သန္းဝင္းလိႈင္
ေမ ၂၊ ၂၀၁၄
ႏွစ္စဥ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ ေရာက္တိုင္း ကမၻာေပၚ႐ွိ အလုပ္သမားတို႔သည္ ‘ေမေဒးေန႔’ (ဝါ) အလုပ္သမား ေန႔ အျဖစ္ က်င္းပလာခဲ့ၾကသည္။ ၁၈၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ အစျပဳ၍ က်င္းပလာခဲ့ေသာ ေမေဒးေန႔သည္ အလုပ္သမားမ်ား ေသြးျဖင့္ ရင္းခဲ့ရေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ျဖစ္သည္။ ေမေဒးေန႔ ကို ကမၻာႏွင့္ခ်ီ၍ ေရတြက္ေသာ္ ၁၂၄ ႏွစ္ရိွျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္အေနႏွင့္ကား ၇၆ ႏွစ္ေျမာက္ ျဖစ္သည္။
၁၈၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔မွ အစျပဳ၍ ပထမဦးဆုံးေသာ ေမေဒးေန႔ႀကီးကို ကမၻာ့အလုပ္သမားထုႀကီးက စတင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ထိုေန႔မွစ၍ ကမၻာ့အလုပ္သမားေန႔ကို ေရတြက္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕ ေစ်းေျမာက္ဘက္ လယ္ေပၚတန္ေဆာင္းႀကီး အတြင္း၌ ေရနံေျမ သပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမားထုႀကီးက ပထမဆုံးအႀကိမ္ စတင္ က်င္းပခ့ဲေလသည္။
ေမေဒးေန ျဖစ္ေပၚလာပုံကား ဤသို႔ ျဖစ္ေလသည္။ ၁၉ ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္းက အေမရိကန္ျပည္၌ အလုပ္သမားမ်ားသည္ အပန္းေျဖခ်ိန္၊ နားေနခ်ိန္ဟူ၍ မ႐ွိဘဲ မိုးလင္းမွ မိုးခ်ဳပ္သည္အထိ အလုပ္လုပ္ၾကရ၏။ တစ္ေန႔လွ်င္ ၁၄ နာရီမွ ၁၈ နာရီအထိ အလုပ္လုပ္ၾကရေလရာ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ အလုပ္သမားတို႔၏ ရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြင့္အေရးကို တိုက္ပြဲဝင္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္က အရင္း႐ွင္ စီးပြားေရးေခတ္သည္ တိုးတက္ျဖစ္ေပၚစ အခ်ိန္ျဖစ္၍ အလုပ္ခ်ိန္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ႐ွိဘဲ၊ ထင္သလို ခိုင္းေစေနေသာ ကာလ ျဖစ္သည္။
၁၈၈၄ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ ခ်ီကာဂိုၿမိဳ႕၌ က်င္းပခဲ့ေသာ အေမရိကန္ အလုပ္သမားအဖြဲ႔၏ ညီလာခံ၌ တစ္ေန႔အလုပ္ခ်ိန္ (၈) နာရီ သတ္မွတ္ေပးရန္အတြက္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ ထိုဆုံးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း အေမရိကန္တစ္ျပည္လုံးမွ အလုပ္သမားမ်ား ပါဝင္ႏိုင္ရန္ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ကို တိုက္ပြဲစတင္ရန္ သတ္မွတ္လိုက္ၾကသည္။
၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္႐ွိ အလုပ္႐ုံ စက္႐ုံေပါင္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္မွ အလုပ္သမားေပါင္း ၅ သိန္းေက်ာ္မွ် သပိတ္တိုက္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၾကရာ ကမၻကို တုန္လႈပ္သြားခဲ့ရသည္။
၁၈၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕၌ က်င္းပေသာ ကမၻာ့အလုပ္သမား ကြန္ဂရက္ အစည္းအေ၀းႀကီးတြင္ အေမရိကန္အလုပ္သမားမ်ား သပိတ္ေမွာက္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ေသာ အလုပ္ခ်ိန္ ၈ နာရီ သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ထပ္မံေထာက္ခံ၍ အတည္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ထိုေတာင္းဆိုခ်က္ကို ကမၻာ့အလုပ္သမားထုႀကီး တစ္ရပ္လုံးကလည္း တညီတညြတ္တည္း အင္အားျပၾကရန္ ဆုံးျဖတ္လိုက္ေလသည္။ အင္အားျပမည့္ေန႔ကိုလည္း ၁၈၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ကို သတ္မွတ္လိုက္ၾကသည္။
၁၈၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဥေရာပတိုက္ ႏိုင္ငံအသီးသီး၌လည္း အလုပ္သမားမ်ား၏ အင္အားျပပြဲမ်ားကို ဆင္ႏႊဲက်င္းပခဲ့ၾကေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ ေရာက္တုိင္း က်င္းပလာခဲ့ေသာ ေမေဒးေန႔ (ဝါ) အလုပ္သမားေန႔သည္ ကမၻာ့အလုပ္သမားထု၏ လိုအင္ဆႏၵမွ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ျဖစ္ေလသည္။
ကမၻာ့ေမေဒး လႈပ္႐ွားမႈ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အခ်ိန္၌ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ ၃ဝ ရက္တြင္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားတို႔က ျမန္မာဘုရင္ သီေပါမင္း၊ မိဘုရားႏွစ္ပါးႏွင့္ အေခၽြအရံတို႔ကို ရတနာပုံ နန္းၿမိဳ႕မွ အိႏိၵယျပည္ ဘုံေဘၿမိဳ႕ဆီသို႔ ဖမ္းယူေခၚေဆာင္သြားခဲ့ခ်ိန္ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနသည္။ ထို႔ျပင္ အလုပ္ခ်ိန္ ၈ နာရီ သတ္မွတ္ရန္ အေမရိကန္အလုပ္သမားမ်ား တိုက္ပြဲဝင္ေနခ်ိန္၌ သူ႔ကၽြန္မခံေသာ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ခုခံတိုက္ခိုက္မႈကို အဂၤလိပ္တို႔က စစ္သားေပါင္း ၃၂ဝဝဝ ေက်ာ္ျဖင့္ ႏွိမ္နင္းေနဆဲ ကာလျဖစ္သည္။
၀မ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ လာေရာက္တိုက္ဆိုင္ေနျခင္းကား ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ အလုပ္သမားေပါင္း ၅ သိန္းေက်ာ္ တိုက္ပြဲဝင္ေနေသာ အခ်ိန္၌ ျမန္မာျပည္ကို တာဝန္ခံအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ မဟာေကာ္မ႐ွင္နာမင္းႀကီး ဆာခ်ားလ္ဘားနတ္က ႐ွမ္းျပည္မွလြဲ၍ ျမန္မာျပည္နယ္အားလုံးကို ေပါင္းစပ္၍ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာသို႔ေၾကညာေသာေန႔ႏွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေၾကညာခ်က္သည္ပင္လွ်င္ ျမန္မာျပည္အား နယ္ခ်ဲ႕အရင္း႐ွင္ စီးပြားေရး စနစ္ကို အဂၤလိပ္အရင္း႐ွင္တို႔က ေအာင္ျမင္စြာ စိုက္ထူလိုက္ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
ထိုစဥ္က ေအာက္ျမန္မာျပည္၏ လူဦးေရသည္ ၃ သန္းေက်ာ္မွ်သာ႐ွိ၍ လယ္ယာကိုင္းကၽြန္း အလုပ္လုပ္သူမ်ားသာ ႐ွိသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်အစိုးရသည္ ျမန္မာျပည္၌ ဘုံေဘဘားမား သစ္လုပ္ငန္း၊ ဧရာဝတီသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းႏွင့္မီးရထားလုပ္ငန္းတို႔ကိုအစပ်ိဳးေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ေအာက္ျမန္မာျပည္ ေဒသ႐ွိ ခေယာင္းဆိုးေတာမ်ား၊ ေျမ႐ိုင္းမ်ားကို ျမန္မာ ဆင္းရဲသားတို႔အား အကြက္ခ် ေဝငွေပး၍ စိုက္ပ်ိဳးေစသည္။ စပါးေစ်းမွာ ၁၇၈၅ ခုနွစ္၌ စပါး ၄ တင္းကို တစ္က်ပ္ေပး၍ ဝယ္ယူၾကသည္။ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္၌ ဆန္တစ္တင္းကို တစ္က်ပ္သာ ေပးရသည္။ ၁၈၈ဝ ျပည့္ႏွစ္၌ စပါးတင္း ၁ဝဝ လွ်င္ ၅၅ က်ပ္ ျဖစ္လာသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေအာက္ျမန္မာျပည္၌ လယ္သမားမ်ား တိုးတက္မ်ားျပားလာသည္။ ေျမခြန္မွာ လယ္တစ္ဧကလွ်င္ ၅ ပဲမွ်သာ ေပးေဆာင္ရသည္။ ဓါးမဦးခ် ျပဳျပင္စိုက္ပ်ိဳးေသာ လယ္မ်ားကို ၁၂ ႏွစ္ အခြန္ေဆာင္ၿပီးေသာ္ လုံးဝပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ေပးထားေလသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ယခင္က လယ္ဧက ၆ ေသာင္းေက်ာ္ ႐ွိရာမွ ၂ သန္း ၈ သိန္းေက်ာ္အထိ ခဏခ်င္း တိုးတက္လာခဲ့ေလသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ အေမရိကန္ အလုပ္သမားတို႔ စက္မႈလက္မႈ ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္း စတင္ခ်ိန္တြင္ ျမန္မာျပည္၌ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕အရင္း႐ွင္တို႔က ျမန္မာျပည္သူတို႔အား ႏွိမ္ႏွင္းတိုက္ခိုက္ၿပီး အရင္း႐ွင္ စီးပြားေရး စနစ္ကို အစပိ်ဳးခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္။
ယင္းသို႔ ျမန္မာျပည္တြင္ အရင္း႐ွင္စီးပြားေရး စနစ္ တစတစ အျမစ္တြယ္လာရာမွ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံ ဦးေရမွာလည္း တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ တိုးတက္မ်ားျပားလာခဲ့သည္။ ၁၉ဝဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အလုပ္သမား ၁၅ဝ သာ႐ွိေသာ္လည္း ၁၉၃၇ တြင္ ၁ဝ၃၈ ဦး ႐ွိလာၿပီ ျဖစ္သည္။
ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ အတြင္း စက္႐ုံ အလုပ္႐ုံမ်ား ၃ ဆ နီးပါး တိုးတက္လာခဲ့ေသာ္လည္း ထိုစဥ္က အလုပ္သမားတစ္ဦး၏ တစ္ေန႔လုပ္ခမွာ ၇ ပဲမွ တစ္က်ပ္အထိသာ ရၾကသည္။ အမ်ိဳးသမီး အလုပ္သမား တစ္ေယာက္၏ လုပ္ခမွာ ၆ ပဲမွ ၁၂ ပဲ ရသည္။ လခစား အလုပ္သမားတစ္ဦး၏ လစာမွာ ၁၂ က်ပ္မွ ၂ဝ က်ပ္သာ ရ႐ွိသည္။ အလုပ္သမားတို႔၏ ေယဘုယ် အလုပ္ခ်ိန္မွာ တစ္ပတ္လွ်င္ နာရီ ၈ဝ အထိ အခိုင္းခံရသည္။ နာမက်န္း ခြင့္ရက္၊ နားေနခြင့္ရက္ စသည္မ်ားလည္း မ႐ွိခဲ့ၾကေပ။
ထို႔ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေျမတြင္းေျမေပၚ သယံဇာတ ပစၥည္းမ်ားကိုသာမက အလုပ္သမားမ်ား၏ အေသြးအသားမ်ားကို လူစဥ္မမွီသည့္ ဘဝသို႔ေရာက္ေအာင္ အျမတ္ေသြးစုတ္ေနၾကသည့္ ဘီအိုစီေရနံ ကုမၸဏီႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရကို ေရနံေျမ အလုပ္သမားထုက နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ဖိႏွိပ္ေနသည့္ၾကားမွ အံတုဘက္ၿပိဳင္ကာ သပိတ္ေမွာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ဘီအိုစီ ကုမၸဏီႏွင့္ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ ေရနံေျမ အလုပ္သမားတို႔၏ တရားမွ်တေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ၁၁ လတိုင္တိုင္ မလိုက္ေလ်ာဘဲ ျငင္းဆန္ေနေသာေၾကာင့္ ၎တို႔၏ ေသြးစုတ္မႈႏွင့္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ ဇာတိ႐ုပ္ကို ျပည္သူလူထုေ႐ွ႕ေမွာက္တြင္ ထုတ္ေဖၚျပသရန္အတြက္လည္းေကာင္း၊ ေရနံေျမသပိတ္တိုက္ပြဲ မီးတုတ္ႀကီးျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလုံး႐ွိ လုပ္သားျပည္သူတို႔၏ ဓန႐ွင္စနစ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ နယ္ခ်ဲ႕စနစ္ တိုက္ဖ်က္ေရး မီး႐ူးမီးတိုက္မ်ားသို႔ ကူးစက္ထြန္းညွိေပးရန္ အတြက္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၃၈ ႏို၀င္ဘာလ ၃ဝ ရက္ေန႔တြင္ ေရနံေျမသပိတ္ေမွာက္ အလုပ္သမား တပ္ႀကီးသည္ မိုင္ ၄ဝဝ ကြာေ၀းေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ခရီး႐ွည္ခ်ီတက္၍ အင္အားျပခဲ့ရာမွ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ ရဟန္း႐ွင္၊ လူတို႔ ပူးေပါင္းပါဝင္ကာ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ အေရးပါလွေသာ ၁၃ဝဝ ျပည့္ အေရးေတာ္ပုံႀကီး ေပၚေပါက္လာခဲ့ေလသည္။
အဆိုပါ ေရနံေျမတပ္ႀကီးကို တာ၀န္ယူ၍ ရန္ကုန္အထိ ခ်ီတက္ရန္ ဦးေဆာင္လာခဲ့သူကား ေရနံတပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အာဠာဝကဘြဲ႔ခံ သခင္ဖိုးလွႀကီးပင္ ျဖစ္ေလသည္။
အာ႒ာ၀က သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ ေတာသူေတာင္သား သာမန္မ်ိဳး႐ိုးမွၽြ ဆင္းသက္လာသူ ျဖစ္သည္။ ၎၏ ဇာတိမွာ မေကြးခ႐ိုင္ သရက္ေလးပင္႐ြာ ျဖစ္ေသာ္လည္း မိဘအမည္ႏွင့္ ေမြးသကၠရာဇ္ကို အမွတ္အသား မေတြ႔ရေပ။ ေရနံေျမသပိတ္ စတင္ခ်ိန္က အသက္ ၃ဝ ခန္႔ အ႐ြယ္႐ွိသည္ ဟု မွန္းဆကာ သခင္ဖိုးလွႀကီးကို ၁၉ဝ၈ ခုႏွစ္ ဝန္းက်င္တြင္ ဖြားျမင္သည္ဟု မွန္းဆၾကသည္။
သူသည္ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ လက္ေအာက္ သူ႔ကၽြန္ဘ၀တြင္ ႀကီးျပင္းခဲ့ရေသာေၾကာင့္ ၀ံသာႏုစိတ္ဓါတ္ ျပင္းထန္လွေပသည္။ ဖိုးလွႀကီး အသက္ ၁၄ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ေျမခြန္ယာခြန္ မေပးေဆာင္ႏိုင္သျဖင့္ ဖခင္အား ပုလိပ္မ်ားက လာေရာက္ဖမ္းဆီးသြားၾကသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ဖိုးလွႀကီးသည္ ငယ္စဥ္ကပင္ တိုင္းတစ္ပါးသားတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ႐ြံမုန္းသြားခဲ့သည္။
ဖိုးလွႀကီး ငယ္စဥ္က ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတြင္သာ ပညာသင္ယူခဲ့ရသည္။ ဆရာေတာ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ အဘိုး ဗိုလ္မင္းေရာင္၏ ညာလက္႐ုံး တစ္ဆူ ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည္။
၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ပထမကမၻာစစ္ႀကီး ျဖစ္လာေသာအခါ အဂၤလိပ္တို႔က စစ္ပြဲအတြက္ စစ္သားမ်ား စုေဆာင္းရာ ျမန္မာလူမ်ိဳး အမ်ားအျပား စစ္မႈထမ္းရန္ ဆင့္ေခၚျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ဤတြင္ ဆရာေတာ္က ဖိုးလွႀကီးအား စစ္ထဲ၀င္ရန္ တုိက္တြန္းခဲ့၍ စစ္ထဲ လိုက္သြားသည္။ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား စစ္ေျမျပင္သို႔ ေရာက္ခဲ့သည္။
ဖိုးလွႀကီးသည္ စစ္ေျမျပင္တြင္ သုံးႏွစ္စစ္မႈထမ္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ျပန္လည္ ေရာက္႐ွိလာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေရနံေျမတြင္ အလုပ္ၾကမ္းသမားအျဖစ္ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းသို႔ လုပ္ကိုင္ရင္း ေရနံေျမ အလုပ္သမားမ်ား ဘ၀ႏွင့္ မ်က္ႏွာျဖဴ အရာ႐ွိႀကီးမ်ား ဂုတ္ေသြးစုတ္ေနမႈမ်ားကို မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရသည္။
ဖိုးလွႀကီးသည္ ေရနံေျမ စတို စာေရးႀကီး ဦးညီခင္၏ သမီး မညႊန္႔ႏွင့္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးသို႔ ဝင္ခဲ့ရာ သခင္ဖိုးလွႀကီး အမည္တြင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ မတ္လ ၁၇ ရက္တြင္ ေရနံေခ်ာင္း လယ္ေပၚတန္ေဆာင္းအတြင္း ျပဳလုပ္သည့္ အလုပ္သမားေပါင္း ၅ဝဝဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္သည့္ ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေရနံေျမအလုပ္သမား အစည္းအ႐ုံးကို တည္ေထာင္ရာတြင္ သခင္ဘိုးလွႀကီးသည္ အမႈေဆာင္အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံရသည္။
၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ေရနံေျမ အလုပ္သမားတို႔ နစ္နာခ်က္မ်ားကို ေတာင္းဆိုရာ ဘီအိုစီကုမၸဏီက လိုက္ေလ်ာမႈ မ႐ွိသျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ခ်ီတက္ဆႏၵျပေတာင္းဆိုရန္ ေရနံေျမ သပိတ္တပ္ႀကီး၏ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ သခင္ဖိုးလွႀကီးကို ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမာက္ခဲ့ၾကသည္။
၁၉၃၈ ႏို၀င္ဘာလ ၃၀ တြင္ သခင္ဖိုးလွႀကီး ေခါင္းေဆာင္သည့္ အလုပ္သမား ၂ဝဝဝ ေက်ာ္ ပါ၀င္ေသာ ေရနံေျမ သပိတ္တပ္မႀကီးသည္ မိုင္ ၄ဝဝ ေက်ာ္ ေဝးေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ခ်ီတက္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ မေကြးသို႔ ေရာက္ၿပီး မၾကာမီမွာပင္ သခင္ဖိုးလွႀကီး အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ကိုဗေဆြ၊ သခင္ဗဟိန္း တို႔၏ ရဲရဲေတာက္ မိန္႔ခြန္းေၾကာင့္ အားတက္လာကာ တဗိုလ္က် တဗိုလ္တက္ျဖင့္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၂ ရက္၌ ဆက္လက္ခ်ီတက္ခဲ့ၾကသည္။ သပိတ္တပ္ႀကီး နတ္တလင္းၿမိဳ႕အေရာက္ ၁၉၃၈ ဒီဇင္ဘာလ ၂၄ ရက္တြင္ သခင္ဖိုးလွႀကီး ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ကာ သပိတ္တပ္ႏွင့္ ထပ္မံေတြ႔ဆုံၿပီး ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ျပန္လည္တင္ေျမွာက္ခံရသည္။ ထိုအခါ သပိတ္တပ္သားမ်ားက “အာဠာဝကကြ” ဟူ၍ အားေပးခ်ီးျမွင့္ရာမွ အာ႒ာ၀က သခင္ဖိုးလွႀကီး အမည္တြင္သြားခဲ့သည္။
သခင္ဖိုးလွႀကီးေခါင္းေဆာင္ေသာ ေရနံေျမသပိတ္ႀကီးသည္ ၁၉၃၉ ဇန္န၀ါရီလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္႐ွိခ်ိန္တြင္ ေရနံေျမသပိတ္မွ ၁၃ဝဝ ျပည့္ အေရးေတာ္ပုံႀကီးအျဖစ္ လူထုလူတန္းစား အလႊာအသီးသီးမွ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ၁၉၃၉ မတ္လ ၁၃ ရက္တြင္ သခင္ဖိုးလွႀကီး ေခါင္းေဆာင္ေသာ ေရနံေျမ သပိတ္တပ္မႀကီးသည္ ဗိုလ္တေထာင္ ဓနိေတာ (ဘီအိုစီ)၊ )အိုင္ဘီပီ) ကုမၸဏီ ဓါတ္ဆီသိုေလွာင္ေရး ဌာနမ်ားသို႔ ခ်ီတက္ၿပီး ဆႏၵျပ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည္။
ယင္းေနာက္ ၿဗိတိသွ်အာဏာပိုင္တို႔က သခင္ဖိုးလွႀကီးအား ႐ူးသြပ္သြားၿပီဟု ေၾကညာလ်က္ စိတၱဇေဆး႐ုံသို႔ ပို႔လိုက္ၾကသည္။ ေဆး႐ုံမွ ျပန္ထြက္လာခ်ိန္တြင္ ေရနံေျမသပိတ္တပ္သားမ်ားမွာ ၂ဝဝ ခန္႔ သာ ႐ွိေတာ့၏။ သို႔ျဖင့္ သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ စိတ္ပ်က္သြားကာ ကိုရင္ႀကီးဝတ္သြားေလသည္။
သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ ကိုရင္ႀကီးဘ၀ျဖင့္ “သပိတ္စစ္ပြဲ” အမည္႐ွိ စာအုပ္ကို ထုတ္ေဝကာ ရန္ပုံေငြ ႐ွာေဖြခဲ့သည္။ ေငြေရးအခ်ိဳ႕ ရ႐ွိလာေသာအခါ စိတ္မေလွ်ာ့ေသးဘဲ ကိုရင္လူထြက္ၿပီး လက္က်န္ သပိတ္တပ္သားမ်ားကို ျပန္လည္စုစည္းၿပီး သံမဏိသပိတ္တပ္ျပန္ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ေ႐ႊတိဂုံေစတီမွ ေျခာက္ထပ္ႀကီးဘုရား၊ ယင္းေနာက္ ကိုးထပ္ႀကီးဘုရားသို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕သည္။ သံမဏိ သပိတ္တပ္သားမ်ား ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား မရမခ်င္း ေသပြဲဝင္သည္အထိ အစာငတ္ခံတိုက္ပြဲ ဝင္မည္ဟု ၁၉၃၉ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ေၾကညာခဲ့သည္။
ဦးပုညႊန္ေပါင္းအစိုးရက သခင္ဖိုးလွႀကီးတို႔အား အလုပ္ျပန္၀င္လွ်င္ စေပၚေငြ ၁ဝ၊ ထမင္းဖိုး သုံးက်ပ္ ေပးမည္ဟု ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ခ၏မခံခဲ့ေပ။ ေနာက္ဆုံး ၁၉၃၉ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔တြင္ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံး နာယက သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္းက ဘာမဟုတ္သည့္ ကိစၥအတြက္ အေသမခံရန္ ဆုံးမမွ အစာေရစာမ်ား ျပန္လည္စားေသာက္ခဲ့သည္။ ဇြန္လ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ေရနံေျမကုမၸဏီမ်ားဘက္မွ ကတိ၀န္ခံခ်က္မ်ား ရသျဖင့္ ေရနံေျမ သပိတ္တပ္သားအားလုံး အညာဆန္သေဘၤာျဖင့္ ေရနံေျမသို႔ တပ္ေခါက္ျပန္သြားခဲ့ရာ ၁ ႏွစ္ခြဲ ၾကာျမင့္ခဲ့သည့္ ေရနံေျမသပိတ္တိုက္ပြဲႀကီးလည္း ၿပီးဆုံးသြားခဲ့သည္။
သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ အလုပ္ျပန္မ၀င္ေတာ့ဘဲ၊ အလုပ္သမားမ်ား အက်ိဳးကိုသာ အခ်ိန္ျပည့္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ေရနံေျမ အလုပ္သမားမ်ားအား စည္း႐ုံးကာ လုပ္သားထု လႊတ္ေတာ္ ေခၚယူရန္ သခင္တင္ႏွင့္အတူ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ က်င္းပရန္ ႏွစ္ရက္အလိုတြင္ သခင္ဖိုးလွႀကီးတို႔အဖြဲ႔ ထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရသည္။ သခင္ဖိုးလွႀကီးကို ျမစ္ႀကီးနားမွတဆင့္ ဗန္းေမာ္ေထာင္သို႔ ေပးပို႔ခဲ့သည္။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးစီးေသာဘီအိုင္ေအတပ္မ်ားဝင္ေရာက္လာခ်ိန္မွ လႊတ္ေျမာက္သြားခဲ့သည္။
သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး တာဝန္ေပးအပ္ျခင္း ခံရသည္။ ဂ်ပန္ေခတ္ တေလွ်ာက္လုံးတြင္ အလုပ္သမားေရး ကိစၥကိုသာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ မၾကာမီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ရာထူးကို ျပန္အပ္ၿပီးေရနံေျမသို႔ျပန္ခဲ့ရာေခ်ာက္ၿမိဳ႕တြင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တာဝန္ေပးအပ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။
ထို႔ေနာက္က်န္းမာေရးအေျခအေနဆိုး႐ြားလာရာရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီးသို႔တက္ေရာက္ ကုသေနရာ မွ ၁၉၄၃ ခု စက္တင္ဘာလ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ သခင္ဖိုးလွႀကီးသည္ ဝမ္းဗိုက္အတြင္း ကင္ဆာ (Retro peritoneal Sarcoma) ေရာဂါျဖင့္ ရန္ကုန္ျပည္သူ႔ေဆး႐ုံႀကီး၌ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေလသည္။ စက္တင္ဘာ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအဖြဲ႔ ဒုတိယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ သခင္ျမ၊ ဝန္ႀကီး သခင္သန္းထြန္း၊ ဗမာ့ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ စစ္ေသနာပတိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေနဝင္းတို႔ ႀကီးမွဴး၍ သခင္ဖိုးလွႀကီး ႐ုပ္ကလာပ္ကို ညေန (၃း၀၀) နာရီတြင္ ႀကံေတာသုသာန္သို႔ ပို႔ေဆာင္သၿဂိဳဟ္ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္၌ သားျဖစ္သူ ေမာင္ေအာင္သန္း က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၈ ရက္ေန ့တြင္ ၁၃ဝဝ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုၾကီးစိန္ရတုသဘင္ အထိမ္းအမွတ္ေန႔၌ သခင္ဖိုးလွႀကီး ႐ုပ္တုကို ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕၌ အခမ္းအနားျဖင့္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေလသည္။