သန္း၀င္းလိႈင္ – ဆာဂြ်န္ဆိုင္မြန္
(မိုးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၂၊ ၂၀၁၈
ႃဗိတိသွ်အစိုးရက အိႏၵိယႏွင့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေပးစဥ္က ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရး (၁၀)ႏွစ္ႁပည့္လွ်င္ ၄င္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ႁပန္လည္စစ္ေဆးသံုးသပ္မည္ဆိုေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္ပါသည္။ လက္ေတြ႕ တြင္လည္း ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အိႏၵိယႏွင့္ ႁမန္မာႁပည္သူလူထုအမ်ားစု က မႄကိဳက္၍ သပိတ္ေမွာက္ ဆူပူေနႂကသည္။
ထို႔ႁပင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ခြဲထုတ္ရန္လည္း ႃဗိတိသွ် တို႔တြင္ အႂကံရွိလာသည္။ ထို႔ေႂကာင့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္ရန္ အႂကံကို အေထာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ေရွ႕ေႁပးေဆာင္ရြက္ခ်က္အေနႁဖင့္ ႃဗိတိသွ် ပါလီမန္က ဖြဲ႕စည္းေပးေသာ ေကာ္မရွင္ႁဖစ္သည္။ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕တြင္ အဖြဲ႕ဝင္ (၇)ဦး ပါရွိႃပီး ဆာဂြ်န္ဆိုင္မြန္ (Sir John Simon)က ေခါင္းေဆာင္ေသာေႂကာင့္ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္ (Simon Commission) ဟု ေခၚတြင္ႂကေလသည္။ ယင္းေကာ္မရွင္ကို ၁၉၂၇ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၆ ရက္တြင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ အဖြဲ႕ေပးတာဝန္မွာ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ မည္သည့္ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ားရွိ၍ မည္သို႔ႁပဳႁပင္ေပးရမည္ကို အိႏၵယႏွင့္ ႁမန္မာ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ သြားေရာက္စံုစမ္း စစ္ေဆးအစီရင္ခံရန္ ႁဖစ္သည္။
ထို႔ေႂကာင့္ ေကာ္မရွင္သည္ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလအတြင္း ႁမန္မာႏိုင္ငံ၌ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ႁပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ဒိုင္အာခီ လႊတ္ေတာ္မွလည္း အမတ္ခုနစ္ဦးပါေသာ တြဲဖက္စံုစမ္းေရးေကာ္မတီကို ဖြဲ႕၍ ေကာ္မရွင္၏စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ကူညီခဲ့သည္။ ဂ်ီစီဘီေအ အသင္းခ်ဳပ္ႄကီးႏွင့္ ႁပည္သူလူထုအမ်ားစုက ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္ကို သပိတ္ေမွာက္ႃပီး အစစ္ေဆးမခံႂကေပ။ ထို႔ေႂကာင့္ ႃဗိတိသွ်အစိုးရကို လိုလားေသာ လူနည္းစုကို စစ္ေဆး၍ ႁပန္သြားရေလသည္။
စာမ်က္ႏွာ ၇၀ဝ ရွ္ေသာ ေကာ္မရွင္ေပး အစီရင္ခံစာကို ၁၉၃၀ ႁပည့္ႏွစ္၊ ေမလအတြင္း ထြက္လာသည္။
အစီရင္ခံစာတြင္ ႁမန္မာအေရး အိႏၵိယပါ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ မတန္ေသးဟု ဆိုထားသည္။ ထို႔ႁပင္ အဂၤလိပ္တို႔တြင္ မူလကပင္ အႂကံရွိခဲ့သည့္အတိုင္း ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္၍ ဒိုင္အာခီထက္တဆင့္သာေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳးကို တီထြင္ေပး သင့္ေႂကာင္းလည္း ေထာက္ခံတင္ႁပထားသည္။ ထိုသို႔ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္ က ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္သင့္ေႂကာင္း ေထာက္ခံလိုက္သႁဖင့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံသည္ အိႏၵိယႏွင့္ ခြဲလိုက္ရမည္ေလာ၊ တြဲေနရမည္ေလာဟူေသာ ႁပသနာေပၚလာေတာ့သည္။ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္က ႁမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ခြဲေရး၊ တြဲေရး ႁပသနာကို ေမြးေပးလိုက္ေသာေႂကာင့္ ဒိုင္အာခီေခတ္ကုန္ခါနီး၌ ႁမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေလာကတြင္ အဆူပြက္ဆံုးႁပသနာမွာ ခြဲေရး-တြဲေရးပင္ ႁဖစ္လာေတာ့သည္။
ဤသို႔ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာထြက္လာႃပီးေနာက္ ၁၉၃၀ ႁပည့္ႏွစ္၊ ႂသဂုတ္လ (၁၁) ရက္တြင္ က်င္းပေသာ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ဒိုင္အာခီ ဥပေဒႁပဳေကာင္စီ အစည္းအေဝးက ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵယမွ ခြဲထုတ္ရန္ ဆံုးႁဖတ္လိုက္ႂကသည္။ ခြဲေရး-တြဲေရး ႁပသနာ ေပၚခ်ိန္မွစ၍ ခြဲေရးကို ႄကိဳက္သူရွိသကဲသို႔ တြဲေရးကို လိုလားသူမ်ားလည္း ရွိသည္။ ဦးေဆာင္ ေခါင္းေဆာင္ေသာ ႁပည္သူႁပည္သားပါတီ ေခၚ ၂၁ ဦးပါတီ၊ ဆာေဂ်ေအ ေမာင္ႄကီး၏ အင္ဒီပင္းဒင့္ တသီးပုဂၢလအဖြဲ႕၊ အယ္ေအ ဦးေမာင္ႄကီး၏ ႁမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ လြတ္လပ္ေရးအသင္းခ်ဳပ္၊ ဦးထြန္းေအာင္ေက်ာ္၊ ဦးဘလိႈင္ (လြယ္အိတ္ႄကီး)၊ သာယာဝတီ ဦးပု၊ သာယာဝတီ ဦးေမာင္ေမာင္ႏွင့္ ႃဗိတိသွ်ကုန္သည္ႄကီးမ်ားက ခြဲေရးဘက္ကို ႏွစ္သက္သူမ်ား ႁဖစ္သည္။ ႁမန္မာ့အလင္းသတင္းစာ၊ ရဲသတင္းစာႏွင့္ သူရိယသတင္းစာတို႔ကလည္း ခြဲေရးဘက္မွ ေထာက္ခံေရးသားခဲ့ႂကသည္။
ခြဲေရးသမားတို႔၏ အယူအဆမွာ ႁမန္မာႏွင့္ကုလားမ်ား သဘာဝခ်င္း မတူ၍ တြဲထားသည္မွာ မတရားဟု ယူဆႂကေလသည္။ ႁမန္မာႏွင့္ ကုလားတို႔မွာ ဘာသာေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ဓေလ့ထံုးစံမွာအပ ယဥ္ေက်းမႈ လည္းမတူ၍ တြဲထားသည္မွာ သဘာဝမက်ဟုလည္း ဆိုႂကသည္။ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယႏိုင္ငံသားမ်ားလည္း ႐ုတ္ႁခည္းရပ္တန္႔သြားမည္ဟု လည္း ယံုႂကည္ႂကသည္။ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္လိုက္ႃပီးမွ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ဆက္လက္တိုက္ပြဲဝင္ရန္ ရည္ရြယ္ရင္း ႁဖစ္သည္။ အိႏၵိယအရင္းရွင္ကို ပထမဦးဏြာ တိုက္ခိုက္ေသာ အယူအဆ ႁဖစ္သည္။ ႁမန္မာႏိုင္ငံ၌ လာေရာက္လႊမ္းမိုးေနေသာ အိႏၵိယအရင္းရွင္ႏွင့္ ပညာအတတ္မ်ားကို ဦးစြာတိုက္ထုတ္ႃပီးမွ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ကို ဆက္တိုက္လို သူမ်ား ႁဖစ္သည္။
တြဲေရးႄကိဳက္သူမ်ားမွာ ဦးခ်စ္လိႈင္၊ ဦးႁမတ္သာထြန္းႏွင့္ ဆာေပၚထြန္း (ေနာင္ နန္းရင္းဝန္)တို႔၏ လိႈင္ႁမတ္ေပၚ ပါတီ၊ ေဒါက္တာ ဘေမာ္၊ ဦးေက်ာ္ႁမင့္ႏွင့္ ရမ္းႁဗဲ ဦးေမာင္ေမာင္တို႔၏ ေမာင္ႁမင့္ႁဗဲ ပါတီ၊ ဝတ္လံု ဦးေက်ာ္ဒင္၊ မႏၱေလးမွ ဦးဘေရႊႏွင့္ ၈ဦးအဖြဲ႕ႏွင့္ ကုလားသူေ႒းမ်ား ႁဖစ္ႂကသည္။ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၏ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္၊ ဗႏၶဳလ ဦးစိန္၏ ဗႏၶဳလ ဂ်ာနယ္၊ ႁမန္မာ့ေဇယ်ာ ေန႔စဥ္သတင္းစာတို႔က တြဲေရးကို အားေပးေထာက္ခံ ေရးသားႂကသည္။
တြဲေရးသမားတို႔က အိႏၵိယႏွင့္ ႁမန္မာတို႔မွာ အိႏၵိယလက္ေအာက္ခံ မ်ားႁဖစ္၍ တြဲ၍ေပါင္းႃပီး အဂၤလိပ္ကိုတိုက္မွ လြတ္လပ္ေရးရမည္ဟု ယူဆ ႂကသည္။ ခြဲလိုက္လွ်င္ ကြဲသြားႃပီး အင္အားနည္းသြားမည္။ အိႏၵိယ ႁမန္မာ လြတ္လပ္ေရးအင္အားစုမ်ား မကြဲေရးဝါဒသမားမ်ား ႁဖစ္သည္။ အိႏၵိယႏွင့္ ကြဲသြားလွ်င္ ႁမန္မာကို အဂၤလိပ္တို႔က ပို၍ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မည္ဟု ယူဆသူ လည္း ရွိသည္။ မႂကာမီ၌ အိႏၵိယကို ဒိုမီနီယံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆင့္ ေပးေတာ့ မည္ႁဖစ္၍ ထိုအခ်ိန္အထိ အိႏၵိယႏွင့္ တြဲေနသင့္သည္ဟု ဆိုႂကသည္။ အိႏၵိယႏွင့္ အတြဲဖ်က္လွ်င္ အိႏၵိယလြတ္လပ္ေရးရသည့္အခါ ႁမန္မာႏိုင္ငံ သည္ က်န္ေနမည္ကိုလည္း စိုးရိမ္သူမ်ား ရွိသည္။
သို႔ေသာ္ အဂၤလိပ္အစိုးရက ႁမန္မာကို အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္ခ်င္သည္။ အဂၤလိပ္ခြဲထုတ္ခ်င္သည္မွာ အဂၤလိပ္အက်ိဳးစီးပြားအတြက္သာ ႁဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔တြင္ အက်ိဳးရွိမည္ဟုဆိုလွ်င္ ႁမန္မာတို႔အဖို႔ လိုက္နာဖို႔သာ ရွိသည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ အဂၤလိပ္အလိုကို ဆန္႔က်င္မွသာလွ်င္ ႁမန္မာႏိုင္ငံ အဖို႔ အက်ိဳးရွိမည္ဟု ယူဆကာ အဂၤလိပ္ကို ဆန္႔က်င္ႃပီး အိႏၵိယႏွင့္ တြဲထားမည္ဟု တြက္ဆသူလည္း ရွိသည္။
ထိုသို႔ ခြဲေရး-တြဲေရး ႁပသနာေပၚလာေသာေႂကာင့္ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္ တြင္ လန္ဒန္ႃမိဳ႕၌ ႁမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ သီးသန္႔မ်က္ႏွာစံုညီ ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပသည္။ အဆိုပါ ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ ႁမန္မာႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၄ဦး တက္ေရာက္ခဲ့ႂကသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံအား အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္ ေရးႏွင့္ အနာဂတ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ စဥ္းစားႂကသည္။ ေနာက္ဆံုး ခြဲေရး တြဲေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႁမန္မာႏိုင္ငံသားတို႔ သေဘာထားကို မဲေပး အဆံုးအႁဖတ္ယူရန္ သေဘာတူလိုက္ႂကသည္။ ထိုသေဘာတူညီခ်က္အရ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ခြဲေရး-တြဲေရး ႁပည္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲ က်င္းပ ခဲ့သည္။ ဆႏၵခံယူပြဲတြင္ တြဲေရးဘက္မွ မဲေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ႏွင့္ အႏိုင္ရ၍ ၄၂ ဦး၊ ခြဲေရးဘက္မွ ၂၉ ဦးႏွင့္ တသီးပုဂၢလႂကားေန အမတ္ ၉ဦးတို႔ အေရြးခံႂကရသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲႃပီးေသာအခါ ခြဲေရး-တြဲေရး အမတ္မ်ား ၏ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူႂကသည္။ သို႔ေသာ္ လႊတ္တာ္တြင္ ခြဲေရး-တြဲေရး ႁပသနာကို အတိအက် ဆံုးႁဖတ္ခ်က္မခ်ႏိုင္ေပ။ ယင္းေနာက္ ခြဲေရး-တြဲေရး ႁပသနာေႁဖရွင္းရန္ အဂၤလန္ရွိ ႃဗိတိသွ်အစိုးရထံသို႔ တာဝန္ႁပန္ေပး ခဲ့သည္။
ႃဗိတိသွ်အစိုးရက ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ခြဲထုတ္ရန္ မူလကပင္ အႂကံရွိသည့္အတိုင္း အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္ရန္ စီစဥ္လိုက္ေလသည္။ ထိုဆံုးႁဖတ္ခ်က္အရ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ႁမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈဥပေဒ ေပၚေပါက္လာႃပီး ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏၵိယမွ ခြဲထုတ္ကာ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သေဘာေပးခဲ့သည္။ သို႔ႁဖစ္၍ ခြဲေရး-တြဲေရး ႁပသနာ၏ ေနာက္ဆံုးေပးခဲ့ေသာ အေမြမွာ ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပင္ ႁဖစ္သည္။
၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသည္ ၁၉၃၇ ဧႃပီလ ၁ရက္မွ ၁၉၄၂ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ရက္ေန႔အထိ ႂကာႁမင့္ခဲ့သည္။
ယင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ အထက္လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တို႔မွ ဟန္ႁပသေဘာေလာက္သာ ႁဖစ္ႃပီး တကယ့္ႏိုင္ငံ့အခ်ဳပ္အႁခာအာဏာသည္ ဘုရင္ခံ၌သာ တည္ေလ သည္။ ႁပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တို႔မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးခြင့္ရႃပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ အေတြ႕အႂကံဳ အေလ့ အက်င့္ ရ႐ံုမွတပါး အခ်ဳပ္အႁခာအာဏာ မပိုင္ေသာေႂကာင့္ ႁမန္မာႏိုင္ငံ ႁပည္သူတို႔အဖို႔ ကိုယ့္ကံႂကမၼာကိုယ္ ဖန္တီးခြင့္မရသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳး သာ ႁဖစ္သည္။
ဤကဲ့သို႔ အိႏၵိယမွ ႁမန္မာႏိုင္ငံကို ခြဲထုတ္ေရး ၉၁ ဌာန အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ ေပၚေပါက္လာေစရန္ အႂကံႁပဳအစီရင္ခံခဲ့သည့္ လက္သည္တရားခံ မွာ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာသာ ႁဖစ္သည္။
ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္၏ အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ ဆာဂြ်န္ဆိုင္မြန္ (Sir John Simon)ကို ၁၈၇၃ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၈ ရက္တြင္ အဂၤလန္ႁပည္၊ မန္ခ်က္စတာႃမိဳ႕၌ ဖြားႁမင္ခဲ့သည္။ သူ၏နာမည္အႁပည့္အစံုမွာ ဂြ်န္ေအာစဗရြတ္ဆိုင္မြန္ (John Allsebrook Simon) ႁဖစ္သည္။
ငယ္စဥ္က ေအာက္စဖို႔ဒ္တကၠသိုလ္၌ ပညာသင္ယူႃပီေနာက္၊ ၁၈၉၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ဝတ္လံုေတာ္ရအႁဖစ္ အသက္ေမြးသည္။ ေနာင္ေသာအခါ လစ္ဘရက္ပါတီဝင္ အႁဖစ္ႁဖင့္ ႏိုင္ငံေရးကို လိုက္စားခဲ့ရာ၊ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ႃဗိတိသွ်ပါလီမန္၏ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ႁဖစ္လာသည္။ ပါအလီမန္သို႔ အႄကိမ္ႄကိမ္အဖန္ဖန္ အေရြးခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၁၀ ႁပည့္ႏွစ္၌ ပါလီမန္အဖြဲ႕ဝင္ ဥပေဒအရာရွိခ်ဳပ္အႁဖစ္ ေဆာင္ရြက္စဥ္ ‘ဆာ’ (Sir) ဘြဲ႕ႁဖင့္ သူေကာင္းႁပဳ ႁခင္း ခံရသည္။ ၁၉၁၃ ခုႏွစ္၌ ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႕ေနအုပ္ ႁဖစ္လာသည္။ ၁၉၁၅-၁၆ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ ႁပည္ထဲေရးဌာန ဝန္ႄကီးအႁဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ ရာမွ အရြယ္ေရာက္သူေယာက်ာ္းတိုင္း စစ္မႈထမ္းရမည္ဟူေသာစနစ္ကို မေထာက္ခံႏိုင္ေသာေႂကာင့္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ၁၉၁၈ တြင္ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲ၌ ႐ံႈးနိမ့္ႃပီးလွ်င္ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါမွ ႁပန္လည္အေရြးခံရသည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ ပါလီမန္အမတ္အႁဖစ္ႁဖင့္ အစဥ္တစိုက္ ေဆာင္ရြက္လာခဲ့ရာ၊ ၁၉၂၇-၃၀ ႁပည့္ႏွစ္အတြင္း၌ အိႏိၵယႁပည္အား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးရန္ ကိစၥ ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ပါလီမန္မွ ႁပ႒ာန္းဖြဲ႕စည္းလိုက္ေသာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕တြင္ ဥကၠ႒အႁဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုအစီရင္ခံစာကို ဆိုင္မြန္ ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာဟု အမည္တြင္ခဲ့သည္။ ယင္းအစီရင္ခံစာ၌ ႁမန္မာေရာ အိႏၵိယပါ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ မတန္ေသးပါဟု ဆိုထားသည္။ ထို႔ႁပင္ အဂၤလိပ္တို႔ မူလရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္း ႁမန္မာႏိုင္ငံကို အိႏိၵယမွ ခြဲထုတ္၍ ဒိုင္အာခီအဆင့္ထက္ အနည္းငယ္သာေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳးကိုသာ ေပးသင့္ သည္ဟု အႂကံႁပဳထားသည္။
စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဥကၠ႒အႁဖစ္ႁဖင့္ အိႏၵိယ၌ရွိစဥ္ ဝတ္လံုလိုက္ႁခင္း ဆက္လက္မႁပဳေတာ့ဟု ေႂကညာခဲ့သည္။ ဝတ္လံုလိုက္စဥ္က ဝင္ေငြ တစ္ႏွစ္လွ်င္ စတာလင္ေပါင္ေပါင္း ၅ေသာင္းမွ် ရရွိသည္။
ဆာဂြ်န္ဆိုင္မြန္သည္ ၁၉၃၁ တြင္ ႃဗိတိသွ်အစိုးရ၏ ႏိုင္ငံႁခားေရးရာ ဌာနဝန္ႄကီး ႁဖစ္လာေလသည္။ ႏိုင္ငံႁခားေရးဝန္ႄကီးအႁဖစ္ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅-၃၇တြင္မူ ႁပည္ထဲေရးဝန္ႄကီးဌာန ဝန္ႄကီး အႁဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၃၇-၄၀ တြင္ ဘ႑ာေရးဝန္ႄကီးအႁဖစ္ ေဆာင္ရြက္သည္။ ၁၉၄၀ ႁပည့္ႏွစ္တြင္ ခ်ိန္ဗာလိန္ႏွင့္အတူ ဝန္ႄကီးရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ရေလသည္။ ၁၉၃၁ ခုႏွစ္မွစ၍ သူသည္ လစ္ဒရယ္ေနရွင္နယ္ ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္အႁဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသည္။
၁၉၄၀ ႁပည့္ႏွစ္တြင္ ဗိုင္းေကာင့္ (Viscount) ေခၚ မွဴးမတ္ငယ္ အႁဖစ္ သူေကာင္းႁပဳႁခင္းခံခဲ့ရသည္။ ႃဗိတိသွ်အထက္လႊတ္ေတာ္ ပါဝင္ကာ ယင္းလႊတ္ေတာ္၏ သဘာပတိ (ေလာ့ဒ္ခ်န္စယ္လာ) အႁဖစ္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ႃဗိတိသွ်အထက္လႊတ္ေတာ္သည္ ႃဗိတိန္ႏိုင္ငံ၏ အႁမင့္ဆံုး အယူခံတရား႐ံုးလည္း ႁဖစ္သည္။ အထက္လႊတ္ေတာ္ သဘာပတိ မွာ ႏိုင္ငံေတာ္တရားေရးဝန္ႄကီးခ်ဳပ္လည္း ႁဖစ္သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ႁပဳတ္က်ေသာအခါ အထက္လႊတ္ေတာ္အဖြဲ႕ဝင္အႁဖစ္ ဆက္လက္ပါဝင္ခဲ့သည္။ ဗိုင္းေကာင့္ဂြ်န္ဆိုင္မြန္သည္ ႁမန္မာ့သမိုင္းတကြာ ၌ ထင္ရွားေသာ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးႁဖစ္ေသာ္လည္း ႁမန္မာတို႔ကို အထင္အႁမင္ေသး၍ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမေပးလိုေသာ ႃဗိတိသွ်ဘက္ေတာ္ သား တစ္ဦးႁဖစ္သည္။ ဗိုင္းေကာင့္ဂြ်န္ဆိုင္မြန္သည္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ လန္ဒန္ႃမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
စာကိုး
၁။ ႁမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတြဲ-၄၊ ရန္ကုန္ စာေပဗိမာန္၊ စႄကိမ္ ၁၉၇၅။
၂။ ႁမဟန္၊ ကိုလိုနီေခတ္ ႁမန္မာ့သမိုင္းအဘိဓါန္၊ ရန္ကုန္အားမာန္သစ္ စာေပ၊ စႄကိမ္ ၂၀၁၀။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
(1) The Report of the Joint Select Committee on the Government of India Bill 1919, III, Clause 41: where it was written: “after hearing evidence the Committee have not advised that Burma should be included within the scheme. They do not doubt but that the Burmese have deserved and should receive a Constitution analogous to that provided in this Bill for their Indian fellow-subjects. But Burma is only by accident part of the responsibility of the Governor General of India. The Burmese are as distinct from the Indians in race and language as they are from the British”.
(2) The Report of the Indian Statutory Commission vol. II London, 1930, vol. II § 224: In 1927, The Indian Statutory Commission, popularly known as the “Simon Commission”, was appointed under the chairmanship of Sir John Simon. This Commission gave its opinion: “We hold that the first step towards the attainment of full responsible government in Burma is the separation of Burma from the rest of British India….We would add that Burma’s political connection with India is wholly arbitrary and unnatural. It was established by the British rulers of India by force of arms and being maintained for the sake of administrative convenience. It is not an association of two peoples having natural affinities tending towards union … there is nothing common between the two peoples”.
(3) The Cambridge History of the British Empire, Cambridge, 1932, p. 761: where it is written “it is not improbable that Burma would be better administered and would enjoy improved opportunities for progress, if it were detached from India”.