ေမာင္စြမ္းရည္ – စာေပေ၀ဖန္ေရး
(မိုးမခ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၊ ၂၀၁၉
က်ေနာ္ အခုအခါမွာ ေျပးရင္းလႊားရင္း အေမရိကားမွာပဲ ေသာ`င္တင္ေနပါတယ္။။ ၁၄-၅ ႏွစ္ ၾကာခဲ့ပါျပီ။ ၂၀၁၅-၁၆ တို႔မွာ ဗမာျပည္ကို ခနျပန္တယ္။ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းေတြကို ကဗ်ာကရာ ရွာဖတ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းေတြမွာ စာေပေ၀ဖန္စာရယ္လို႔ မေတြ႔ခဲ့မိပါဘူး။ ေတြ႔သမွ် စာေပေဆာင္းပါးမ်ားကလည္း အဆင့္အတန္းမရွိဘူးလို႔ ထင္မိပါတယ္။ စိတ္မေကာင္းစရာပဲ။
စာေပေ၀ဖန္တယ္ဆိုတာ စာတပုဒ္ကို ဖတ္ျပီး ေကာင္းမေကာင္းကို က်ဴိးေၾကာင္းျပျပီး ေရးသားေျပာဆိုျခင္းပါပဲ။ ေ၀ဖန္မႈမရွိဘဲနဲ႔ စာေပေလာကမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ အေသအခ်ာမသိႏိုင္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ စာေပဟာ မတိုးတက္ႏိုင္ပါဘူး။ စာေပေ၀ဖန္မႈရွိမွသာ တိုးတက္ႏိုင္မွာပါ။ က်ေနာ္တို႔ေခတ္သစ္စာေပေလာကမွာ ေခတ္ဦးပိုင္းကဆိုရင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အသိုင္းအ၀ိုင္းက ဆရာၾကီးဦးေဖေမာင္တင္တို႔ ဦးေဆာင္ျပီး ေခတ္သစ္စာေပေ၀ဖန္ေရးတို႔ကို လမ္းခင္းေပးခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္သစ္ေ၀ဖန္ေရးလို႔ ဆိုရတာက ေရွးေဟာင္းနဲ႔ မတူႏိုင္လို႔ပါပဲ။ ေရွးကေတာ့ ေရွးေဟာင္းပါဠိေ၀ဖန္နည္းေတြ သုံးခဲ့တယ္။ ဂုဏ္၊ ရသ၊ အလကၤာ ဆိုတာေတြနဲ႔ေပါ့။ ေခတ္သစ္ေ၀ဖန္ေရးကေတာ့ ေလာက၊ သဘာ၀၊ လူ႔သဘာ၀ကို ဘယ္ေလာက္ ထင္ဟပ္ေဖာ္က်ဴးႏိုင္သလဲ၊ ဘယ္လို ထင္ဟပ္ေဖာ္က်ဴးသလဲ၊ ဆိုတာမ်ဴိးကို အဓိကထားၾကည့္တဲ့နည္းေပါ့။ အေနာက္တိုင္းေ၀ဖန္နည္းလို႔ အလြယ္ေျပာရင္လည္း ရပါတယ္။
ဦးေဖေမာင္တင္တို႔က ဦးလတ္ရဲ့ စပယ္ပင္၀တၳဳတို႔ ဂ်ိမ္းလွေက်ာ္ရဲ့ ေမာင္ရင္ေမာင္၊ မမယ္မ ၀တၳဳတို႔ကို ေ၀ဖန္ခဲ့ပါတယ္။ တကၠသိုလ္အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲက ပါေမာကၡ ေဂၚဒြန္လုစ္တို႔ ေဂ်အက္စ္ဖာနီဗယ္တို႔လို ပုဂၢိဳလ္မ်ားကလည္း ျမန္မာစာေပေတြကို အဂၤလိပ္လို ေရးသားေ၀ဖန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ သုေတသနဂ်ာနယ္၊ ဂႏၳေလာကမဂၢဇင္း စတဲ့ စာေစာင္ေတြ ထုတ္ေ၀ျပီး ေခတ္မွစာေပသုေတသနနဲ႔ စာေပေ၀ဖန္ေရး ဗဟုသုတေတြ ခင္းက်င္းေဖာ္ျပေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ေမြးထုတ္ထားတဲ့ ျမန္မာစာေပတပည့္မ်ားျဖစ္သူ သိပၸံေမာင္၀နဲ႔ ဆရာေဇာ္ဂ်ီတို႔ကလည္း စာေပသစ္မ်ားကို ျပဳစုရင္း စာေပေ၀ဖန္ေရးတို႔ကိုလည္း တတ္စြမ္းသမွ် ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါက ကိုလိုနီေခတ္ေနာက္ဆုံးအပုိင္းနဲ႔ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦးပိုင္း အထိပါပဲ။
လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦးပိုင္းမွာေတာ့ ဒဂုန္တာရာနဲ႔ တာရာမဂၢဇင္းေပၚလာျပီး စာေပေ၀ဖန္ေရးတာ၀န္ကို ယူပါတယ္။ ဒီကာလမွာေတာ့ စာေပေ၀ဖန္ေရးက ႏိုင္ငံေရးကဲပါတယ္။ လက္၀ဲဂုိဏ္းနဲ႔ လက္ယာဂိုဏ္း စာေပတိုက္ပြဲ ျပင္းထန္ခဲ့သလို၊ လက္၀ဲဂိုဏ္းေတြၾကားမွာလဲ လက္၀ဲခ်င္း စာေပတိုက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္ခဲ့ပါတယ္။ ‘စာေပသည္ ျပည္သူကို အက်ဴိးျပဳရမည္’ ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႔အတူ ‘ျပည္သူ႔စာေပအယူအဆ’ ေရွ႔တန္းကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ တာရာမဂၢဇင္းကလည္း ခနပဲခံျပီး ရပ္သြားေတာ့ စာေပေ၀ဖန္သံေတြလည္း စဲသြားခဲ့တယ္။ စစ္အစိုးရတက္လာျပီး စာေရးဆရာေတြ ေထာင္ထဲနဲ႔ ပင္လယ္ထဲက ကၽြန္းေပၚကို ေရာက္ကုန္ၾကပါတယ္။ ဖိႏွိပ္ခ်ဴပ္ခ်ယ္မႈေတြမ်ားျပီး ေ၀ဖန္ေရး ဆြံ႔ရွားသြားခဲ့ပါတယ္။
စစ္တပ္ေနာက္ခံ ‘မဆလ’ ဆိုရွယ္လစ္အစုိးရေခတ္မွာ ဆိုရွယ္လစ္သံ ျမည္ဟည္းေနတဲ့ၾကားထဲကို ‘ဆိုရွယ္လစ္သရုပ္မွန္’ ဆိုတဲ့ အသံေပးျပီး စာေပေ၀ဖန္ေရးတမ်ဳိး တိုး၀င္လာခဲ့ပါတယ္။ ဆိုရွယ္လစ္အသံပါလို႔လား မသိ – မဆလက မႏၱေလး လူထုသတင္းစာမွာပါတဲ့ စာေပေ၀ဖန္ေရးကို ခြင့္ျပဳထားခဲ့ပါတယ္။ တခါႏွစ္ခါေတာ့ အျဖတ္ခံ၊ အျဖဳတ္ခံရတာေပါ့။ မင္သုတ္ခံရတာလဲ ရွိတာေပါ့။ ဒီၾကားကပဲ ေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ လူထုသတင္းစာ ေ၀ဖန္ေရးက႑ဟာ ၁၀ႏွစ္ေလာက္ သက္တမ္းရွည္ခဲ့ပါတယ္။ အထက္ဗမာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္းရဲ့ စာဆိုေတာ္ေန႔ စာတမ္းဖတ္ပြဲက ေရွးစာ – ေခတ္စာ ေ၀ဖန္စာတမ္းေတြဟာလည္း ႏွစ္စဥ္ျမိဳင္ဆိုင္ခဲ့ျပီး ေ၀ဖန္ေရးစာတမ္းစာအုပ္ေတြ ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ မဆလ-ဆိုရွယ္လစ္နဲ႔ မပတ္သက္တာေတြ။ ဗိုလ္ေန၀င္းက ဘာအဖြဲ႔မွ မဖြဲ႔ရ၊ ဘာစာတမ္းဖတ္ပြဲမွ မလုပ္ရ ဆိုျပီး ပိတ္ပင္လိုက္ေတာ့မွ အထက္ဗမာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္းလည္း ပိတ္၊ ေ၀ဖန္စာတမ္းေတြလည္း ပိတ္။ လူထုသတင္းစာမွာ ပါေနတဲ့ ေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ စာေပေ၀ဖန္ေရးက႑လည္း ပိတ္သြားခဲ့ပါတယ္။
မႏၱေလးမွာ လူထုသတင္းစာကို ပိတ္လိုက္ျပီး အစားထိုးတဲ့အေနနဲ႔ ဟံသာ၀တီသတင္းစာတိုက္က္မွာ ေၾကးမုံဦး၀င္းတင္ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ခန္႔ျပီး မႏၱေလးကို ပို႔လိုက္ပါတယ္။ လူထုအယ္ဒီတာ၊ လူထုစာေရးဆရာေတြနဲ႔ မပတ္သက္ရ လို႔ ဗိုလ္ေန၀င္းက မွာလိုက္ေပမယ့္ ဦး၀င္းတင္က ေမာင္စြမ္းရည္ကို ဟံသာ၀တီမွာ ေရးဖို႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။ ေမာင္စြမ္းရည္က စာေပေ၀ဖန္စာေတြ လုံး၀မေရးဘဲ ေက်းလက္လူထုေတး၊ ေကာက္စိုက္သီခ်င္းေတြအေၾကာင္းကို အဓိကထားျပီး နာမည္ရင္းနဲ႔ ေရးေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေမာင္၀န္ဇင္း အမည္နဲ႔ ဦး၀င္းတင္ပဲ စာေပေ၀ဖန္စာတခ်ဳိ႔ ေရးပါတယ္။ စေနစာေပ၀ိုင္းကို တီထြင္ျပီးလုပ္ေတာ့ ေမာင္စြမ္းရည္တို႔က မသြားပါ။ မလႊဲသာလို႔ လူထုဦးလွနဲ႔ လူထုေဒၚအမာတို႔ပဲ သြားၾကပါတယ္။ ဦးသိန္းေဖျမင့္ ရန္ကုန္ကလာျပီး စာတမ္းဖတ္ပါတယ္။ ဒီသတင္းကိုလည္း ဗုိလ္ေန၀င္းသိေတာ့ ဟံသာ၀တီသတင္းစာကိုလည္း ပိတ္၊ အယ္ဒီတာကိုလည္း ျဖဳတ္လိုက္ပါတယ္။
အဲဒီကတည္းက ဖိႏွိပ္မႈေတြ ပိုမ်ားလာျပီး စာေပေ၀ဖန္ေရးေရာ ဘာေ၀ဖန္ေရးမွ မရွိေတာ့ပါ။ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံတို႔ ေရႊ၀ါေရာင္အေရးေတာ္ပုံတို႔ ဆက္တိုက္ေပၚလာျပီး ပြဲၾကမ္းကုန္ေတာ့တာပါပဲ။ စာရြက္ေပၚက ေ၀ဖန္ေရးမရွိေတာ့ပဲ လမ္းေပၚလူထုေ၀ဖန္ေရးေတြပဲ ေပၚေပါက္ေခတ္စားလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ စာေပေ၀ဖန္ေရးမရွိတဲ့ တိုင္းျပည္ဆိုတာ ကမာၻမွာ ဗမာကြ ဆိုျပီး ရပ္တည္လာခဲ့တာ ခုအထိ အရွိန္မေျပေသး။ လူငယ္ေတြက ကမာၻၾကီးနဲ႔ အဆက္ျပတ္ျပီး ကမာၻစာေပလည္း မသိ၊ ဗမာ့စာေပလည္း ႏွ႔ံစပ္ေအာင္ မသိၿကေတာ့။ ေ၀ဖန္စာေတြ မေရးႏိုင္ၾကေတာ့ စာနယ္ဇင္းေတြလည္း မထြန္းကားၾကေတာ့။ စာေပေ၀ဖန္ေရးသမား မရွိတဲ့ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္နဲ႔ ဗမာျပည္ဟာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ရပ္တည္ေနမလဲ မသိ။ ေ၀ဖန္ေရးလုပ္မယ့္ လူငယ္ေတြဟာ ကမာၻစာေပနဲ႔လည္း ခ်ိတ္မိပါေစ၊ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၊ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးကို စာေပေနာက္ခံအျဖစ္ ေလ့လာႏိုင္ပါေစ။ ျမန္မာ့စာေပကိုလည္း ေရွးေရာ ေခတ္ပါ ႏွံ႔စပ္ပါေစ။
ေမာင္စြမ္းရည္
၂၀၁၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇၊ နယူးေယာက္