(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၁၈
(၁)
ဂ်ာမန္ ခ်န္ဆဲလာ (Chancellor) အင္ဂ်လာမာကယ္ (Angela Markel) သည္ ယေန႔ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုတြင္ မရွိလွ်င္ မျဖစ္ေသာ ေခါင္းေဆာင္တေယာက္ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ ဤရာထူးမွာ ၁၃ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္၍ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ အေရးႀကီးလွပါသည္။ ဂ်ာမန္တို႔က သူ႔ကို မိခင္သဖြယ္ (Mutti) သေဘာထားၾကပါသည္။ ဥေရာပ ေကာင္စီ၏ေခါင္းေဆာင္ (De facto) ဆိုလွ်င္လည္း မမွားေပ။ ေအာက္တိုဘာ ၂၉ ရက္ေန႔က တယ္လီဗီးရွင္းတြင္ ေပၚလာ ေသာအခါလူအမ်ားက ယခင္ကလို ေျပာရိုးေျပာစဥ္စကားမ်ားကိုပင္ ေျပာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကပါသည္။ သူေျပာလိုက္ သည္မွာ “သူမပါေတာ့ေသာေခတ္” ကို ျပင္ဆင္ထားၾကရန္ျဖစ္ပါသည္။
မၾကာေသးမီအခ်ိန္ကမွ စတုထၳသက္တမ္းအတြက္ ခ်န္ဆဲလာအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သူကလာမည့္ဒီဇင္ဘာတြင္ ကြန္ဆာေဗး တစ္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ (CDU -Christian Democratic Union) အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ေတာ့မည္။ ၂၀၂၁ ခုႏွစ္ေရာက္လွ်င္ လည္း ခ်န္ဆဲလာအျဖစ္ ျပန္လည္အေရြးခံေတာ့မည္မဟုတ္ဟူ၍ ေၾကညာသည္။ သူသည္ ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုေပၚတြင္လာမည့္ လမ်ားတြင္ကေတာ့ ရွိေနရဦးမည္၊ ႏိုင္ငံေရးအကဲခတ္သူမ်ားကေတာ့ သူသည္ ေနာက္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာေစာက်င္း ပၿပီး ႏိုင္ငံေရးေလာကမွအနားယူသြားႏုိင္သည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။
ခ်န္ဆဲလာ၏ယခုဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ သူသည္လည္းေကာင္း၊ သူ၏ပါတီသည္လည္းေကာင္း ဥေရာပတခြင္ေျပာင္းလဲေနသည့္ လိႈင္းလံုးမ်ား၏ ႐ိုက္ခတ္မႈကိုမေရွာင္လႊဲသာ ရင္ဆိုင္ရဦးမည့္အေျခအေနကိုျပဆိုသည္။ ႏိုင္ငံေရးဗဟိုစင္တာတြင္ အက္ ေၾကာင္းေပၚေနျပီး (ေပၚပင္) ေပၚျပဴလာက်ေသာ အယူဝါဒမ်ားက ေခတ္စားေနၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာမွ ေရႊ႕ေျပာင္းလာသူ (Migration) မ်ား၏ ဂယက္႐ိုက္ခတ္မႈႏွင့္အတူ၊ ႐ိုး႐ိုးဥေရာပဆိုင္ရာတန္ဘိုးမ်ားကို အေလးထားသူႏွင့္ ေပၚျပဴလာအယူအဆ ကို ယံုၾကည္သူဟု ကြဲျပားေနၾကသည္။
မာကယ္၏ ႏိုင္ငံေရးအေရးပါမႈက႑ျပီးဆုံးေတာ့မည္ဆိုသည္ကို အကဲခတ္၍ရသျဖင့္ ယခုေၾကညာခ်က္သည္ အံ့ၾသစရာ ေတာ့မဟုတ္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္း မေမွ်ာ္လင့္ထားသျဖင့္ (Shock) ျဖစ္ၾကရပါသည္။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ မာကယ္မရွိေတာ့ဘူး ဆိုလ်င္ ဥေရာပတခုလုံး၏ ေရးရာတခုလုံး မေသမခ်ာျဖစ္ကုန္ပါသည္။
လြန္ခဲ့ေသာ ၁၀ ႏွစ္တာတေလွ်ာက္လုံး ဂ်ာမနီသည္ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ကတည္းက အျမဲေကာင္းေန ခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္သည္ ဟက္ဆီး (Hesse) နယ္ႏွင့္ ဘာေဘးရီးယား (Bavaria) တို႔တြင္ ႐ႈံးနိမ့္ခဲ့ရျပီး မၾကာမီ သူ႔ေၾကညာခ်က္ ထြက္ေပၚခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ စီ၊ဒီ၊ယူမွာ ဟက္ဆီးတြင္ ၂၇ ရာခုိင္ႏႈန္းသာမဲရသည္။ ၂၀၁၃ ႏွင့္စာေသာ္ ၁၁ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ် ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သူမ၏ ႏိုင္ငံေရးၾသဇာမွာ တျဖည္းျဖည္းက်ဆင္းေနျပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိေနခဲ့သည္မွာ (၁) ႏွစ္တာၾကာခ့ဲပါၿပီ။ ၂၀၁၇ ေရြး ေကာက္ပြဲအၿပီး သူ႔အစိုးရဖြဲ႔ႏိုင္ေရးအတြက္ ခက္ခက္ခဲခဲ လုံးပမ္းခဲ့ရပါသည္။ လက္ရာယိမ္းေသာ (AFD- Alternative for Germany) ပါတီက ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းထဲသို႔ ဝင္ေရာက္လာခဲ့ပါသည္။
အနားယူျပီးဘာလုပ္မွာလဲဟု ေမးေသာအခါ “စိတ္မပူပါနဲ႔ ကြၽန္မကိုယ္ကြၽန္မ အလုပ္႐ႈပ္ေအာင္လုပ္တတ္ၿပီးသားပါ” ဟု ေျဖခဲ့သည္။ ၁၉၅၄ ခု ဇူလိုင္လ ၁၇ ရက္တြင္ေမြးဖြားခဲ့ေသာ ခ်န္ဆဲလာမွာ အသက္ ၆၄ ႏွစ္ရွိသြားၿပီျဖစ္သည္။ “ဘယ္သူ မွ ေတာ့ ခ်န္ဆဲလာအျဖစ္ ေမြးလာၾကတာမဟုတ္ပါဘူး” ဟုဆိုခဲ့သူ ခ်န္ဆဲလာမွာ အေနာက္ဂ်ာမနီ ဟမ္းဘတ္မွာေမြးခဲ့ ေသာ္ လည္း ကေလးအရြယ္ကတည္းက အေရွ႕ဂ်ာမနီေရာက္၍ ၾကီးျပင္းခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ Quantum Chemistry ႏွင့္ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ တြင္ ပီအိပ္ခ်ဒီဘဲြ႕ရခဲ့သူျဖစ္သည္။ သကၠရာဖ္ ၂၀၀၀ ကတည္းက စီ၊ဒီ၊ယူ၏ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ မာကယ္ အနား ယူေသာအခါ ဥေရာပတြင္ အၾကီးဆုံးႏုိင္ငံျဖစ္သည့္ ဂ်ာမနီတြင္သာမက ဥေရာပတခုလုံးကိုပါ ပုံစံေျပာင္းသြားေတာ့မည္ျဖစ္ သည္။ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံကို မတည္မၿငိမ္ျဖစ္မႈမ်ားမ်ားျပားလာျပီး ဥေရာပကိုဦးေဆာင္မည့္ႏိုင္ငံမျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ၊ ဥေရာပတြင္လည္း ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ ဥေရာပေကာင္စီမွထြက္ခြာေရး၊ အီတလီႏိုင္ငံ၏ ဘတ္ဂ်က္၊ စသည္ျဖင့္ ႐ႈပ္ေထြးေနခ်ိန္ ျဖစ္၏။
၂၀၀၇-၂၀၀၈ ခုႏွစ္ စီးပြားေရးကပ္ဆိုက္စဥ္ကာလကတည္းက ဂ်ာမနီ၏ဦးေဆာင္လာမႈမွာ အဆုံးသတ္သြားေတာ့မည္၊ ဂ်ာမနီဦးေဆာင္ေသာ ၿခိဳးျခံေရး (Austerity) အစီအစဥ္မ်ားက အီတလီ၊ စပိန္၊ ေပၚတူဂီႏွင့္ အထူးသျဖင့္ ဂရိႏိုင္ငံတို႔ အ ေပၚၾသဇာလႊမ္းမိုးခဲ့သည္။
ဥေရာပ၏ႏိုင္ငံေရးတြင္ မာကယ္မွာ အဓိကေနရာ (Anchor) သဖြယ္ျဖစ္သည္။ ယူကရိန္းအပိုင္ျဖစ္ေသာ ခရိုင္မီးယားနယ္ ကို ႐ုရွားစစ္တပ္မ်ားက က်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္သည့္အေရးႏွင့္ပတ္သတ္၍ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈမ်ားကို လုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ အျခား ႏိုင္ငံမ်ားက စိတ္မပါ့တပါျဖစ္ေနခဲ့ေသာ္လည္း ဦးေဆာင္မႈေပးႏိုင္ခဲ့သည္။ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားအၾကား ဟန္ေဂရီႏွင့္ ပိုလန္တို႔ကဲ့သို႔ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒကို ေရွ႕တန္းတင္လာမႈမ်ားကို လစ္ဘရယ္က်က် တားဆီးႏိုင္ခဲ့သည္။ သမၼတထရမ္႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ဥေရာပအေရးကိုဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳ၍ ေျပာႏိုင္ခဲ့သူအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။
မာကယ္၏ေပၚျပဴလာျဖစ္မႈမွာ ၂၀၁၅ -၂၀၁၆ ခုႏွစ္က ႏိုင္ငံျပင္ပမွ (Asylum Seeker) မ်ား ဂ်ာမနီတြင္ လက္ခံခဲ့ရာမွစတင္ ထိပါးလာခဲ့သည္။ အကယ္စင္စစ္ သူတို႔ကိုလက္ခံလိုက္ေသာေၾကာင့္ သူ႔ပါတီတြင္းႏွင့္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံစည္းလုံးေရးတို႔ ပ်က္ျပား ခဲ့ရသည္။
ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ ဤေပၚလစီေၾကာင့္ (AFD -Alternative for Germany ) ပါတီ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျပီး ၂၀၁၇ ေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ ဤပါတီမွာ ပါလီမန္တြင္ တတိယအၾကီးဆုံးပါတီၾကီးျဖစ္လာခဲ့သည္။
ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဟမ္းဘတ္ (Humburg) တြင္ က်င္းပမည့္ စီ၊ဒီ၊ယူ ပါတီညီလာခံတြင္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ကိုေရြးခ်ယ္ၾက မည္ျဖစ္သည္။ ထိုေခါင္းေဆာင္အသစ္ကပင္ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ေရွ႕ေရးႏွင့္ ဥေရာပ၏ေရွ႕ေရးတို႔ကို ဆုံးျဖတ္ေပးလိမ့္မည္။ ဤ ေခါင္းေဆာင္ေနရာကို ဘယ္သူဘဲရရ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏ေရွ႕ေရးမွာ ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ၏အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ကေလးမ်ားကဲ့သို႔ (စပိန္၊ အီတလီ၊ နယ္သာလန္) ႏိုင္ငံေရးအရ အစိပ္စိပ္ကြဲျပားေနေသာ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္လာမွာေသခ်ာေနပါသည္။
သို႔ေသာ္ ဤသို႔ျဖစ္ျခင္းကိုေကာင္းသည္ဟုယူဆသူမ်ားရွိေနၾကျပန္သည္။ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ပတ္သတ္၍ အခ်ီအခ်ေျပာၾက ရာတြင္ (Debate) အသံပိုမ်ားလာမည္၊ ျပည္သူတို႔အသံပိုမိုတြင္က်ယ္လာျခင္းေၾကာင့္ႏိုင္ငံေရးတြင္စိတ္ဝင္စားမႈမ်ား တိုးပြားလာမည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံကိုအုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ားကိုဦးေဆာင္ႏိုင္ေရးမွ ပို၍ခက္ခဲသြားဘြယ္ရွိသည္။ ထိုေခါင္း ေဆာင္အသစ္ ဘယ္သူဘဲျဖစ္ျဖစ္ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ရန္ မာကယ္အဖို႔ အဆင္သင့္ပင္ျဖစ္သည္။
မာကယ္က မဲေပးသူတို႔အေပၚ စိတ္မပ်က္မိပါ၊ က်႐ႈံးမႈမ်ားအတြက္ မိမိမွာသာတာဝန္ရွိသည္ဟု ေခါင္းေဆာင္ပီသေသာ တာ၀န္ယူမႈရွိပါသည္။ သူ႔အစိုးရပ်က္စီးေလာက္ေအာင္ ပုန္ကန္မႈကိုႏွစ္ႀကိမ္မွ် ေတြ႔ၾကံဳျပီးသည့္ ေနာက္တြင္ သူ႔အစိုးရ၏ ပုံရိပ္မွာပ်က္စီးေနျပီဟု ဝန္ခံခဲ့ပါသည္။ သူသည္ စီ၊ဒီ၊ယူေခါင္းေဆာင္အေနျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္မ်ားေရာ က်ဆုံးခဲ့ရမႈ မ်ား အတြက္ပါ တာ၀န္ယူပါသည္ဟုေျပာသည္။
ဤေခါင္းေဆာင္အျဖစ္မွႏႈတ္ထြက္ဖို႔ကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္စဥ္းစားခဲ့ျခင္းမဟုတ္၊ ေႏြရာသီတေလွ်ာက္လုံးမိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္ မႈ လုပ္ခဲ့ရသည္ဟုဆိုသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္သူ႔ေပၚလစီမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ရျခင္းအတြက္အမွားဟုမယူဆေသာ္လည္း ၄င္းတို႔ ကိုတာ၀န္ယူလိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္၏၊
(၂)
မည္သို႔ပင္ဆိုေစ အေမရိကန္က ထရမ့္၊ ႐ုရွားႏိုင္ငံက ပူတင္ႏွင့္ တရုပ္ေခါင္းေဆာင္ရွီဂ်င္ပင္းတို႔ႏွင့္ တန္းတူဆက္ဆံႏိုင္သူမာကယ္သည္ျမင္ကြင္းမွေပ်ာက္ကြယ္သြားေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား၏တန္ဘိုးႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံႏႈန္း မ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္သည့္ေခါင္းေဆာင္မွာ မ်ားမ်ားစားစား မက်န္ေတာ့ပါ။ မစၥတာထရမ့္မွာ ပုဂၢိဳလ္ေရးရာကိစၥေတြက မ်ား လြန္း (Personal Agenda) သည္။ တကမၻာလံုးကိုဦးေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရွားေနသည္။ ပူတင္ႏွင့္ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္ ရွီတို႔ကို ရင္ေဘာင္တန္းေျပာႏိုင္ရန္ ေခါင္းေဆာင္လိုသည္။ ကေနဒါဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မွာ ဘာနည္းလမ္းမွမရွိ၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံက မိမိျပႆနာ မ်ားႏွင့္ လံုးျခာလိုက္ေနသည္။ ျပင္သစ္သမၼတမွာ ေပ်ာ့လြန္းသည္။ ဤလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ တည္ျငိမ္ေရး၊ ခ်မ္းသာ ႂကြယ္ ဝေရးႏွင့္ လြတ္လပ္မႈတို႔အတြက္ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းလိုသည္။
မာကယ္ထြက္ခြါသြားျခင္းအတြက္ထရမ့္ ႏွင့္ ပူတင္တို႔က၀မ္းသာၾကမွာေသခ်ာပါသည္။ ထရမ့္မွာမာကယ္ႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာအျငင္းပြားေနရသည္။ ႏိုင္ငံျခားေရးရာမ်ားတြင္မာကယ္၏အမ်ားေကာင္းစားေရး၀ါဒကိုမႏွစ္သက္၊ မာကယ္ကေျဗာင္ က်က်မလုပ္၊ အတိုက္အခံ ဘာမွမေျပာ၊ ထိုအရည္အေသြးမ်ားမွာ ထရမ့္တြင္မရွိေသာ အရည္အေသြးမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ မာ ကယ္မရွိေတာ့ေသာ္လည္း အေျခခံ ဂ်ာမန္တို႔ႏွင့္ဆက္ဆံေရးမွာ ထိခိုက္ဘြယ္မရွိပါ။
႐ုရွားကို မူယူကရိမ္းအေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ကန္႔သတ္ျခင္း (Sanction) ခ်မွတ္ျခင္းမွာ မာကယ္၏ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္သည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ မာကယ္ထြက္ခြါသြားျခင္းကို ပူတင္ကေတာ့ၾကိဳက္ေပလိမ့္မည္၊ ႐ုရွားက နည္းမ်ိဳးစံုသံုး၍ ဥေရာပတိုက္၏ ႏိုင္ငံေရး တြင္၀င္ဆန္႔ခ်င္ေနေပရာ ျမင္ကြင္းမွ မာကယ္ေပ်ာက္ကြယ္သြားျခင္းကို ႀကိဳဆိုေနမည္မွာ ေသခ်ာသည္။
ကိုသန္းလြင္
Ref: Germany withour Merkel by Martrin Bennhold new York Times October 29 2018
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
