(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၁၇၊ ၂၀၁၇
● အီတလီပညာေရးစနစ္မွ အတုယူစရာမ်ား
● အက်ဥ္းခ်ဳပ္
ကေလးတစ္ဦးခ်င္း၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား စုေပါင္းသင္ယူမႈကုိ တၿပိဳင္နက္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ မတူကြဲျပား ေသာ လူမႈေရးေနာက္ခံရွိသူမ်ား၊ ခႏၶာကိုယ္ မသန္စြမ္း သူမ်ား၊ ဘာသာစကားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ကြဲျပားသူမ်ား အတူတကြ သင္ယူခြင့္ရွိျခင္း၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာရပ္ကုိ တန္ဖိုးထားျခင္း၊ အႏုပညာရသခံစားမႈႏွင့္ တီထြင္ဖန္တီးမႈကုိ အား ေပးျခင္း၊ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ရွိျခင္း၊ တကၠသိုလ္မ်ား ကိုယ္ပုိင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရျခင္းႏွင့္ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ ျမင့္မားျခင္း တို႔သည္ အတုယူစရာမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
● နိဒါန္း
အီတလီ-ျမန္မာအသင္းမွ Senator Albertini ႏွင့္ Prof. Giuseppe Malpeli တို႔၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ – ပညာေရးေကာ္မတီမွ ေဒါက္တာ သန္႔လြင္ေမာင္ (ကိုတာ) ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔သည္ အီတလီႏိုင္ငံရွိ ေက်ာင္းမ်ား၊ တကၠသိုလ္မ်ားႏွင့္ အီတလီလႊတ္ေတာ္သုိ႔ ၂၀၁၃ ႏိုဝင္ဘာလ (၁၇) မွ (၂၃) အထိ တစ္ပတ္ၾကာ ေလ့လာခြင့္ ရရွိပါသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ပညာေရးအေပၚ တန္ဖိုးထားမႈႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရး စနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးပမ္းေနမႈမ်ားအတြက္ တတ္ႏိုင္သည့္ဘက္မွ ကူညီရန္ ရည္ရြယ္၍ ဖိတ္ၾကားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ေလ့လာ ေတြ႔ရွိမႈသည္ အခ်ိန္တိုအတြင္းသာျဖစ္၍ အေပၚယံအျမင္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ေလ့လာေရးခရီးအတြင္း မ်က္ျမင္ေတြ႔ရွိခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ဆရာမ်ား၊ သင္ၾကား သင္ယူမႈမ်ား၊ တာဝန္ရွိသူမ်ား၏ ရွင္းလင္းေျပာၾကားခ်က္မ်ားႏွင့္ ဖတ္ရႈေလ့လာရေသာ စာရြက္စာတမ္းမ်ားကုိ အေျခခံလ်က္ ကြၽန္ေတာ္၏ အျမင္ကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။
● ေနာက္ခံသမိုင္းအက်ဥ္း
ဂ်ဴးလီယက္ဆီဇာ၏ ေရာမအင္ပါယာေခတ္ အခါက အီတလီ၏ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အႏုပညာ၊ သိပၸံပညာႏွင့္ အေနာက္တိုင္း အ ေတြးအေခၚမ်ားသည္ ေျမထဲပင္လယ္ႏွင့္ ထိစပ္သည့္ နိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အေနာက္ဥေရာပသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည္။ ေအဒီ ၄၇၆ ေရာမအင္ ပါယာၿပိဳကြဲၿပီးေနာက္ အီတလီသည္ ၿမိဳ႕ျပႏုိင္ငံငယ္မ်ားအျဖစ္ ကြဲျပား သြားၿပီး စပိန္၊ ၾသစႀတီးယားႏွင့္ ျပင္သစ္ လက္ေအာက္ခံနယ္ပယ္မ်ားျဖစ္သြားခဲ့သည္။ ေအဒီ ၁၈၆၁ တြင္ အီတလီထီးနန္းကုိ ျပန္လည္ထူေထာင္ႏိုင္ၿပီး ပထမကမၻာစစ္ အတြင္း ေအာင္ပြဲရကာ ၾသစႀတီးယား၏ လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည္။ မူဆိုလီနီလက္ထက္တြင္ အာဏာရွင္ စံနစ္ က်င့္သံုး ၿပီး ဒုတိယကမၻာစစ္တြင္ ဝင္ရုိးတန္း နိုင္ငံမ်ားဘက္မွ ပါဝင္ၿပီး စစ္ရံႈးခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ တြင္ အေျခခံ ဥပေဒဆႏၵခံယူပြဲျဖင့္ ဘု ရင္ စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ မွ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ မ်ားအတြင္း အီတလီႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးမွာ တဟုန္ထိုးတိုးတက္ခဲ့သည္။ အီတလီသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ ကမၻာ့အေနာက္ျခမ္း ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ေပါင္းစည္း ခဲ့ၿပီး ဥေရာပယူနီယံတြင္ ပါဝင္လာခဲ့သည္။
● အေျခခံဥပေဒႏွင့္ ပညာေရးဥပေဒ
အီတလီႏိုင္ငံကုိ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ၂၀ (20 Autonomous Territorial Areas) ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအရ ပိုင္းျခားသည္။ ေဒသ အသီးသီးသည္ တရားစီရင္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဘ႑ာေရးကိစၥမ်ားတြင္ သီးျခား လုပ္ပုိင္ခြင့္ ရွိသည္။ ေဒသတစ္ခုစီကုိ ေဒသငယ္မ်ား (Provinces) မ်ား ထပ္မံပိုင္းျခားၿပီး ေဒသငယ္ တစ္ခုစီတြင္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔မ်ား (Municipalities) ရွိသည္။ ေဒသအသီးသီးရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔မ်ားကုိ ေရြးေကာက္ပြဲျဖင့္ ေရြးခ်ယ္သည္။
၁၉၄၈ အေျခခံဥပေဒတြင္ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္၊ ကြဲျပားမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ ခြဲျခားမႈ မရွိေသာပညာေရး၊ ပညာသင္ယူပုိင္ ခြင့္ႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာမ်ား သင္ယူခြင့္ တို႔ကုိ အတိအလင္းျပဌာန္းထားသည္ (အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၃ ႏွင့္ ၃၄)။ အီတလီ ဘာသာစကားသည္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတြက္ တရားဝင္ ရံုးသံုး ဘာသာ စကား ျဖစ္ေသာ္လည္း တိုင္းရင္းသားမ်ား ေနထိုင္သည့္ ေဒသအခ်ိဳ႕တြင္ ေဒသသံုး ဘာသာစကားမ်ားကုိ ရံုးသံုးႏွင့္ ေက်ာင္းသံုးဘာသာစကားမ်ားအျဖစ္ ျပဌာန္းသည္။
● ေရွးဦးသင္ပညာေရး
Reggio Emilia Children School ဟုေခၚေသာ ေရွးဦးသင္ပညာေရးေက်ာင္းသို႔ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ ရပါသည္။ ေမြးစမွ ၆ ႏွစ္အထိ ဖြင့္လွစ္ေသာ ေက်ာင္းျဖစ္ၿပီး၊ ေမြးစမွ အသက္ ၂ ႏွစ္ကုိ က႑တစ္ခု၊ ၃ ႏွစ္မွ ၆ ႏွစ္ကုိ က႑ တစ္ခု ႏွစ္ပိုင္းခြဲ ထားပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာခြင့္ရေသာ ေက်ာင္းမွာ အသက္ ၃ ႏွစ္မွ ၆ ႏွစ္အထိ ကေလးမ်ား အတြက္ ေက်ာင္း ျဖစ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေရာက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ကေလးမ်ား ေလးေယာက္၊ ငါးေယာက္စီ စားပြဲတစ္ခုစီတြင္ အုပ္စုဖြဲ႔၍ သစ္ပင္အေၾကာင္း ေလ့လာသင္ယူ ေနၾက ပါသည္။ တစ္ဖြဲ႔က ပန္းခ်ီေဆး၊ စုတ္တံႏွင့္ စကၠဴကားခ်ပ္မ်ား ေပၚတြင္ သစ္ပင္ပံုေရးဆြဲ ေနၾကပါသည္။ ကေလးတစ္ဦးစီ မိမိႏွစ္သက္ရာ သစ္ပင္အမ်ိဳးအစားႏွင့္ အေရာင္ကုိ ႏွစ္သက္ သလို ေရးျခယ္ေနၾကပါသည္။ တစ္ဖြဲ႔က ရႊံ႕ျဖင့္ သစ္ပင္ပံုကုိ ပန္းပုလုပ္ၾကပါသည္။ တစ္ဖြဲ႔က ကြန္ပ်ဴတာေပၚတြင္ သစ္ပင္ပံု ဆြဲၾကပါသည္။ စာဖတ္ျခင္း၊ စာေရးျခင္းမ်ား မပါဝင္ဘဲ ပတ္ဝန္းက်င္ရွိသစ္ပင္မ်ားကုိ လက္ေတြ႔ သရုပ္ေဖာ္ျခင္းျဖင့္ ေလ့လာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကေလးမ်ားကုိယ္တိုင္ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ျပခြင့္ ရွိပါသည္။ ဤနည္းအတိုင္း ကုန္းေနသတၱဝါ၊ ေရေနသတၱဝါ၊ ေလတြင္ ပ်ံဝဲေသာ သတၱဝါမ်ား အေၾကာင္း ေလ့လာႏိုင္ပါသည္။ လူမ်ား၊ အေဆာက္အဦမ်ား၊ စက္ပစၥည္းမ်ား၊ အိမ္သံုး ေက်ာင္းသံုး ပစၥည္းမ်ားအေၾကာင္းကုိလည္း သင္ၾကားေပးႏိုင္ပါသည္။
ကေလးမ်ားသည္ ျမင္ျခင္း၊ ၾကားျခင္း၊ လက္ျဖင့္ ထိကိုင္ၾကည့္ျခင္း၊ ေရြ႕လ်ားျခင္း စသည့္ ကုိယ္တိုင္ ရရွိသည့္ အေတြ႔အၾကံဳ ေပၚ အေျခခံေသာ သင္ၾကားနည္းျဖစ္ပါသည္။ ဤသင္ၾကားမႈသည္ ကေလးမ်ား အခ်င္းခ်င္းႏွင့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အၾကား၊ အျပန္အလွန္ ေလးစားျခင္း၊ တာဝန္ယူျခင္းႏွင့္ ေလ့လာ သင္ယူသည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ဖန္တီးျခင္းတို႔အေပၚ အေျခခံပါသည္။
ဤေက်ာင္းကို ဒုတိယ ကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ Loris Malaguzzi (1920-1994) ဟုေခၚေသာ ေက်ာင္းဆရာ တစ္ဦးက ဦးေဆာင္ကာ ေက်ာင္းသားမိဘမ်ားႏွင့္ ရြာသူရြာသားမ်ား ပါဝင္တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤေက်ာင္းကုိ အစုိးရမွ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ ေသာ္လည္း၊ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔၏ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ရွိေသာ ေက်ာင္းျဖစ္ပါသည္။ ဤေက်ာင္းသည္ အီတလီႏုိင္ငံ တစ္လႊား ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွလည္း လာေရာက္ေလ့လာမႈကုိ ခံယူေနရသည့္ ေက်ာင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
● ယဥ္ေက်းမႈမ်ိဳးစံု ဖြံ႔ၿဖိဳးေသာ မူလတန္းေက်ာင္း
ေရာမၿမိဳ႕ရွိႏိုင္ငံျခားသားကေလးမ်ားအမ်ားစု တက္ေရာက္ေသာ မူလတန္းေက်ာင္းကုိလည္း ေရာက္ခဲ့ ပါသည္။ Dr.Vinicio Ongini ကဦးေဆာင္ေခၚသြားၿပီး၊ ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာမႀကီး Ms. Carlo Pisacane က လက္ခံ ႀကိဳဆိုပါသည္။ အာရွ၊ အာဖရိ ကႏွင့္ အျခား ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားမွ ကေလးမ်ားစြာေတြ႔ရပါသည္။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အီတလီ ႏိုင္ငံတြင္ ေရာက္ရွိေန သည့္ ကေလးမ်ား ပညာသင္ၾကားခြင့္ရွိရန္ႏွင့္ ကေလးမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ားကိုလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးခြင့္ရွိရန္ ရည္ရြယ္ ဖြင့္လွစ္ ထားေသာ ေက်ာင္းျဖစ္ပါသည္။ အစိုးရက ေထာက္ပံ့ၿပီး လြတ္လပ္စြာစီမံခန္႔ခြဲခြင့္ ရွိသည့္ေက်ာင္းျဖစ္ပါ သည္။ ႏိုင္ငံျခားသား ကေလးမ်ားကုိ ဦးစားေပး လက္ခံသျဖင့္ အစပိုင္းတြင္ အီတလီလူမ်ိဳးမ်ားက သူတို႔၏ ကေလးမ်ားကုိ အျခားေက်ာင္းမ်ားသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕သြားၾကပါသည္။ တျဖည္းျဖည္း ေက်ာင္းႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈ သတင္းမ်ား ေမႊးပ်ံ႕လာၿပီးေနာက္ အီတလီ ကေလးမ်ားလည္း တျဖည္းျဖည္း မ်ားလာေၾကာင္း မိဘတစ္ဦးက ရွင္းျပပါသည္။
ကေလးမ်ား၏ မူရင္းေဒသယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ ထင္ဟပ္ေသာ၊ ကေလးမ်ား ကုိယ္တုိင္ ေရးဆြဲထားေသာ ပန္းခ်ီကားခ်ပ္မ်ား၊ ေက်ာင္း နံရံမ်ားတြင္ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္မွာ ၾကည္ႏူးစရာျဖစ္ပါသည္။ ကေလးမ်ား၏ အႏုပညာ ဖန္တီးမႈ ကိုလည္း တအံ့ တၾသေတြ႔ရပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အား ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူမ်ားႏွင့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက ခန္းမႀကီး အတြင္းႀကိဳ ဆိုၾက ပါသည္။ ဂီတဆရာက ကေလးတစ္အုပ္ႏွင့္ သီခ်င္းသီဆို ႀကိဳဆိုၾကပါသည္။
ေက်ာင္းအုပ္ဆရာမႀကီး ကလည္း ေက်ာင္း၏ ဂုဏ္သတင္းမ်ားကုိ ရွင္းျပပါသည္။ Dr. Vinicio Ongini သည္ အီတလီႏိုင္ငံ တဝွမ္းရွိ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ိဳးစံုဖြံ႔ၿဖိဳးေသာေက်ာင္း (Multicultural Schools) မ်ားအတြက္ တာဝန္ရွိသူျဖစ္ပါသည္။ အီတလီတြင္ ေနထိုင္သည့္ ႏိုင္ငံျခားသား ကေလးမ်ား၏ မူရင္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔သြားေရာက္ၿပီး ထိုႏိုင္ငံမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ပညာေရး အေျခအေနမ်ားကုိ ေလ့လာ၍ ေဆြးေႏြးပြဲ (Seminar) မ်ားက်င္းပကာ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကုိ အသိပညာျဖန္႔ေဝ သူျဖစ္ပါ သည္။ အီတလီေရာက္ ႏိုင္ငံျခားသားကေလးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ အထူး ဂရုစိုက္ ေဆာင္ရြက္ မႈသည္ ေလးစားစရာ ျဖစ္ပါသည္။
● ကေလးအားလံုး တန္းတူသင္ယူခြင့္ရေသာ ပညာေရး (Inclusive Education)
အီတလီႏိုင္ငံသည္ ကေလးအားလံုး တန္းတူ အခြင့္အေရးရွိေသာ ပညာေရးကုိ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရာတြင္ နာမည္ေက်ာ္ ပါသည္။ ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာမေရြးမည္သည့္ ေက်ာင္းမဆို တက္ေရာက္ႏိုင္ပါသည္။ ေက်ာင္း၏ ကုန္က် စရိတ္ အခ်ိဳ႕ (ဥပမာ – ေန႔လည္စာ) အတြက္ မိဘဝင္ေငြေၾကာင့္ ေပးရန္ မတတ္ႏိုင္ပါက ၿမိဳ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွ ထုိကေလးအတြက္ တာဝန္ယူ ပါသည္။ ယဥ္ေက်းမႈအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ မိခင္ ဘာသာစကား အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အေတြးအေခၚ စိတ္ကူးစိတ္သန္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေသာ ေက်ာင္း သားမ်ားကုိ လက္ခံသင္ၾကားပါသည္။ ဘာသာစကားရာခ်ီ (hundred languages) ရွိေသာ ေက်ာင္းမ်ားဟု တင္စားၾက ပါသည္။
ခႏၶာကိုယ္ခ်ိဳ႕ယြင္းသူကေလးမ်ားလည္း အျခား ကေလးမ်ားႏွင့္အတူတကြ သင္ယူႏိုင္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေရာက္ခဲ့သည့္ မူႀကိဳေက်ာင္း၊ မူလတန္းေက်ာင္း၊ အသက္ေမြးပညာေက်ာင္းႏွင့္ တကၠသုိလ္အသီးသီးတြင္ မသန္စြမ္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေတြ႔ရပါသည္။ ေက်ာင္း အေဆာက္အဦမ်ားတြင္လည္း လမ္း မေလွ်ာက္ႏိုင္သူမ်ား အတြက္ ဘီးတပ္ခံု (Wheel chair) သြားႏိုင္သည့္လမ္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ေပး ထားပါသည္။ ေက်ာင္းအသီးသီးတြင္ အထူး ေစာင့္ေရွာက္ရန္ လုိအပ္သည့္က ေလးမ်ား အတြက္ အထူးဆရာ၊ ဆရာမမ်ား (Special needs teachers) ခန္႔အပ္ေပးထားပါသည္။
ရန္ကုန္တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ မသန္စြမ္းသူမ်ား၏ ပညာေရးဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲကုိ ကၽြန္ေတာ္ တက္ေရာက္ ဖူးပါသည္။ အီတလီႏိုင္ငံရွိ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ “မသန္စြမ္းသူ ကေလးမ်ားႏွင့္ အတူတကြ စာသင္ရသျဖင့္ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ပါသလား။” ဟူ၍ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ စစ္တမ္းေကာက္ယူရာတြင္ ၉၃ % က အေႏွာင့္အယွက္မျဖစ္ေၾကာင္း၊ ၇% ကသာ အေႏွာင့္ အယွက္ျဖစ္သည္ဟု ေျဖေၾကာင္း ဖင္လန္ႏုိင္ငံသူ ဆရာမတစ္ဦးေျပာျပသည္ကုိ ေလ့လာဖူးပါသည္။ အီတလီႏိုင္ငံရွိ ေက်ာင္းမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ျမင္ေတြ႔ရေသာအခါ အထက္ပါ ဆရာမ၏ေျပာၾကားခ်က္ကို ဝမ္းေျမာက္ ဝမ္းသာ လက္ခံပါသည္။
မူလတန္းေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းတြင္ ကေလးမ်ားက ၾကမ္းျပင္ေပၚတြင္ ေရးဆြဲ ထားသည့္ စက္ဝုိင္းမ်ား တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ခုန္၍ အဂၤလိပ္စာလံုးမ်ားကုိ ရြတ္ဆိုရေသာ သင္ခန္းစာ တစ္ခုတြင္ အျမင္အာရံုခ်ိဳ႕တဲ့ေသာ ကေလးတစ္ဦးကုိ အျခားကေလး တစ္ဦးက လက္တြဲ၍ ႏွစ္ဦးတၿပိဳင္နက္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ခုန္ေနၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။
အျခားမူလတန္း ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းတြင္လည္း သြားရည္မ်ားက်ေနသည့္ ေရာဂါတစ္မ်ိဳး ရရွိေနသူ ေက်ာင္းသူတစ္ဦးကုိ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။ ဆရာမမ်ားကေရာ၊ အျခား ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားကပါ အဆိုပါ ေက်ာင္းသူေလးကုိ ဂရုစိုက္ ကူညီၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။ ေက်ာင္းသူေလး၏ မ်က္ဝန္းမ်ားေပၚတြင္ ရႊင္လန္းသည့္အျပံဳးကုိ ေတြ႕ရပါသည္။ ကၽြန္ ေတာ္ သြားႏႈတ္ဆက္ ေသာအခါ ျပံဳး၍ လက္ကမ္းပါသည္။ အဆိုပါ ေက်ာင္းသူမွာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ လာသူ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါသည္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးေက်ာင္း တစ္ခုတြင္လည္း Wheel chair ျဖင့္ ေက်ာင္းတက္ေနေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးကုိ ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။
● အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာေရး
အီတလီႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္းတြင္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းပညာသင္ေသာ ေက်ာင္းေပါင္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ရွိသည္ဟု သိရပါသည္။ လူဦးေရမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အလားတူ သန္း ၆ဝ ရွိပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သြားေရာက္ ေလ့လာသည့္ Parma ဟု ေခၚသည့္ ၿမိဳ႕ငယ္ ကေလးတြင္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းသင္ ေက်ာင္းေလးေက်ာင္းရွိပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းႏွစ္ ေက်ာင္းသုိ႔ သြားေရာက္ ေလ့လာခြင့္ ရပါသည္။ တစ္ေက်ာင္းမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ အစားအစာ ထုတ္လုပ္ေရး ေက်ာင္း ျဖစ္ပါသည္။ အျခားေက်ာင္းတစ္ခုမွာ စက္မႈပညာသင္တန္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရး ပညာ သင္တန္းႏွင့္ အဝတ္အထည္ ခ်ဳပ္လုပ္သည့္ သင္တန္းေက်ာင္းျဖစ္ပါသည္။ အေျခခံပညာ အလယ္တန္း (Junior Secondary) ၿပီးေသာ ေက်ာင္းသား မ်ားတက္ေရာက္ခြင့္ရွိပါသည္။ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်ိန္ ၅၀% ႏွင့္ စာေတြ႔ ၅၀% သင္ၾကားပါသည္။ စာၾကည့္တိုက္မ်ား၊ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား၊ အလုပ္ရံုမ်ား၊ စိုက္ခင္း မ်ားလည္း ေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။
ဤေက်ာင္းမ်ားတြင္ သံုးႏွစ္သင္ၾကားၿပီးပါက အလုပ္အကိုင္ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သည့္ လက္မွတ္ ရရွိပါသည္။ တကၠသိုလ္တြင္ ဆက္လက္ ပညာ ဆည္းပူးလုိပါကလည္း တက္ေရာက္ခြင့္ ရွိပါသည္။ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ေက်ာင္း မ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာေဒသအတြင္းရွိ စက္ရံုမ်ား၊ ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ထားၿပီး၊ ေက်ာင္းသားမ်ား အဆိုပါ စက္ရံုႏွင့္ ကုမၸဏီ မ်ားတြင္ အလုပ္သင္အျဖစ္ သြားေရာက္ သင္ၾကားႏိုင္ပါသည္။ ေက်ာင္းၿပီးလွ်င္လည္း အဆိုပါ စက္ရံုႏွင့္ ကုမၸဏီ မ်ားတြင္ အလုပ္ ရရွိၾကပါသည္။ စာေတြ႕ေရာ၊ လက္ေတြ႔ပါ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားကုိ ေမြးထုတ္ႏိုင္သည့္ ေက်ာင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ဤေက်ာင္းမ်ားကုိ ဗဟုိအစုိးရႏွင့္ ေဒသအစုိးရတို႔မွ အခ်ိဳးက် ေထာက္ပံ့ၿပီး လြတ္လပ္စြာ စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ ရွိသည့္ေက်ာင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
● တကၠသိုလ္ဆရာအတတ္သင္ပညာဌာန
Reggio Emilia တကၠသုိလ္၏ ဆရာအတတ္ ပညာဌာနသုိ႔ သြားေရာက္ၿပီး ေလ့လာမႈ လည္းလုပ္၊ ေဟာ ေျပာမႈလည္း လုပ္ရပါသည္။ ေဟာေျပာပြဲသို႔ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား ၃၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ တက္ေရာက္ ပါသည္။
ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားႏွင့္ ပြဲတြင္ ဆရာတာက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရးမ႑ိဳင္တစ္ခုျဖစ္ေသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း အေျခစိုက္ပညာေရး (monastery-based schools) အေၾကာင္း ေဟာေျပာပါသည္။ လူထုအေျချပဳ ပညာေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးပမ္းေနမႈ အေၾကာင္းကုိ ကၽြန္ေတာ္က ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ေဟာပါသည္။ စိတ္ ဝင္စားၾက ပါသည္။ ေမးခြန္းမ်ားလည္း ေမးပါသည္။ Dr. Laura Cerrocchi ၏ Social Pedagogy အခ်ိန္တြင္ ေဟာေျပာခြင့္ ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဘရာဇီးပညာရွင္ Paulo Fraire ၏ အဖိႏွိပ္ခံမ်ား၏ ပညာေရး Pedagogy of the Oppressed သည္ အီတလီ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အၾကား တူညီေသာအျမင္ကုိ ရရွိပါသည္။
ဆရာအတတ္သင္တကၠသိုလ္၏ သခၤ်ာဌာန ကိုလည္း ေလ့လာခြင့္ရပါသည္။ Dr. Bartolini Bussi ႏွင့္ အဖြဲ႔က ရွင္းျပၾကပါသည္။ အီတလီ၏ သခ်ၤာသင္နည္းသည္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ သမုိင္း ဆက္ႏြယ္သင္ၾကားေသာ နည္းစနစ္ ျဖစ္ပါသည္။ အီတလီတြင္ ေရွးႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာက အသံုးျပဳခဲ့သည့္ ပင္နီယံမ်ားလွည့္၍ တြက္ရေသာ သခၤ်ာနည္းကုိ အသံုးျပဳ သင္ၾကား ပါသည္။ ဆရာအတတ္သင္ပညာ သင္ယူ ၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အဆိုပါ သခၤ်ာတြက္စက္၏ အလုပ္လုပ္ပံုႏွင့္ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈရွိပံုကုိ အုပ္စုမ်ားခြဲ၍ ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာ သင္ယူေနၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရပါသည္။ အဆိုပါ သခၤ်ာတြက္စက္တစ္ခုကုိ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အတြက္ လက္ေဆာင္ ေပးလုိက္ပါသည္။
အီတလီေက်ာင္းမ်ားသည္ ေက်ာင္းသား တစ္ဦးစီႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ တန္ဖိုးထားသျဖင့္ သခၤ်ာသင္ရာတြင္လည္း ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ဓေလ့ထံုးစံ ယဥ္ေက်းမႈ မ်ားကုိ လႊမ္းမိုးျခင္း၊ ထိခုိက္ျခင္း မရွိရေအာင္ သင္ၾကားေၾကာင္း၊ Dr. Bussi က ရွင္းျပပါသည္။ မူႀကိဳေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းတြင္ အသက္ ၃ ႏွစ္အရြယ္ အီတလီကေလး တစ္ဦးအား ‘အသက္ဘယ္ေလာက္လဲ’ ေမးလွ်င္ လက္မ၊ လက္ညိႇဳး လက္ခလယ္ သံုးေခ်ာင္းေထာင္၍ ျပေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ အာရွကေလးတစ္ဦးအား ေမးလွ်င္ လက္ညိႇဳး၊ လက္ခလယ္ႏွင့္ လက္သူႂကြယ္ သံုးေခ်ာင္း ေထာင္၍ ျပေၾကာင္း၊ သုေတသနအရ သိရွိရေၾကာင္း ေျပာပါသည္။ သခၤ်ာ သင္ၾကားရာတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ေဖာ္ျပခ်က္ မ်ားကို မထိခိုက္ေအာင္ အထူးသတိထားေၾကာင္း ရွင္းျပပါသည္။
သခၤ်ာပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္သည့္ စက္ရံု ကုိလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေခၚသြားပါသည္။ Perspective ဟု ေခၚသည့္ အနီးအေဝးႏွင့္ ၾကည့္ရႈသည့္ေနရာ ကြာျခားမႈေၾကာင့္ အျမင္အာရံုတြင္ အရာဝတၱဳတို႔၏ အရြယ္အစားႏွင့္ ပံုသ႑ာန္ေျပာင္းလဲမႈကုိ သခၤ်ာနည္းျဖင့္ တြက္ယူႏိုင္သည့္ ကိရိယာ အမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ လက္ေတြ႔ျပသပါသည္။ အဆိုပါ ကိရိယာ မ်ားသည္ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ သင္ေထာက္ကူ ပစၥည္းအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ေပးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပပါသည္။
ထို႔ျပင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္း၏ ဆရာအတတ္ ပညာဌာနသည္ Reggio Emilia ေဒသ (Municipality) အတြင္းရွိ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ထားေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းမ်ားသုိ႔ တကၠသုိလ္မွဆရာမ်ားသြားေရာက္၍ လုပ္ငန္းခြင္ ဆရာအတတ္သင္တန္းမ်ားႏွင့္ သုေတသနေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကေၾကာင္း၊ ဆရာအတတ္သင္တန္း တက္ေရာက္ ေနၾကေသာ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားက အဆိုပါ ေက်ာင္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္၍ လက္ေတြ႔သင္ၾကားမႈ အေတြ႔အၾကံဳယူၾက ေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းမ်ားမွ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားကလည္း တကၠသိုလ္တြင္ ေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ သင္တန္းမ်ား တက္ေရာက္ၾကေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။
Dr. Bussi ႏွင့္ အဖြဲ႔သည္ သခၤ်ာ သင္ၾကား နည္းစနစ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ႏိုင္ငံတကာ အသင္းတြင္ လည္း ပါဝင္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ အဆိုပါ အသင္းတြင္ ပါဝင္ရန္လည္း ဖိတ္ေခၚပါသည္။
● ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တကၠသိုလ္မ်ား
တကၠသုိလ္မ်ား ဖြဲ႔စည္းေရးဆိုင္ရာ ကိစၥအတြက္ ေရာမလႊတ္ေတာ္တြင္ Senator Luciano Modica ႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ Bologna ၿမိဳ႕တြင္ ‘ပညာေရး၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းသင္တန္း၊ တကၠသုိလ္၊ သုေတသနႏွင့္ အလုပ္ အကုိင္’ ဌာနဝန္ႀကီး Dr. Patrizio Bianchi ႏွင့္ လည္းေကာင္း ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခြင့္ရပါသည္။ အီတလီတကၠသိုလ္မ်ားသည္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ တကၠသိုလ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အစုိးရမွ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ၿပီး စီမံခန္႔ခြဲခြင့္ကုိ တကၠသိုလ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔မွ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရပါသည္။ တကၠသုိလ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးႏွင့္ သုေတသန အတြက္ ထပ္မံလုိအပ္ေသာ ေငြေၾကးမ်ားရရွိရန္ တကၠသိုလ္က ရံပံုေငြရွာေဖြခြင့္ ရွိပါသည္။ တကၠသုိလ္မ်ား၏ အရည္အေသြး ျမင့္မားေရး အတြက္ လြတ္လပ္ေသာ အရည္အေသြး ျမႇင့္တင္ေရးအဖြဲ႔ (Quality Assurance) က ေဆာင္ရြက္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတကၠသိုလ္မ်ား၏ လက္ရွိ အေျခအေနႏွင့္ ဝန္ႀကီးဌာန (၁၃) ခုမွ တကၠသိုလ္ေပါင္း ၁၆၈ ေက်ာင္းကုိ တုိက္ရိုက္ စီမံခန္႔ခြဲေၾကာင္း ရွင္းျပရာ Dr. Patrizio Bianchi က ျမန္မာႏိုင္ငံတကၠသုိလ္မ်ားကို အစုိးရ၏ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္မႈမွ ကင္းလြတ္ေစၿပီး University Federation မ်ားထူေထာင္ရန္ အၾကံေပးပါသည္။ (ဥပမာ – Rangoon University Federation, Mandalay University Federation – ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ Federation တြင္ ရန္ကုန္ရွိ ဝိဇၨာသိပၸံ တကၠသိုလ္၊ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္၊ ပညာေရးတကၠသုိလ္၊ ေဆးတကၠသိုလ္၊ စက္မႈတကၠသိုလ္၊ ပဲခူးတကၠသိုလ္၊ ျပည္ တကၠသိုလ္ စသည္တို႕ ပါဝင္ႏိုင္ပါသည္။) အဆုိပါ တကၠသိုလ္ Federation မ်ားကုိ တကၠသိုလ္ပါေမာကၡမ်ားပါဝင္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ (Senate) မွ အုပ္ခ်ဳပ္ သင့္ေၾကာင္းကုိလည္း အၾကံေပးပါသည္။
ထုိ႕ျပင္ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲရာတြင္ ပညာေရးႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ဝန္ႀကီးဌာန ႏွစ္ခုရွိသင့္ေၾကာင္းေျပာပါသည္။ အေျခခံပညာႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာ အတြက္ ‘Ministry of Education and Training’, တကၠသုိလ္ပညာႏွင့္ သုေတသန အတြက္ ‘Ministry of Higher Education and Research’ ရွိသင့္ေၾကာင္း အၾကံေပးပါသည္။
ေရာမၿမိဳ႕ရွိ အေဝးသင္တကၠသုိလ္သို႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာခြင့္ရပါသည္။ အီတလီႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ေက်ာင္းသားမ်ား သာမက အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ားပါ တက္ေရာက္ေနေသာ တကၠသုိလ္ျဖစ္ပါသည္။
ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို အင္တာနက္မွ ေပးပို႔ပါသည္။ အင္တာနက္ဆက္သြယ္ေရးမေကာင္းေသာႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို စာအုပ္စာတမ္းႏွင့္ CD မ်ားျဖင့္ ေပးပို႔ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ေက်ာင္းသားမ်ားတည္ရွိရာ ေဒသမွ တကၠသုိလ္ တစ္ခုခုႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္၍ အဆိုပါ တကၠသိုလ္ မ်ားမွ ဆရာမ်ားက အေဝးသင္ေက်ာင္းသား မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း၊ လမ္းညႊန္ျခင္း စသည္ တုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ပါသည္။ အဆိုပါ အေဝးသင္ တကၠသုိလ္မွ တာဝန္ခံဆရာမတစ္ဦးျဖစ္ေသာ Ms. Marisa Garitu က ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိလည္း လက္ခံေၾကာင္းႏွင့္ စိတ္ပညာသာသာရပ္ သင္ယူေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးရွိေၾကာင္း ေျပာျပပါသည္။
● နိဂံုး
အီတလီႏိုင္ငံတြင္ ေအာင္ျမင္မႈရရွိသည့္ အထက္ေဖာ္ျပပါ အစီအစဥ္မ်ားကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတြင္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားသင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳ လုိပါသည္။ အဆိုပါ အစီအစဥ္မ်ားမွာ –
(၁) ကေလးမ်ား၏ ဥာဏ္ရည္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၊ တီထြင္ ဖန္တီးမႈ၊ ခႏၶာကိုယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ၊ လူမႈဆက္ဆံေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၊ ဘာသာစကားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ၊ မတူကြဲျပားမႈ မ်ားကုိ ေလးစားမႈတုိ႔ကုိ အားေပးသည့္ ေရွးဦးသင္ပညာေရး (Early Childhood Education)
(၂) ယဥ္ေက်းမႈအမ်ဳိးမ်ဳိး ဖြံ႔ၿဖိဳးခြင့္ရွိေသာ ပညာေရး (Multicultural Education)
(၃) မသန္စြမ္းသူကေလးမ်ားႏွင့္ လူမႈေရး ေနာက္ခံကြဲျပားေသာ ကေလးမ်ားကုိ အျခား ကေလးမ်ားႏွင့္ တန္းတူသင္ယူခြင့္ ရွိေသာ ပညာေရး (Inclusive Education)
(၄) ပညာရပ္အသီးသီး၏တန္ဖိုးႏွင့္ အသံုးဝင္မႈကုိ တန္ဖိုးထားသည့္ အသက္ေမြး ဝမ္းေက်ာင္းပညာေရး (Vocational Education)
(၅) ကုိယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိေသာ တကၠသိုလ္မ်ား (Autonomous Universities) [မွတ္ခ်က္။ ဤက႑တြင္ တကၠသိုလ္မ်ား ပူးေပါင္းျခင္း (University Federation) ကုိ စဥ္းစားသင့္ပါသည္။]
(၆) တကၠသိုလ္ေကာလိပ္ ဆရာအတတ္သင္ ဌာနမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းမ်ား ဆက္သြယ္မႈ ရွိေသာစနစ္ (Teacher Education)
တန္ဖိုးရွိေသာ အထက္ပါေလ့လာမႈကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ဖိတ္ၾကားေသာ အီတလီ-ျမန္မာ အသင္းကုိ လည္းေကာင္း၊ အီတလီသို႔ သြားေရာက္ခြင့္ျပဳေသာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔ကုိ လည္းေကာင္း၊ ခရီးစဥ္ တစ္ေလွ်ာက္ႏွင့္ ေလ့လာမႈျပဳခဲ့သည့္ ေနရာအသီးသီးမွ ပုဂိၢဳလ္မ်ားကုိလည္းေကာင္း၊ အထူးေက်းဇူး တင္ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပ လုိပါသည္။ တကၠသိုလ္၊ ေက်ာင္းႏွင့္ ဌာနအသီးသီးမွ သက္ဆိုင္ရာ ပုဂၢိဳလ္အခ်ိဳ႕၏ အမည္မ်ားကုိ အထက္ စာပိုဒ္ မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
အခ်ိဳ႕ပုဂိၢဳလ္မ်ားအား မွတ္တမ္းေရးသြင္းရာတြင္ အမည္မ်ား က်န္ေနသျဖင့္ ဤစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပႏုိင္ျခင္းမရွိေသာ္လည္း ထပ္တူထပ္မွ် ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။
ပုံစာ – ေဒါက္တာသိန္းလြင္ (NNER) ၊ ဓာတ္ပုံ – ေအာင္ထက္
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
