on Thursday, 17 May 2012 at 18:14 ·
မန္းေလးျမိဳ႔ကို ေရာက္ျပီဆုိ ဘာစားမလဲ ေမာင္ေရခဲ ဟု အစခ်ီေမးလွ်င္ လူတုိငး္နီးနီး တရာမွာ ၉၉ ကား မန္းေလး မုန္႔တီကို ေတာင့္တ ၾကတာပင္၊ ဒီမွာ ရွင္းစရာ ရွိလာျပီ မန္းေလးမုန္႔တီတြင္ နန္းၾကီး၊ နန္းလတ္၊ နန္းေသး ၊ နန္းျပား ဟု ကြာျခားေပသည္၊ ရန္ကုန္မွာ ေရာင္းေသာ နန္းၾကီးသုတ္ဆုိသည္မွာ မန္းေလးတြင္ နန္းလတ္ဟုေခၚေသာ လက္သန္းလံုးမရွိတရွိ မုန္႔တီ သာျဖစ္သည္၊ နန္းၾကီးအစစ္ကား လက္မခန္႔တုတ္ကာ ေတာ္ရံုလူ တီေကာင္နွင့္တူသျဖင့္ မစားရဲေသာ မုန္႔တီဖတ္တုတ္တုတ္ၾကီးမ်ား ျဖစ္သည္၊ နန္းေသးကား မုန္႔ဟင္းခါးဖတ္ ျဖစ္ကာ နနး္ျပားမွာ ေခါက္ဆြဲျပားသုတ္ကို ေခၚတာပင္၊
ခိုေတာင္မုန္႔တီမွာ မန္းေလးမုန္႔တီႏွင့္မတူ။ အသားမပါ ၊ ဆီခ်က္ ပဲမွဳန္႔သိပ္မမ်ားပဲ။ ပဲသီး ေဂၚဖီ ထည္႔သုတ္ထားျခင္းျဖစ္ကာ ဗယာေၾကာ္ထည္႔သုတ္လုိ႔လည္း ရေပသည္၊ မန္းေလး မုန္႔တီေလာက္ မအီ၊ အဲ့ေလာက္လဲေစ်းမၾကီးေသာေၾကာင့္ ပိုစားေကာင္းသည္၊
မန္းေလးျမီးရွည္နဲ႔ ရွမး္ျမီးရွည္နဲ႔ လံုးလံုးလဲ မတူ ျပားျပားလဲ မတူပါ၊ မန္းေလးျမီးရွည္သည္ေတြကို ရွာခ်င္ရင္ လြယ္လြယ္ေလးပင္ လမး္ေဘးမွာ တပံုစံတည္း အထမ္းေလးေတြနဲ႔ ေရာငး္တတ္ၾကတာပင္။ ( အဲ့သည္အထမး္မပါရင္ ျမီးရွည္ မစစ္ .. မွတ္ၾကသားၾကေလာ့)
အနွီ ကၽြႏု္တုိ႔ေနထုိင္ရာ မန္းေလးျမိဳ႔သည္ကား ရွမး္ျပည္နယ္၏ တရုတ္ျမိဳ႔ေတာ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အဲေလ မႊားလို႔ ရွမး္ျပည္ တရုတ္ျပည္တို႔ႏွင့္ နီးေသာေၾကာင့္ ရွမး္စာ အလြန္ေပါေလသည္၊ မနက္မုိးလင္းသည္ႏွင့္ တျပလွ်င္ ရွမး္ေခါက္ဆြဲဆုိင္ တဆုိင္အနည္းဆံုး ေတြ႔ရေပမည္။ ေန႔လယ္စာ ညေနစာအတြက္လည္း ရွမး္ထမင္းပံုစားဆုိင္မ်ားတြင္ ေျမာက္ပိုင္းရွမး္တုိ႔၏ လက္ရာအား ေငြက်ပ္တေထာင္နွင့္ သံုးေဆာင္ႏုိင္ေပ၏ ။
လူအမ်ားက လြယ္လြယ္ႏွင့္ ထုိးမုန္႔ ေခၚေသာ္လည္း အမွန္မွာကား ထုိေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ မာစကပ္၊ အိတံု၊ ဒိုဒိုး ၊ဆႏြင္းမကင္း၊ ေရႊၾကည္၊ လမုန္႔ စသျဖင့္ အမ်ိဳးေပါင္းမ်ားစြာ ပါသည္႔အျပင္ တမိ်ဳးစီတြင္ မလုိင္၊ သီးစံု ဆုိျပီး ထပ္ခြဲေသး၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘာ၀ယ္ရမွနး္မသိလွ်င္ ထိုးမုန္႔ဆုိင္တြင္ အျမည္းစားျပီးမွ ၾကိဳက္ရာေရြး၀ယ္ႏုိင္ေပသည္၊ ( က်ေနာ္ကေတာ့ ဘယ္သူထုိးမုန္႔၀ယ္၀ယ္ အျမည္းလုိက္စားတယ္ )….
တျခားမွေတာ့ တမနဲ နွမး္မနဲကို ျပာသို တပို႔တြဲမွ ထုိးေပမယ့္၊ မန္းေလးက ေဒၚရွိကေတာ့ တႏွစ္ပတ္လံုး ထိုးေလသတည္း၊ ( သာဓု … သာဓု .. သာဓု )
မန္းေလးမွာ ဒန္အုိးအၾကီးၾကီးရြက္လာတဲ့ အသည္ျမင္ရင္ ေဗဒင္မေမးနဲ႔ ၾကာဇံေၾကာ္၊ ေခါက္ဆြဲေၾကာ္ သည္ ပင္၊ သည္ အသည္ေတြဆီမွာ ရတာ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ ငါးေရခြံေၾကာ္ပါ၊ ငါးဖယ္ အေရခြံြကို ၾကြပ္ေနေအာင္ေၾကာ္ထားျပီး မန္းက်ည္းမွည္႔ အခ်ဥ္ရည္နဲ႔ တုိ႔စားလဲ ရသလို ၊ ငရုတ္ဆီၤ အခ်ဥ္ရည္ ဘာညာသရကာ ထည္႔ျပီးလည္း သုပ္ေရာင္းသည္၊
မူလလက္ေဟာင္း အသုပ္စံုသည္ေတြမွာ ေတာင္းအၾကီးၾကီးကုိ ရြက္ျပီး အထဲတြင္ ငွက္ေပ်ာရြက္နဲ႔ အကန္႔ေလးေတြ ကန္႔ထားျပီး ၾကာဇံ၊ ထမင္း၊ ၾကြက္နားရြက္၊ ပူစီနံ၊ အာလူး၊ ငါးဖယ္ မွအစ ကြိစိ ကြစိ အမ်ိဳးေပါင္း်ားစြာ ပါတာပင္၊
ဒန္အုိးေသးေသးေလးေတြ ပလံုစီေနေသာ ထုိအသည္တြင္ ဂ်ံဳယို၊သာကူယို၊ ႏြားႏုိ႔ခဲ ၊ နြားႏုိ႔ထမင္း၊ ငွက္ေပ်ာေပါင္း မွ စကာ မလို္င္ ၊ ႏြားႏီု႔အထိ ပါတတ္သည္၊၊
အေပၚမွာ ႏြားႏုိ႔ထမင္း ညႊန္းျပီးျပီ ဆုိေတာ့ ႏြားႏုိ႔ဟင္းကို္လည္း ညႊန္းရေပမည္၊ ႏြားႏုိ႔ဟင္းမွာ ပူပူ ခ်ိဳခ်ိဳေမႊးေမႊး ျဖစ္ျပီး မလုိင္ဖတ္မ်ားမ်ားႏွင့္ မနက္ပိုငး္ စားလို႔ေတာ့ အေကာငး္သားပင္၊ က်ံဳးေတာင္ဘက္ ၇၈ x၇၉ ၾကားတြင္ ႏြားႏုိ႔ဟင္းသည္ေတြ မနက္ ၊ ည ရွိသည္၊ ( ေန႔လည္ေတာ့ မရွိဘူး )
မန္းေလး ၀က္သားတုတ္ထုိးက ရန္ကုန္နဲ႔ မတူ။ ရန္ကုန္တုတ္ထုိးကား ဆၤီမ်ား၏၊ ဆီေၾကာ္ႏွင့္တူ၏၊ တုတ္ထုိးဗန္းထဲက အရည္ကို ခပ္ေသာက္ဖို႔မၾကိဳးစားႏွင့္ ဆီေတြ သာျဖစ္ကာ ဘာမွ အရသာမရွိ၊ မန္းေလးတုတ္ထုိးကား ဟင္းရည္ထဲတြင္ ျပဳတ္ထားတာႏွင့္တူျပီး တုတ္ထိုးဟင္းရည္ကို ၾကက္သြန္ျဖဴ ငရုတ္သီး ဓါးျပားရိုက္ေလးထည္႔ သံပုရာရည္ေလး ညွစ္ေသာက္ ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ထမင္းဆီဆမး္ႏွင့္ ဆမ္းစား ( ရွလြတ္ ) အ၇သာ ရွိေလသည္၊
ပုရစ္ေၾကာ္ကေတာ့ ရာသီစာျဖစ္သျဖင့္ မုိးအကုန္ ေဆာင္းအကူးမွာသာ ရတတ္သည္၊ ရန္ကုန္မွာ ေရာင္းတဲ့ ပုရစ္ေၾကာ္ကေတာ့ ဘုရားစူး ပုရစ္ေၾကာ္ပင္ ၊ ( အမွ်င္မျဖတ္ အေတာင္မျဖတ္ ေျခမျဖတ္ ခ်ီးမထုတ္ ပဲ ဒီတုိင္းေၾကာ္ေရာင္းသတဲ့ အရပ္ကတုိ႔ရဲ႔ )။ သန္႔စင္ျပီးသား ပုရစ္ကို ၾကက္သြန္ျဖဴ ဂ်ငး္ႏုိင္ႏုိင္နဲ႔ ေၾကာ္ထားသည္မွာ ကၽြပ္ရြ ေမႊးပ်ံ႔႔ ကာ ထမင္းဆီဆမး္နဲ႔ စားစား ဒီတုိငး္ျမည္းျမည္း အရသာ ရွိတာပင္၊
မန္းေလးကို ေဆာင္းရာသီမွာ သြားလွ်င္ေတာ့ ျမို႔တြင္းရွီ လမး္ေတြမွာ တလမး္မဟုတ္ တလမး္ ဘုရားပြဲႏွင့္ ေတြ႔ရမွာပင္၊ ဘုရားပြဲမ်ားတြင္ ျမန္မာမုန္႔ မုန္႔ေပါင္း၊ မုန္႔အုပ္ကေလး ၊ မုန္႔ဆီေၾကာ္၊ မုန္႔ပစ္သလက္၊ ခဲလံေခ်ာင္း၊ မုန္႔ဆပ္သဖူး ၊ အမဲအူျပဳတ္ အစရွိသည္တုိ႔ကို ျမည္းစမး္ႏုိင္ေပသည္၊
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
Thank you very much for a mouthwatering account of Mandalay’s traditional foods and snacks. I was there between 1974-1976, so I miss a lot these stuff and this reminds me of recalling all my favourtie Mandalar foods such as Gyoyoo and Htohmonte..
ဒီ ခ်ိဳဇင္ ဆိုတဲ့ လူကလဲဗ်ာ- အလကားေနရင္း မန္းျမိဳ ့ေတာ္မွာ ေနခဲ့တဲ့သူေတြ ျပန္လည္တမ္းတ သြားရည္က်ေအာင္ မန္းေလး အစားလမ္းညႊန္ေတြ ေလ်ာက္ေရးေန။ စားခ်င္တာဗ်- ဟီး ရွလြတ္-
ႊအဲဒီမန္းေလးအစားအစာေတြကိုု တရုုတ္ျပည္ မႏၱေလးျမီဳ ့တြင္းမွာရႏုုိင္သလား ျမိဳ ့ျပင္မွာလား ျမိဳ ့တြင္းမွာတရုုပ္ဆိုုင္ေတြခ်ည္းဆိုုဘဲ
Agree with that questions which I also wanted to ask as my father told me that all Burmese food shops are rare to be seen in the city, and most local ethnic Burmese are commuting to work from outskirts of town…….which makes me feel very sad as in my memories, Mandalay is an ancient second largest city which reserves and preserves the most Burmese handicrafts and cultures…….
It is very nice list of Mandalar food. If I visit Mandalay, firstly I will try to eat လက္မခန္႔တုတ္ကာ ေတာ္ရံုလူ တီေကာင္နွင့္တူသျဖင့္ မစားရဲေသာ နန္းၾကီးအစစ္မုန္႔တီဖတ္တုတ္တုတ္ၾကီးမ်ား* without fear. Then I will eat every food which author recomanded. I have decided I won’t return back my home without eating all famous Mandalar food. I am so hungry now. Thanks for your sharing.