ျပင္သစ္ ဘာသာ ေလ့လာစရာ (အပိုုင္း ၁၃)
ပါရီေမာင္၊ ဇူလိုုင္ ၂၅ ၊ ၂၀၁၃ (အပတ္စဥ္ တက္ဆက္မည္)
(မိုးမခ၏ ခ်ဳိ႔ယြင္းမႈေၾကာင့္ အပတ္စဥ္ျပတ္ေတာက္ျခင္းကို ခြင့္လႊတ္ပါ)
Leçon 14 (Lesson 14 )
Verbe Conjugaison (Groupe 3 Verbe )အုပ္စု ( ၃ ) ႀကိယာမ်ား (အဆက္)
Verbe Pronominal ကိုယ္တိုင္ျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာႀကိယာမ်ား
ျပီးခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာမွာ အုပ္စု ( ၃ ) ႀကိယာမ်ား ဆိုျပီး စတင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ႀကိယာတခုဟာ … ir နဲ႕ အဆံုးသတ္ခဲ့ရင္ အုပ္စု ( ၂ ) ႀကိယာ လည္းျဖစ္နိုင္သလိုအုပ္စု ( ၃ ) ႀကိယာလည္းျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုတာကိုရွင္းခ်င္တာပါ။ေရွ႕ကသင္ခန္းစာမွာေဖၚျပခဲ့တဲ့ခြဲျခားနည္းအျပင္ participe présentကိုႀကည့္ျခင္းအားျဖင့္လဲခြဲျခားနိုင္တာကိုပါျဖည့္စြက္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ participe présent ကိုႀကည့္တဲ့အခါ
– – issant နဲ႕ဆံုးရင္ အုပ္စု ( ၂ ) ႀကိယာ – – ant နဲ႕ဆံုးရင္ အုပ္စု ( ၃ ) ႀကိယာ ျဖစ္ပါတယ္။
( မိုးမခ အတြက္ သင္ခန္းစာကို အေျခခံအဆင့္အတြက္ ဆိုျပီး ရည္ရြယ္ခဲ့ေပမဲ့ တကယ္တမ္း ေရးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ပါရီေမာင္ကိုးကားရတဲ့ စာအုပ္ေတြေပၚ မူတည္ျပီးေတာ့ တလက္စထည္း ျပည့္စံုသြားေအာင္ ထည့္သြင္းေရးသားထားတာျဖစ္လို႕အေသးစိတ္ျဖစ္သြားရတာေတြလည္း ရွိနိုင္ပါတယ္။ အေသးစိတ္မမွတ္နိုင္သူေတြအေနနဲ႕ ျပင္သစ္စာရဲ႕ သေဘာကို တီးမိေခါက္မိျပီး အေျခခံအဆင့္ေျပာနိုင္ရင္ ရပါျပီ။ ႀကံဳတုန္း မွာတလက္စတည္း ရနိုင္သေလာက္ ရွင္းသြားတဲ့သေဘာပါ။)
အုပ္စု ( ၃ ) ႀကိယာ ထဲမွာ အဆံုးသတ္တဲ့ … ir ႀကိယာမ်ားအျပင္ ….dre, …oir, နဲ႕ အဆံုးသတ္တဲ့ ႀကိယာမ်ားလည္း ပါဝင္ ႀကပါတယ္။
ဥပမာ –
offrir ေအာ့ဖရီး။ ေပးကမ္းသည္။ဆက္သသည္
sortir ေဆာ့ခ္ တီး။ထြက္သည္။ထုတ္ယူသည္။
recevoir ရက္ဆက္ဗြား။လက္ခံရယူသည္။
prendre ပေရာန္းဒ္ရ္။ရယူသည္။
comprendre ကြန္ပေရာန္းဒရ္္။နားလည္သည္။
တလက္စတည္း ႀကိယာမ်ားရဲ႕ သေဘာသဘာဝကို ရွႈင္းျပရမယ္ဆိုရင္၊
ႀကိယာတခုသည္
၁။ Verbe Transitif သို႕မဟုတ္ Verbe Intransitif ျဖစ္နိုင္သည္။
( ႀကိယာအေနာက္တြင္ C.O.D Complémént Objet Direct , C.O.I Complément Objet Indirect လိုက္ျခင္း၊ မလိုက္ျခင္း ေပၚမူတည္ျပီး ခြဲျခားပါသည္)
၂။ ႀကိယာတခုသည္ လွဳပ္ရွား မွုဳ ျပဳလုပ္ေသာ ႀကိယာနွင့္ အေျခအေနကိုသာေဖၚျပေသာႀကိယာ ဟူ၍ ၂ မ်ဳိးခြဲျခားနိုင္သည္ ။
ဥပမာ — écrire ေအခရီး ခ္ ။ ေရးသည္ ။ sauter ဆို႕ ေတး ။ ခုန္သည္။ courir ကူးရီး ။ ေျပးသည္ ။ စသည္ျဖင့္ လွဳပ္ရွားမွဳ ရွိေသာ ႀကိယာ၊
devenir ဒ ဗ နီး ။ ျဖစ္လာသည္။ être အက္ ထ္ရ္ ။ ျဖစ္သည္။ penser ေပါန္း ေစး ။ ေတြးသည္။
တို႕သည္ အေျခအေနကိုျပဆိုေသာ ႀကိယာမ်ားျဖစ္ႀကပါသည္။
စကားေျပာ ေလ့က်င့္ခန္း သင္ခန္းစာ ( ၃ )
( အသံဖိုင္ )
Au marché အိုမာ့ခ္ေရွး။ ေစ်းမွာ
( Lisa,Lilou et leur maman doivent acheter des légumes au marché)
လီဆာ ၊ လီလူး နွင့္ သူတို႕ အေမ ေစ်းမွာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား မျဖစ္မေန ဝယ္ရပါတယ္။
Stéphanie : Lisa , peux-tu me prendre un kilo de tomates pour faire une belle salade en rentrée?
လီဆာ ၊ ေမေမ့ကို ခရမ္းခ်ဥ္သီး တစ္ကီလို ယူေပးနိုင္မလား ? အရင္ဆံုး စျပီးစားဖို႕ ေကာင္းမြန္တဲ့ အသုပ္အတြက္ေပါ့၊
Lisa : Oui, maman . N’oublie pas que nous devons faire une ratatouille. Il faut que tu prends en plus des courgettes, des aubergines et aussi de l’ail.
ဟုတ္ကဲ့ ေမေမ ၊ က်မတို႕ ratatouille လုပ္ဖို႕အတြက္လဲ မေမ့နဲ႕ဦး။ ေနာက္ျပီး သခြါးသီး ၊ ခရမ္းသီး နဲ႕ ႀကက္သြန္ျဖဴလဲ ေမေမ ယူရဦးမယ္။
Stéphanie :Lilou, rappelle-moi de prendre des oignonscar il n’en reste plus. Je pense que l’on va se régaler. Je vais également prendre une belle laitue pour demain ainsi que quelques fruits.
လီလူးေရ ၊ ႀကက္သြန္ ယူဖို႕လဲ သတိေပးဦး။ ဘာေႀကာင့္လဲဆိုေတာ့ ႀကက္သြန္ မရွိေတာ့ဘူး ။ ငါထင္ပါတယ္ စားလို႕ ေကာင္းႀကလိမ့္မယ္။ ငါ မနက္ျဖန္အတြက္
ႀကက္သြန္မိတ္ ( ပံုစံတူ ) ရယ္ ၊အသီးတခ်ဳိ႕လည္းယူရဦးမယ္။
(သင္ခန္းစာတြင္ပါဝင္ေသာ ရွင္းလင္းခ်က္ေပးထားေသာ ေဝါဟာရမ်ား၊ ႀကိယာမ်ား၊ အသံုးအႏွဳးံမ်ား ကို အနီေရာင္ ျဖင့္ေဖၚျပထားေပးပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ အခ်ိန္ျပပုဒ္ဆိုင္ရာ အသံုးမ်ား၊ နာမ္စားမ်ား သည္ အေျခခံအဆင့္ အတြက္ခက္ခဲေနပါဦးမည္။ အခ်ိဳ႕ကိုခ်န္ထားခဲ့ရပါသည္။ ဥပမာ — on, en, y စသျဖင့္ ၊သပ္သပ္အခန္းအေနႏွင့္ရွင္းပါမည္)
သင္ခန္းစာတြင္ပါဝင္ေသာ – – –
ေဝါဟာရမ်ား Vocabulaires
tomateတိုမါ့တ္ ။ ခရမ္းခ်ဥ္သီး။ un kilo de tomates ခရမ္းခ်ဥ္သီး တစ္ကီလို
une bouteille de bière အယူးန္ ဘူးတိုင္းရ္ ဒ ဘီရဲ ၊ဘီယာ တစ္ပုလင္း( ဒီအသံုးအႏွံဳးက အသံုးဝင္လွပါတယ္)
salade ဆာ့လာဒ္ ။အသုတ္( ဒီေနရာမွာ အမနမ္ျဖစ္ျပီး လွပေသာ ဆိုတဲ့ နာမဝိေသသန belle ကို သံုးထားပါတယ္)
rentrée ေရာန္႕ထေရး ၊ အရင္ဆံုး စျပီးစားေသာအစာ ( အဂၤလိပ္လို Starter လို႕ ေျပာနိုင္ပါတယ္) ( ကေလးေတြ ေက်ာင္းျပန္ စတက္တာကိုလဲ ေခၚပါတယ္)
ratatouille ေဒသ အစာတမ်ဳိးရဲ႕အမည္ပါ။ ခရမ္းသီး၊ ႀကက္သြန္ျဖဴ ၊ သခြါးသီး ႏွင့္ ျငဳပ္ေကာင္းမွဳန္႕တို႕ပါ သည့္ သီးစံုဟင္းတမ်ဳိး)
courgette ကူးဂ်က္ထ္၊ သခြါးသီးမ်ဳိးဝင္ ပံုစံဆင္တူသည့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္တမ်ဳိး
aubergine အို ဘယ္ခ္ ဂ်င္း၊ ခရမ္းသီး
ail အိုင္း၊ ႀကက္သြန္ျဖဴ ( article ေတြထည့္ေရးျပဖို႕ မလိုေတာ့တာေႀကာင့္ ခ်န္ခဲ့ေပမဲ့ un, une, des, le , la, les ေတြကို အျမဲသတိရွိပါ )
oignon အိုညြန္၊ ႀကက္သြန္နီ ၊
laitue လဲက်ဴး ၊ ႀကက္သြန္မိတ္ အႀကီးစား ႏွင့္တူေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္တမ်ဳိး
( ဟင္းသီးဟင္းရြက္ အမည္ေတြမွာ “e” နဲ႕ အဆံုးသတ္ထားျပီး အမနာမ္ျဖစ္လို႕ နာမဝိေသသနေတြကို အမနာမ္နဲ႕ သံုးထားတာေတြကို သတိျပဳပါ)
demain ဒမန္း ။ မနက္ျဖန္ (Hier အီးရဲ ၊မေန႕က။ aujourd’hui အို ဂ်ဳိဒီြ၊ ဒီေန႕ )
aussi အိုစီး ။ လည္းပဲ
ႀကိယာမ်ားVerbes
( မူရင္းႀကိယာကိုသာေဖၚျပထားသျဖင့္ conjugaison ကို ကိုယ္တိုင္လုပ္ရန္။ေပးထားျပီးေသာႀကိယာမ်ားကိုထပ္ေပးမိပါက ပိုမိုေႀကညက္သည္ဟုသာ သေဘာထားပါရန္)
devoir ဒဗြား ။ မျဖစ္မေနေဆာင္ရြက္ရန္ ၊ တာဝန္ ( English လို must ) ( ေနာက္ကဒုတိယ ႀကိယာလိုက္ျပီး သံုးစြဲနိုင္သည္)
acheter အာရွက္ေတး ။ ဝယ္သည္
pouvoir ပူးဗြား။ တတ္နိုင္သည္ ( English လို can ) ( ေနာက္ကဒုတိယ ႀကိယာလိုက္)
prendre ပေရာန္းဒ္ရ္ ။ ယူသည္။
faire ဖဲခ္ ။ ျပဳလုပ္သည္။
oublier အူဘလီေရး ။ ေမ့သည္
falloir ဖွားလြား။ လိုအပ္သည္။
Il faut partir. အီ ဖွဳိ႕ပါ့ခ္တီး ။ ထြက္ခြါဖို႕လိုျပီ။ ( မည္သူဟူ၍ အတိအက် မညႊန္းထားပါ)
Il nous faut travailler. အီႏူွဖိွဳ႕ ထရာဗိုင္းေရး ။ က်ေနာ္တို႕ အလုပ္လုပ္ရန္လိုသည္။
Il me faut une voiture. အီ မ ဖွိဳ႕အယူန္းဗြားက်ဴး ။ ငါ ကားတစီးလိုသည္။
rappeler ရာ့ ပေလး ။ သတိရသည္။ သတိေပးသည္။
rester ရက္စေတး ။ က်န္ရစ္သည္ ။ ေနသည္ ။ရပ္တန္႕သည္။
penser ေပါန္႕ေစး ။ ေတြးသည္
régaler(se régaler)ေရးဂါးေလး။ျပဳစုသည္။ႏွစ္ျခိဳက္သေဘာက်သည္။(စားေကာင္းသည္)
တလက္စတည္း ေလ့က်င့္ခန္းအျဖစ္ အထက္ပါ ႀကိယာ တခုစီျဖင့္ စာေႀကာင္း တခုစီ တည္ေဆာက္ပါ။ အျငင္းဝါက် ( Négatif ) ၊ အေမးဝါက်( Intérrogatif )မ်ား လည္း လုပ္နိုင္ပါသည္။
ႀကိယာမ်ားအသံုးျပဳပံုရွင္းလင္းျခင္း
v nous devons faire
v doivent acheter
v peux-tu
v Il faut que
v Je pense que
v rappelle-moi
v rappelle-moi de prendre des oignons
v on va se régaler ျပီးခဲ့ေသာ အခန္းမ်ားတြင္ on ကိုထည့္သြင္းရွင္းလင္းျခင္းမျပဳခဲ့ဘူးေသးပါ။ နာမ္စားမ်ား Pronouns Personnels သင္ခန္းစာ ၄ ကိုမွတ္မိႀကမည္ထင္ပါသည္။ အနည္းကိန္း၊ တတိယလူ ျဖစ္ေသာ “ il / elle “ တို႕တြင္ ” on “ ကို တန္းတူထား၍ သံုးပါသည္။
ဥပမာ – စားသည္ ဆိုေသာႀကိယာ manger အတြက္
il mange / elle mange သူစားသည္၊ သူမ စားသည္
on mange အြန္ေမာင့္န္ရွ္ ၊ ငါတို႕စားႀကသည္။ (ႀကိယာတြင္ အနည္းကိန္းျဖစ္ေနေသာ္လည္း အမ်ားစုကို မည္သူမည္ဝါ ဟုအတိအက် မေဖၚျပပဲ သံုးလိုလ်င္ ” on “ ကိုသံုးသည္)
on va သည္ သိျပီးႀကိယာျဖစ္ေသာ aller ကို conjugaison လုပ္ထားျခင္းျဖစ္ျပီး ဒီေနရာတြင္ သြားသည္ ဟုႀကိယာအဓိပၸါယ္ကိုသံုးစြဲထားျခင္းမဟုတ္ပါ။ ျပင္သစ္ သဒၵါထဲမွ အခ်ိန္ျပပုဒ္မ်ားစြာရွိသည့္အနက္ တခုျဖစ္ေသာ Futur Proche (နီးကပ္ ေသာ အနာဂါတ္ ဟုေျပာရမည္ထင္ပါသည္) အသံုးတခုသာျဖစ္ပါသည္။ အနာဂါတ္ကာလ ကိုျပဆိုေသာ Future သပ္သပ္ရွိေနပါသည္။ လြန္စြာအေရးႀကီးပါသည္။ သိထားသင့္ပါသည္။ ေဖၚျမဴလာအေနႏွင့္ျပပါမည္။
Futur Proche စာေႀကာင္းတခု တည္ေဆာက္နည္း
S နာမ္စား + V ( aller ) ႀကိယာ(ခ်ိန္ညွိျပီး) + V ( infinitif ) မူရင္းႀကိယာ
Je vais partir. ရေဗး ပါ့ခ္တီး ၊ က်ေနာ္ ထြက္ေတာ့မယ္ ( မႀကာခင္ကာလတခု)
On va manger. အြန္ဗား ေမာ့္န္ေဂ်း ၊ ငါတို႕ စားႀကေတာ့မယ္
Nous allons commencer. ႏူဇာလြန္ ေကာန္ေမာန္းေစး ၊ ငါတို႕ စ ႀကမယ္
Verbe Pronominal ကိုယ္တိုင္ျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာႀကိယာမ်ား
ႀကိယာတခု၏ သဘာဝကို ႀကည့္လ်ွင္ ႀကိယာတခုသည္ အဆံုးသတ္စာလံုးအရ အုပ္စု (၁)(၂)(၃) တို႕မွ တခုခုတြင္ပါဝင္ေနျခင္း ၊ လွဳပ္ရွားမွဳ တခုခုကို ျပဆိုေနေသာ ႀကိယာသို႕မဟုတ္ အေျခအေနတခုကို ျပဆိုေသာ ႀကိယာ ျဖစ္ေနျခင္း၊ Verbe Transitif သို႕မဟုတ္ Verbe Intransitif ျဖစ္ေနျခင္း မ်ားကို ရွင္းျပခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါသည္။
ယခု Verbe Pronominal ဆိုသည္မွာ ႀကိယာတခု ၏ေဆာင္ရြက္မွဳသည္ မိမိကိုယ္တိုင္ ကိုျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္လ်ွင္ Verbe Pronominal ကို အသံုးျပဳနိုင္သည္။ ႀကိယာ အခ်ဳိ႕သည္ ရိုးရိုး ႀကိယာ အျဖစ္ သံုးနိုင္သလို Verbe Pronominal အျဖစ္လည္း သံုးနိုင္ပါသည္။
ဥပမာ – Conduire ကြန္ဒီြးခ္ ၊ ေမာင္းႏွင္သည္ ဆိုေသာ ႀကိယာကို ႀကည့္ရေအာင္။
Je conduis la voiture. ရကြန္ဒီြး လာဗြာက်ဴး ။ ငါကားေမာင္းသည္။ ဆိုေသာစာေႀကာင္းတြင္ ကားေမာင္းသူကေတာ့ မိမိကိုယ္တိုင္ပါပဲ ။ ဒါေပမဲ့ ျပဳလုပ္ခံ ကားရွိေနပါတယ္။ တနည္း ကံပုဒ္ Object ေပါ့။ ဒီလိုပဲ က်ေနာ္ ပန္းသီးစားသည္ ဆိုျပီး ေရးရင္၊ ေျပာရင္ ပံုမွန္ အသံုးနဲ႕ပဲ ေျပာရပါမယ္။ Verbe Pronominal မသံုးရပါဘူး။
သို႕ေသာ္ ဥပမာ ႀကည့္ရေအာင္….
laver လာေဗ ။ ေဆးေႀကာသည္။ ( ၂ မ်ဳိး သံုးနိုင္ပါသည္)
Je lave la voiture. ရ လာ့ဗ္ လာ ဗြာက်ဴး ။ ငါ ကားကို ေရေဆးသည္။
Je me lave. ရ မ လာဗ္ ့ ။ ငါ ကိုယ္ လက္ သန္႕စင္သည္။
Je me lave les mains. ရ မ လာ့ဗ္ ေလ မန္း ။ ငါ လက္ေဆးသည္
couper ကူးေပး ၊ ျဖတ္သည္။
Je coupe du pain. ရ ကု(ပ္) ဒူ ပန္း ။ ငါေပါင္မုန္႕ကို ျဖတ္သည္။
Je me coupe les cheveux. ရ မ ကု(ပ္) ေလ ေရွဗါး ။ ငါ ဆံပင္ (ကိုယ့္ဆံပင္ကို ) ျဖတ္သည္။
regarder ရ ဂါ ေဒး။ ႀကည့္သည္
Je regarde un film d’action. ရ ရဂါဒ့္ အန္ဖီးလ္မ္ ဒါ့(က္)စီရြန္။ ငါ အက္ရွင္ကားတကား ႀကည့္သည္။
Je me regarde dans le miroir. ရ မ ရဂါဒ့္ ေဒါန္း လ မီရြား ။ ငါ့ကိုယ္ငါ မွန္ထဲမွာႀကည့္သည္။
ျပင္သစ္ သဒၵါကို ပိုျပီး ပိုင္နိုင္စြာ ေလ့လာနိုင္ဖို႕ ျမန္မာျပည္တြင္ရွိ ေလ့လာသူမ်ားအတြက္ ပါရီေမာင္ရဲ႕ ဆရာမေရးတဲ့ စာအုပ္ေတြ ညႊန္လိုက္ခ်င္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လိုေရာ ျမန္မာလို ပါ ရွင္းထားတဲ့အတြက္ နားလည္လြယ္ပါတယ္။
ေနာက္တေခါက္မွာျပန္ဆံုမယ္ A la prochaine fois
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
