>
‘၁၉၂ဝ ပထမ တကၠသုိလ္သပိတ္’
ေအာင္ေဝး
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၊ ၂၀၀၉
ျမန္မာျပည္မွာ ၁၉၂ဝ ပထမ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ႀကီး ျဖစ္ေတာ့ ဆရာႀကီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မႈိင္းက အားေပး ေထာက္ခံလုိက္တဲ့ ကဗ်ာပါ။
‘အမ်ဳိးသားေန႔အစ၊ ၁၉၂ဝ ပထမ တကၠသုိလ္ သပိတ္ႀကီးက’ လုိ႔ ဆိုရုိးရွိတဲ့အတုိင္း နဝမ အႀကိမ္ေျမာက္ ဂ်ီစီဘီေအ ကြန္ဖရင့္ႀကီးက အဲဒီသပိတ္ႀကီး စခဲ့တဲ့ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ(၅)ရက္၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၈၂ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလဆုတ္ (၁ဝ)ရက္ေန႔ကို အမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့တာပါ။
အမ်ဳိးသားေန႔၊ တနည္း ၁၉၂ဝ ပထမ တကၠသိုလ္ သပိတ္ႀကီးက ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေရး ႏုိးၾကားမႈ အုတ္ျမစ္ ခ်ေပးႏိုင္ခဲ့တဲ့ မဟာေအာင္ပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တကၠသုိလ္ သပိတ္ မတုိင္မီ ျမန္မာျပည္ အေနအထားကို ၾကည့္ရင္ေတာ့ ၁၉ဝ၆မွာ Young Man Buddhist Association (YMBA) လို႔ေခၚတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏယုဝ အသင္းႀကီးရဲ႕ ဝံသာႏု အေရးေတာ္ပံု လႈပ္ရွားမႈေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ အေပါင္းဘဝင္ ခ်မ္းေစဖုိ႔၊ အေကာင္းတမင္ မွန္းမွန္းၿပီး၊ ေဒါင္းအဆင္ဆန္းေတြနဲ႔ ပဝါအလံ ထူတဲ့အခ်ိန္။ ‘အမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ သာသနာကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ၾက’ ဆုိတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံေတြ က်ယ္ေလာင္လာတဲ့ အခ်ိန္။
ၿဗိတိသွ် ကုိလုိနီ လက္ေအာက္မွာ ၁၉၂ဝ တကၠသုိလ္ သပိတ္ႀကီးက ကုိလိုနီ ကြၽန္ပညာေရး စနစ္ကို တုိက္ရိုက္ ဆန္႔က်င္ ရုိက္ခ်ိဳးခဲ့တာပါပဲ။ ဒီသပိတ္ႀကီးရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြက (၁) အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးစိတ္နဲ႔ ကိုလိုနီ ဖိႏွိပ္မႈကုိ ဆန္႔က်င္ေရး၊ (၂) အမ်ဳိးသား သခင္ပညာေရး စနစ္ တည္ေထာင္ေရးတုိ႔ ျဖစ္တယ္။
ကုိလုိနီ ေခတ္ဦးမွာ ၿဗိတိသွ်အစုိးရဟာ ကုိလုိနီယႏၱရားကုိ အေထာက္အကူျပဳဖို႔ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္နဲ႔ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ တုိ႔ကို ဖြင့္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ သီးျခားေကာလိပ္ေတြေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၊ ကလကတၱား တကၠသုိလ္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာပဲ ရွိေသးတယ္။ ၁၉၂ဝျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာေရာက္မွ ရန္ကုန္ ယူနီဗာစီတီ အက္ဥပေဒ ျပဌာန္းၿပီး ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သီးျခား တကၠသုိလ္အျဖစ္ ခြင့္ျပဳခဲ့တာပါ။
၁၉၂ဝ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ရဲ႕ အဓိပတိက ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံ ဆာရက္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ပါပဲ။ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးက မစၥတာ အာရ္အယ္လ္ေဟာင္းဝပ္ လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီ ရန္ကုန္ယူနီဗာစီတီ အက္ဥပေဒကို မေက်နပ္လို႔ ကုိဘဦး၊ ကုိေအာင္ဒင္၊ ကုိျမ စတဲ့ ေက်ာင္းသားႀကီးေတြက ဦးေဆာင္ၿပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္တယ္။
ရန္ကုန္ ယူနီဗာစီတီ အက္ဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္ေတြထဲက တခ်ဳိ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြက ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကၠသိုလ္ အဓိပတိက လ်စ္လ်ဴရႈခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီမွာပဲ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားႀကီးေတြက (၂၁)ဦး ပါဝင္တဲ့ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားထု ကိုယ္စားျပဳ သပိတ္ေကာ္မတီကို ဖဲြ႔စည္းလိုက္ၿပီး သမုိင္းတြင္မယ့္ ပထမ တကၠသုိလ္သပိတ္ႀကီးကုိ စတင္လုိက္ၾကပါေတာ့တယ္။
ဒီတကၠသုိလ္ ပထမသပိတ္ႀကီးဟာ ျမန္မာတို႔ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ေအာက္ ကြၽန္ဘဝ ေရာက္ခဲ့ရတဲ့ ကာလတေလွ်ာက္ ျပည္သူတရပ္လံုး ပထမဆံုးအေနနဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရကုိ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းက ရင္ဆုိင္အန္တု စိန္ေခၚခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံေရး ႏိုၾကား အံုၾကြမႈႀကီးပါပဲ။ သပိတ္ႀကီးဟာ တျပည္လံုးကုိ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ကူးစက္ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားခဲ့ပါတယ္။
တကၠသုိလ္ ပထမ သပိတ္ႀကီးနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ဆရာေဇာ္ဂ်ီ ေျပာျပခဲ့ဖူးတာကုိ က်ေနာ္ ျပန္အမွတ္ရမိပါတယ္။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီက ရန္ကုန္မွာ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားႀကီးေတြ သပိတ္ေမွာက္ၾကတဲ့ အခ်ိန္က သူ (ဆရာေဇာ္ဂ်ီ)လည္းပဲ ခုနစ္တန္းေက်ာင္းသား အျဖစ္နဲ႔ ဖ်ာပံုၿမိဳ႕ကေန ေထာက္ခံ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ဂုဏ္ယူ ေျပာျပခဲ့တာပါ။
ေနာင္မွာ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေတြ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါမွာ ဆရာေဇာ္ဂ်ီဟာ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန္႔တုိ႔လို အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမွာ ဆရာျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းေတြကပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတုိ႔လုိ လြတ္လပ္ေရးကို အရယူေပးမယ့္ ေက်ာင္းသား မ်ဳိးဆက္ေတြကို ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ့တာပဲ မဟုတ္လား။
၁၉၂ဝ ပထမတကၠသုိလ္ သပိတ္ႀကီးမတုိင္ခင္က ဝုိင္အမ္ဘီေအ အသင္းႀကီးရဲ႕ ဝံသာႏု လႈပ္ရွားမႈေတြပဲ ရွိခဲ့ရာက သပိတ္ႀကီး ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရး ဒီေရ တဆင့္ တက္လာၿပီး ၁၉၂၁ မွာ General Council of Burmese Association (GCBA) လို႔ ေခၚတဲ့ ျမန္မာ အသင္းခ်ဳပ္ႀကီးကို ဖဲြ႔စည္းႏုိင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။
၁၉၂ဝ သပိတ္ႀကီးရဲ႕ အရွိန္ဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ က်ယ္ျပန္႔ ရုိက္ခတ္ခဲ့သလဲ ဆုိရင္ ၁၉၂၉မွာ တကမၻာလံုး စီးပြားပ်က္ကပ္ႀကီး ဆုိက္တဲ့ အခ်ိန္ ျမန္မာျပည္ ေတာင္သူလယ္သမား အေရးေတာ္ပံုႀကီး ေပၚေပါက္လာေစတဲ့အထိပါပဲ။
၁၉၃ဝျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ ရဂံုစံ ခ်စ္စရာတပည့္တို႔မွာျဖင့္၊ ဥံဳအရဟံ သစၥာကတိေတြႏွင့္၊ ဂဠဳန္သရဏံ ဂစၧာမိၾကေပေတာ့ ဆုိတဲ့ ဂဠဳန္ဆရာစံ ဦးေဆာင္တဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္က်င္ေရး လက္နက္ကုိင္ ပုန္ကန္မႈ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာစံဟာ ဂ်ီစီဘီေအ အဖြဲ႔ဝင္တဦးပါ။ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးဟာ ဥပေဒတြင္း တုိက္ပြဲကေန လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ အသြင္ကို ကူးေျပာင္းခဲ့တာပါပဲ။
၁၉၂ဝ ပထမတကၠသုိလ္ သပိတ္ႀကီးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေလးစားေလာက္တဲ့ သမုိင္းဝင္ မွတ္ခ်က္တခုကေတာ့၊ အဂၤလိပ္ စာေရးဆရာႀကီး ေမာရစ္ေကာလစ္က သူ႔ရဲ႕ ‘Last and First in Burma’ ဆိုတဲ့ စာအုပ္မွာ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံ သမုိင္းတြင္ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈသာ မေပၚေပါက္ခဲ့လွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရရန္ ထုိမွ် ေစာလိမ့္မည္ မဟုတ္’ လို႔ ေရးသားခဲ့တ့ဲ အခ်က္ပါပဲ။
၁၉၂ဝ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြ ပထမဆံုး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တဲ့ အထိမ္းအမွတ္ အျဖစ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ စေနေထာင့္မွာ တည္ထားတဲ့ ေစတီနဲ႔ ကမၺည္း ေက်ာက္စာတိုင္ကိုေတာ့ နအဖ စစ္အုပ္စုက မတရားပိတ္ပင္ အေမွာင္ခ်ထားလို႔ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေတြ ဖူးေမွ်ာ္ခြင့္၊ အေလးျပဳခြင့္ မရေတာ့ပါဘူး။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုဆုိရင္ ဒီသပိတ္ႀကီးေရာ၊ အမ်ဳိးသားေန႔ေရာ၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ႀကီးေရာ (၈၈) ႏွစ္ျပည့္ေရာက္လို႔ (၈၈)ႀကိမ္ ေျမာက္ခဲ့ပါၿပီ။ ဒီေန႔အခ်ိန္မွာလည္း ေက်ာင္းသားေတြဟာ ျပည္သူလူထုႀကီး ေရွ႕ကေန မားမားမတ္မတ္ရပ္ၿပီး စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ၾကံ့ၾကံ့ခံ ရင္ဆုိင္ အန္တုေနဆဲပဲ မဟုတ္ပါလား။ ။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
