ္ေရးက႑
ေတာင္းဆိုခ်က္
ျမန္မာျပည္အစိုးရသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိၾကည္း၊ ေရ၊ ေလ တပ္ဖြဲ႕အားလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
ျမန္မာအမ်ိဳးသားစစ္တပ္ကို ျမန္မာအစိုးရကအုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ က်န္ရွိေသာျဗိတိသွ်ႏွင့္ အင္ပါယာတပ္ မ်ားကိုမူ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္မရႏိုင္ပါ။
၃။ ဘ႑ာေရး က႑
ေတာင္းဆိုခ်က္
ျမန္မာဝန္ၾကီးအဖြဲ႕သည္ ဘ႑ာေရးႏွင့္ပတ္သက္၍လံုးဝတာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
ဘ႑ာေရးကိစၥသေဘာတူသည္။ သို႕ေသာ္စဥ္းစားေဆြးေႏြးရမည္။
၄။ ႏိုင္ငံျခားေရးက႑
ေတာင္းဆိုခ်က္
(က) ျမန္မာဝန္ၾကီးအဖြဲ႕သည္ ႏိုင္ငံျခားေရးကိုတာဝန္ယူရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
လြတ္လပ္ေသာကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ေနႏိုင္္ေသာအခါမွသာလွ်င္သေဘာက်ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရန္။
ေတာင္းဆိုခ်က္
(ခ) ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ ႏုိင္ငံျခားတိုင္းျပည္မ်ားႏွင့္ သံတမန္ဆက္ဆံႏိုင္ခြင့္ရရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
လန္ဒန္ျမိဳ႕ေတာ္တြင္ျမန္မာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ရန္မဟာမင္းၾကီးတစ္ပါးခန္႕ထားေစလိမ့္မည္။
ေတာင္းဆုိခ်က္
(ဂ) ကုလသမဂၢတြင္ ျမန္မာျပည္သည္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ပါဝင္ခြင့္ရရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရျပီးေသာအခါ ကုလသမဂၢတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ပါဝင္ခြင့္ရရန္ ေထာက္ခံေပးမည္။
၅။ တိုင္းရင္းသားေရးရာ က႑
ေတာင္းဆိုခ်က္
တိုင္းရင္းသားျပည္နယ္ေဒသမ်ားႏွင့္ ျပည္မၾကီးတို႔ပူးေပါင္းဆက္သြယ္ျပီး၊ ဝန္ၾကီးအဖြဲ႕တြင္ ျပည္နယ္ေဒသဝန္ၾကီး ႏွင့္ လက္ေထာက္မ်ားခန္႔အပ္၍ ျမန္မာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအသစ္ ေရးဆြဲရာတြင္ ယင္းပုဂၢိဳလ္မ်ားပါဝင္ေစရန္။
သေဘာတူညီခ်က္
တိုင္းရင္းသားမ်ား၏သေဘာထားအတိုင္းျဖစ္ေစရမည္။ နယ္စပ္ေဒသအေရး ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေကာင္းဆံုးေသာ နည္းလမ္းကိုရွာေဖြပါမည္ ဟု ကတိေပးပါသည္။
သို႕ေသာ္ ေအာင္ဆန္း အက္တလီစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရန္အစည္းအေဝးျပဳလုပ္ေနစဥ္အတြင္းအဖုအထစ္ ကေလးမ်ားၾကံဳေလခဲ့ေသးသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း သည္ထိုစဥ္ကျဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္ေဆြးေႏြးေနရေသာ္လည္း လံုးဝယံုၾကည္မႈမရွိခဲ့ေခ်။ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ နက္လက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ထပ္မံဆင္ႏြဲရဦးမည္ဟု ယူဆထားဟန္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္အစည္းအေဝး၌ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က…..
“တိုင္းျပည္ကိုတစ္ႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရးေပးပါ။ က်ဳပ္တို႔တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ တိုင္းသူ ျပည္သားေတြက ဒီအတိုင္းပဲမွာလိုက္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ မစၥတာအက္တာလီ ကတိုင္းရင္းသားေလးနဲ႔ တိုင္းသူျပည္သားေတြအလိုက် တစ္ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္ေရးေပးပါ့မယ္ဟု စာခ်ဳပ္မွာ ခ်က္ခ်င္း ထည့္ေပးပါ ” ဟုဆိုခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္အက္တလီက…..
“ခင္ဗ်ားတို႔ႏိုင္ငံတစ္ႏွစ္အတြင္းလြတ္လပ္ေရးေပးဖို႔အတြက္က်ေနာ္ အဂၤလန္ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ကို ဒီအတုိင္းပဲ တင္ျပပါ့မယ္။ ” ဟုဆိုခဲ့ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ျဗိတိသွ် ပါလီမန္၏ သေဘာ သဘာဝကိုအျပည့္အဝနားမလည္သျဖင့္ ဇြတ္အတင္းလက္မွတ္ထိုးခိုင္းခဲ့ရာ အက္တလီ္၏ ပါလီမန္၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ကို တစ္ႏွစ္အတြင္းလြတ္လပ္ေရးေပးပါမည္ ဟူေသာမူကိုလံုးဝကန္႔ကြက္ေန၍ ေဆြးေႏြးပြဲကို ဆက္လက္မက်င္းပေတာ့ဘဲ (၃) ရက္ခန္႔ေရြ႕ဆိုင္းလိုက္ရသည္။
ထို႔ေနာက္ျမန္မာျပည္တြင္ ဇနီး မက်န္းမာ၍ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ ဘၾကီးဘေဘကို ေလယာဥ္ပ်ံလႊတ္၍အျမန္လိုက္ခဲ့ရန္ဖိတ္ေခၚခဲ့ရသည္။ ဦးဘေဘလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ ေဆြးေႏြးပြဲတက္ေရာက္ရန္ စီစဥ္ေနစဥ္အတြင္း ၎၏ ဇနီးေဒၚဖြားမွ်င္ အသည္းအသန္ျဖစ္ေန၍ မလိုက္ျဖစ္ခဲ့ေခ်။ ယင္းကိစၥကို ဦးဘေဘ၏ဇနီးျဖစ္သူ သိရွိသြားေသာအခါ ကၽြန္မ အေရးထက္ တိုင္းျပည္အေရးကို ပိုအေရးၾကီးတယ္ ရွင္လိုက္သြားဟုေျပာခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ လႊတ္လိုက္သည့္ ေလယာဥ္ျဖင့္ အျမန္ဆံုးလိုက္သြားခဲ့ေလသည္။
ဦးဘေဘသည္လန္ဒန္ျမိဳ႕သို႔ေရာက္လာျပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္သြားဆံုျပီးေနာက္….
“ဟ ေနပါဦး၊ မင္းတို႔အစည္းအေဝးကိုပ်က္ျပီး စာခ်ဳပ္မခ်ဳပ္ျဖစ္တာ ဘာေၾကာင့္လဲ ငါ့ျပစမ္း ” ဟုဆိုကာ အစည္းအေဝးပ်က္ရသည့္အေၾကာင္းအရင္းဖတ္ျပီးေနာက္ ဦးဘေဘကဗိုလ္ခ်ဳပ္အား……..
“ဟ အခုအတိုင္းဆို အက္တလီ ေျပာတာမွန္တာေပါ့၊ မင္းမွားတယ္။ သူတို႔ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီကို မင္းနားမလည္တာ။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က သူလုပ္ခ်င္သလိုလုပ္လို႔မရဘူး ပါလီမန္က အတည္ျပဳမွသူလုပ္ခ်င္တာလုပ္လို႔ရတယ္ ” ဟုေျပာေသာအခါမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ ဆန္းသည္ သူ႕အမွားကို လက္ခံကာ အစည္းအေဝး ျပန္လည္က်င္းပ၍ ေအာင္ဆန္း – အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ကိစၥျပန္လည္ေဆြးေႏြး၍ ဇန္နဝါ ရီလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ေအာင္ျမင္စြာ လက္မွတ္ေရးထိုးနိုင္ခဲ့ေလသည္။
အဆိုပါ စာခ်ဳပ္သည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၌ အေရးပါခဲ့ေသာ္လည္း စာခ်ဳပ္၌ ျဗိတိသွ်တို႕က ‘ဝွက္ဖဲ’ အျဖစ္ စာခ်ဳပ္၏အပိုဒ္ ၃၊ ၈ အပိုဒ္ခြဲ(ခ)တြင္-
“ေတာင္တန္းေဒသျပည္နယ္မ်ားအတြက္ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေခါင္းေဆာင္မ်ား ကိုယ္တိုင္က မိမိတို႕သည္ ျမန္မာျပည္မ ႏွင့္အတူ လြတ္လပ္ေရးကို ရယူျပီး ျပည္ေထာင္စုပံုစံျဖင့္ လြတ္လပ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏိုင္ငံအျဖစ္ ေနလိုပါသည္ဟု အခိုင္အမာ စာခ်ဳပ္ တစ္ခုလက္မွတ္ေရးထိုးခ်ဳပ္ဆိုေပးရမည္” ဟူ၍ ထည့္သြင္းေဖၚျပထားသည္။
ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႕၏ ‘ဝွက္ဖဲ’ အစီအစဥ္ကား မိမိတို႕ အစြမ္းကုန္စည္းရုံးေသြးခြဲထားသည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးၾကမည္မဟုတ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္အရ ေတာင္တန္းေဒသျပည္နယ္မ်ားကို ျမန္မာျပည္မႏွင့္ တျပိဳင္နက္တည္း လြတ္လပ္ေရးရရန္ လိုမည္မဟုတ္ေတာ့။ ထို႕ေၾကာင့္ အထက္ပါ စာပိုဒ္ကို ‘ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္’ တြင္ ဝွတ္ဖဲ အျဖစ္ တမင္ထည့္သြင္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုစဥ္က နယ္ခ်ဲ႕တို႕၏ ‘ဝွက္ဖဲ’ စာပုဒ္ကို ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ဝင္ သခင္ျမႏွင့္ အျခားေခါင္ေဆာင္မ်ားက ဘဝင္မက်ခဲ့ၾကေခ်။ သို႕ေသာ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ပါ စာပိုဒ္ ၃၊ ၈ အပိုဒ္ခြဲ (ခ)ႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ဆရာ ဒါအတြက္ ဘာမွမစိုး ရိမ္ပါနဲ႕။ ဒါဟာ သူတို႕က က်ေနာ္တို႕ကို စိန္ေခၚလိုက္တာပဲ။ က်ေနာ္ကလည္း ဒီစိန္ေခၚခ်က္ကို လက္ခံျပီး ျမန္မာျပည္ျပန္ေရာက္ေတာ့ က်ေနာ္တို႕ရဲ႕ စည္းရုံးေရးအင္အားကို ေကာင္းေကာင္းၾကီးျပပါမယ္” ဟူ၍ သူကိုယ္သူ ယံုၾကည္မႈအျပည့္အဝရွိဟန္ျဖင့္ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
ဤသို႕ျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၂၇ ရက္ မြန္းလြဲ ၃ နာရီ၊ မိနစ္ ၅၀ တိတိတြင္ လန္ဒန္ျမိဳ႕ အမွတ္ ၁၀၊ ေဒါင္းနင္းလမ္းရွိ ျဗိတိသွ်ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ေနအိမ္၌ ရဲဝံ့စြာ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ပါသည္။
ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္၌ ပါဝင္ေသာ အခ်က္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
● ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္
ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဘုရင္ခံမင္းၾကီး၏ အမႈေဆာင္ေကာင္စီမွ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္တို႕ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ ရာမွ ေရာက္ရွိခဲ့ေသာ အဆံုးသတ္ခ်က္မ်ား
ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ားက အေရးဆိုေသာ ဂရိတ္ျဗိတိန္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တို႕၏ အနာဂတ္ ဆက္ခံေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ကိစၥအဝဝတို႕ကို ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အမႈေဆာင္ေကာင္စီ၏ ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ား ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျပီးလွ်င္ ‘ေကာ္ေမာ္ဝဲလ္သ္’ အတြင္းတြင္ ျဖစ္ေစ၊ အျပင္မွ ျဖစ္ေစ၊ ေဆာလ်င္ႏိုင္သမွ် ေဆာလ်င္စြာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သူ ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ မိမိတို႕လြတ္လပ္ေရးကို ဆြတ္ခူးႏိုင္ေစမည့္ျဖစ္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေအာက္ပါသေဘာတူ အဆံုးသတ္ခ်က္မ်ားကို ေရာက္ရွိၾကေလသည္။
(၁) တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္
ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သူ ႏိုင္ငံသားတို႕သည္ မိမိတို႕၏ ႏိုင္ငံအနာဂတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေဆာလ်င္ႏိုင္သမွ် ေဆာလ်င္စြာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စိပ့္ေသာငွာ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒအရ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕အစား တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ေစရမည္။ ဤကိစၥအတြက္ ၁၉၃၅ အက္ဥပေဒ ေရြးေကာက္နည္းစနစ္ကို အသံုးျပဳလိမ့္မည္။
(၂) ေခတ္ေျပာင္းခ်ိန္အစိုးရအမ်ဳိးအစား
ေခတ္ေျပာင္းခ်ိန္ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသည္ ယခုအတိုင္းကဲ့သို႕ပင္ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒအပိုဒ္ ၁၃၉ အရ အပ္ႏွင္းထားေသာ အထူးအာဏာမ်ားႏွင့္ ၁၉၄၅ ယာယီစီမံခ်က္ အက္ဥပေဒႏွင့္တကြ ယင္းဥပေဒအရ ေကာင္စီတြင္ ထုတ္ျပန္လိုက္ေသာ အမိန္႕ ဟူသမွ်အတိုင္း ေဆာင္ရြက္သြားလိမ့္မည္။
အစိုးရတစ္ဦးတစ္ဖက္၏ သေဘာတြင္ အထူးေဆာင္ရြက္ရန္ လိုသည္ဟု ထင္ျမင္ေသာ ထူးျခားသည့္အေၾကာင္းအခ်က္မ်ား ေပၚေပါက္လွ်င္ ထိုအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကို လိုက္ေလ်ာရန္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ခ်က္ရွိလွ်င္ မည္သို႕ေသာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ခ်က္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္ကို ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက စဥ္းစားလိမ့္မည္။
(၃) ၾကားျဖတ္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕
ၾကားျဖတ္ကာလအတြင္း ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒက ျပဠာန္းထားသည့္အတိုင္းျဖစ္ေသာ ဥပေဒျပဳေကာင္စီတစ္ခု ရွိလိမ့္မည္။ အခြင့္ျပဳထားေသာ ဦးေရကို ၅၀မွ ၁၀၀ သို႕ တိုးျမွင့္ရန္ အာဏာကို ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက ေကာင္စီတြင္ ထုတ္ျပန္ေသာ အမိန္႕ျဖင့္ ေဖြရွာလိမ့္မည္။
တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အတြက္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္းမ်ားျပီးဆံုးသည္ႏွင့္ တစ္ျပိဳင္နက္ ဘုရင္ခံမင္းၾကီးသည္ ဦးေရ ၁၀၀ ပါဝင္ေသာ ဥပေဒျပဳေကာင္စီတစ္ခုကို အမည္တပ္ခန္႕အပ္လိမ့္မည္။ ထိုေကာင္စီအဖြဲ႕တြင္ တိုင္းရင္းသားမဟုတ္ေသာ လူနည္းစုမ်ား၏ ကိုယ္စားေဆာင္ရြက္ရန္ လူဦးေရ အနည္းငယ္ကို ပါဝင္ေစလ်က္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္သို႕ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္လိုက္ေသာ သူမ်ားထဲမွ ေရြးခ်ယ္လိမ့္မည္။
ဥပေဒျပဳေကာင္စီ၏ အာဏာမ်ားမွာ မၾကာေသးမီက ဖ်က္သိမ္းလိုက္ေသာ ဦးေရ ၅၀ ပါဝင္သည့္ ဥပေဒျပဳေကာင္စီရရွိထားေသာ အာဏာ မ်ားႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ် ျဖစ္လိမ့္မည္။
(၄) ၾကားျဖတ္အစိုးရ
ဘုရင္ခံမင္းၾကီး၏အမႈေဆာင္ေကာင္စီသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ ၾကားျဖတ္အစိုးရျဖစ္လိမ့္မည္။ အထက္ပါ အပိုဒ္ ၂ တြင္ ေဖၚျပခဲ့ေသာ အျဖဴထည္ေဘာင္အတြင္းတြင္ ဆက္လက္တည္ရမည္ျဖစ္ကာ အမႈေဆာင္ေကာင္စီ၊ သို႕မဟုတ္ ဘုရင္ခံမင္းၾကီ၏ တရားဝင္အာဏာမ်ားကိုု မေျပာင္းလဲေစရန္ အျဖစ္ႏိုင္ျငားေသာ္လည္း ၾကားျဖတ္အစိုးရသည္ ယခုအခါ အိႏၵိယၾကားျဖတ္အစိုးရနည္းတူ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္သြားလိမ့္မည့္ျပင္ အထူးသျဖင့္-
(က) အမႈေဆာင္ေကာင္စီကို ဒိုမီနီယန္အစိုးရအား ရင္းႏွီးစြာ တိုင္ပင္ႏွီးေႏွာအေလးဂရုျပဳဘိ သကဲ့သို႕ ျပဳမူလိမ့္မည့္အျပင္ အမႈေဆာင္ေကာင္ စီသည္ ႏိုင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဆာင္ရြက္ျမဲ တာဝန္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရာ၌ အၾကီးႏိုင္ဆံုးေသာ လြတ္လပ္ခြင့္ကို ရရွိလိမ့္မည္။
ဝန္ၾကီးအဖြဲ႕အစည္းအေဝးပြဲမ်ားတြင္ ဘုရင္ခံမင္းၾကီးက ဥကၠဠအျဖစ္ျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ အက္ဥပေဒ တည္ဆဲသေဘာအတြင္း အသုံးျပဳေသာ ဓေလ့ထံုးစံကို အမႈေဆာင္ေကာင္စီႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာတြင္ ပင္ ဆက္လက္က်င့္သံုးလိမ့္မည္။
(ခ) ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသည္ ကိုယ္ပိုင္ဘ႑ာေရးအုပ္ခ်ဳပ္မႈ [ေနာက္ဆက္တြဲ (ခ)ကို ၾကည့္ပါ]ကို ရရွိေစမည္ဟု မူအားျဖင့္ ဘုရင္ မင္းျမတ္ အစိုးရက သေဘာတူညီသည္။
(ဂ) ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို အမႈေဆာင္ေကာင္စီတြင္ တင္သြင္းလိမ့္မည္။ အမႈေဆာင္ေကာင္စီသည္ ဤအေရးကိစၥမ်ားကို စီမံခန္႕ခြဲရာတြင္ အျပည့္အစံုတြဲဖက္ေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္။
(ဃ) ထိုသို႕ကိစၥမ်ားေဆာင္ရြက္ျမဲတာဝန္ကို ဘုရင္ခံမင္းၾကီးက ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားေရးအတိုင္ပင္ခံဝန္ၾကီးအား တာဝန္လႊဲအပ္ လိမ့္မည္။
တရားဝင္အေျခအေနတြင္ သက္ေရာက္ေသာ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားမွအပ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီအဖြဲ႕သည္ စီမံကိန္းႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈနယ္ပယ္တြင္ ေပၚေပါက္ေသာ ကိစၥဟူသမွ်ကို အေရးဆိုရန္ႏွင့္ စဥ္းစားရန္လည္းေကာင္း၊ ေဆြးေႏြးရန္လည္းေကာင္း၊ ဆံုးျဖတ္ရန္လည္းေကာင္း လံုးဝလြတ္လပ္ခြင့္ရွိလိမ့္မည္။
(၅) ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ကိစၥမ်ား
လန္ဒန္ျမိဳ႕ေတာ္တြင္ ျမန္မာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ မဟာမင္းၾကီးတစ္ပါးခန္႕ထားေစလိမ့္မည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္က တိုုင္းေရးျပည္မႈ ေစ့စပ္ေျပာဆိုသူ ကိုယ္စားလွယ္လဲ လဲလွယ္လိုေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏အစိုးရမ်ားအားထိုကဲ့သို႕လဲလွယ္ျခင္းကို သေဘာတူရန္ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက ေတာင္းဆိုလိမ့္မည္။
(၆) ျပည္ေတာ္အခ်င္းခ်င္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္
ကုလသမဂၢအဖြဲ႕တြင္ အဖြဲ႕ဝင္တဦးအျဖစ္ျဖင့္ ပါဝင္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳေရးအေျခအေနသည္ ထိုေလွ်ာက္ထားခ်က္မ်ဳိးကို လက္ခံႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ျဖစ္သည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက လံုးဝေထာက္ခံခ်က္ေပးလိမ့္မည္။ ဤအေတာအတြင္း၌ ကမာၻ႕ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ၾကီးက ၾကီးမွဴးေသာ အစည္းအေဝးမ်ားတြင္ ျမန္မာနုိင္ငံေတာ္က မည္မွ်ေလာက္ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္ကို ကမာၻ႕ကုလသမဂၢ၏အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ႏွင့္ စံုစမ္းညိွႏႈိင္း လိမ့္မည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္က ခ်ဥ္းကပ္ဆက္သြယ္လ်က္ရွိေစလိုေသာ အျခားအျခားေသာ ျပည္ေထာင္ အခ်င္းခ်င္းအဖြဲ႕ အသင္းမ်ားသို႕လည္း ထုိအဖြဲ႕မ်ား၏အလုပ္တြင္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံအျဖစ္ျဖင့္ သို႕မဟုတ္ အျခားနည္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္က ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ မႏိုင္ကို ေထာက္လွမ္း စစ္ေလွ်ာက္ေသာ သေဘာႏွင့္ ခ်ဥ္းကပ္ဆက္သြယ္လိမ့္မည္။
(၇) ကာကြယ္ေရး
(က) တည္ျမဲလ်က္ရွိေသာ လုပ္ရုိးလုပ္စဥ္အတိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ခ်ထားေသာ ျဗိတိသွ်စစ္သည္ေတာ္မ်ားအားလံုးသည္ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရ၏ အဆံုးစြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈလက္ေအာက္တြင္ ေနလိမ့္မည္။
(ခ) ျမန္မာစစ္သည္ေတာ္အားလံုးတို႕မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈလက္ေအာက္သို႕ ခ်က္ခ်င္းေရာက္ရွိေစလိမ့္မည္။
(ဂ) ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးသည္ ေစာႏိုင္သမွ် ေစာေစာျဖစ္ႏိုင္ေသာအခ်ိန္၌ ဘုရင္ခံမင္းျမတ္ၾကီးႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရလက္ေအာက္ခံျဖစ္ေစရမည္ဆိုသည္ကို မူအားျဖင့္ ဘုရင္ခံမင္းျမတ္အစိုးရက သေဘာတူညီေၾကာင္း။ သို႕ရာတြင္ ယခုအခိုက္အတန္႕မွာ ႏိုင္ငံေပါင္းမ်ားတြင္ ပ်ံႏွံလ်က္ရွိေသာ မဟာမိတ္အခ်င္းခ်င္း စစ္ဘက္ဆိုင္ရာအုပ္ခ်ဳပ္မႈ အစီအစဥ္မ်ားကို မရုပ္သိမ္းေသးသမွ် ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးသည္ အေရွ႕အာရွတိုက္ေတာင္ပိုင္းကုန္းတပ္မ်ား၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ေနလိမ့္မည္။ ဤကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ ဆိုင္ရာအာဏာပိုင္တို႕သည္ အစဥ္အလာအတိုင္းပင္ ရင္းႏွီးစြာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္။ ေရတပ္၊ ေလတပ္မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍လည္း အလားတူသင့္တင့္ ေလ်ာက္ပတ္ေသာ အစီအစဥ္မ်ားကို သတ္မွတ္ထားလိမ့္မည္။
(ဃ) ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးေရးတပ္မ်ား ဖြဲ႕စည္းျခင္းတြင္ ကူညီေထာက္ပံ့ရန္ ျပႆနာသည္ ႏွစ္ဦးေသာ အစိုးရတို႕ ေဆြးေႏြးရန္ ကိစၥျဖစ္ေစလိမ့္မည္။ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက ဤကိစၥတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအား အစြမ္းကုန္ကူညီရန္ ဆႏၵရွိေသာ္လည္း ကမာၻေပၚရွိ အျခားရပ္ကြက္ေဒသမ်ားတြင္ ယူျပီးေသာ ၾကီးေလးသည့္တာဝန္မ်ားကိုလည္း ဂရုထားရေပဦးမည္။
(င) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္ျဖစ္ထြန္းသက္ေရာက္လာသည့္ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရွိ ျဗိတိသွ်တပ္မ်ားကို ဆက္လက္ထားရွိရန္ သို႕မဟုတ္ အသုံးျပဳရန္ ျပႆနာမွာ ဘုရင္မင္းျမတ္ အစိုးရႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရတို႕ သေဘာတူရန္ ကိစၥျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
(၈) နယ္ျခားေဒသမ်ား
နယ္ျခားေဒသမ်ားႏွင့္ ဝန္ၾကီးမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို ထိုေဒသမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာသူမ်ား၏လြတ္လပ္ေသာ သေဘာတူခ်က္ႏွင့္ အခ်ိန္မေႏွာင္းေပါင္းစည္းျခင္း ေအာင္ျမင္ရန္မွာ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ေတာ္မ်ားႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္၏ သေဘာတူျပီးေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္သည္။ ဤအေတာတြင္း နယ္ျခားရွိလူမ်ားသည္ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္အက်ဳိးရွိေသာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လက္ခံႏုိင္ေသာ နည္းျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရတို႕ႏွင့္ ရင္းႏွီးစြာ ေပါင္းသင္းတြဲဖက္ရမည္။ ဤသည္တို႕ကို ေမွ်ာ္ကိုး၍ သေဘာတူညီၾကသည္မွာ-
(က) နယ္ျခားေဒသလူမ်ားႏွင့္ ဝန္ၾကီးမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ေသာျမန္မာႏိုင္ငံလူမ်ားသည္ အတားအဆီးမရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ကူးလူးဆက္ ဆံျခင္းရွိေစရမည္။
(ခ) ၁။ အျခားကိစၥမ်ားေပၚတြင္ ဘုရင္မင္းျမတ္ကုိ အၾကံေပးရန္ႏွင့္ အမႈေဆာင္ေကာင္စီႏွင့္ ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံရန္ နယ္ျခားေဒသကိုယ္စားလွယ္ခန္႕ထားျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း သို႕မဟုတ္
၂။ နယ္ျခားကိစၥမ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာအမႈေဆာင္ဝန္ၾကီးအျဖစ္ျဖင့္ နယ္ျခားေဒသကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးခန္႕ထားျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း သို႕မဟုတ္-
၃။ အျခားနည္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေခတ္ေျပာင္းေခတ္လြဲကာလအတြင္း လက္ခံႏိုင္မည္ဟု မိမိတို႕ ထင္ျမင္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ ပူးတြဲေပါင္းဖက္ပံုႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိမိတို႕ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုႏို္င္ရန္ ေနာက္လဆန္းတြင္ က်င္းပမည္ျဖစ္ေသာ ဝန္ၾကီးကြန္ဖရင့္တြင္လည္းေကာင္း၊ သို႕မဟုတ္ ဤကိစၥအတြက္ က်င္းပေသာ အထူးကြန္ဖရင့္တြင္လည္းေကာင္း၊ နယ္ျခားေဒသရွိ လူမ်ား၏ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေမးျမန္းရမည္။
(ဂ) ပင္လံုအစည္းအေဝး၊ သို႕မဟုတ္ အထူးကြန္ဖရင့္အစည္းအေဝးျပီးဆံုးသည့္အခါတြင္ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာႏို္င္ငံေတာ္ အစိုးရတို႕သည္ နယ္ျခားလူမ်ားထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို လိုက္ေလ်ာ္ညီစြာ အမ်ားသေဘာတူလိုလားခ်က္မ်ားကို ျဖည့္စြမ္းရန္ အေကာင္းဆံုးေသာ နည္းစနစ္ကို သေဘာတူညီခ်က္ ရယူလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း။
(ဃ) ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒသစ္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ရာ၌ နယ္ျခားသားမ်ား ေပါင္းစည္းဆက္ဆံႏိုင္ရန္ အေကာင္းဆံုးေသာ နည္းစနစ္ရွာေဖြရန္အတြက္ စံုစမ္းေရးေကာ္မတီတစ္ခုကို ခ်က္ခ်င္းတည္ေထာင္ရန္ ဝန္ၾကီးမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရပ္ကြက္ေဒသမွ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီအဖြဲ႕က တင္ေျမွာက္ေသာအဖြဲ႕ဝင္မ်ားႏွင့္ နယ္ျခားေဒသေခါင္းေဆာင္မ်ားတိုင္ပင္ႏွီးေႏွာလ်က္ တင္ေျမာက္ေသာအဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ ထိုေကာ္မတီတြင္ ဦးေရအညီအမွ်ပါဝင္လိမ့္မည္ျပင္ သေဘာတူေရြးခ်ယ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အျပင္အပမွ ၾကားေနပုဂၢဳိလ္တဦးကို ဥကၠဠခန္႕ထားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဤေကာ္မတီက တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးမစမီ အစီရင္ခံ တင္သြင္းရန္ ေတာင္းဆိုမည္။
(၉) ဘ႑ာေရး
ဘ႑ာေရးျပႆနာမ်ားအေတာ္အတန္စဥ္းစားခဲ့ျပီးျဖစ္၍ ဤကိစၥမ်ားကို မည္သို႕စီမံခန္႕ခြဲႏိုင္ရန္ သေဘာတူညီခ်က္တစ္ခု ဆိုက္ေရာက္ခဲ့ျပီျဖစ္သည္။ သေဘာတူညီခ်က္ကိုမူ ပူးတြဲပါေနာက္ဆက္တြဲတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ေနာက္ဆက္တြဲ (က)
လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ မဲဆႏၵေပးေရြးေကာက္ျခင္းခံႏိုင္ခြင့္အလို႕ငွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ေမြးဖြား၍ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ သို႕မဟုတ္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ရက္ေန႕မေရွးမေႏွာင္းျဖစ္ေသာ ၁၀ႏွစ္အတြင္း တြင္ စုစုေပါင္း ၈ႏွစ္ထက္မနည္းျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္ခံ သို႕မဟုတ္ အိႏၵိယနယ္ပယ္လက္ေအာက္ခံ ႏိုင္ငံသားကို ျမန္မာအမ်ဳိးဟု အဓိပၸါယ္ေဖာ္ျပသည္။
ေနာက္ဆက္တြဲ (ခ)
ဘ႑ာေရး
၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သည္ ကိုယ္ပိုင္ဘ႑ာေရးအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိသင့္သည္ကို ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက သေဘာတူျပီး ျဖစ္သည္။
၂။ ‘ႏိုင္ငံခ်င္းခ်င္းေငြေၾကးရန္ ပံုႏွင့္ ႏိုင္ငံခ်င္းခ်င္းဘဏ္’တြင္ ပါဝင္လိုက ေလွ်ာက္ထားရန္ အေျခအေနရွိသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ ခိုင္လံုေသာအဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးအျဖစ္ကို ရစိမ့္ေသာငွာ ဘုရင္မင္းျမတ္ အစိုးရတို႕က စြမ္းအားရွိသေလာက္ေဆာင္ရြက္ရန္ တာဝန္ယူျပီးျဖစ္သည္။
၃။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာလမွ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအထိ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဘ႑ာေရး ႏွစ္ အတြင္းျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္က အတိုးလြတ္ေရႊဒဂၤါးေပါင္း ၈, ၀၀၀, ၀၀၀ (အသားတင္) ခန္႕ရရွိခဲ့ျပီ။ ထို႕ျပင္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွစ၍ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအထိ ဘ႑ာေရးႏွစ္အတြင္း ေနာက္ထပ္ ၇၅ သန္း (အသားတင္) ရရွိရန္အတြက္ သေဘာတူျပီးျဖစ္သည။္ နယ္ျခားေဒသမ်ားအတြက္ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစား၍ ရုိးရုိးဘတ္ဂ်က္တြင္ ယခုႏွစ္ ေလ်ာ့ေသာ ေငြအတြက္ ထပ္မံေထာက္ပံ့မည္ဟု ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက သေဘာတူျပီးျဖစ္သည္။
၄။ (အစိုးရတို႕၏ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သက္ဆိုင္ေသာ) ပရုိဂ်က္စီမံကိန္းဆိုင္ရာ ဘတ္ဂ်က္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဘုရင္မင္းျမတ္က ဘိလပ္ႏိုင္ငံမွ အခ်ဳပ္အခ်ယ္ မရွိေသာ္လည္း အျပန္အလွန္အျပည့္အစံုအေၾကာင္းၾကားနည္းႏွင့္ သတ္မွတ္ထားေသာ ေငြေခ်းေရးကိစၥ ျပဳလုပ္ႏိုင္မည္ မလုပ္ႏိုင္မည္ကို ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္လိမ့္မည္။
၅။ ဘ႑ာေရးအေျခမွန္မ်ားကို ထပ္မံတြဲဖက္စစ္ေဆး၍ ရေသာတြက္ကိန္းမ်ားကို သတိမူျပီးလွ်င္ အတိုးလြတ္ေခ်းငွားထားေသာ ေငြတစိတ္တေဒသကို အျပီးအျငိမ္း ေထာက္ပ့ံေငြအျဖစ္သို႕ေၾကာင့္ လဲႏိုင္သည္ကိုမူ အားျဖင့္ သေဘာတူရန္ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရက အဆင္သင့္ရွိသည္။
၆။ တဦးအေပၚတဦးတာဝန္မထားဘဲ ဘ႑ာေရးအေျခမွန္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထပ္မံတြဲဖက္ စစ္ေဆးရန္ သေဘာတူညီေၾကာင္း အပိုဒ္ ငယ္-၃၊ အပိုဒ္ငယ္- ၄တို႕တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ သေဘာတူညီ ခ်က္ထက္ ပိုမို၍ ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရထဲမွ ထပ္မံအကူအညီအလိုရွိသျဖင့္ ထိုသို႕ေသာအကူအညီေပးခဲ့လွ်င္ သေဘာတူညီေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားအတိုင္း ျဖစ္လိမ့္မည္။
(၁၀) အျခားကိစၥမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ အဆင့္အတန္းေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရတို႕သေဘာတူဆိုက္ေရာက္ရန္ အျခားျပႆနာမ်ားေပၚေပါက္လိမ့္မည္။ ဤျပႆနာ မ်ားကို ေပၚေပါက္လာသည့္အေလ်ာက္လက္ခံ၍ ယခုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ ထင္ရွားခဲ့ေသာ မိတ္ေဆြရင္းခ်ာ သမဝါယမႏွလံုးထားျဖင့္ ေဆာင္ရြက္လိမ့္မည္။
ဘုရင္မင္းျမတ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာအမႈေဆာင္ေကာင္စီ၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ တိုင္ပင္ႏွီးေႏွာျခင္းႏွင့္ ကူညီရိုင္းပင္းျခင္း၊ ယခုနည္းကို ဆက္လက္ေစေသာအားျဖင့္ ျဗိိတသွ် ̒ ေကာ္ေမာ္ဝလ္သ္ ̕ အတြင္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ အျပင္အပမွျဖစ္ေစ ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဘဝသို႕ ေရာက္ေစလိုေသာ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ေခ်ာေမာလ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္လိမ့္မည္ ဟု တထစ္ခ် ယံုၾကည္ၾကသည္။ သို႕အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္မေရာက္မီ ေခတ္ေျပာင္း ေခတ္လြဲ တေလွ်ာက္ေပၚေပါက္လိမ့္မည္ျဖစ္ေသာ အနာဂတ္ကိစၥမ်ားကို သေဘာတူဆိုက္ေရာက္ေရးတြင္ တစ္ဦးကို တစ္ဦးရိုင္းပင္းကူညီရန္ သေဘာတူၾကေလသည္။
(ပံု) (ပံု)
စီ၊ အာရ္၊ အက္တလီ ေအာင္ဆန္း
၁၀၊ ေဒါင္းနင္းလမ္း။
ဇန္နဝါရီ ၂၇ ရက္၊ ၁၉၄၇ ခု။
ထို႕ေနာက္ ျမန္မာ ျဗိတိသွ် ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားတစ္ဦးျပီးတစ္ဦး လက္မွတ္ေရးထိုးၾကသည္။ သို႕ေသာ္ သခင္ဗစိန္ႏွင့္ ဂဠဳန္းဦးေစာ တို႕က လက္မွတ္မထိုးၾကေခ်။ သခင္ဗစိန္က-
“ႏိုင္ငံေရးအရ လြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္အဝ မရဟု ယူဆ၍ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္မထိုးျခင္းျဖစ္သည္။” ဟု ဆိုသည္။ သို႕ျဖင့္ စာခ်ဳပ္၏ ေနာက္ဆက္တြဲ၌ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ Note of dissent by U Saw and Thakhin Ba Sein (ဝန္ၾကီးသခင္ဗစိန္ႏွင့္ ဝန္ၾကီးဦးေစာတို႕သည္ ဤဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားတြင္ ထပ္ဆက္ရန္ မတတ္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။) ဟူ၍ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသို႕ ျပန္ေရာက္ေသာအခါ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၀ ရက္ေန႕တြင္ ဘုရင္ခံ အမႈေဆာင္ေကာင္မတီ သယ္ယူပို႕ေဆာင္ေရးႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးဝန္ၾကီးသခင္ဗစိန္သည္ ဝန္ၾကီးအဖြဲ႕မွ လည္းေကာင္း၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႕တြင္ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းဝန္ၾကီး ဦးေစာသည္ ဝန္ၾကီးအျဖစ္မွလည္းေကာင္း အသီးသီး ႏွဳတ္ထြက္၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား အမ်ဳိးမ်ဳိးအပုတ္ခ်၍ ေအာင္ဆန္း-အက္တလီစာခ်ဳပ္အား ကန္႕ကြက္ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအဓိပတိေဟာင္း ေဒါက္တာဘေမာ္ကလည္း ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္ႏွင့္ပတ္သတ္၍ ေအာက္ပါအတိုင္း ကန္႕ကြက္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
“ဒီ အဂၤလိပ္ ေအာင္ဆန္းစာခ်ဳပ္ကို မစဥ္းစား မီ ဒီ စာခ်ဳပ္ရဲ႕ေနာက္ခံကားကို အရင္တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ပထမေတြ႕ဆံုတဲ့ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဘက္အားကို ၾကည့္ၾက။ တဖက္က အဂၤလိပ္အားကို ၾကည့္ရင္ သူတို႕ရဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္ရာဇဝင္တေလွ်ာက္လံုးမွာ ဒီေလာက္အားပ်က္ျပီး၊ ဖရုိဖရဲ က်ီးကန္းေတာင္းေမွာက္ဘဝကို ဘယ္တုန္းကမွ မေရာက္ခဲ့ၾကဖူးဘူး။ ဗမာဘက္က ဆိုရင္ ကြ်န္သက္ေပါင္းႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္အတြင္းမွာ လူအင္အား၊ လက္နက္အင္အား ဗမာ့အေျခအေနအင္အား၊ ကမာၻ႕အေျခအေနအင္အား ဒီေလာက္ေတာင္ မစံုခဲ့ဖူးဘူး။ အဂၤလိပ္က ဗမာေတာင္းသမွ်ကို ေပးရမယ့္အေျခအေန၊ ဗမာက အဂၤလိပ္ဆီက ေတာင္း သမွ်ရရမယ့္ အေျခအေနမွာ ေရာက္ေနခဲ့တယ္။
စစ္ၾကီးအတြင္းက အဂၤလိပ္ေတြ ျပန္လာေတာ့မယ္ဆိုတာ သိတာနဲ႕ တျပိဳင္နက္က်ဳပ္ ဘယ္လို သတိေပးခဲ့သလဲ။အဂၤလိပ္ဟာ လက္နက္စစ္ၾကီးကို ႏိုင္သည့္တိုင္ေအာင္ ဗမာျပည္ကို ျပန္ျပီး ႏိုင္တယ္လို႕ မဆိုႏိုင္ဘူး။ အဂၤလိပ္ဟာ ဗမာျပည္ကို ျပန္ျပီးသိမ္းႏိုင္တဲ့အားရွိေပမယ့္ သိမ္းတဲ့ပစၥည္းကို ျမဲေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္တဲ့အားရွိမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဗမာမ်ားက လက္နက္စစ္ၾကီးမွာ အရႈံေပးရေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးစစ္ၾကီးမွာ အႏိုင္ယူႏိုင္ေသးတယ္လို႕ က်ဳပ္ေျပာရဲ တယ္။ အားမေလ်ာ့ဘဲ လုပ္ၾကရင္ လက္နက္စစ္ကို ႏိုင္ငံေရးစစ္က ႏိုင္ႏိုင္ေသးတယ္လို႕လည္း သတိေပးခဲ့တာကို မွတ္မိၾကလိမ့္မယ္။
ကမာၻ႕ရာဇဝင္ကို ၾကည့္ရင္ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ အတြင္းမွာ ခုလိုလူေက်ာ္ေခြးေက်ာ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး အေက်ာ္ခံရတဲ့ဘဝကို ဘယ္တုန္းကမွ အဂၤလိပ္ေတြ မေရာက္ခဲ့ဖူးဘူး။ က်ဳပ္ေျပာတာမွန္သလား မွားသလား သိခ်င္ရင္ ဗမာျပည္မွာရွိတဲ့ အဂၤလိပ္ေတြရဲ႕မ်က္ႏွာကိုသာ ၾကည့္လိုက္ၾကပါ။ အားၾကီးတဲ့ ဗမာက ကိုယ္အားကိုကိုယ္မသိပဲ အဂၤလိပ္ေျပာတဲ့အတိုင္း လုပ္လိုက္တယ္။ ဘိလပ္လို႕ၾကားတာနဲ႕ တျပိဳင္တည္းအက်ီၤ၊ ေဘာင္းဘီေတြ လု ခ်ဳပ္ၾကတာပဲ။
ကဲေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္အေၾကာင္းက်ဳပ္ေျပာျပမယ္။ နက္နက္နဲနဲ ေျပာရရင္ ဆံုးေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲဒီစာခ်ဳပ္ရဲ႕အဓိကအခ်က္ ၂ ခ်က္ကိုသာ ေဖာ္ျပပါ့မယ္။
ပထမအခ်က္က ဦးေအာင္ဆန္းကိုယ္တိုင္လည္းဝန္ခံထားတယ္။ အဂၤလိပ္ကလည္း ေၾကညာ ထားတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ဒီစာခ်ဳပ္ဟာ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ဗမာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒနဲ႕ ၁၉၄၅ ခုဗမာျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒ။ အဲဒီႏွစ္ခုအေပၚ မွာ အေျခတည္ထားတယ္။ ရွင္းရွင္းဆိုရင္ အဂၤလိပ္အစိုးရက လံုးဝတာဝန္ခံရတဲ့ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံအာဏာရွင္ျဖစ္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပဲ။ ဦးေအာင္ဆန္း လက္မွတ္မထိုးခင္က အတိုင္းဆိုရင္ ဒီဘုရင္ခံအာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟာ ေရြးေကာက္ပြဲျပီးတာနဲ႕ တျပိဳင္နက္ရုပ္သိမ္းရမယ္။ အခု အဂၤလိပ္ ေအာင္ဆန္း စာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးမရမျခင္း တည္ေနမယ္တဲ့။ ဒါဟာ စာခ်ဳပ္ထဲက အတိုင္းပဲ။ ဒီစာခ်ဳပ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားရင္ ပုလိပ္အဖြဲ႕ ဥကၠဠ ဦးဝမ္း သူ ေမာ္ရဲ႕ စကားအတိုင္း ‘ဝါးေလခါးေလ’ ပဲ။
ဒီစာခ်ဳပ္ကို ေရွ႕တိုးျပီး အပိုင္း (၄)ပိုင္းခြဲစိတ္ျပီး ၾကည့္၍ သာျပီး ဆိုးေသးတယ္။ ပထမပိုင္းက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕။ ဒီအဖြဲ႕ဟာ ေရွးကလို ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္အဖြဲ႕မဟုတ္။ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံရဲ႕ အတိုင္ပင္ခံ အမတ္အဖြဲ႕သာ ျဖစ္တယ္။ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံ တစ္ခုတည္းသာ အာဏာကုန္ပိုင္တယ္။ ဒုတိယပိုင္းက လာမည့္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ကလည္း ဘုရင္ခံတစ္ဦးတည္း အာဏာကုန္ပိုင္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္ လႊတ္ေတာ္ပဲ။
တတိယပိုင္းက လာမည့္ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္လည္း ဘုရင္ခံက ေရြးျပီးခန္႕မယ့္ လႊတ္ေတာ္ပဲ။
စတုတၳအပိုင္းျဖစ္တဲ့ ေတာင္တန္းနယ္ေတြ ကိစၥမွာ လည္း ဗမာ့အလိုအတိုင္း မဟုတ္ဘဲ ေတာင္တန္းနယ္ေဒသအလိုအတိုင္းသာ ျဖစ္ရမယ္တဲ့။ ထိုတို႕ ဝင္ခ်င္ဝင္ မဝင္ခ်င္ ေနႏိုင္တယ္တဲ့။ သူတို႕ ေျပာရရင္ ဗမာမ်ားရဲ႕ေရွ႕ကံၾကမၼာဟာ သူတို႕လက္ထဲမွာ လို လိုျဖစ္ေနတယ္။ ဒါက အဂၤလိပ္ရဲ႕ အရင္းခံဝါဒအတိုင္းပဲ။ ဒါကို ဦးေအာင္ဆန္းက လက္ခံခဲ့တယ္။ ဒါေတြနဲ႕ေတာင္ အဂၤလိပ္-ေအာင္ဆန္း စာခ်ဳပ္ေၾကာင့္ အိႏၵိယနဲ႕ တန္းတူသြားျပီးကို မရွက္ဘဲ ေျပာေနေသးတယ္။ ဒီစာခ်ဳပ္ကို အိႏၵိယမွာ ထုတ္တဲ့ တိုင္းရင္းသား သတင္းစာတိုင္းက ‘ကေလးစာခ်ဳပ္’တို႕ေျပာင္ေနၾကတယ္။
ကဲ အဂၤလိပ္- ေအာင္ဆန္း စာခ်ဳပ္ရဲ႕ ဒုတိယအခါက အခ်က္ကို ေျပာျပဦးမယ္။ ဦးေအာင္ဆန္းဟာ ဘိလပ္သြားျပီတာကို ေကာင္းတာလဲ။ သူတို႕ ဖဆပလ အဖြဲ႕ကေရာ၊ ဖဆပလ အမတ္သတင္းစာေတြကေရာ ခုမွသူတို႕ေတာင္းတဲ႕ အခ်က္ေတြကို ေမ့ေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္ေနၾကေပမဲ့ ဗမာေတြေရာ၊ ကမာၻကေရာ မေမ့ဘူးေနာ္။ ဘာေတြ ေတာင္းခဲ့သလဲ။
(၁) ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးကို တစ္ႏွစ္အတြင္းကန္႕သတ္ေပးဖို႕။
(၂) တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ကို ဗမာသာျဖစ္ျပီး အာဏာပိုင္ျဖစ္ဖို႕။
(၃) အာဏာပိုင္အစိုးရတစ္လအတြင္းျဖစ္ဖို႕။
အဲဒီအခ်က္သံုးခ်က္ပဲ။ ဒါေတြကို အခုေတာ့ သူတို႕သတင္းစာေတြ အားလံုးက ဖံုးထားၾကတယ္။ ဟိုေရာက္ေတာ့ေကာ ဗမာ့ဆႏၵ (၃)ခ်က္ကို ေတာင္းခဲ့သလား။ က်ဳပ္ကို မေမးနဲ႕ဦးေအာင္ဆန္းကို ေမး။ ရခဲ့သလား။ က်ဳပ္ကို မေမးနဲ႕။ စာခ်ဳပ္ကို ၾကည့္ၾက။ ေတာင္း မေတာင္းသိခ်င္ရင္ သူတို႕နဲ႕ အတူတူပါသြားတဲ့ သခင္ဗစိန္တို႕သိတယ္။ မရခဲ့ဘူးဆိုတာကေတာ့ စာခ်ဳပ္ကို ၾကည့္လို႕ သိရတယ္။
သူတို႕က လူထု၊ လူထုနဲ႕ ေျပာေနတယ္။ လူထုအင္အားကို တကယ္အားကိုးရင္ ဘာျဖစ္လို႕ ဘိလပ္သြားျပီး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ေသးသလဲ။ ပရိယာယ္ဆိုတာ လိမ္တာပဲ။ အဂၤလိပ္ေတြ လိမ္ခ်င္ရင္ခုလို ေျပာမေနဘူး။ လိမ္ခ်င္ရင္ လွည့္ပတ္ျပီး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ခိုင္းတာပဲ။ ဟူ၍ ၁၉၄၇ မတ္လ ၉ ရက္တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ေနသူရိန္ ရုံးၾကီး၌ မဟာဗမာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ၾကီးမွဴးေသာ ဗမာ့လက္ငင္း လြတ္လပ္ေရး အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မည္သိုဆိုေစ….
နယ္ခ်ဲ႕တို႕ ေခ်းထိုး ေသြးခြဲမႈမ်ား၊ အသားထဲမွ ေလာက္ထြက္ ဆိုသလို အမ်ဳိးသား သစၥာေဖာက္မ်ား၏ တပ္သွ်ဳိ ျဖိဳးခြင္မႈမ်ားကို ေက်ာ္လႊာကား လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ ေရရွည္တည္တံ့ ခိုင္ျမဲရန္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ ‘ျပည္ေထာင္စု’ ပံုစံျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးရယူရန္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေျပာ စည္းရုံုး၍ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ရက္ေန႕ နံနက္ ၁၀ နာရီတြင္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ၂၂ ဦး အတူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ၾကီးကို ခ်ဳပ္ဆို၍ နယ္ခ်ဲ႕ ျဗိတိသွ်တို႕၏ လက္မွ ဗမာလြတ္လပ္ေရးၾကီးကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၄ ရက္ နံနက္ ၄ နာရီ ၂၀ မိနစ္တြင္ အရယူႏိုင္ခဲ့သည္ မဟုတ္ပါေလာ။
ကိုးကားေသာ စာနယ္ဇင္းမ်ား
၁။ တကၠသိုလ္ေနဝင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးၾကိဳးပမ္းမႈ မွတ္တမ္း၊ တေကာင္းစာေပတိုက္၊ ပၾကိမ္ ၂၀၀၉။
၂။ ဦးေအာင္သန္း၊ ေအာင္သန္း၏ ေအာင္ဆန္း တေကာင္းစာေပ၊ ပဥၥမအၾကိမ္ ၂၀၁၁။
၃။ သန္းဝင္းလႈိင္၊ ေဒါက္တာဘေမာ၏ ႏိုင္ငံေရၚေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ ေက်ာ္ေမႊးစာေပ ပၾကိမ္ ၂၀၁၂။
၄။ သခင္တင္ဦး “ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္အတြင္းေရး”ေမာနီတာ ဂ်ာနယ္ တြဲ ၁၊ မွတ္ ၃၂ (၁၂-၁၂-၂၀၁၀)။
၅။ စန္းဝင္း (ျမဳိ႕သစ္) “ေအာင္ဆန္း-အက္တလီ စာခ်ဳပ္နဲ႕ အဖုအထစ္ကေလးမ်ား” ေမာနီတာ ဂ်ာနယ္ တြဲ ၁၊ မွတ္ ၆၄ (၇-၈-၂၀၁၁)။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
ေအာင္ဆန္း အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ လမ္းခင္းေပးခဲ့တဲ့ အတၱလႏၱိတ္-ခ်ာတာ စာခ်ဳပ္ နဲ႕ မဟာမိတ္တို႔နဲ႕ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏြဲခဲ့တာကို မေဖ်ာက္ထားသင့္ပါဘူး။ ဒီအခ်က္ေတြကို ေဖာ္မွ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ယူခဲ့တာဟာ တိုင္းရင္းသား တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ပူးေပါင္းတိုက္ခိုက္ခဲ့တာကို ေဖာ္ႏိုင္မွာပါ။ ေနာက္ပိုင္း ၁၉၄၈ ေနာက္ပိုင္း ကရင္ နဲ႕ ျဖစ္တဲ့ အေရးအခင္းေတြ သမိုင္းအမွန္ေပၚမွာပါ။