(မုိးမခ) ဧၿပီ ၂၆၊ ၂၀၁၈
(၁)
ႏုိင္ငံ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ကို ဘယ္လိုပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ဦးေဆာင္မလဲဆိုတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာအခင္းအက်င္းေတြကို ခ်မွတ္ ထားရေလ႔ရွိပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ တ႐ုတ္သမၼ ရွိက်င္႔ဖ်င္က “တ႐ုတ္စ႐ုိက္လကၡဏာပါတဲ့ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္” ဆိုတာကို တင္ျပပါတယ္။ “အေတာ္အသင္႔ခ်မ္းသာတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း” ေပၚေပါက္လာေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ပါတယ္။ တ႐ုတ္ ျပည္က အင္အားႀကီးႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္တာေၾကာင္႔ သူ႔ရဲ႕ကမာၻ႔အျမင္ (Global Outlook) ကိုပါ တင္ျပရပါတယ္။ ႏိုင္ငံမ်ား အၾကား “ကံတူအက်ဳိးေပး လူ႔အဖြဲ႔အစည္း (community of common interest)” ေပၚေပါက္လာေရးအတြက္ နည္းလမ္း ရွာေဖြျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း ႏုိင္ငံ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြက ႏုိင္ငံကို ဘယ္လိုမဟာဗ်ဴဟာနဲ ဦးေဆာင္မလဲဆို တာကို ျပည္သူလူထုက ေသေသခ်ာခ်ာ ဂဃနဏ သိထားဖို႔ လိုအပ္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတဦးဝင္းျမင့္က တင္ျပတဲ့မဟာဗ်ဴဟာကေတာ႔ “တည္ၿငိမ္မႈကိုလည္း မထိခို္က္ေစ၊ အ ေျပာင္းအလဲေတြလည္း ျဖစ္ေပၚေစ” လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျဖစ္သင္႔ျဖစ္ထိုက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ခုျဖစ္ေပမယ္႔ အေတာ္ေတာ႔ လက္ဝင္လိမ္႔မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းရပါတယ္။ အထူးစိုးရိမ္မိတာကေတာ႔ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ေနာက္တန္းပို႔လိုက္ျပီး အရပ္ဘက္ – စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးကို ပိုေနျမဲ၊ ၾကားေနျမဲထားၿပီး ဗ်ဴ႐ုိကေရစီယႏၱယားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပဲ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုး တက္မႈကို တည္ေဆာက္ယူတာမ်ိဳး ျဖစ္မွာကိုပါ။ သမၼတၾကီး ညႊန္းဆိုသြားတဲ့ “တည္ၿငိမ္မႈကိုလည္း မထိခို္က္ေစ၊ အေျပာင္း အလဲေတြလည္း ျဖစ္ေပၚေစ” ဆိုတဲ့စကားအေပၚ လံုးေကာက္ နားလည္မိတာကေတာ႔ အေျပာင္းအလဲေတြေပၚေပါက္လာဖို႔ ၾကိဳးစားရာမွာ တည္ၿငိမ္မႈကို မထိခိုက္ေစတဲ့နည္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္လို႔ ဆိုလိုေၾကာင္း နားလည္မိပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ “အေျပာင္းအလဲ” ဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ၊ “တည္ၿငိမ္မႈ” ဆိုတာ ဘာကိုေျပာတာလဲဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ဖြင္႔ ဆိုခ်က္ေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိရဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ သမၼတၾကီး ညႊန္းဆိုသြားတဲ့ “အေျပာင္းအလဲ” ဟာ ဗ်ဴ႐ုိကရက္ ယႏၱရား အေျပာင္းအလဲကို ဆိုလိုတာလား၊ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ အေျပာင္းအလဲကိုဆိုလိုတာလား မသိရေသးပါဘူး။ ႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ ခြန္းမွာေတာ့ ဗ်ဴ႐ုိကရက္ယႏၱရားကို ဘယ္လိုျပဳျပင္ ေမာင္းႏွင္မယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အဓိကထားေျပာသြားျပီး ႏုိင္ငံေရးစနစ္ကို ဘယ္လိုေျပာင္းလဲမွာလဲဆိုတာကို ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုသြားတာ မရွိပါဘူး။ “တည္ၿငိမ္မႈ” ဆိုတာကေရာ ဘာကို ညႊန္းဆိုသလဲ ဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းသိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး တည္ၿငိမ္မႈေတြကို ဆိုလိုတာလား၊ ႏုိင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ဆိုလိုတာလား၊ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရးဆိုတဲ့အထဲကမွ အရပ္ဘက္ – စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ဆိုလိုတာလား ဆိုတဲ့ သိဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သီအိုရီသေဘာအရေတာ႔ “အေျပာင္းအလဲ” ဟာ ပံုစံတစ္မ်ိဳးမွာ ေနသား တက် ရွိေနတဲ့အရာကို အျခားပံုစံတစ္မ်ိဳးကို ကူးေျပာင္းသြားေစတာမို႔ “တည္ၿငိမ္မႈ” ကို အနည္းနဲ႔အမ်ား ထိခိုက္ေစမွာပဲျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ “အေျပာင္းအလဲ” ကို ဦးစားေပးလြန္းရင္ “တည္ၿငိမ္မႈ” ကို ထိခိုက္ႏုိင္ျပီး၊ တည္ၿငိမ္မႈ” ကို ဦးစားေပးလြန္းရင္ “အေျပာင္းအလဲ” က ျမန္ျမန္ေပၚေပါက္လာဖို႔ ခက္ခဲမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂)
တကယ္ေတာ႔ လတ္တေလာမွာကိုပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားေနသလို၊ ကရင္ျပည္နယ္မွာ လည္း ပစ္ခတ္မႈ ေတြ ရွိေနတာျဖစ္ပါတယ္။ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္မထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားတာဟာ မေထာင္း သာလွေပမယ္႔ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္မွာ လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ပစ္စခတ္မႈေတြကေတာ႔ စိုးရိမ္စရာ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဘယ္သူနဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္သူေတြပဲ တိုက္တိုက္၊ စစ္ပြဲဆိုရင္ ဆန္႔က်င္ရမွာပါပဲ။ ကခ်င္နဲ႔ တိုက္တာေတာ႔ မွန္တယ္၊ ကရင္နဲ႔ တိုက္တာ မွားတယ္လို႔ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ထိုးထားသည့္တိုင္ တိုက္ ပြဲေတြျဖစ္ေနေသးတဲ့အတြက္ ျပည္သူရဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ကင္းမဲ့ေစတယ္ဆိုတာကို တင္ျပလိုရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ တစ္ခုစဥ္စားစရာရွိတာက စစ္ပြဲေတြရွိေနတဲ့ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္မွာ “တည္ၿငိမ္မႈက ဘယ္လိုရွိႏုိင္မွာလဲ” ဆိုတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတႀကီးက လမ္းေတြ မိုင္ဘယ္ေလာက္ရွည္ေအာင္ ခင္းေပးမယ္လို႔ ကတိေပးခ်ိန္မွာ အဲဒီလမ္းခင္း မယ္႔ေဒသမွာ စစ္ပြဲျဖစ္ရင္ အဆင္ေျပပါ႔မလား။ လွ်ပ္စစ္မီး မဂၢါဝပ္ ၃၀၀၀ ထုတ္လုပ္ ေပးေနရာကေန မဂါၢဝပ္ ၆၀၀၀ အထိ တိုးတက္ထုတ္လုပ္ဖို႔ ေျပာေပမယ့္ လွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္မယ့္ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြရဲ႕လံုျခံဳေရးအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိေနဖို႔ လိုအပ္ျပန္တာပါပဲ။ တခ်ိန္တည္းမွာ တုိက္ပြဲေတြရွိ ေနသမွ် စစ္အသံုးစရိတ္ေတြကို လႊတ္ေတာ္က ခြင္႔ျပဳေပးေနရတဲ့ ကိစၥကလည္း စဥ္းစားစရာ တစ္ခ်က္ပါ။ လက္ရွိအစိုးရအေနနဲ႔ သယံဇာတတူးေဖာ္ေရာင္းခ်ေနမႈေတြကို ေလ်ာ႔ခ်တာ၊ ကန္႔ သတ္တာ၊ ရပ္တန္႔တာေတြလုပ္ေနသလို တဖက္မွာလည္း ႏုိင္ငံရဲ႕ဘတ္ဂ်တ္လိုေငြျပမႈကို ေငြစကၠဴေတြ႐ုိက္ထုတ္တဲ့ နည္းနဲ႔ မေျဖရွင္းတာေၾကာင့္ အစိုးရရဲ႕ဝင္ေငြရလမ္းဟာ အခြန္ဘ႑ာတစ္ခုပဲ အဓိကလို ရွိေနတာပါ။ ဒါေၾကာင္႔ လႊတ္ေတာ္က ခြဲ ေဝခ်ထားရမယ့္ စစ္စရိတ္ဟာလည္း ျပည္သူလူထုရဲ႔ အခြန္ဘ႑ာကေနပဲ ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲေတြရွိေနလို႔ စစ္စရိတ္ ေတြ ကုန္ေနတာနဲ႔အမွ် ျပည္သူလူထုက အခြန္ေတြ မလုိအပ္ပဲပိုေဆာင္ေနဖို႔ လိုအပ္မွာျဖစ္သလို၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္အသံုး ျပဳရမယ့္ ဘ႑ာေငြေတြလည္း ေလ်ာ႔နည္းေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ ပုဒ္မ ၃၃၉ က “ႏိုင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပအႏၱရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရး အတြက္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္” ဆိုတဲ့ ျပဌာန္းထားတာေၾကာင္႔ လက္ရွိစစ္ပြဲေတြအား လံုးအေပၚ အရပ္သားအစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္တို႔က ဘာမွဝင္ေရာက္ပတ္သတ္ႏုိင္တဲ့အေနအထားမရွိ ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒါေပမယ္႔ စစ္ပြဲေတြအတြက္ အသံုးစရိတ္ ကိုေတာ့ အစိုးရက အခြန္ေကာက္ၿပီး ရွာေပးရသလို လႊတ္ေတာ္က ခြင့္ျပဳေပးေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင္႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အစိုးရ တက္ခါစ ပထမႏွစ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အားသြန္ခြန္စိုက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ႔ျပီး အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကို ႏုိင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မး္ေရး အတြက္ ၂၁ ရာစုပင္လံုညီလာခံ အစည္းအေဝးႏွစ္ၾကိမ္ က်င္းပႏုိင္ခဲ့သလို၊ အနာဂတ္ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္အတြက္ အေျခခံမူအေတာ္မ်ားမ်ားကို သေဘာတူႏုိင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း တစ္ဖက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုသာ အာ႐ံုစိုက္ျပီး စီးပြားေရးကို အာရံုမစိုက္ဘူး ဆိုတဲ့ ေဝဖန္သံေတြက က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ထြက္ေပၚ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ပဲ အစိုးရက ဖြဲ႔စည္းပံုျပင္ဆင္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေတြကို ေလ်ာ႔ေျပာလာရၿပီး လူမႈစီးပြားဘဝျမင္႔မားေရးဘက္ကို လွည္႔ရျပန္ပါတယ္။ ထင္ရွားတာကေတာ႔ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတရဲ႔ ႏွစ္သစ္ကူးမိန္႔ခြန္းမွာ “တည္ၿငိမ္မႈကိုလည္း မထိခို္က္ေစ၊ အေျပာင္းအလဲေတြလည္း ျဖစ္ေပၚေစ” ဆိုတဲ့ စကားသာပါျပီး တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ အေျပာင္းအလဲအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးဆိုတာေတြကို ခ်န္လွပ္ထားခဲ႔တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(၃)
အမ်ားစုက ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႕ကန္႔သတ္ခ်က္ကိုေျပာၾကတဲ့အခါ လႊြတ္ေတာ္ထဲမွာ ၂၅ ရာ ခိုင္ႏႈန္းေသာ ေရြး ေကာက္ခံမဟုတ္သူမ်ား ရွိေနတာ၊ အစိုးရအဖြဲ႔ထဲမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကိုကိုင္ထားတဲ့ အဓိကဝန္ႀကီးဌာနေတြကို ေရြး ေကာက္ခံသမၼတက ေရြးခ်ယ္ခြင္႔မရွိတာ စတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပေလ႔ရွိၾကပါ တယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔ထဲမွာ ျပည္သူအမ်ားစုလက္ညွိဳးထုိးတာကေတာ႔ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးဌာန ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနထဲမွာမွ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ ေရးဦး စီးဌာနဟာ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသၾကီး၊ ခ႐ုိင္၊ ၿမိဳ႕နယ္ အဆင့္ဆင့္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို အုပ္စီးထားတဲ့ ဌာနမို႔ သတိအျပဳမိဆံုးဌာန ျဖစ္ရျပန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ဒီေနရာမွာ သတိခ်ပ္သင္႔တာက အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၃၃၈ အရ ႏိုင္ငံမွာရွိတဲ့ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းအားလံုးဟာ အရပ္သားအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ လံုးဝရွိမေနဘူးဆိုတဲ့အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရအ ေနနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔အစည္းကို စိတ္ႀကိဳက္မကြပ္ကဲႏုိင္သလို၊ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းအားလံုးကိုလည္း လႊတ္ထားရပါ တယ္။ ဒါ႔အျပင္ အားလံုးေမ႔ေနတာကေတာ႔ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတက အဂတိလိုက္စားမႈေတြ၊ မူးယစ္ေဆးဝါးကိစၥေတြ၊ တင္ဒါကိစၥေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ကိုင္တြယ္ဖို႔ေျပာေပမယ့္ အဲဒီလိုကို္င္တြယ္ႏုိင္ဖို႔ သူအားကိုး ႏုိင္တာက အဂတိလိုက္စားမႈေကာ္မရွင္လို အဖြဲ႔အစည္းေတြသာျဖစ္ၿပီး ျပႆနာကို ထဲထဲဝင္ဝင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးႏုိင္မယ္႔ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးဦးစီးဌာနလို အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း အရပ္သားအစိုးရရဲ႕ တိုက္႐ုိက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္မွာ ရွိမေနဘူး ဆိုတာကိုလည္း သတိခ်ပ္သင္႔ပါတယ္။ စကားတစ္ခြန္းထဲနဲ႔ ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ သမၼတႀကီးတင္ျပတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ ေပၚလာဖို႔ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုံအေျခခံဥပေဒေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးေနလိမ္႔ဦးမယ္ဆိုတာပါပဲ။
(၄)
“တည္ၿငိမ္မႈကိုလည္း မထိခိုက္ေစ၊ အေျပာင္းအလဲေတြလည္းျဖစ္ေပၚေစ” ဆိုတာ ႀကိဳဆိုအပ္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္ျဖစ္ပါ တယ္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒရဲ႔ အကန္႔အသတ္ေတြေၾကာင့္ တည္ၿငိမ္မႈရွိရွိနဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႔ ဆိုတာ ခက္ခဲေနဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ ေျပာင္းလဲႏုိင္ဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုအပ္ျပီး ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးက ခြဲျခားမရတဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရအေနနဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႔ လူမႈစီးပြားဘဝ တုိးတက္ျမင္႔မားေရးကို ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးနဲ႔ ယွဥ္တြဲစဥ္းစား ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ အၾကံျပဳေတာင္းဆိုလိုပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ ျပည္သူလူထု အေနနဲ႔လည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အစိုးရကို အၾကံျပဳတိုက္တြန္းတာ၊ အျပဳသေဘာေဝဖန္တေထာက္ျပတာေတြနဲ႔အတူ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးတို႔အတြက္လည္း ေထာက္ခံဝန္းရံေပးၾကဖို႔ လိုအပ္ပါေၾကာင္း အၾကံ ျပဳတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။