လူ႔စည္းကမ္းႏွင့္ လမ္းစည္ကမ္း
ေဒါက္တာ ဓမၼပိယ။ ဇူလိုုင္ ၁၃၊ ၂၀၁၂
ေျပာင္းျပီ ျပင္ျပီလား
ေခတ္ေတြေျပာင္းလာၿပီဆိုေတာ့ ….။ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို ေခတ္မီတိုးတက္တဲ့အသြင္ႏွင့္ ေတြ႔ခ်င္၊ ျမင္ခ်င္သူေတြ တစ္ေန႔တျခား မ်ားျပားလာေနျခင္းပါ။ အရိပ္တၾကည့္ၾကည့္နဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ရတာ ၾကာလာေတာ့ စိတ္မရွည္တဲ့ဟန္နဲ႔ တိုးတက္မွုမ်ား ေႏွးေကြးရေကာင္းလားလို႔ အားမလို၊ အားမရ ျဖစ္ေနသူေတြကလည္း ဒုနဲ႔ေဒးပါ။
“ဘာမွလဲ ျဖစ္မလာေသးပါလား၊ ေျပာေတာ့ မိုးလား ကဲလား̎ ”
စသည္ျဖင့္ ဟန္နဲ႔ပန္နဲ႔ ေ၀ဖန္ျပစ္တင္ ေနသူေတြကလဲ မ်ားမွမ်ား။
“ဒီမိုကေရစီစနစ္ကလဲ ထင္သေလာက္မဟုတ္ေသးပါဘူးကြာ”
လို႔ ေျပာသူကေျပာ။
ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူ၊ ျပည္သားေတြကို တစ္ခုေတာ့ေျပာလုိက္စမ္းခ်င္သား။
အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာကို ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးခ်င္ရင္ အရည္အခ်င္းရွိရွိ ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ စာမ်ားမ်ားဖတ္ၾကဖို႔ပါ။ အေၾကာင္းအခ်က္ အလက္မ်ားကို ႀကိဳတင္ေလ့လာထားၾကဖို႔ပါ။ ဥပမာ၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးခ်င္ရင္ စနစ္တက် ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ စနစ္ရဲ့မူ၀ါဒမ်ားကို ႀကိဳတင္ေလ့လာထားဖို႔ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ မွ်မွ်တတ ၾကည့္တတ္၊ ျမင္တတ္ျခင္းဟာ ျပည္သူေကာင္းတို႔ရဲ့ အေလ့အက်င့္တစ္ခုျဖစ္ေနလို႔ပါ။
ဒီမိုကေရစီစနစ္္ဆုိတာ လူေတြထင္ထားသလို ျဖစ္ခ်င္ရာေတြကို တင္ျပရင္ ဒုန္းဒုန္းဒိုင္းဒုိင္းခ်ည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ သက္ဦးဆိုင္ပိုင္ ဘုရင္စနစ္မ်ဳိးလဲမဟုတ္ပါ။ အမိန္႔အာဏာထုတ္ၿပီးရင္ ̏ေရဗူးေပါက္တာမလို ခ်င္ဘူး၊ ေရပါဖို႔ကအဓိက˝ဆိုတဲ့ ခ်က္ခ်င္းခ်ည္း အေကာင္အထည္ေဖၚေပးရတဲ့ အာဏာရွင္စနစ္မ်ဳိးလဲ မဟုတ္ပါ။ ျဖစ္ခ်င္ေတြကို (ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ အက်ဳိးနဲ႔အျပစ္ကို မစဥ္းစားပဲ) ခ်က္ခ်င္းခ်ည္း ျဖစ္ခ်င္တဲ့စိတ္နဲ႔ ထင္ရာဆိုင္းခဲ့တဲ့ စနစ္ႀကီးကို မႀကိဳက္ႏိုင္လို႔ (စနစ္တစ္ခုကို ေျပာင္းေပးဖို႔ ျပည္သူေတြကပဲ အသဲအသန္ ေတာင္းဆိုလို႔) ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာတာပဲမဟုတ္လား။ မွတ္မိေနဆဲပါ။
မေ၀းလွေသးတဲ့ တစ္ခ်ိန္က ေဆာက္လုပ္ေရးရုံးခ်ဳပ္မွာ ေရးထားတဲ့စာတမ္းေလးတစ္ခုပါ။ “လုပ္ႏိုင္ရင္လုပ္ မလုပ္ႏိုင္ရင္ ထြက္…”တဲ့။
တကယ္ေတာ့ ဘယ္စနစ္မ်ိဳးမဆို အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ဆိုတာ ရွိစၿမဲပါ။ ဘယ္စနစ္မွ အေကာင္းခ်ည္းဆိုတာ မရွိႏိုင္ပါ။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ အေကာင္းမ်ားတဲ့စနစ္ျဖစ္လို႔ ျပည္သူေတြ ေတာင္းဆိုခဲ့ ၾကတာ မဟုတ္ပါလား။ သတိမူႏိုင္ဖို႔ပါ။ တကယ္ေတာ့ စနစ္တစ္ခုကို ၾကာရွည္စြာ အသုံးျပဳလာရင္ အားနည္း ခ်က္ေတြဆိုတာ “ေရေပၚမွာ ေရဗူးေပၚ” သလုိ ေပၚလာၾကတာပါ။ ဒါကိုလဲ ျပည္သူေတြ သိထားဖို႔ပါ။
စနစ္တစ္ခုမွ တစ္ခုသ႔ို ေျပာင္းဖို႔ဆိုတာ ျပည္သူ၊ ျပည္သားတစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းရဲ့ ဆႏၵနဲ႔ ေျပာင္းလို႔မရပါ။ စနစ္တစ္ခုရဲ့အားနည္းမွုေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ႀကီးကို ဒီမိုကေရစီစနစ္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲအုပ္ခ်ဳပ္ ေစခ်င္လို႔ ဆႏၵေတြစုေပါင္းၿပီး ေျပာင္းလဲခဲ့ၾကတာပါ။ ေျပာင္းလြဲရျခင္းရဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုက ျပည္သူ ေတြရဲ့ ဆႏၵေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိ္င္ဖို႔ပါ။ ဥပမာ၊ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္တို႔၊ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားခြင့္တို႔၊ လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္ခြင့္တို႔၊ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ႏိုင္ခြင့္တို႔အျပင္ လုံၿခဳံတဲ့ဘ၀မ်ဳိးႏွင့္ ေနႏုိင္ခြင့္တို႔၊ ဒီအခြင့္လမ္းေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ဖို႔ပါ။
ေျပာင္းဖိုု႔ အခ်ိန္
ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ဖို႔ဆိုေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီသေဘာအရ (အျခားစနစ္ေတြနဲ႔ မတူပဲ) အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလမွာ ၾကန္႔ၾကာေနတတ္ျခင္းပါ။ ေႏွးေကြးေနတတ္ျခင္းပါ။ ေႏွးေကြးေနရတဲ့အေၾကာင္းရင္းက ̏ပေလာင္ ေတာင္တက္ေႏွးတာဟာ လဖက္ေကာင္းေကာင္း စားႏုိင္ဖို႔ပါ˝ဆိုတဲ့ စကားပုံမ်ဳိးပါ။
ဆိုလိုတာက တရားဥပေဒ ႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒေရးရာမ်ားမွာ အမွားနည္းႏိုင္သမွ်နည္းေအာင္ ေရးဆြဲေပးရ၍ ဥပေဒေရးဆြဲရာမွာ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေႏွးေကြးေနျခင္းပါ။ ဥပမာ၊ စီမံကိန္းတစ္ခုအတြက္ ဥပေဒျပဳေပး ႏိုင္ဖို႔ အခါခါအထပ္ထပ္ ေဆြးေႏြးညွိႏွုိင္းေနရျခင္း၊ အမ်ားရဲ့သေဘာတူညီမွုကို ရရွိႏိုင္ေအာင္ အဆင့္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္ေနရျခင္း-စသည့္ အေျခအေနမ်ားပါ၀င္ေန၍ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးလိုတဲ့ ျပည္သူ၊ ျပည္သား မ်ား စိတ္ရွည္ရွည္ထားႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။
တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက စီမံကိန္းတစ္ခုကို အာဏာနဲ႔ အလ်င္စလို ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကလို႔ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြဟာ (မ်ားေသာအားျဖင့္) အမွားေတြမ်ားေနတာကို ျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား သိျမင္လာတဲ့ေန႔မွာ အျပစ္ေတာ္တင္လုိ႔ မဆုံးႏိုင္ေအာင္ ရွိေနၾကဆဲပါ။
စာေရးသူသေဘာကေတာ့ ထိုအမွားေတြကို ထပ္တလဲလဲ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္ေနမဲ့့အစား အေကာင္းေတြမ်ားလာႏိုင္ဖို႔အတြက္ တိုင္းျပည္ရဲ့သားေကာင္းတစ္ေယာက္အသြင္၊ သမီးေကာင္း တစ္ေယာက္အသြင္နဲ႔ အမိျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို ခြန္အားရွိသမွ်၊ စြမ္းအားရွိသမွ်၊ ဉာဏ္အားရွိ သမွ် ၀ိုင္း၀န္းကူညီေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၾကဖို႔ပါ။
မိဘဆိုတာ ဘယ္သားသမီးကိုမွ နစ္နာေစခ်င္တဲ့ဆႏၵမ်ဳိး ရွိမွာ မဟုတ္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံတကာအေတြ႔အႀကဳံကလည္းနည္း၊ အနားေန သက္ေတာ္ရွည္ေတြကလည္း ဘာပဲ ေျပာေျပာ၊ ဘာပဲမိန္႔မိန္႔ “ဘုန္းေတာ္ေၾကာင့္ သင့္ျမတ္ေတာ္မူလွေၾကာင္းပါဘုရား˝ လုပ္ေနေတာ့ အမွားေတြက မ်ားလြန္း သြားတာပါ။ ဒီအမွားေတြကို ျပည္သူ၊ ျပည္သားေတြ ဉာဏ္နဲ႔နားလည္ သေဘာေပါက္ထား ၾကမယ္ဆိုရင္ ေရွ႔ဆက္ၿပီး ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးအတြက္ “ႏွိုင္းႏွုိင္းခ်ိန္ခ်ိန္ သုခမိန္” ဆိုတဲ့ စိတ္ထားမ်ဳိးနဲ႔ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ ၾကဖို႔ပါ။ အရာရာကိုဉာဏ္နဲ႔ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။
ဒီမိုကေရစီစနစ္ဆိုတာ တင္ျပျခင္း၊ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ တိုင္ပင္ျခင္း၊ ညွိႏွုိင္းျခင္း-တို႔ကိုျပဳၿပီးမွ အေကာင္းဆုံး နည္းလမ္း (သို႔မဟုတ္) အသင့္ေတာ္ဆုံးနည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္အတည္ျပဳ၊ ျပ႒ာန္းေပးရတဲ့စနစ္မ်ဳိးျဖစ္လို႔ တစ္မိန္႔တစ္အာဏာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္ေတြလို အလ်င္စလုိ ျပဳလုပ္ေပးလို႔ မရႏိုင္ပါ။ ဥပေဒႏွင့္အညီ စီမံကိန္း တစ္ခုကို ခ်မွတ္ၿပီးတဲ့အခါ ျပည္သူေတြကို ထိုခ်မွတ္ထားတဲ့စီမံကိန္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး လုိက္နာက်င့္သုံးႏိုင္ဖို႔ ပညာေပးေတြကို အရင္ျပဳလုပ္ေပးၾကရမွာပါ။ ျပည္သူေတြအတူတကြ ပါ၀င္လာႏိုင္ေအာင္ စည္းရုံးလွုံ႔ေဆာ္မွု ေတြကို ႀကိဳတင္ျပဳေပးၾကရမွာပါ။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ ျပစ္မွုႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္ကို က်ပ္က်ပ္မတ္မတ္ အေကာင္အထည္ ေဖၚႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။ ဥပမာ၊ လာဘ္ေပး၊ လာဘ္ယူမွုကိစၥ။ လာဘ္ေပး၊ လာဘ္ယူ ကင္းရွင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္ႀကီးကို တည္ေထာင္ႏိုင္ဖို႔ကိစၥ၊ ဒီကိစၥမ်ဳိးေတြပါ။ ေခါက္ရုိးႀကိဳးေနၿပီျဖစ္တဲ့ ဒီကိစၥမ်ဳိးျဖစ္လို႔ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရာမွာ အသြင္ကူးေျပာင္းဆဲကာလမို႔ ညင္သာစြာ ကိုင္တြယ္ၾကဖို႔ပါ။
ေျပာင္းဖိုု႔အေရး မ်ားလိုုက္တဲ့ စည္းကမ္း
ႏိုင္ငံေတာ္ကခ်မွတ္တဲ့ မူ၀ါဒေရးရာမ်ားကို ျပည္သူေတြ စိတ္သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းနဲ႔ လုိက္နာႏိုင္ဖို႔ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းမ်ားကို မူ၀ါဒအျဖင့္ မခ်မွတ္ခင္ (သို႔မဟုတ္) မူ၀ါဒကိုခ်မွတ္ၿပီးတဲ့အခါ ဒီမူ၀ါဒရဲ့ ရည္ရြယ္ ခ်က္ေတြ၊ ျဖစ္ေပၚလာမဲ့အက်ဳိးတရားေတြ၊ ဒါေတြကို ျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားအား (အခ်ဳိ႔ကိစၥမ်ား၌) ႀကိဳတင္ အသိေပးသင့္ျခင္းပါ။
ဥပမာ၊ အခြန္ေကာက္မည့္ကိစၥမ်ဳိး၊ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမည့္ကိစၥမ်ဳိးေတြပါ။ ႀကိဳတင္ သိထားမွ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ႏိုင္မွာပါ။ အစိုးရႏွင့္ ျပည္သူေတြအၾကားမွာ ဘယ္ကိစၥမ်ဳိးကုိမွ ပုန္းရွုိး၊ ၀ွက္ရွုိး (ႏိုင္ငံတကာႏွင့္စပ္တဲ့ သံကင္း၊ တမန္ကင္းကိစၥမ်ဳိးကလြဲရင္) ျပဳလုပ္ေနစရာ အေၾကာင္းမရွိပါ။ စနစ္ဆိုတာ ျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားကပါ ပါ၀င္လိုက္နာက်င့္သုံးႏိုင္ပါမွ စည္းကမ္းျပည့္၀တဲ့ လူမ်ဳိးဆိုတာ ျဖစ္လာႏိုင္မွာပါ။ စည္းကမ္းရွိတဲ့ ျပည္သူေတြမ်ားလာပါမွ စည္းကမ္းရွိတဲ့ ႏိုင္ငံဆိုတာ ျဖစ္လာမွာပါ။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ အဆင့္ရွိရွိ ကမၻာႏွင့္ဆက္ဆံခ်င္ရင္ အဆင့္ရွိရွိ ေနတတ္၊ ထိုင္တတ္ၾကဖို႔ပါ။ ကြမ္းကုိ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ ေထြး တာတို႔၊ ေဆးလိပ္ကို စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ ေသာက္တာတို႔၊ အမွုိက္တို႔၊ ေဆးလိပ္တိုတို႔ကို စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ ျပစ္တာတို႔ ဆိုတာ အဆင့္ရွိတဲ့ လူမ်ဳိးတို႔ရဲ့ အမူအက်င့္မဟုတ္ပါ။
အမ်ားေျပာေလ့ေျပာထရွိတဲ့ စကားတစ္ခြန္းက
“ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ စည္းကမ္းမရွိဘူး”တဲ့။ လက္မခံ ႏုိင္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံေလာက္ စည္းကမ္းမ်ားတဲ့ႏိုင္ငံ ကမၻာေပၚမွာ ရွိမွာမဟုတ္ပါ။ ဟိုနားမွာလည္းစည္းကမ္း၊ ဒီနားမွာလည္းစည္းကမ္း၊ စည္းကမ္းေတြမ်ားလြန္းေနျခင္းပါ။ တကယ္ေတာ့ စည္းကမ္းက မရွိတာမဟုတ္ပါ။ မလိုက္နာတာပါ။ စည္းကမ္းေရးဆြဲရတယ္ဆိုတာ ဖတ္ရန္မွ်သာမဟုတ္ပဲ လုိက္နာႏိုင္ဖို႔ပါ။ စည္းကမ္းမ်ားတဲ့ ႏုိင္ငံလို႔ ေျပာရျခင္းမွာ စာသင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း (သို႔မဟုတ္) ရုံးတစ္ ရုံးရဲ့ အ၀န္းအ၀ိုင္းထဲကို (သို႔မဟုတ္) ရုံးခန္းထဲကို ၀င္ၾကည့္ပါ။ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြက မ်ားမွမ်ား။ ရွိသမွ် စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကိုသာ အကုန္အစဥ္ဖတ္ရမယ္ဆိုရင္ ေခါင္းမူးၿပီးျပန္ထြက္လာရမဲ့ကိန္းမ်ဳိးပါ။ မ်ားျပားလွတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို ျပည္သူ၊ ျပည္သားေတြအား လိုက္နာေစခ်င္ရင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို လုပ္ေပးႏုိင္ဖို႔ပါ။ ၀ုိင္း၀န္းစဥ္းစားၾကဖို႔ပါ။
စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြကို ျပည္သူ၊ ျပည္သားေတြကုိ တေျပးညီ လိုက္နာေစခ်င္ရင္ နံပတ္တစ္က ေက်ာသား၊ ရင္သားမခြဲျခားပဲ ဆက္ဆံေပးဖို႔ပါ။ ရာထူးရွိသူ၊ ရာထူးမဲ့သူ၊ ခ်မ္းသာသူ၊ ဆင္းရဲသူ၊ ေပးကမ္းႏိုင္သူ၊ မေပးကမ္းႏိုင္သူရယ္လို႔ ခြဲျခားဆက္ဆံမွုမျပဳပဲ အျပစ္ရွိသူကို အျပစ္ႏွင့္တန္ေအာင္ အေရးယူၿပီး၊ အျပစ္ကင္းစြာ ေနထိုင္သူမ်ားကိုလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒေဘာင္တြင္းမွ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္ဖို႔ပါ။ အမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ ဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာ ဒီအေျခခံသေဘာတရားေတြကို အေကာင္အထည္ေဖၚေပးျခင္းပါ။
ဘက္မလိုုက္တဲ့ စည္းကမ္း
ဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတဲ့စကားကို ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားအမ်ားစု နားလည္ထားၾကသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ဥပမာ၊ ကိုယ့္အိမ္ေရွ႔ကို အျခားသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္က အမွုိ္က္လာပစ္ရင္ မႀကိဳက္ႏိုင္ေပမဲ့ သူမ်ားအိမ္ေရွ႔ကို ကိုယ္တိုင္က အမွုိက္ပစ္ဖို႔ ၀န္မေလးတဲ့လူမ်ဳိးပါ။ ကိုယ့္မိသားစုရဲ့ မေကာင္းေၾကာင္းကို အျခားသူတစ္ဦး တစ္ေယာက္က ေျပာလာရင္ မႀကိဳက္ႏိုင္ေသာ္လည္း သူမ်ားမိသားစု မေကာင္းေၾကာင္းကိုမူ ကုိယ္ကုိယ္တိုင္က ဆက္လက္ေျပာေနျခင္းပါ။ စည္းကမ္းျပည့္၀တဲ့ လူမ်ဳိးဆိုတာ ဒါမ်ဳိးမဟုတ္ပါ။ စည္းကမ္းမွာ ခၽြင္းခ်က္ထားၿပီး က်င့္သုံးေနရင္ လူမ်ဳိးရဲ့စာရိတၱ၊ လူမ်ဳိးရဲ့အက်င့္စရုိက္ေတြ ဘယ္ေတာ့မွ ေကာင္းလာ ႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။ ဒဲ့ေျပာရင္ေတာ့ အဆင့္ရွိရွိေနခ်င္ရင္ အဆင့္ဆင့္ရွိရွိ ေနတတ္ဖို႔ပါ။ ႏိုင္ငံတကာ စံႏွုန္းနဲ႔ေနခ်င္ရင္ ႏိုင္ငံတကာက က်င့္သုံးတဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအတိုင္း က်င့္သုံးေနထိုင္တတ္ဖို႔ပါ။ “စည္းကမ္းဆိုတာ လူ၏ တန္ဖိုး”တဲ့။ စည္းကမ္းရွိမွ လူမ်ဳိးလည္း တန္ဖိုးရိွလာမွာပါ။ စည္းကမ္းရွိတဲ့လူမ်ဳိးျဖစ္ဖို႔ စည္းကမ္းေတြကို လုိက္နာၾကပါ။
တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက စည္းကမ္းရွိတဲ့ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြ ေနာက္ဆုံးမွာေတာ့ ဘာေၾကာင့္ စည္းကမ္းေတြ ပ်က္ခဲ့ၾကရသလဲ။ စည္းကမ္းကို မျမတ္ႏိုးတတ္လို႔လား။ စည္းကမ္းကို မလုိက္နာတတ္လို႔လား။ စည္းကမ္းကို တန္ဖိုးမထားတတ္လို႔လား။ တမင္သက္သက္ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့ပဲ ေနခ်င္လို႔လား။ စဥ္းစားစရာေတြက အမ်ားႀကီးပါ။ စည္းကမ္းမွာ ခၽြင္းခ်က္ထားၿပီး က်င့္သုံးလို႔မရပါ။ ဒါကို ခၽြင္းခ်က္ထားၿပီး က်င့္သုံးေနၾကရင္ေတာ့ စည္းေဖါက္လို႔ လူမ်ဳိးေပ်ာက္သြားခဲ့ရတဲ့ သာဓကေတြ သမိုင္းမွာ ထင္က်န္ေနဆဲပါ။
စည္းကမ္းဆိုတာ ဘယ္အေၾကာင္းနဲ႔ပဲ လိုက္နာလိုက္နာ၊ ဘယ္စိတ္ဓာတ္နဲ႔ပဲ လိုက္နာလိုက္နာ၊ လုိက္နာႏိုင္ရင္ ေကာင္းတာပါပဲ။ ဒီလိုမွမဟုတ္ပဲ ခၽြင္းခ်က္ႀကီးေတြထားၿပီး က်င့္သုံးေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္ႀကီး တိုးတက္ေအာင္ျပဳျပင္ဖို႔ ခက္ၿမဲခက္ေနဦးမွာပါ။
ဥပမာ၊ တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက လူႀကီးမ်ားရဲ့ ကားႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ လူႀကီးသားသမီးမ်ားရဲ့ကားႏွင့္ျဖစ္ေစ မီးနီကိုျဖတ္ကူးလို႔ ပုလိပ္က ထုိကားကို တားဆီးရင္ အဲဒီတားဆီးတဲ့ပုလိပ္ အလုပ္ျပဳတ္သြားရျခင္းပါ။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီအခ်ိန္အခါက လမ္းေစာင့္ပုလိပ္မ်ားဟာ လူႀကီးမ်ားႏွင့္ လူရဲ့ႀကီးေဆြမ်ဳိးမ်ားရဲ့ ကားနံပတ္မ်ား၊ အာဏာပိုင္မ်ားႏွင့္ အာဏာပိုင္ေဆြမ်ိဳးမ်ားရဲ့ ကားနံပတ္မ်ားကို အလြတ္က်က္မွတ္ထားရျခင္းပါ။ ပုလိပ္တို႔ဖက္ကေန ၾကည့္ေပးမယ္ဆိုရင္လည္း သူတို႔ရဲ့အေနအထားကို နားလည္ေပးႏိုင္ဖို႔ပါ။ သူတို႔ိုအလုပ္ေလးၿမဲဖို႔ ဖာေထးရမဲ့စရိတ္ဆိုတာ ရွိေနေသးတာ။ ထိုစရိပ္ကို ကာဗာျဖစ္ဖို႔ (ေခ်မိေထမိဖို႔) ျပည္သူေတြထံမွ နည္းနည္းပါးပါးေလးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မ်ားမ်ားထူထူ ႀကီးပဲျဖစ္ျဖစ္ လာဘ္ေပး၊ လာဘ္ေပးယူမွုေတြကို ျပဳေနရျခင္းပါ-တဲ့။ အဲဒီေခတ္၊ အဲဒီအခ်ိန္အခါအတြက္ေတာ့ လက္ခံရမွာပါ။ သို႔ေသာ္ ဒီေခတ္၊ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ လုံး၀မျဖစ္သင့္ေတာ့ပါ။
တကယ္ေတာ့ ဒီလာဘ္ေပး၊ လာဘ္ယူကိစၥဟာ ဌာနဆိုင္ရာတိုင္းမွာ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ရွိေနဆဲပါ။ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ လွုပ္ရွားေနၾကဆဲပါ။ ဒီလိုျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းအားလုံးကို ၿခဳံငံုၾကည့္ေတာ့ စနစ္တစ္ခုရဲ့ ခ်ဳိ႔ယြင္းခ်က္ဟာ ျပည္သူေတြရဲ့ စိတ္ဓာတ္ေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ ပ်က္ျပားသြားေစခဲ့တယ္ဆိုတာ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ား ျပဳစုထားႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။
ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္အခါမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ ေခတ္စနစ္ေတြကို ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရႏွင့္ တာ၀န္သိ ျပည္သူမ်ား စုေပါင္းၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အခ်ိန္အခါပါ။ လာဘ္ေပး၊ လာဘ္ယူ စနစ္ေတြကို ပေပ်ာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အခ်ိန္အခါပါ။ ၀န္ထမ္းမ်ားဟာ စား၀တ္ေနေရးကို လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမျပဳပဲနဲ႔ စား၀တ္ေနေရးေတြ ေျပလည္ႏိုင္ေစေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ စဥ္းစားၿပီး အလ်ဥ္းသင့္သလို ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ အခ်ိန္အခါမ်ဳိးပါ။ အခ်ိန္အခါကို လ်စ္လ်ဴရွုလ်က္ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ျပၿပီး လာဘ္ေပး၊ လာဘ္ယူမွုေတြကို ဆက္လက္ ျပဳလုပ္ေနၾကဦးမည္ဆိုလွ်င္္ ဒီမိုကေရစီစနစ္မွ ခ်မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ၿငိစြန္းၿပီး၊ တည္ဆဲဥပေဒကို က်ဴးလြန္တဲ့ ျပည္သူ႔တရားခံမ်ား ျဖစ္သြားႏိုင္တာမို႔ ဉာဏ္ရွိ ေယာက်္ားမ်ား အမွားကိုျပင္ၿပီး၊ အမွန္ကို အခ်ိန္မီ ျမင္ႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။
ႏိုင္ငံေတာ္မွခ်မွတ္ထားတဲ့ တရားဥပေဒမ်ားကို ျပည္သူမ်ား စည္းကမ္းရွိစြာ လုိက္နာျခင္းဟာ တိုင္းျပည္ ႏွင့္လူမ်ဳိးအတြက္ပါ။ ျပည္သူေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္တတ္မွ တိုင္းျပည္လည္းၿငိမ္းခ်မ္းမွာပါ။ လူ႔အခြင့္ေရးမ်ား အျပည့္အ၀ ရရွိႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ ဥပေဒကို အျပည့္အ၀လုိက္နာႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။ တရားဥပေဒဆိုတာ ျပည္သူေကာင္းတို႔ အတြက္ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ ေလာကပါလတရားမ်ဳိးပါ။ လူ႔က်င့္၀တ္မ်ားကို ခ်ဳိးေဖါက္သူမ်ားအတြက္ ထိုက္တန္တဲ့အျပစ္ဒဏ္မ်ားကို ေပးႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ ဥပေဒရွိမွ ျဖစ္ႏိုင္တာ။ အမွားျပဳသူကို ခြင့္လြတ္ျခင္းဆိုတာ ကရုဏာက်င့္ထုံးအရ ျဖစ္္ႏိုင္ေသာ္လည္း ဥပေဒက်င့္ထုံးအရ မျဖစ္သင့္ပါ။
လူေတြထဲက စည္းကမ္း၊ လမ္းေပၚက စည္းကမ္း
အမွားဆိုတာ သိလို႔မွားတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ မသိလို႔မွားတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္အမွားမ်ဳိးမွ မေကာင္းပါ။ စည္းကမ္း ဆိုတာ လိုက္နာဖို႔ပါ။ ခြင့္လြတ္ဖို႔မဟုတ္ပါ။ တုိင္းျပည္တြင္းမွာ ျပည္သူ၊ ျပည္သားတိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ စည္းကမ္းရွိမွျဖစ္မွာပါ။ စည္းကမ္းျပည့္၀တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္သစ္တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ အလိုအပ္ဆုံးအရာက လူေတြစည္းကမ္းရွိဖို႔ပါ။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးေတာ့မယ္ဆိုလွ်င္ လူေတြမွာသာ စည္းကမ္းရွိရမွာမဟုတ္ပါ၊ လမ္းေတြမွာလည္း လူေတြလိုက္နာရမဲ့ စည္းကမ္းမ်ဳိးေတြ ရွိထားရမွာပါ။ ဥပမာ၊ အေျဖာင့္ယာဥ္ေက်ာအတြက္ အေျဖာင့္ျမွား၊ အေကြ႔ေက်ာအတြက္ အေကြ႔ျမွား-စသည္တို႔ကို ေရးဆြဲထား ေပးရမွာပါ။ လမ္းစည္းကမး္ကို လူကခ်ဳိးေဖါက္ရင္ လူကို တရားဥပေဒအရ အေရးယူႏိုင္ဖို႔ပါ။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ပီျပင္စြာက်င့္သုံးႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ိဳးေတြမွာ လမ္းဆုံမ်ားတြင္ မီးနီေနခိုက္မွာ လူက ကားလမ္းမကိုျဖစ္ကူးလွ်င္ (ပုလိပ္ေတြ႔ရွိခဲ့လွ်င္) ျဖတ္ကူးတဲ့လူကို တိကက္ (Ticket) (ျပစ္ဒဏ္ေဆာင္ရန္ လက္မွတ္ျဖတ္ပိုင္းေပးခံရ) ေပးၿပီး၊ မီးနီေနခိုက္မွာ ကားကျဖတ္ကူးလွ်င္ ကားကုိ (ကားေမာင္း သူကို) တိကက္ (Ticket)ေပးခံရျခင္းပါ။ မီးပြဳိင့္ဆိုတာ လမ္းဆုံမ်ားမွာရွိသင့္တဲ့ လမ္းစည္းကမ္းပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကားမ်ား လမ္းစည္းကမ္းကို မလိုက္နာလွ်င္ ကားေမာင္းသူမွာ တာ၀န္ရွိသလို၊ လမ္းမွာ လမ္းစည္းကမ္းမ်ားကို ေရဆြဲမထားခဲ့လွ်င္ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရမွာလည္း တာ၀န္မကင္းပါ။
ဥပမာ၊ လမ္းဆုံမွာ မီးပြိဳင့္မထားႏိုင္လို႔ ကားတိုက္မွုျဖစ္လွ်င္ အစိုးရ (ဌာနဆိုင္ရာ)မွာလည္း တာ၀န္မကင္းပါ။ လမ္းဆုံမ်ားမွာ ေကြ႔ေက်ာအတြက္ အေကြ႔ျမွားကို ထားေပးရျခင္း၊ ေျဖာင့္ေက်ာအတြက္ အေျဖာင့္ျမွားကို ထားေပးရျခင္း၊ ကားေမာင္းသူမ်ား၊ ယာဥ္စီးသူမ်ား (ယဥ္ေမာင္းေနစဥ္) ခါးပတ္တတ္ထားရျခင္း၊ ဆိုင္ကယ္မ်ား ဦးထုပ္မပါဘဲ သြားလာခြင့္မျပဳျခင္းး-စသည္မ်ဳိးပါ။ လမ္းစည္းကမ္းကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ မီးပြိဳင့္မ်ား၊ ယာဥ္ေက်ာ အတြက္ ရွိသင့္တဲ့ (အ၀ါလိုင္း၊ အျဖဴလုိင္း၊ အနီလုိင္းစေသာ) မ်ဥ္းမ်ား၊ အေျဖာင့္ျမွား၊ အေကြ႔ျမွား-စသည္မ်ားကို ရွိသင့္ေသာေနရာမ်ား၌ ရွိေနေစဖို႔ပါ။ မရွိခဲ့လွ်င္ အစိုးရ (ဌာနဆိုင္ရာ)မွာ တာ၀န္ရွိေနျခင္းပါ။ မီးပြိဳင့္မ်ား တပ္ဆင္ထားပါလွ်က္၊ မ်ဥ္းမ်ား ေရးဆြဲထားပါလွ်က္ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း မလိုက္နာလွ်င္ ယာဥ္ေမာင္းသူမ်ား၊ လမ္းျဖတ္ကူသူ ျပည္သူမ်ားမွာ လုံး၀တာ၀န္ရွိေနျခင္းပါ။
ယာဥ္စည္းကမ္းအေၾကာင္းကို ေျပာလွ်င္ လမ္းစည္းကမ္းအေၾကာင္းကိုလည္း ေျပာမွ သင့္မွာပါ။ ဥပမာ၊ လမ္းစည္းကမ္းမ်ား မပီျပင္၍ ဟုိက္ေ၀းမ်ား၌ ကားတိုက္မွုမ်ား မၾကာခဏဆိုသလို ျဖစ္ပြားလွ်က္ရွိေနျခင္းပါ။ ထိုအမွားကို မျပဳျပင္ႏိုင္ၾကတဲ့အတြက္ ျပည္သူမ်ား (အထူးသျဖင့္ ကားေမာင္းသူမ်ား) အခက္ႀကဳံေတြ႔ ေနရျခင္းပါ။ အသက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနစဥ္ႏွင့္အမွ် ဆုံးရွုံးေနရျခင္းပါ။ ကားေမာင္းသူမ်ား အမွတ္မွားေနတဲ့ကိစၥပါ။
ဟုိက္ေ၀းမွာ ကားေမာင္းတဲ့အခါ ေရွ႔မွာ ေမွာင္းႏွင္ေနတဲ့ကားက ညာဖက္မီး၀ါျပလွ်င္ ေနာက္မွ ကပ္ပါလာတဲ့ ကားကို ေရွ႔မွာကားေတြ ဆက္တိုက္လာေနတယ္။ ေနာက္မွာပဲ အသာကပ္လုိက္ထားဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္ပါ။ ေရွ႔ကားက ဘယ္ဘက္မီး၀ါျပလွ်င္ ေရွ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္၌ ကားရွင္းေနတယ္။ ေက်ာ္လိုက ေက်ာက္တက္ပါဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ဒီအမွတ္သားဟာ လမ္းစည္းကမ္း၊ ယာဥ္စည္းကမ္းႏွင့္မညီပဲ လုံး၀မွားေနျခင္းပါ။
̏အမွားၾကာေတာ့ အမွန္ျဖစ္˝ ဆိုတာမ်ဳိးလို ဟုိက္ေ၀းကားေမာင္းသူမ်ား ဒီအမွားကို ဆက္လက္က်င့္သုံးေနၾက၍ ကားတိုက္မွုမ်ား မၾကာခဏျဖစ္ပြားေနရျခင္းပါ။ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအတြက္ အေတာ္စိုးရိမ္စရာပါ။
အမွားတစ္ခုကို မပယ္ေဖ်ာက္ႏိုင္ၾကတဲ့အတြက္ ေသဆုံးသူေတြ ရာေထာင္ခ်ည္၍ ရွိေနျခင္းပါ။ တစ္ခါက မီး၀ါအမွတ္အသား မွားမွုေၾကာင့္ ကားေမာင္းသူေရာ ၀န္ႀကီးတစ္ဦး၏သားသမီးမ်ားပင္ ေသဆုံးခဲ့ရဖူးေၾကာင္း ၾကားသိရျခင္းပါ။ ဘယ္ညာမီး၀ါျပ အမွတ္အသားနွင့္ပတ္သက္၍ ယာဥ္စည္းကမ္းႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လမ္းစည္းကမ္းႏွင့္ လည္းေကာင္း မညီညြတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာမွ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူေပးသင့္ပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းရျခင္းပါ။ ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနျခင္းကို သက္ဆိုင္ရာမွ ေနာက္ထပ္ ယာဥ္အႏၱရာယ္မ်ား ဆက္လက္ မျဖစ္ပြားရေအာင္ အေရးတႀကီးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ တင္ျပေပးရျခင္းပါ။
ျပည္သူေတြရဲ့ အသက္အိုးအိမ္မ်ားကို လုံၿခဳံေအာင္ ကာကြယ္ေပးဖို႔ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား မဆုံးရွုံးရေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖို႔ဆိုတာ အစိုးရမွ ဦးေဆာင္ၿပီးေဆာင္ရြက္ေပးမွ ျဖစ္ႏို္င္တာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႔ကိစၥ မ်ား၌ တာ၀န္ရွိသူက တာ၀န္ကို ေရွာင္ေနလွ်င္ ယာဥ္စည္းကမ္းမ်ားဟာ ပုိ၍ဆိုးလာမည္ျဖစ္ျခင္းပါ။ ဆိုလိုတာက လူ႔စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက ေရးဆြဲျပ႒ာန္းေပးထားတာျဖစ္လို႔ လူ႔စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းမ်ားကို မလိုက္နာသူေတြအား ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးကပဲ အေရးယူေဆာင္ရြက္မွုမ်ား ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ပါ။ စည္းကမ္းရွိၿပီး၊ စည္းကမ္းကို လိုက္နာတဲ့လူမ်ဳိးေတြ ႏိုင္ငံတြင္းမွာ အမ်ားႀကီးလုိအပ္ေနဆဲပါ။ ခ်မ္းသာစြာ အိပ္စက္ႏိုင္ၾကပါေစ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
