>
ေက်ာ္သူ
ဇူလုိင္ ၂၇၊ ၂၀၁၀
တစ္ေန႔ေသာအခါက ကြ်ႏု္ပ္သည္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ား တစ္ေန႔တာ ၿပီးဆံုးသြားခ်ိန္ ကြ်ႏု္ပ္၏ ေနအိမ္ ဘုရားခန္းအတြင္း အဓိဌာန္ ပုတီးစိပ္ျခင္း၊ ေမတၱာပို႔သျခင္းမ်ား ၿပီးဆံုးသြားခ်ိန္ သန္းေခါင္ယံ အခ်ိန္၌ အိပ္စက္အနားယူျခင္း မျပဳလုပ္ခင္ ကြ်ႏု္ပ္၏ စာအုပ္ဗီဒိုကို ေမြေႏွာက္ ဖတ္ရႈစဥ္ ကြ်ႏ္ုပ္၏ အရင္းႏွီးဆံုး ေသြးေသာက္ ဦးသန္းစိန္ထံမွ ရရိွထားေသာ အဖိုးတန္ စာအုပ္ တစ္အုပ္ ျဖစ္သည့္ . . . Sir J.George Scott, K.C.I.E. ေရးသားေသာ “SCOTT OF THE SHAN HILLS” ဟူေသာ စာအုပ္ကို လွန္ေလွာ ၾကည့္မိရာ ေအာက္ပါ ဓာတ္ပံုႏွင့္ စာသားမ်ားကို ေတြ႔ရွိေတာ့သည္။
ယင္းဓာတ္ပံုသည္ ႏိုင္ငံျခားသား (၂) ဦးႏွင့္အတူ ဗမာလူမ်ိဳးမ်ား ကေတာင္းက်ိဳက္၍ ေဘာလံုးတစ္လံုးႏွင့္ အမွတ္တရ ရိုက္ကူးထားေသာ ဓာတ္ပံုျဖစ္ေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကြ်ႏု္ပ္သည္ အလြန္ စိတ္ဝင္စားစြာျဖင့္ ယင္း အေၾကာင္းအရာကို ေရးသားထားေသာ စာပုိဒ္ကို ႀကိဳးစား၍ ဖတ္ၾကည့္မိသည္။ ကြ်ႏ္ုပ္၏ အဂၤလိပ္စာ အားနည္းမႈေၾကာင့္ ေရးသားထားေသာ အေၾကာင္းအရာ အစစ္အမွန္ကို ေသခ်ာစြာ မသိရွိသည့္ အတြက္ နာေရးကူညီမႈအသင္း (ရန္ကုန္)သို႔ ယင္းစာအုပ္အား ယူေဆာင္သြားကာ အသင္းရွိ အဂၤလိပ္စာ ကြ်မ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေမာင္ေအာင္ဟိန္းထြန္း၊ ေဒၚဧရာေမာင္ေမာင္၊ ေဒၚစိုးစႏၵာတို႔ကို အကူအညီ ေတာင္းရေတာ့သည္။ ဤတြင္ စာေရးသူ Scott ၏ ေရးသားထားေသာ စာမူအား တိုက္ရိုက္ ဘာသာျပန္ဆိုကာ ယခုကဲ့သို႔ စာဖတ္ပရိသတ္အား တင္ျပႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ေတာ့သည္။
Scott ၏ လက္ေရးစာမူ စာရြက္တြင္ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ကန္မည့္ ေဘာလံုးပြဲ တစ္ပြဲ အေၾကာင္း ပါရွိသည္။ “ဒီေန႔ ေန႔လယ္မွာ Putsoes ႏွင့္ Trousers တို႔ႏွင့္ ေဘာလံုးပြဲ ရွိသည္။ ညေန (၅းဝဝ) နာရီမွာ ကန္မည္” ယင္းေအာက္တြင္ J.G.Scott ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးဟု လက္မွတ္ ပါရွိသည္။
ဗမာလူငယ္မ်ားသည္ ေဘာလံုးကန္ျခင္းကို ႏွစ္သက္ၾကသည္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ သူတို႔က “ေဘာလံုး ကန္ရတာ တိုက္ခိုက္တာနဲ႔ ဆင္တူတယ္။” ဟု ေျပာၾကသည္။ ခြင့္ယူထားေသာ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္၏ စာ တစ္ေစာင္တြင္ ေဘာလံုးကို သူတို႔ မည္မွ် စိတ္ဝင္စားေၾကာင္း သိႏိုင္သည္။ အဆိုပါ ေက်ာင္းသားက သူသည္ ေက်ာင္းကို ျပန္လာခ်င္ေၾကာင္း၊ သူျပန္မေရာက္ေသးခင္ အခ်ိန္အထိ ဘယ္ေဘာလံုးပြဲမွ မကန္ပါေစႏွင့္ ဟု ဆုေတာင္းေနေၾကာင္း စာထဲ ေရးထားသည္။ သူက ထပ္မံေရးသား ထားေသးသည္။ “မေန႔ညက အိပ္မက္ေကာင္း မက္ခဲ့ေသးသည္။ ကြ်န္ေတာ္က ဆရာႀကီးတို႔နဲ႔ ေဘာလံုးကန္ေနတာေပါ့။ အဲဒါ နတ္ျပည္ေရာက္ ေနတဲ့ အတိုင္းပဲ” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အျခားေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ ေျပာသည္က “ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျပန္မေရာက္ခင္ ဆရာႀကီးတို႔ ေဘာလံုးအသင္း အျခားဘယ္အသင္းနဲ႔မွ မကန္ပါေစနဲ႔လို႔ ကြ်န္ေတာ္ ဆုေတာင္းပါတယ္။ ေဘာလံုးကန္တာ အလြန္ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္”
ထိုစကားကို ေျပာသူမွာ “ဟယ္ရီ – ဖိုးမင္း” ျဖစ္သည္။ ဟယ္ရီ – ဖိုးမင္းသည္ ဗမာေက်ာင္းသား ျဖစ္သည္။ သူသည္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူတို႔အသင္း၏ ဂိုးသမား ျဖစ္လာခဲ့သည္။
ပံုမွန္အားျဖင့္ ဤကစားနည္း ဤပံုစံသည္ (ေဘာလံုးကစားျခင္းသည္ လူျဖဴတို႔ႏွင့္ အေရွ႕တိုင္းသားတို႔ အၾကား ေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈ ရရွိေစရန္သာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ထိုအခ်က္သည္ပင္ လူငယ္ေတြကို သင္ေပးလိုေသာ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ သင္ေပးရသည္မွာ လြယ္ကူေသာ အလုပ္ မဟုတ္ေပ။ သူတို႔က သင္ၾကားလိုစိတ္ေတာ့ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ၄င္းတို႔ကို စနစ္တက် ကစားတတ္ဖို႔ သင္ေပးရန္မွာ ခက္ခဲသည္။
လူငယ္ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ကို ဘယ္ေနရာမွာ ကစားပါဟု တာဝန္ ေပးေစကာမူ ထိုလူငယ္သည္ ေဘာလံုး ေနာက္ကိုသာ လိုက္ေနတက္သည္။ ေရွ႕တန္း တိုက္စစ္ ကစားသူမ်ားကို ေနာက္တန္း လူမ်ားႏွင့္ ပူးတြဲ ကစားတက္ရန္ သင္ေပးရသည္။ ေရွ႕တန္း ကစားသမားမ်ား ေနာက္တန္းကို ျပန္ေျပးၿပီး သူ႔ေနာက္ခံ လူမ်ားႏွင့္ ထပ္မေနေစရန္လည္း သင္ေပးရသည္။ အႀကိမ္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားပင္ ေနာက္ခံလူတစ္ေယာက္သည္ အျခား ေရြးစရာ မရွိပဲ သူ႔အသင္းဘက္မွ ေရွ႕တန္းလူကို ဝင္တိုက္ၿပီး ေဘာလုံးကို ဖ်က္ထုတ္လိုက္ေလ့ ရွိသည္။
ဗမာလူမ်ိဳးေတြသည္ ၄င္းတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ ကစားနည္း ျဖစ္ေသာ ျခင္းလံုးႏွင့္ အကြ်မ္းတဝင္ ရွိၿပီးသား သူမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ၄င္းတို႔သည္ ေျခဗလာႏွင့္ ကန္တတ္ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအခ်က္သည္ပင္ အစ ပထမ၌ လူတိုင္းအတြက္ အဓိက ျပႆနာ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။
Mr.Scott သည္ ေဘာလံုးကစားနည္းကို ျမန္မာျပည္တြင္ စတင္ မိတ္ဆက္ခဲ့သည္။ ခရိုင္မွာ ကစားခဲ့ေသာ ပထမဆံုး ေဘာလံုးပြဲ အေၾကာင္းကိုပင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေကာင္းေကာင္း မွတ္မိေနေသးသည္။ ထိုအခ်ိန္က သူ (Mr.Scott) သည္ ေက်ာင္းအုပ္တာဝန္ ယူခဲ့ေသာ St.John ေကာလိပ္ႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္မွ က်ပန္းကစားသမား (၁၁) ေယာက္ႏွင့္ ကန္ခဲ့ေသာ ကစားပြဲ ျဖစ္သည္။ ေဘာလံုးပြဲ မစခင္မွပင္ ေဘာလံုးကြဲသြား၍ Scott ႏွင့္ ယခု စာေရးသူတို႔ သည္ ေဘာလံုးတစ္လံုး အျမန္ ရရွိႏိုင္ရန္ ၿမိဳ႕ထဲရွိ သားသတ္ရံုမ်ားကို အႏွံ႔ပတ္ရွာခဲ့သည္။ သူတို႔သည္ ေဘာလံုး ျပဳလုပ္ဖို႔ ဆီးအိတ္တစ္ခု ရရွိရန္ တိရိစာၦန္တစ္ေကာင္ကို ဝယ္ယူၿပီး ခ်က္ခ်င္း သတ္ျဖတ္၍ ထုတ္ယူရန္ အထိပင္ စဥ္းစားခဲ့သည္။ Scott တစ္ေယာက္ ထိုကြဲေနေသာ ေဘာလံုးကို ကိုင္ကာ သားသတ္သမားကို ျမန္ျမန္ လုပ္ဖို႔ ပူညံ ပူညံလုပ္ခဲ့ပံုကို ေဖာ္ျပရာမွာ စာဖြဲ႔ေလာက္ေပသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ တံငါသည္ အခ်ိဳ႕ထံမွ ဆီးအိတ္ တစ္ခုကို ရရွိ၍ အဆိုပါ သမိုင္းဝင္ ေဘာလံုးပြဲကို ကစားခဲ့ရသည္။ အထက္ပါ အျဖစ္အပ်က္ အေသးစိတ္သည္ ကြ်န္ေတာ္ နံရိုးတစ္ေခ်ာင္း အက်ိဳးခံ၍ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသာ အျဖစ္အပ်က္ ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ မွတ္တမ္းေလးအား စေကာ့တလန္ႏိုင္ငံသား Jame George Scott ၏ ဒိုင္ယာရီတြင္ ေရးသားထားခဲ့ၿပီး ထိုဒိုင္ယာရီတြင္ ပါေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို G.E MITTOIU (Lady Scott) က ျပန္လည္ တည္းျဖတ္၍ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္မွာ ပထမအႀကိမ္ ျပန္လည္ ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ အဆိုပါ မွတ္တမ္းအရ ၁၈၇၉ ခုႏွစ္ ကတည္းကပင္ ျမန္မာျပည္၌ ေဘာလံုး အားကစားကုိ စတင္ ကစားခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
ထိုသို႔ေသာ အေၾကာင္းအရာ အခ်က္ အလက္မ်ား အရ ဗမာ့ေဘာလံုး သမိုင္း ေပၚေပါက္လာပံု၊ ဗမာတို႔ ေဘာလံုးအား စိတ္ဝင္စားပံုတို႔ကို သိရွိရၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဘာလံုးပြဲၾကည့္ ပရိတ္သတ္မ်ား၊ ေဘာလံုးရူးသြပ္ သူမ်ား၊ ေဘာလံုးအသင္း ထူေထာင္ထားသူမ်ား၊ ေဘာလံုးကစားသမားတို႔သည္ ဗမာ့ေဘာလံုး ျဖစ္ေပၚလာပံု၊ ဗမာ့ ေဘာလံုး ေပၚေပါက္လာပံု၊ ဗမာျပည္သို႔ ေဘာလံုးကစားနည္း ေရာက္ရွိလာပံု၊ ဗမာ့ေဘာလံုး စတင္ခဲ့သည့္ ခုႏွစ္ သကၠရာဇ္တို႔အား သိထားသင့္ပါ၍ ေစတနာ ေရွ႕ထား၍ ကြ်ႏု္ပ္တြင္ ရွိေနေသာ အဖိုးတန္စာအုပ္ စာေပမ်ားမွ ဤ ဗမာ့ေဘာလံုး ဒိုင္ယာရီ ေဆာင္းပါးအား တင္ျပ လိုက္ရပါေတာ့သည္။
(အနာဂတ္ကာလတြင္ ကြ်ႏု္ပ္တြင္ ရွိေသာ အဖိုးတန္ရွားပါး စာအုပ္၊ စာေပမ်ားမွ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ဘာသာေရး၊ ႏိုင္ငံေရး စသည္ . . . သမိုင္းစစ္ သမိုင္းမွန္မ်ားအား ျပည္သူလူထု အတြက္ ေရြးခ်ယ္၍ အလ်င္းသင့္သလို တင္ျပသြားပါမည္။)
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
