သတင္းေဆာင္းပါး ေဇာ္ေအာင္ (မုုံရြာ)

ေဇာ္ေအာင္ (မုံရြာ) ● တ႐ုတ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ – အပုိင္း (၁)

 ေဇာ္ေအာင္ (မုံရြာ) ● တ႐ုတ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ – အပုိင္း (၁)
(မုိးမခ) ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၅၊ ၂၀၁၈

တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ဟာ ၁၉၇၆ ေမာ္စီတုန္းကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ ရာထူးႀကီးမားမရွိပါဘူး။ ေမာ္စီတုန္းရဲ့ဇနီးနဲ႔ ေလးဦးဂိုဏ္းက လႊမ္းမိုး ေပမဲ့ေမာ္စီတုန္းက ဟြကိုဖုန္းကို ပါတီဥကၠဌအျဖစ္တာဝန္ေပးခဲ့ၿပီး ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္စီတုန္းကြယ္လြန္ၿပီး လအနည္း ငယ္အတြင္ အုပ္စုႏွစ္ခု အာဏာၿပိဳင္ဆိုင္ပြဲမွာ ေလးဦးဂိုဏ္း ႐ံႈးနိမ့္ ဖမ္းဆီးခံလိုက္ရပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္အုပ္စုနဲ႔ ဟြကိုဖုန္း အုပ္စု ဆက္လက္အာဏာၿပိဳင္ဆိုင္ရာမွာ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ ၁၉၇၈ မွာ အႏိုင္ရရွိၿပီး၊ တ႐ုတ္ျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ႐ံႈးနိမ့္သြားတဲ့ ဟြကိုဖုန္းကို ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္အျဖစ္ ဆက္လက္ခန္႔ထားျခင္းျဖင့္ ႐ံႈးသူမ်ားကို ေထာင္ခ်၊ ေခ်ာင္ထိုးမႈစနစ္ကို ေခ်ဖ်က္ခဲ့ပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ကို အရင္းရွင္ဝါဒ ျပန္အသက္သြင္းလိုသူအျဖစ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွာ ရာထူးႀကီးမ်ားက ဖယ္ရွားထားေပမဲ့၊ မထုတ္ပယ္ခဲ့ပါဘူး။ ေမာ္စီတုန္းက အကာကြယ္ေပးထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ တရားမွ်တစြာ ႏိုင္ငံေရးအာဏာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈစနစ္ကို ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတြင္း မရွိ ေသးပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္ျပဳတ္ရင္ လက္ေအာက္ငယ္သားအားလံုးျပဳတ္တဲ့စနစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံေရးစနစ္ကိုလည္း တိန္႔ ေရွာင္ဖိန္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါ အုပ္စုတစ္ခုက ၁ဝ ႏွစ္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို က်င့္သံုး ေနၾကပါတယ္။

● ပထမအဆင့္ (၁၉၇၈ – ၈၄)
တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ ေခါင္းေဆာင္ၿပီး ပထမဆံုး လယ္ယာက႑ကို စတင္ပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ့ မွားယြင္းခဲ့တဲ့ လယ္ယာက႑ပါ။ ၁၉၇ဝ ေနာက္ပိုင္းမွာ အစားေသာက္ျဖန္႔ျဖဴးမႈနဲ႔ အစားအစာထုတ္လုပ္ျခင္းမွာ ေတာ္ေတာ္ဆိုးဝါးလာ တဲ့အတြက္ အစိုးရအရာရွိႀကီးမ်ားကို တ႐ုတ္ျပည္ ၁၉၅၉ အငတ္ေဘးအတိုင္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အငတ္ေဘးမွာ လူေပါင္း ၁ဝ သန္းေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္က စုေပါင္းလယ္ယာစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းျခင္းနဲ႔ မိမိအိမ္ေထာင္ မိမိတာဝန္ယူတဲ့စနစ္ကို ေျပာင္းလဲေစပါတယ္။ စုေပါင္းလယ္ယာေျမမ်ားကို လယ္သမားမ်ားပိုင္ လယ္ကြက္ ငယ္ကေလးမ်ားအျဖစ္ ခြဲေဝေပးၿပီး၊ ေျပာင္းလဲေစပါတယ္။ လယ္သမားမ်ားက လယ္ေျမမ်ားကိုရရွိၿပီး အစိုးရထံ သီးႏွံအခ်ိဳး က် ေရာင္းခ် ေပးသြင္းေစတဲ့နည္းကို အသံုးျပဳပါတယ္။ လယ္ယာကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းက ၁၉၇၅ မွာ ၁၉၈၅၊ ၁ဝ ႏွစ္အတြင္း ပုဂၢလိကက႑ေျပာင္းလဲျခင္းကေန လယ္ယာက႑ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း တိုးတက္လာပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္က ေအာက္ေျခ အဆင့္ကေန အထက္ကိုတင္ျပတဲ့စနစ္ အသံုးျပဳၿပီး၊ ႐ုရွားႏိုင္ငံက ဂိုဘာခ်က္ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ပြင့္လင္းၾက Perestroika ဆို တဲ့စနစ္ကလည္း တ႐ုတ္ျပည္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြက္ အဓိကက်တဲ့ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံက်တဲ့ ေအာင္ျမင္မႈနဲ႔ စတင္ခဲ့ပါတယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားဟာ ၿမိဳ႕ျပစက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ တိုးတက္လာေစပါတယ္။ ကုန္ေစ်းႏႈန္း (၂) မ်ဳိးစနစ္ကို က်င့္သံုးေစပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က တ႐ုတ္ျပည္မွာ ျပည္သူပိုင္စက္႐ံုခ်ည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၉ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္သူပိုင္ စက္႐ံုမ်ားက သူတို႔ထုတ္လုပ္ကုန္မ်ားရဲ့ သတ္မွတ္ရာႏႈန္း ကိုတာတစ္ကို ျပင္ပေပါက္ေစ်းနဲ႔ ေရာင္းခ်ခြင့္ ေပးထား ပါတယ္။ အဲဒီနည္းနဲ႔ ေမာ္စီတုန္းလက္ထက္က ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ တ႐ုတ္ျပည္တြင္း ကုန္ပစၥည္း ျပတ္လပ္မႈမ်ားကို ေရွာင္ရွားႏိုင္ ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈ဝ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏိုင္ငံပိုင္စက္႐ံုမ်ားကို တစ္ဦးခ်င္းျဖစ္ေစ အုပ္စုလိုက္ျဖစ္ေစ ကန္ထ႐ိုက္စနစ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ကိုင္ တြယ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း တရားဝင္ခြင့္ျပဳလုပ္ခြင့္ ဖြင့္ေပးလာပါတယ္။ ပုဂၢလိကက႑ပိုင္ဆိုင္ ထုတ္လုပ္မႈမ်ားကို တျဖည္းျဖည္း တိုးျမင့္လာေစၿပီး၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ားကို အစိုးရက ကန္႔သတ္မႈနည္းပါးလာပါတယ္။ ဝန္ ေဆာင္မႈ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ားလည္း က်ယ္ဝန္းလာပါတယ္။

ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကိုလည္း ဖြင့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ပထမဆံုး စက္မႈဇံုမ်ား SEZ Special Economic Zones မ်ားစြာ ကို ေဖာ္ထုတ္ပါတယ္။ အဲဒီဇံုမ်ားမွာ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ရဲ့ ျဗဴ႐ိုကရက္တစ္ ဗဟိုထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ား လြတ္ကင္းေအာင္ လုပ္ ေပးပါတယ္။ အစိုးရအရာရွိမ်ား၊ ဌာနမ်ား တိုက္႐ိုက္ဝင္မစြက္ႏိုင္ေအာင္ ကန္႔သတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ဌာနဆိုင္ရာမ်ား ပါဝင္ မႈက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေႏွာင့္ေႏွးထိခိုက္ေစတာေၾကာင့္ စက္မႈဇံုမ်ားမွာ တ႐ုတ္ျပည္ဥပေဒမ်ားနဲ႔ ကင္းလြတ္ေစပါ တယ္။ သီးျခား စက္မႈဇံုဥပေဒမ်ားနဲ႔ တည္ေထာင္ေပးပါတယ္။ စက္မႈဇံု (၃) ခု ေပၚေပါက္လာၿပီး တ႐ုတ္ျပည္ရဲ့ ေရွ႕ေဆာင္ စီးပြားတိုးတက္မႈရဲ့ ေရွ႕ေဆာင္စက္မႈဇံုမ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။ (ျမန္မာျပည္လည္း ၁၉၉၂ ေနာက္ပိုင္း တ႐ုတ္စတိုင္ စက္မႈဇံု ၅၂ခု တည္ေဆာက္ခဲ့ေပမယ့္ သီလဝါစက္မႈဇံုတခုပဲ အေျခအေနေကာင္းပါတယ္။)

● ဒုတိယအဆင့္ (၁၉၈၄ – ၉၃)
တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ရဲ့ ေပၚလစီမ်ားက ပထမအဆင့္ထက္ မ်ားစြာေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ ပုဂၢလိကက႑ကို အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း နဲ႔ အစိုးရက ဝင္ေရာက္စြတ္ဖက္ျခင္းမ်ား ဆက္လက္နည္းပါးေစပါတယ္။ သိပ္ႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံပိုင္ စီးပြားလုပ္ငန္းမ်ားကို ပုဂၢလိက အေသးစား၊ အလတ္စားမ်ားအျဖစ္ ခြဲေဝျပဌာန္း လုပ္ကိုင္ေစပါတယ္။ အစိုးရပိုင္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ဗဟိုဦးစီးမႈေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ႏိုင္ငံပိုင္စက္ရံုလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ပါဝင္ေစျခင္းနဲ႔ စမ္းသပ္လုပ္ကိုင္ရင္း တိုးတက္လာေစပါတယ္။ ျမိဳ႔နယ္နဲ႔ ေက်းရြာအဆင့္မွာေတာ့ လယ္ယာကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား ပုဂၢလိကကို လံုးဝေျပာင္းလဲလုပ္ကိုင္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ေက်းလက္ ေဒသမ်ားမွာ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာမ်ားကပိုင္ေပမယ့္ ပုဂၢလိကအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ျဖစ္သြားၾကပါတယ္။ သက္ႀကီးအုပ္စုတခု တည္ ေထာင္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ေက်းလက္လယ္ယာလုပ္ငန္းမ်ားမွာ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ အုပ္စုမ်ားက အျမတ္ထုတ္ယူေနျခင္းမ်ားကို လံုးဝရပ္တန္႔ေစခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း တျပည္လံုးမွာ အဂတိ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားစြာ တိုးပြားလာၿပီး၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္း မ်ား တက္လာျခင္း၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ အဆမတန္တိုးပြားလာပါတယ္။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ အလြန္ကြာျခားလာၿပီး ဂီနီအညြန္း မွတ္ Gini Index  ၆ဝ ေက်ာ္အထိ တက္လာပါတယ္။ တ႐ုတ္တႏိုင္ငံလံုး မေက်နပ္မႈမ်ားစြာျဖစ္လာၿပီး တိုင္နမင္အေရးအခင္း Tianamen Square Protest ၁၉၈၉ မွာေပၚေပါက္လာၿပီး တိန္႔ေရွာင္ဖိန္အစိုးရကႏွိမ္နင္းၿပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသူမ်ားစြာ ဖယ္ရွားခံရပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ စီးပြားေရးေပၚလစီ ေနာက္ျပန္ဆြဲလုနီးပါး ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ ျပန္လည္ ထိန္းေက်ာင္း၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္ၿပီး ၁၉၉၂ ခုႏွစ္မွာ သူ႔ရဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလမ္းေၾကာင္းကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္စီတုန္း ပိတ္ပင္ခဲ့တဲ့ ရွန္ဟိုင္းစေတာ့ ေစ်းကြက္ကို အႏွစ္၄ဝအၾကာမွာ ျပန္လည္ဖြင့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ Tiannamen Protest အေရးအခင္းႀကီးကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းဖို႔ ဦးေဆာင္ခဲ့တဲ့ လီပင္း Li Peng ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။

● တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား

ေနာက္ပိုင္း ကြန္ကရက္ဥကၠဌ ၁ဝ ႏွစ္လုပ္ကိုင္စဥ္ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီးရဲ့ လွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္း ၇၂ ရာခုိင္ႏႈန္းကို သူ႔မိသားစုပံုစံ State Power Corp က အုပ္စီးခဲ့ပါတယ္။ Li Power Company လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ လီပင္းဟာ ၿမိဳ႕ျပအင္ဂ်င္နီယာတဦး ျဖစ္ၿပီး နာမည္ေက်ာ္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ Three Geoges’ Dam (22,500 MW, hight 594 ft) ကို ဦးေဆာင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါ တယ္။ ယန္စီျမစ္ႀကီးကိုပိတ္ၿပီး ေရအားလွ်ပ္စစ္တာတမံ ၉ ခု တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး၊ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ကြန္ကရက္ဥကၠဌ တာဝန္ကအနားယူသြားၿပီးမွာ တ႐ုတ္အစိုးရက State Power Corp ကို ကုမၸဏီႀကီး (၅) ခု ခြဲထုတ္ၿပီး၊ လက္ဝါးႀကီးအုပ္လွ်ပ္ စစ္လုပ္ငန္းႀကီး ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္လွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းမ်ားကို ပုဂၢလိကပံုစံ လုပ္ကိုင္မႈက တ႐ုတ္စီးပြားေရးစနစ္ တိုးတက္မႈမွာ အဓိကေနရာက ပါဝင္ေနပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို အမ်ားပိုင္(ပုဂၢလိကပိုင္) တိုးတက္လာပံုကို သီးသန္႔ ေရးသားထားပါတယ္။ တင္ျပပါဦးမယ္။ ကိုးကား။ https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_Dam

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ရွစ္ေလးလံုး တတိုင္းျပည္လံုးအံုႂကြမႈကို စစ္အစိုးရကႏွိမ္နင္းၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ (အားလံုးျပည္သူ ပိုင္စနစ္) ကေန ပုဂၢလိကပိုင္စနစ္ကို တ႐ုတ္စတိုင္ ေျပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ စီးပြားေျပာင္းလဲမႈမ်ားစြာ တိုးတက္လာၿပီး၊ ၁၉၉၇ အေရွ႔ေတာင္အာရွ စီးပြားေရးျပိဳလဲခ်ိန္ ျမန္မာစစ္အစိုးရက တံခါးပိတ္ဝါဒ ျပန္က်င့္သံုးျခင္းအားျဖင့္ အနက္ဆံုးေသာ စီးပြား ကပ္ကို ျမန္မာျပည္ေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ၁၉၈၈ အေရးခင္းလို ျပည္သူအံုႂကြမႈျဖစ္လာမွာ စိုးရိမ္ၾက ပါတယ္။ ၂ဝဝ၇ သံဃာအေရးအခင္းအၿပီးမွာေတာ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ ဦးသန္းေရႊ အာဏာလႊဲေျပာင္းဖို႔ စနစ္တက် လုပ္ေဆာင္ ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားလုပ္ေဆာင္ ၿပိဳင္ဆိုင္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက စစ္အာဏာရွင္ ဦးသန္းေရႊ အာဏာလႊဲေပးတဲ့ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ကပဲစတင္ခဲ့ၿပီး၊ ယခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အင္အယ္ဒီပါတီကို စစ္အုပ္စုနဲ႔ တြဲဖက္ ႏိုင္ငံကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေစတဲ့ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက တ႐ုတ္ျပည္စတိုင္ ျဖစ္ေန တာကို ေတြ႔ရမယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားနဲ႔ လက္ဝါးႀကီးအုပ္အရင္းရွင္စနစ္ ေပၚထြန္းလာတာကို ယခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အစိုးရက အေမြခံၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ တ႐ုတ္ျပည္ အေရးအခင္းက ျမန္မာျပည္ ၂ဝဝ၇ သံဃာအေရးအခင္းနဲ႔တူတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

● တတိယအဆင့္ (၁၉၉၃ – ၂၀၀၅)
ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေခါင္းေဆာင္ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ အနားယူသြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၇၈ ကေန ၁၉၉၂ အထိ ၁၄ႏွစ္ အေကာင္အထည္ေဖၚမႈ လက္ေျပာင္းလႊဲ ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္အလြန္ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အရွိန္အဟုန္ ေကာင္းေနျပီျဖစ္လို႔ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ ၁၉၉၈ မွာကြယ္လြန္သြားေပမဲ့ သူေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ေခါင္း ေဆာင္မ်ားက (eg. Jiang Zemin and Zhu Rongji ) တ႐ုတ္ျပည္စီးပြားေရးကို တဟုန္ထိုး တိုးတက္သြားေစတဲ့ အခ်ိန္ ကာလျဖစ္ပါတယ္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံစီးပြားေရးဟာ ဒုတိယအဆင့္မွာ တဟုန္ထိုး တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာေပမဲ့ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ားမွာ တိုးတက္မႈေႏွး ေကြးမႈ အခက္ခဲႀကီးျဖစ္ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားစြာ၊ ႀကီးမားစြာ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံပိုင္စီးပြားလုပ္ငန္းမ်ားဟာ အ႐ံႈးျပတာမ်ားေနၿပီး ေငြယိုေပါက္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈဟာ အလြန္ျမင့္မားၿပီး ၁၉၈၅ ခုႏွစ္ ေငြေဖာင္း ပြမႈဟာ အဆိုးဝါးဆံုး ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ကုန္ေစ်းႏႈန္း အဆမတန္တက္လာၿပီး၊ အဂတိလိုက္စားမႈ၊ လာပ္ေပးလာပ္ယူမႈ ထူေျပာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ မွာ ႀကီးစြာ ေငြေဖာင္းပြမႈျဖစ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၂ ခုႏွစ္အထိ ၾကာရွည္ခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လူအေျပာင္းအလဲမ်ား လုပ္ေဆာင္ၿပီး ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ပုဂၢလိကပိုင္ဆိုင္မႈလႊဲေျပာင္းျခင္းကို အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္ တင္ပါေတာ့တယ္။ ႏိုင္ငံရဲ့ဂ်ီဒီပီ အမ်ိဳးသားထုတ္ကုန္မွာ ပုဂၢလိကပိုင္ ရာခိုင္ႏႈန္း သိသိသာသာ ပါဝင္လာပါတယ္။ ၁၉၉၇၊ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မ်ားမွာ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ ျပည္သူပိုင္ကေန ပုဂၢလိကပိုင္ေျပာင္းလဲျခင္း ၊ အမ်ားပိုင္ကုမဏီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲျခင္း၊ ရွယ္ရာမ်ား ျပည္သူလူထုထံ ေရာင္းခ်ျခင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝဝ၁-၂ဝဝ၄ ကာလမ်ားမွာ အစိုးရပိုင္ အႀကီး စားလုပ္ငန္းႀကီး အနည္းငယ္ပဲ (ဥပမာ..ေရနံလုပ္ငန္း၊ ဘဏ္လုပ္ငန္း) ခ်န္ထားၿပီး ပုဂၢလိကအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခဲ့ပါတယ္။ ပုဂၢလ္ိက ပိုင္အခန္းက႑က ႏိုင္ငံပိုင္ထက္ ပိုမိုမ်ားျပားၿပီး ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ ေအာင္ျမင္လာခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္မွာ ပုဂၢလိကပိုင္ (အမ်ားပိုင္) က႑က ၅၂ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ရွိလာပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတပ္မေတာ္ႀကီးကို စီးပြားလုပ္ငန္းမ်ား စြန္႔လႊတ္ၿပီး၊ ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားသာ လုပ္ေဆာင္ေစပါတယ္။ အခြန္အခမ်ား၊ ကုန္သြယ္မႈအတားအဆီးမ်ား၊ ဥပေဒ နည္းဥပေဒျပဌာန္းျခင္းမ်ားနဲ႔အတူ ကမၻာကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ World Trade Organization အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္လာပါတယ္။ အလုပ္ အနားေပးခံရတဲ့အတြက္ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားစြာရဲ့ မေၾကနပ္မႈမ်ားစြာ ထပ္မံျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။ ေငြေဖါင္းပြမႈ က်ဆင္းသြား ပါတယ္။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္မွာ အာရွစီးပြားေရးမွာ ဂ်ပန္ကိုေက်ာ္တက္ၿပီး အာရွပထမျဖစ္လာပါတယ္။ ဂ်ီဒီပီမွာေတာ့ ကမၻာမွာ အေမရိကန္ၿပီးရင္ ဒုတိယျဖစ္ေနပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးစတၱဳထအဆင့္ 2005 – Present (2018) ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

ေဇာ္ေအာင္
၈ ေဖေဖၚဝါရီ ၂ဝ၁၈


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
My Friend Tin Moe By Maung Swan Yi - Selection of MoeMaKa Articles

Similar Posts