>
အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ အမ်ဳိးသမီးအမတ္ကိုု လုုပ္ၾကံရန္ က်ဴးလြန္မႈ၊ လူ ၆ ဦး ေသဆုုံးရတဲ့ ရုုပ္ဆုုိးလွတဲ့ ႏိုုင္ငံေရးအၾကမ္းဖက္မႈရဲ့ ေနာက္ကြယ္ကိုု ျပန္ၾကည့္ျခင္း
ႏိုုင္ငံတကာ သာဂိ
ဇန္န၀ါရီ ၁၀၊ ၂၀၁၁
လြန္ခဲ့သည့္ စေနေန႔၊ ဇန္န၀ါရီ ၈ ရက္ ေန႔ခင္း၊ အာရီဇိုုးနားျပည္နယ္၊ တူဆြန္ျမိဳ႔၊ ေဆ့ဖ္ေ၀း ဆူပါမားကက္ေရွ႔မွာ မဲဆႏၵရွင္မ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆုုံေနတဲ့ အေမရိကန္ုုလႊတ္ေတာ္ အမ်ဴိးသမီးအမတ္ တဦးျဖစ္သူ ဂယ္ဘရီ ဂစ္ဖိုု႔ဒ္ကိုု စိတ္ရူးေပါက္ေနသူ ၂၂ အရြယ္ လူငယ္တဦးက လုုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ဖိုု႔ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဴိ္းသမီးအမတ္ ဂယ္ဘရီမွာ ဦးေခါင္းတြင္ ေသနတ္ဒဏ္ရာ ထုုတ္ခ်င္းေပါက္နဲ႔ ျပင္းထန္စြာ ဒဏ္ရာရခဲ့ပါတယ္။ စိတ္ရူးေပါက္ေနသူ ဂ်ယ္္ရက္လီးလူဂါက ထိုုေနရာမွာ စုုေ၀းေနသူ အေမရိကန္ျပည္သူ ၆ ဦးကိုု ပစ္သတ္ခဲ့ျပီး အျခား ၁၄ ဦးကိုု ထိခိုုက္ဒဏ္ရာရေစခဲ့ပါတယ္။ ၂၁ ရာစုု အေမရိကန္ျပည္မွာ လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးကိုု လုုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ဖိုု႔ ႏိုုင္ငံသားတဦးက က်ဴးလြန္တဲ့ ပထမဦးဆုုံး အမႈၾကီး ျဖစ္ပါတယ္။
သတ္ျဖတ္ျခင္းခံရသူေတြထဲမွာ အာရီဇိုုးနားျပည္နယ္ရဲ့ အစုုိးရတရားသူၾကီးတဦးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အမတ္မင္း ဂယ္ဘရီရဲ့ ရုုံးအဖြဲ႔၀င္ေတြလည္း ပါ၀င္သလိုု ၉ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမေလးတဦးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အဲသည္ကေလးမေလးဟာ အေမရိကန္ေတြကိုု ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ေတြ အၾကမ္းဖက္တိုုက္ခိုုက္တဲ့ေန႔ 9/11 (စက္တင္ဘာ ၁၁၊ ၂၀၀၁) မွာ ေမြးဖြားခဲ့ျပီး အခုုလိုု ေသြးစြန္းေသာလုုပ္ၾကံမႈျဖစ္ပြားတဲ့ေန႔မွာ ေသဆုုံးခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထိုုစိတ္ရူးေပါက္ေနသူ လူငယ္ က်ည္ဆံကုုန္ေနခ်ိန္၊ ေသနတ္ကိုု က်ည္ျဖည့္ခ်ိန္မွာ ရဲရင့္တဲ့ ႏိုုင္ငံသား ၂ ဦးက ၀င္ေရာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ ဖမ္းဆီၤးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဖြားအိုုတဦးက လူငယ္ရဲ့ က်ည္ကပ္ကိုု ဆြဲလုုျပီး လႊင့္ပစ္ဖိုု႔ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ အျခား အမ်ဴိးသားတဦးက အဖြားအိုုကိုု ၀င္ကူျပီး ေသနတ္ကိုု လုုယူုုႏိုုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္းထန္စြာ ဒဏ္ရာရသြားတဲ့ အမတ္မင္း ဂယ္ဘရီကိုု ရုုံးအဖြဲ႔ရဲ့ လုုပ္အားေပးလူငယ္တဦးက အဆက္မျပတ္ စကားေတြ ေျပာ အားေပးစကား ေျပာဆိုုျပီးေတာ့ ေဆးရုုံအေရာက္ လိုုက္လံပိုု႔ေဆာင္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးရုုံမွာ ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားက အစြမ္းကုုန္ ကုုသျပီး အသက္ကယ္ဖိုု႔ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ စေနေန႔ညမွာ ခြဲစိတ္ခန္းက ထြက္လာခဲ့ျပီး အမ်ဳိးသမီးအမတ္ ဂယ္ဘရီဟာ သတိေမ့ေျမာေနဆဲ၊ စိုုးရိမ္ရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိဆဲပါပဲ။
အခုုလိုုမ်ဴိး အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္အမတ္တဦးကိုု လုုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ဖုုိ႔အထိ ျဖစ္ပြားရျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သမတ အိုုဘားမားကိုုယ္တိုုင္က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲနဲ႔ အမ်ားကိုု အသိေပးတင္ျပျပီး ၀မ္းနညး္ေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ျပည္သူမ်ားအေနနဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းမႈ၊ ရင့္က်က္မႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုုင္ ေျဖရွင္းၾကရန္လိုုေၾကာင္း၊ အမႈကိုု တရားမွ်တစြာ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေျဖရွင္းရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အစုုိးရ နဲ႔ ျပည္နယ္အာဏာပိုုင္ေတြ အားလုုံးက ၀ိုုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုုလိုုက္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကိုု တရားလက္လြတ္ တုုန္႔ျပန္ျခင္း မျပဳၾကဖိုု႔၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုုသားေတြ အားလုုံး စည္းလုုံးညီညြတ္စြာ လက္တြဲျပီး အတူတကြ ရင္ဆိုုင္ၾကဖိုု႔ ေျပာဆိုုသြားပါတယ္။
အာရီဇိုုးနားျပည္နယ္ဟာ လတ္တေလာက်င္းပခဲ့တဲ့ ႏိုု၀င္ဘာ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုုင္ငံေရးပါတီမ်ား အၾကိတ္အနယ္ ျပိဳင္ဆိုုင္ခဲ့ရတဲ့ ျပည္နယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးရိုုးဆန္တဲ့ ႏိုုင္ငံေရးအေျခခံရွိတဲ့ မဲဆႏၵနယ္ေတြမွာ လစ္ဘရယ္လိုု႔ ဆုုိတဲ့ တိုုးတက္တဲ့ လူမႈ႔အျမင္ရွိသူ အထက္ပါ ဒီမိုုကရက္တစ္ပါတီက အမ်ဴဳိးသမီးအမတ္ ဂယ္ဘရီ ဟာ ျပိဳင္ဖက္ကိုု ႏွာတဖ်ား မဲအသာနဲ႔ အႏိုုင္ရရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမတ္မင္း ဂယ္ဘရီရဲ့ ရုုံးခန္းကိုု မလိုုလားသူမ်ားက ဖ်က္ဆီးတာေတြ၊ ခ်ိန္းေျခာက္တာေတြ လုုပ္ခဲ့ၾကလိုု႔ ႏိုုင္ငံေရးအရ ဥပေဒနည္းက် ေျဖရွင္းၾကရန္၊ အၾကမ္းဖက္တာေတြ၊ အမုုန္းတရားေတြကိုု ျဖန္႔ခ်ိျခင္း၊ ေသြးထိုုးျခင္း၊ တိုုက္တြနး္ျခင္းေတြ မလုုပ္ၾကပါရန္ ဂီဘရီကိုုယ္တိုုင္က လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းက ေျပာဆိုုခဲ့ဖူးပါတယ္။
ယခုုလိုုမ်ဴိး စိတ္ရူးေပါက္ေနသူ၊ ႏိုုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အစြန္းေရာက္ေနသူ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံသား ၂၂ ရြယ္ လူငယ္တဦးက အၾကမ္းဖက္ လုုပ္ၾကံမႈ က်ဳးလြန္တာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး တိုုင္းျပည္ရဲ့ အဓိကႏိုုင္ငံေရးပါတီၾကီး ၂ ခုု စလုုံးက (ဒီမိုုကရက္ေကာ၊ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ေတြ) က ၀မ္းနညး္ေၾကာင္း၊ ရႈတ္ခ်ေၾကာင္း၊ မိမိတိုု႔ ႏိုုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ႏိုုင္ငံေရးစနစ္ကိုုပါ ေစာ္ကားလိုုက္သကဲ့သိုု႔ ယူဆေၾကာင္း၊ အၾကမ္းဖက္ျခင္း သတ္ျဖတ္ျခင္းအတြက္ အေမရိကန္မွာ ေနရာမရွိေၾကာင္း ထုုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုုခဲ့ၾကပါတယ္။ ေသဆုုံးသူမ်ား၊ ထိခိုုက္သူမ်ားရဲ့ မိသားစုုေတြထံ ၀မ္းနည္းေၾကာင္းနဲ႔ အားေပးစကားမ်ား ေျပာဆိုုခဲ့ၾကပါတယ္။ အာရီဇိုုးနားျပည္နယ္သာမက အစုုိးရျမိဳ႔ေတာ္ ၀ါရွင္တန္ဒီစီ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ ႏိုုင္ငံေတာ္အလံကိုု တ၀က္လႊင့္ထူရန္ ဆုုံးျဖတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ လက္ရွိ ႏိုုင္ငံေရးပါတီ ၂ ခုုစလုုံးရဲ့ ထိပ္တိုုက္ရင္ဆိုုင္မႈတခုု ျဖစ္တဲ့ သမတအိုုဘားမားရဲ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အာမခံဥပေဒကိုု ျပန္လည္ သုုံးသပ္ရန္ အဆုုိတင္သြင္းမႈကိုု ေခတၱဆိုုင္းငံ့ထားၾကရန္ ႏွစ္ဖက္စလုုံးက သေဘာတူလိုုက္ပါတယ္။ စိတ္ရူးေပါက္ေနသူရဲ့ လုုပ္ၾကံမႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ တိုုင္းျပည္တ၀ွမ္းလုုံးမွာ ႏိုုင္ငံေရးအရ ပါတီႏွစ္ဖက္စလုုံးမွာ တင္းမာမႈေတြ၊ အျငင္းပြားမႈေတြ၊ ျပစ္တင္မႈေတြနဲ႔ ႏိုုင္ငံေရးရႈပ္ေထြးမႈေတြ မလိုုလားလိုု႔ ျဖစ္တယ္လိုု႔ သုုံးသပ္ၾကပါတယ္။
လက္ရွိမွာလည္းပဲ လႊတ္ေတာ္အမတ္မင္း လုုပ္ၾကံခံရမႈမွာ ေရွးရိုုးစြဲႏိုုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈျဖစ္တဲ့ Tea Party လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ၂၀၀၈ ရီပါဘလစ္ကန္ပါတီက ဒုုသမတေလာင္းအျဖစ္ အေရြးခံရန္ ၾကိဳးစားခဲ့သူ ဆာရာေပလင္ရဲ့ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ီ လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြကိုု အခ်ဴိ႔ မီဒီယာနဲ႔ ႏိုုင္ငံေရးသမားမ်ားက လက္ညိဳးထိုုးလာၾကပါတယ္။ သူတိုု႔တေတြက တဖက္ျပိဳင္ဘက္ပါတီေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြကိုု ေ၀ဖန္ ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ရာမွာ အစြန္းေရာက္လြန္းတယ္၊ အမုုန္းတရားေတြ၊ အၾကမ္းဖက္ ေျဖရွင္းမႈေတြကိုု ေသြးထိုုးလြန္းတယ္လိုု႔ အျပစ္တင္ေနၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ဆာရာေပလင္က သူေထာက္ခံတဲ့ တီးပါတီအမတ္ေလာင္းေတြ ၀င္ျပိဳင္မယ့္ နယ္ေျမေတြက ျပိဳင္ဖက္အမတ္ေတြကိုု ေျမပုုံေပၚမွာ ေသနတ္ပစ္မွတ္လကၡဏာေတြကိုု နဲ႔ လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့ရာမွာ အမတ္မင္း ဂါဘရီကိုုလည္း ပစ္မွတ္အျဖစ္ (ႏိုုင္ငံေရးပုုံသ႑ာန္အျဖစ္) လႈံေဆာ္ခဲ့ဘူးတာကိုု ေထာက္ျပလာၾကပါတယ္။ ဆာရာေပလင္ရဲ့ ေျပာခြင့္ရသူက ဒီလုုိေျပာဆိုုတာေတြကိုု ျငင္းဆိုုျပီး၊ အဲသည္ ေသနတ္ပစ္မွတ္သတ္မွတ္ထားတဲ့ မဲဆႏၵနယ္ေျမ ပိုုစတာကိုု သူတုုိ႔၀က္ဆိုုက္ေပၚက ျဖဳတ္ခ်လိုုက္တယ္လိုု႔ သိရပါတယ္။ ျပီးေတာ့လည္း ဂယ္ဘရီနဲ႔ အတူ ဒဏ္ရာရသူ၊ ေသဆုုံးသူမ်ားအတြက္ ၀မ္းနည္းေၾကာင္း၊ ဆုုမြန္ေကာင္းေတာင္းေၾကာင္း ဆာရာေပလင္က သူ႔ေဖ့စ္ဘြတ္ကေန ထုုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“တိုုင္းျပည္မွာ ႏိုုင္ငံေရးလႈံ႔ေဆာ္တာ၊ စည္းရုုံးတာ၊ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိ ရာမွာ၊ တဖက္ျပိဳင္ဖက္ကိုု ရႈတ္ခ် တိုုက္ခိုုက္ျပစ္တင္ရာမွာ ႏွစ္ဖက္စလုုံးက အစြန္းေရာက္လာတယ္။ ႏိုုင္ငံေရးအရ အျပိဳင္အဆိုုင္ အႏိုုင္ယူၾကရာမွာ သာမန္ျပည္သူေတြအခ်င္းခ်င္းေတြၾကားမွာ အမုုနး္ေတြ၊ သံသယေတြ နားလည္မႈလြဲတာေတြ ျဖစ္ပြားေစတယ္။ အဲသည္ အၾကိတ္အခဲေတြ၊ ကြာဟမႈေတြကိုု ျပည္သူေတြက ခံစားရတဲ့ဆီမွာ ညီညြတ္ေရးေတြ နားလည္မႈေတြ ပ်က္ျပားရင္ တိုုင္းျပည္ နစ္နာတယ္။ ပိုုဆိုုးတာကေတာ့ စိတ္ရူးေပါက္ေနသူတဦးက အဲသည္ႏိုုင္ငံေရးအယူအဆကိုု အၾကမ္းဖက္တဲ့ နည္းနဲ႔ သူ႔စိတၱဇေ၀ဒနာနည္းလမ္းေတြနဲ႔ လုုပ္လာျပီ ဆိုုရင္ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးစနစ္ေတြ နစ္နာတယ္။ တိုုင္းျပည္လည္း ထိခုုိက္တယ္။ ဒါကိုု ႏွစ္ဖက္စလုုံးက ျပဳျပင္ရမယ္၊ သခၤန္းစာယူရမယ္”
လိုု႔ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံေရးသုုံးသပ္သူေတြ က မီဒီယာမ်ားကေန ေထာက္ျပေနၾကပါတယ္။
အေမရိကန္သမိုုင္းရဲ့ ပထမဆုုံး လူမည္းသမတကိုု အေမရိကန္ျပည္သူေတြက အမ်ားသေဘာနဲ႔ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ျပီးကတည္းက အေမရိကန္ရဲ့ အခ်ဳိ႔ျပည္နယ္ေတြမွာ ႏိုုင္ငံေရး သေဘာထားတင္းမာမႈေတြ၊ ေသြးထိုုးလႈ႔ံေဆာ္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ သမတဟာ အေမရိကန္ေရေျမမွာ ေမြးသူမဟုုတ္လိုု႔ စြပ္စြဲမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ သမတရဲ့ တိုုင္းျပည္ရဲ့ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ႏိုုင္ငံေရးသေဘာထား ေဆာင္ရြက္မႈေတြကိုု ေ၀ဖန္ရႈတ္ခ်ရာမွာ ကြန္ျမဴဳနစ္၊ ဆိုုရွယ္လစ္၀ါဒအျဖစ္ အမည္ဖ်က္သလိုု၊ အိုုဘားမားကိုု ဟစ္တလာနဲ႔လည္း ႏႈိင္းၾကပါတယ္။ အိုုဘားမားနဲ႔ သူ႔ပါတီဟာ တုုိင္းျပည္ကုုိ ဖ်က္ဆီးေနသူေတြ ျဖစ္တယ္၊ သူတိုု႔ကိုု ရွင္းလင္းၾကရမယ္လိုု႔ တဖက္ပါတီေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ေရွးရိုုးစြဲေတြရဲ့ ၀ါဒျဖန္႔မႈေတြမွာ ပါ၀င္ေလ့ရွိပါတယ္။ သည္လိုုမ်ဳိး ေသြးထိုုးမႈေတြ၊ တဖက္နဲ႔ တဖက္ အစြန္းေရာက္ေျပာဆိုုမႈေတြကိုု မီဒီယာေတြကလည္း သတင္းဦး သတင္းထူးအျဖစ္ အလြန္အကၽြံ တင္ဆက္ေပးမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မိုု႔လိုု႔ ႏွစ္ဖက္စလုုံးရဲ့ အယူ၀ါဒ သေဘာထားေတြ၊ လႈပ္ရွားမႈေတြကိုု ျပည္သူေတြကိုု တင္ဆက္ရာမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြက အသိဥာဏ္ပညာျမင့္မားျပီး အေမွ်ာ္အျမင္ရွိသူ ပညာရွင္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္သူေတြဆီက အာေဘာ္ေတြ၊ အျမင္သုုံးသပ္မႈေတြကိုု ၾကားခံျပီး တင္ဆက္ေပးမႈ အားနည္းျပီး တဖက္ဆီက ကာယကံရွင္ေတြရဲ့ အာေဘာ္ေတြကိုု ထိပ္တုုိက္ တိုုက္ရိုုက္ တင္ဆက္ေပးမႈေတြ အလြန္အကၽြံလုုပ္ခဲ့တယ္လိုု႔ မီဒီယာေတြကိုု ေက်ာင္းဆရာေတြ၊ စာေရးဆရာေတြက ျပန္လည္ေ၀ဖန္ေနၾကတာကိုုလည္း ယခုုအခ်ိန္မွာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။
အေမရိကန္ဟာ ၂၁ ရာစုု ၀င္ကတည္းက စီးပြားေရးနဲ႔ ႏိုုင္ငံေရးၾသဇာ က်ဆင္းေနခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္တြင္း စီးပြားေရး အလြန္အမင္း က်ဆင္းျပီးေတာ့ ျပည္သူေတြ စိတ္ဓာတ္ က်ဆင္းေနခ်ိန္၊ ဆင္းရဲဒုုကၡေရာက္ေနခ်ိန္မွာ ႏိုုင္ငံေရးပါတီေတြက ျပည္သူေတြကိုု သူ႔ထက္ငါ မဲဆြယ္ဖိုု႔နဲ႔ တဖက္ကိုု ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ်ဖိႏွိပ္ျပီး အႏိုုင္ယူဖိုု႔သာ လုုပ္ကိုုင္ေနၾကတာေတြေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာ အမ်ဳိးသားစိတ္ဓာတ္နဲ႔ အသြင္သ႑ာန္အားျဖင့္ စည္းလုုံးညီညြတ္မႈေတြ အားနည္းရတယ္လိုု႔လည္း သုုံးသပ္ၾကပါတယ္။ ျပည္သူလူထုုက ႏိုုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ႏိုုင္ငံေရးသမားမ်ားအေပၚမွာ အဆိုုးျမင္မႈေတြလည္း မ်ားျပားလာခဲ့ပါတယ္။ အခုုလိုုမ်ဴိး ရုုပ္ဆိုုးက်ည္းတန္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ကိုု အေမရိကန္ျပည္သူုုမ်ားနဲ႔ ႏိုုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ ပါတီမ်ား အားလုုံး သင္ခန္းစာယူဖိုု႔ ၾကိဳးစားၾကလိမ့္မယ္လိုု႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ပညာရွင္တခ်ဳိ႔က ထုုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုုၾကပါတယ္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
