>
ထိန္လင္း
စက္တင္ဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၀
ေခတ္သစ္ ျမန္မာ့သမိုင္းစဥ္တေလွ်ာက္ကို ၾကည့္ရင္ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ စာေပဝါသနာရွင္ေတြ ရိွသလို စာေပပညာရွင္ေတြက ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲ ေရာက္ရိွၾကတာေတြလည္း ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္းဘဝ ကေန စာေပနယ္ထဲ ဝင္ေရာက္ခဲ့သူေတြရိွသလို ဝန္ထမ္းျဖစ္သြားတဲ့ စာေရးဆရာမ်ားလည္း ရိွပါတယ္။ စာေရးဆရာ သတင္းစာဆရာ ဦးတင့္ေဆြ ကေတာ့ စာေရးဆရာဘဝကေန ဝန္ထမ္းျဖစ္သြားသူ လုိ႔ ဆိုရမယ္ ထင္ပါတယ္။
ဦးတင့္ေဆြ ကို ၁၉ဝ၆ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၆ ရက္ေန႔က ရန္ကုန္ၿမဳိ႕မွာ ေမြးဖြားခဲ့ျပီး ၁၉၅၃ ခုနွစ္ ဇြန္လ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၄၇ နွစ္အရြယ္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ရတဲ့ ဦးတင့္ေဆြဟာ ေခတ္သစ္ ျမန္မာ့စာေပသမိုင္းမွာေရာ၊ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာပါ မွတ္တမ္းတင္ရမယ့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ခ်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဦးတင့္ေဆြရဲ႕ ဖခင္က စာေတာ္ျပန္ဝန္ေထာက္ ဦးဖိုးျဖဴ ျဖစ္ျပီး မိခင္က ‘ကဝိမ်က္မွန္ မဂၢဇင္း’တိုက္ပိုင္ရွင္ ေဒၚေအးေမ ျဖစ္ပါတယ္။ မိခင္က ‘စံပယ္ပင္’၊ ‘ေရႊျပည္စိုး’ စတဲ့ဝတၴဳေတြနဲ႔ စာေပနယ္မွာ ထင္ရွားတဲ့ ရာဇဝတ္ဝန္ေထာက္ ဦးလတ္ ရဲ႕ ညီမျဖစ္သလို ဖခင္ကလည္း စာေပ အႏုသုခုမ ကို ျမတ္ႏုိးတဲ့အျပင္ ေလာကီ ေလာကုတ္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ား ျပဳစုခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘ နွစ္ဦးစလံုးဘက္က စာေပအႏုပညာဆိုင္ရာ ဗီဇမ်ဳိးေစ့ ပါလာသူ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။
ဦးတင့္ေဆြ ငယ္စဥ္က အစိုးရ ဟိုက္စကူးေက်ာင္းမွာ ပညာသင္ၾကားေနတုန္း ပထမ ေက်ာင္းသားသပိတ္ နဲ႔ ႀကဳံပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သပိတ္ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေတြ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ၿမဳိ႕မေက်ာင္းကို ေျပာင္းေရႊ႕ ပညာသင္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကေန ေကာလိပ္ေက်ာင္းကို တက္ေရာက္ ပညာသင္ယူရေပမယ့္ ပင္နီအကၤ်ီ နဲ႔ ခ်ည္လံုခ်ည္ပဲ ဝတ္ဆင္တဲ့ ဝံသာႏုေက်ာင္းသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဂၤလိပ္ဆရာၾကီးေတြရဲ႕ ျငဳိျငင္မႈကို ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားဘဝမွာပဲ ဝန္ၾကီးေဟာင္း ဦးရာရွစ္၊ သံတဲြအမတ္ ဦးေက်ာ္ခင္၊ အိုင္စီအက္စ္ ဦးအုန္း အစရိွတဲ့ ေက်ာင္းသားၾကီးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး တကၠသိုလ္သမဂၢကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ‘တကၠသိုလ္ သမဂၢ အစ၊ ဦးတင့္ေဆြတုိ႔က’ လုိ႔ေတာင္ ဆိုႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း ေမာင္သုတ အမည္ခံ ဗိုလ္မွဴးဘေသာင္း ျပဳစုခဲ့တဲ့ ‘စာဆိုေတာ္မ်ား အတၴဳပၸတၲိ’ စာအုပ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။
၁၉၂၅ ခုနွစ္ မိဖုရားၾကီး စုဖုရားလတ္ ကြယ္လြန္တဲ့အခါ အဲဒီကိစၥကို ဝံသာႏုအသင္းက ကမကထျပဳ ေဆာင္ရြက္ေတာ့လည္း အမႈေဆာင္စာရင္းမွာ ဦးတင့္ေဆြ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ကဝိမ်က္မွန္ မဂၢဇင္း ထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ ၁၉၂၇ ခုနွစ္က စျပီး တာေတ၊ ေရႊဘို-ေမာင္လတ္တူ ဆိုတဲ့ ကေလာင္အမည္နဲ႔ ဝတၴဳေတြ ေဆာင္းပါးေတြ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ေမာင္လတ္တူ ဆိုတဲ့ ကေလာင္အမည္ကိုေတာ့ စာေရးဆရာၾကီး ဦးလတ္ရဲ႕ တူ ဆိုတဲ့သေဘာ သံုးစဲြခဲ့တာ ျဖစ္သလို ‘ေမာင္လတ္တူ = ေမာင္လူတတ္’ ဆိုျပီး စကားလိမ္နဲ႔ အဓိပၸာယ္ ရႏုိင္တဲ့အတြက္လည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။
တျခား ကေလာင္အမည္ျဖစ္တဲ့ တာေတ ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ စုန္း၊ ကေဝ၊ တေစၦ စတဲ့ နာနာဘာဝ ဝတၴဳေတြ ေရးသားတဲ့အခါ အရမ္းပဲ လူၾကဳိက္မ်ားသြားျပီး ကေလာင္ရွင္ ဘယ္သူျဖစ္တယ္ ဆိုတာ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြက လိုက္လံ စံုစမ္းရတဲ့အထိ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလို စုန္းကေဝ ဝတၴဳေတြ ေရးတဲ့အခါ ဦးတင့္ေဆြက စိတ္ကူးသက္သက္ လုပ္ဇာတ္ဝတၴဳမ်ဳိးေတြ ေရးတာမဟုတ္ဘဲ ပေယာဂက်မ္း၊ အင္း အိုင္ ခလဲ့ လက္ဖဲြ႔ဆိုင္ရာက်မ္း၊ ထြက္ရပ္က်မ္း စတဲ့ ျမန္မာသမားေတာ္ေတြရဲ႕ လက္စဲြစာအုပ္ေတြကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ ဖတ္ရႈျပီး ျမန္မာ့ဓေလ့ ထံုးတမ္းေတြနဲ႔ ညီညြတ္ေအာင္ ေရးသားခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ဦးတင့္ေဆြဟာ ၁၉၃ဝ ျပည့္နွစ္မွာ ဝိဇၨာတန္း ေအာင္ျမင္ခဲ့ျပီး သူပညာသင္ယူခဲ့တဲ့ ၿမဳိ႕မေက်ာင္းမွာ အထက္တန္းျပဆရာ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တခိ်န္တည္းမွာ ဥပေဒတန္း တက္ေရာက္ျပီး ဥပေဒဘဲြ႔ကို ရယူခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၃၅ ခုနွစ္မွာ ‘ေက်းလက္ေတာရြာ ျပဳျပင္ေရး’ ပညာေတာ္သင္အျဖစ္ ေစလႊတ္ခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားမွာ သြားေရာက္ပညာသင္ယူျပီး ေက်းလက္ေတာရြာ ျပဳျပင္ေရး ဒီပလိုမာ ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကို ေက်းရြာျပဳျပင္ေရး ဦးတင့္ေဆြ လုိ႔လည္း ေခၚဆိုၾကပါတယ္။
မနၲေလးၿမဳိ႕ အစိုးရ ေနာ္မန္ ဆရာျဖစ္သင္ေက်ာင္း ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး၊ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဝါဒနွင့္ သတင္း ျဖန္႔ခိ်ေရးအရာရိွ၊ ၿမဳိ႕မေက်ာင္းဆရာ၊ ဘားမင္းသတင္းစာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ စသျဖင့္ တာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျပီး ၁၉၅ဝ ျပည့္နွစ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာအသင္းၾကီးရဲ႕ ဥကၠ႒အျဖစ္ တင္ေျမွာက္ျခင္းခံရပါတယ္။ ဒီလို ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အခိ်န္မွာပဲ သီရိလကၤာဆိုင္ရာ သံအမတ္ၾကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ေစလႊတ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သံအမတ္အျဖစ္ ၃ နွစ္ေက်ာ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ျပီးတဲ့အခိ်န္မွာ ေသြးလံွ်ေရာဂါနဲ႔ ကြယ္လြန္ခဲ့ရပါတယ္။
ဦးတင့္ေဆြ ရဲ႕ စာေပမ်ားဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ မတိုင္ခင္က စာနယ္ဇင္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တာ ျဖစ္တာမုိ႔ စာၾကည့္တိုက္မ်ားမွာ ရွာေဖြဖတ္ရႈႏုိင္သူမ်ားသာ လက္လွမ္းမီႏုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စာေရးဆရာ သတင္းစာဆရာၾကီး လူထုဦးလွ ျပဳစုထားတဲ့ ‘သတင္းစာမ်ား ေျပာျပတဲ့ စစ္တြင္းဗမာျပည္’ စာအုပ္မ်ားအတြင္းက သတင္းစာမွတ္တမ္းေတြမွာ ရွာေဖြဖတ္ရႈႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီလို ရွာေဖြဖတ္ရႈမိရင္ ဦးတင့္ေဆြရဲ႕ ‘တာေတ’ ဆိုတဲ့ ကေလာင္အမည္က စုန္းကေဝ ဝတၴဳေတြကိုသာ ေရးတာမဟုတ္ဘဲ စာေပနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ားမွာလည္း သံုးစဲြေရးသားခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
တာေတ အမည္နဲ႔ ေဆာင္းပါးေတြ ပင္တိုင္ေရးခဲ့တာက ‘တိုင္းခ်စ္’ သတင္းစာမွာပါ။ အမ်ဳိးသား ပညာဝန္ ဦးဖိုးက်ား ကြယ္လြန္တဲ့အခါ ‘ေနာင္ၾကီးက်ား’ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဦးဖိုးက်ားတုိ႔ ဇနီးေမာင္နံွအေၾကာင္း ေရးသားခဲ့ျပီး ၁၉၄၂ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္ေန႔ သတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီနွစ္ ဇူလိုင္လ ၉ ရက္ေန႔ထုတ္ သတင္းစာမွာလည္း ‘သြားေလသူ ဦးစိန္တင္ (သိပၸံေမာင္ဝ)’ ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးကို ေရးသားခဲ့ျပီး ၁၉၂၂ ခုနွစ္ေလာက္က သူတက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္ သရက္ေတာေက်ာင္းတိုက္က အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမွာ သိပၸံေမာင္ဝ က ဆရာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ သိပၸံေမာင္ဝရဲ႕ စာေပေရးသားမႈ အတတ္ပညာအေၾကာင္းေတြကို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၂ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၉ ရက္ေန႔ထုတ္ တိုင္းခ်စ္သတင္းစာမွာေတာ့ ‘ဗိုလ္ေတဇ ဘဲြ႔ခံ သခင္ေအာင္စန္း’ ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ ဦးတင့္ေဆြရဲ႕ ေဆာင္းပါးကို ေတြ႔ရျပီး သခင္ေအာင္ဆန္းအျဖစ္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ရတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ပံုရိပ္တခ်ဳိ႕ကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သခင္ေအာင္ဆန္း ကို သခင္ေအာင္စန္း လုိ႔ ဆလိမ္ ေနရာမွာ စလံုးကို သံုးနႈန္းထားတာ ေတြ႔ရျပီး စစ္မျဖစ္ခင္နဲ႔ စစ္အတြင္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို အဲဒီလိုပဲ ေခၚၾကတယ္လုိ႔ လူထုဦးလွက ေဆာင္းပါးအဆံုးမွာ မွတ္ခ်က္ေရးထားပါတယ္။
အဲဒီေဆာင္းပါးထဲမွာ ေဆာင္းပါးရွင္ တာေတ အမည္ခံ ဦးတင့္ေဆြက သူဟာ တကသ ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူ ေလးငါးဦးအနက္မွာ ပါဝင္ေနသူတစ္ဦး ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေက်ာင္းက ထြက္ျပီးတဲ့ေနာက္မွာလည္း တကသ အစည္းအေဝးေတြကို သြားေရာက္ နားေထာင္တဲ့အေၾကာင္း၊ စကားအေျခအတင္ ေျပာပဲြတစ္ခုမွာ သခင္ေအာင္ဆန္းရဲ႕ ေဟာေျပာျခင္းကို ပထမဆံုး စတင္ျမင္ဖူးခဲ့ေၾကာင္း၊ သခင္ေအာင္ဆန္းဟာ တိုင္းေရးျပည္ေရးဘက္မွာ အျမဲ စိတ္အားထက္သန္ေနတဲ့ ဝံသာႏုအစစ္ၾကီး ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ အေျပာနဲ႔ အလုပ္ညီသူ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ စာေပ ဗဟုသုတ အျမဲ ဆည္းပူးသူျဖစ္ေၾကာင္း၊ စကားေျပာရင္လည္း တိုင္းေရးျပည္ရာနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေလးနက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ထည့္သြင္းေျပာဆို ေဆြးေႏြးတတ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ သခင္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ တရင္းတနီွး ေနထိုင္ခဲ့စဥ္က အေၾကာင္းေတြကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပရင္း ဗိုလ္ေတဇ အမည္နဲ႔ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ၾကီးရဲ႕ မဟာေသနာပတိ စစ္သူၾကီးအျဖစ္ တာဝန္ေတြထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ သခင္ေအာင္ဆန္း က်န္းမာျပီး တိုင္းျပည္အက်ဳိး ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ေစဖုိ႔ ဆုေတာင္းထားပါတယ္။
ဒီေဆာင္းပါးကို ဖတ္ရတဲ့အခိ်န္မွာ ေဆာင္းပါးထဲက သခင္ေအာင္ဆန္း၊ ေဆာင္းပါးေရးသူ ဦးတင့္ေဆြ နဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္ စုစည္းထားတဲ့ လူထုဦးလွ တုိ႔ အားလံုး မရိွေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ စာေပနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ဖတ္ရႈခြင့္ ရေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ သက္ရိွထင္ရွား ရိွေနသူေတြက မိမိတုိ႔ရဲ႕ ေခတ္ၿပိဳင္ပံုရိပ္ေတြကို မွတ္တမ္းတင္ ေရးသားခဲ့မယ္ဆိုရင္လည္း ေနာင္မ်ဳိးဆက္ေတြအဖုိ႔ တကယ္ပဲ အက်ဳိးရိွေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္သူမ်ား ေအးခ်မ္းတဲ့ အရိပ္ေအာက္မွာ ေနထိုင္ခြင့္ ရရိွပါေစ။
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ထိန္လင္း (၉၊ ၂၊ ၂ဝ၁ဝ)
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
