ဇင္လင္း – စင္ကာပူလက္ခ်ာ၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး
(မိုးမခ) စက္တင္ဘာ ၄၊ ၂၀၁၈
ဤ ၂၀၁၈ ၾသဂုတ္လကို ထူးျခားသည္ဟု ဆိုခ်င္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ယခုလအတြင္း ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ဇာတ္ခုံေပၚတြင္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ထူးျခားသည့္ သတင္းအေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကိစၥေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာဖိအားမ်ား ျမင့္တက္လာေနေသာ သတင္းမ်ား ၾကားရသည္။ စီးပြားေရးအရ ေဒၚလာေဈးအတက္ၾကမ္းေနေသာသတင္းကလည္း ျပည္သူအမ်ား စိတ္မေအးႏိုင္စရာသတင္းဟု ဆိုရမည္။ ႏိုင္ငံေရးအရ လက္ရွိအစိုးရအေပၚ အတိုက္အခံမ်ား၏ အျပစ္ရွာေ၀ဖန္မႈမ်ား ျမင့္တက္လွ်က္ရွိသည့္ သတင္းမ်ားလည္း ၾကားသိေနရသည္။ သို႕ေသာ္ ထိုသို႔ေသာ လႈပ္ခတ္မႈ ဂယက္မ်ား ရွိေနသည့္တိုင္ ျပည္သူလူထုက လက္ရွိ ႏိုင္ငံ၏ ေခါင္းေဆာင္အေပၚ ေထာက္ခံ၀န္းရံမႈမ်ား က်ဆင္းမသြား၊ တက္ရိပ္ျပေနသည္ဟုပင္ ဆိုႏိုင္သည္။
မၾကာေသးမီက ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စင္ကာပူဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လီရွန္လြန္း၏ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ စင္ငကာပူႏိုင္ငံသို႔ ၾသဂုတ္ ၁၉ ရက္ေန႕မွ ၂၂ ရက္ေန႔အထိ ေလးရက္ၾကာသြားေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုခရီးစဉ္အတြင္း ၾသဂုတ္လ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ Grand Hyatt ဟိုတယ္၌ ျပဳလုပ္သည့္ ၄၃ ႀကိမ္ေျမာက္ Singapore Lecture ေဟာေျပာပြဲတြင္ “ျမန္မာႏုိင္ငံဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္ ေရွ႕ဆက္ရမည့္ခရီး” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေဟာခြင့္ရခဲ့သည္။ ၎အခြင့္အေရးကို ေတာ္ရုံတန္ရုံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားေပးေလ့မရွိဟု ဆိုသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေရွ႕တြင္ ေဟာေျပာခြင့္ ရရွိခဲ့ၾကသူမ်ား၏စာရင္းကို ၾကည့္လွ်င္ သိႏိုင္သည္။ Singapore Lecture ေဟာေျပာပြဲ ၃၃ ႀကိမ္ေျမာက္တြင္ ဂ်ပန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွင္ဇိုအာေဘး (Shinzo Abe)၊ ၃၆ ႀကိမ္တြင္ တရုတ္ သမၼတ ရွီက်င့္ပင္(Xi Jinping)၊ ၃၇ ႀကိမ္တြင္ အိႏၵိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွရီနာရင္ဒရာ မိုဒီ (Shri Narendra Modi)၊ ၃၈ ႀကိမ္တြင္ ဗီယက္နမ္သမၼတ ထရန္ဒိုင္က်ဴယင္ (Tran Dai Quan)၊ ၃၉ ႀကိမ္တြင္ နယ္သာလန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မတ္ရတ္ေတ (Mark Rutte)၊ အႀကိမ္ ၄၀ ေျမာက္တြင္ ျပင္သစ္သမၼတဖရန္စစ္ေဟာ္လန္ဒီ(François Hollande)၊ ၄၁ ႀကိမ္တြင္ တူရကီဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဘင္အလီ ယီလ္ဒင္ (Binali Yıldırım)၊ ႏွင့္ ၄၂ ႀကိမ္ေျမာက္တြင္ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတ မြန္ေဂ်အင္ (Moon Jae-in) အစရွိသည္ျဖင့္ ေဟာေျပာခဲ့ၾကသည္ကို ေတြ႔ႏိုင္ သည္။ တနည္းအားျဖင့္ Singapore Lecture စင္ျမင့္သည္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားအေပၚတည္မွီ၍ ႏိုင္ငံတကာအား ရွင္းလင္းေျပာဆိုခြင့္ေပးသည့္ ထူးျခားအေရးပါေသာ ေနရာတခုဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ထိုအခြင့္အေရးကို ႏိုင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ထိထိေရာက္ေရာက္အသုံးခ်ကာ၊ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပကတိအေျခအေနမ်ားကို ကမၻာကသိရွိနားလည္လာေအာင္ ေျပာဆိုရွင္းျပႏိုင္ခဲ့သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ လမ္းျပေျမပုံအျဖစ္ ႐ႈျမင္ႏိုင္ေသာ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး စီမံကိန္းတြင္ မ႑ိဳင္ ၃ ခုက အေထာက္အပံ့ျပဳ ထားသည့္ ရည္မွန္းခ်က္ ၅ ခု ရွိေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာၾကားသည္။ ပထမရည္မွန္းခ်က္မွာ “ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ လုံၿခဳံေရးႏွင့္ ေကာင္းမြန္ေသာအုပ္ခ်ဳပ္ေရး” ဟု ဆိုသည္။ ဒုတိယရည္မွန္းခ်က္မွာ “စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္မႈႏွင့္ အႀကီးစားစီးပြားေရးစီမံခန္႔ခြဲမႈမ်ား အားေကာင္း လာေရး” ျဖစ္၍ ၎တို႔မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္လုံၿခဳံေရးဟူေသာ မ႑ိဳင္အေပၚတည္မွီေနသည္ဟု ဆိုသည္။ တတိယရည္မွန္းခ်က္မွာ သာယာဝေျပာမႈႏွင့္ မိတ္ဖက္ ျဖစ္မႈဟူေသာ မ႑ိဳင္ႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ “အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးမႈႏွင့္ ပုဂၢလိကက႑ ဦးေဆာင္သည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ” ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္က ရွင္းျပခဲ့သည္။ ျပည္သူႏွင့္ ကမၻာႀကီးပါဝင္ေသာတတိယ မ႑ိဳင္က “၂၁ ရာစု လူမႈအသိုက္အဝန္းအတြက္ လူသားအရင္းအျမစ္ႏွင့္ လူမႈဘဝ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရး” ဟူသည့္ စတုတၳရည္မွန္းခ်က္ကို အေထာက္အပံ့ျပဳေၾကာင္း၊ ပဥၥမရည္မွန္းခ်က္မွာ “ႏိုင္ငံသာယာဝေျပာမႈအတြက္ သဘာအရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္” ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆိုရွင္းျပခဲ့သည္။ တနည္းဆိုလွ်င္ လက္ရွိအစိုးရ၏မူ၀ါဒလမ္းစဥ္ကို ရွင္းလင္းေျပာဆိုျခင္းဟု ဆိုႏိုင္သည္။
ရည္မွန္းခ်က္ တစ္ ႏွင့္ ႏွစ္မွာ အျပန္အလွန္အမွီသဟဲျပဳၾကၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္တည္ၿငိမ္မႈမ႑ိဳင္သာမရွိပါက ၎တို႔ ရပ္တည္၍မရႏိုင္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီျဖစ္၍ ယင္းမ႑ိဳင္တည္ေဆာက္ေရးသည္ ပထမဦးဆုံးေဖာ္ေဆာင္ရမည့္ တာဝန္ျဖစ္သည္ဟု ဆို သည္။ အစိုးရသစ္စတင္တာဝန္ယူ ခဲ့ေသာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မတ္ ၃၀ ရက္အစပိုင္းကစ၍ ယခင္အစိုးရေဖာ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို စီမံကိန္းခ် ကာ ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္အတူ ေမြးဖြားလာခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယိုယြင္းပ်က္စီးေစသည့္လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ အဆုံးသတ္ေရးႏွင့္မတူကြဲျပားျခားနားမႈမွ ေဖာ္ေဆာင္ယူခဲ့ေသာ ေရရွည္ခိုင္ၿမဲသည့္ စည္းလုံးညီၫြတ္မႈ အေပၚအေျခခံသည့္ ခိုင္မာေသာဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုကိုတည္ေထာင္ေရးတို႔အတြက္ (၂၁) ရာစုပင္လုံညီလာခံ က်င္းပျခင္းျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္ဟုလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသည္ ေခ်ာေမြ႔သည္ဟူ၍မရွိဘဲ အဟန္႔အတားမ်ားႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေလ့ရွိသည္ကို အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏အေတြ႔အႀကဳံမ်ားမွ မိမိတို႔ ေလ့လာသိရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ မိမိတို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္သည္ ေဆြးေႏြးၫွိႏႈိင္းရမည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားစြာ ပါဝင္ပတ္သက္ေနသည့္အတြက္ အလြန္႔အလြန္ ႐ႈပ္ေထြးပါေၾကာင္း၊ မိမိတို႔အေနျဖင့္ အခက္အခဲမ်ား၊ စိတ္ပ်က္စရာမ်ား၊ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာမႈမ်ားအတြက္လည္း ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား လုပ္ထားေၾကာင္း စသည္ ျဖင့္ ရွင္းျပေျပာဆိုခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။
သို႔ေသာ္ အစိုးရအဖြဲ႔အေနျဖင့္ လုံ႔လမေလၽွာ႔ရန္ စိတ္ပိုင္းျဖတ္ထားေၾကာင္း၊ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈမရွိလၽွင္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးလုပ္ငန္းသည္ ေအာင္ျမင္မႈမရရွိႏိုင္ေၾကာင္း၊ ႀကိဳတင္ေမၽွာ္မွန္းထားသကဲ့သို႔ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ စိတ္ပ်က္စရာမ်ား ရွိေသာ္လည္း အဆက္မျပတ္ ၫွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ား၊ ထာဝရ စိတ္ရွည္သည္းခံမႈ၊ ေဆြးေႏြးဖက္မ်ား၏စိတ္ရင္းေစတနာေကာင္းမြန္မႈ၊ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ား၏အားေပးကူညီမႈတို႔ျဖင့္ မိမိတို႔ေရွ႕ဆက္ေလၽွာက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့ ေၾကာင္း၊ လြန္ခဲ့သည့္ (၂)ႏွစ္အတြင္း ပင္လုံအစည္းအေဝးသုံးႀကိမ္က်င္းပခဲ့ရာ က်င္းပသည့္အႀကိမ္တိုင္းတြင္ အဖိုးတန္သည့္တိုးတက္မႈမ်ားရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ပထမ အႀကိမ္ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ အဆင့္ ၇ ဆင့္ရွိေသာလမ္းျပေျမပုံကိုရရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
ဒုတိယအစည္းအေဝးတြင္ အေျခခံမူဝါဒ ၃၇ ခ်က္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ တတိယအစည္းအေဝးမစတင္မီ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းႏွစ္ခုႏွင့္ ထပ္မံ၍ လက္မွတ္ေရးထိုးႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အစည္းအေဝးက်င္းပစဥ္ကာလအတြင္း ထပ္မံ၍ အေျခခံမူဝါဒ ၁၄ ခ်က္ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ႀကီးမားေသာ စိန္ေခၚမႈ ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး တပ္မေတာ္ႏွင့္တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား တိုက္ပြဲမ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အၾကားတြင္လည္း တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း၊ မိမိတို႔အေနျဖင့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားအေပၚ အၿမဲသတိရွိေနၿပီး ယင္းတို႔ကို အျပန္အလွန္ယုံၾကည္မႈႏွင့္ နားလည္မႈတို႔ တည္ေဆာက္ရန္ႀကိဳးစားရင္း ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းမႈမ်ားမွတစ္ဆင့္ေျဖရွင္းရန္ ရည္႐ြယ္ထားသည္ဟု ဆိုသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္တည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ ခိုင္မာသည့္အေျခခံအုတ္ျမစ္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျပည့္ျပည့္စုံစုံ ေဖာ္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ျပႆနာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျခင္းသည္ မ႑ိဳင္ ၁ တည္ေဆာက္ေရး၏ အေျခခံက်ေသာအစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဆို သည္။ အစိုးရအဖြဲ႔စတင္တာဝန္ယူသည့္ ႏွစ္လအတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဗဟိုေကာ္မတီကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး သဘာ၀သယံဇာတႂကြယ္၀သည့္ရခိုင္ျပည္နယ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအားဖ်က္ဆီးေနသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ထာဝရေျဖရွင္းေပးမည့္အေျဖမ်ား ကူညီ ရွာေဖြေပးရန္အတြက္ အႀကံေပးေကာ္မရွင္ကိုဦးေဆာင္ရန္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေဒါက္တာကိုဖီအာနန္ကို ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္က ရွင္းျပခဲ့သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ၾကံဳေတြရေသာအခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ေရွ႕ဆက္ေဆာင္ရြက္မည့္ အေျခအေန မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာကသိရွိနားလည္ေစရန္ စင္ကာပူစင္ျမင့္မွတဆင့္ ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသို႔ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ရာစုႏွစ္၏ေနာက္ဆံုး ေလးပံုသံုးပံုကာလအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အဓိကအကူးအေျပာင္းသံုးခုကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရၿပီး လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ အကူးအေျပာင္းကာလ၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ အကူးအေျပာင္းကာလတို႔ႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ကာ လက္ရွိအကူးအေျပာင္းကာလသည္ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္အ႐ႈပ္ေထြးဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
ထို႕ျပင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအေျခအေန၊ က်န္းမာေရး ပညာေရး လူမႈေရးဆိုင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအသြင္ကူးေျပာင္းေရးတြင္ ေတြ႔ႀကဳံ ရေသာႏိုင္ငံေရးစိန္ေခၚခ်က္မ်ားကိုလည္း ရွင္းလင္းေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ “ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး” ကိုအဓိကထားလုပ္မည္ဟုလည္း ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္က စင္ကာပူမူဝါဒဆိုင္ရာေဟာေျပာမႈတြင္ထည့္သြင္းေျပၾကားသည္။ ဖဲြ႔စည္းပံုျပင္ေရးသည္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ အဆံုးအျဖတ္ေပးမည့္ လုပ္ ငန္းစဥ္ျဖစ္သည္ဟု ႏိုင္ငံေတာ္၏အတို္င္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ျပႆနာကိုကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေနသည့္ ကုလသမဂၢ၏အေရးႀကီးေသာအခန္းက႑ကိုလည္း မိမိတို႔အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အာဆီယံဥကၠ႒ႏိုင္ငံမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ကုလသမဂၢလုံၿခဳံေရးေကာင္စီမွ အၿမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္မ်ားလာေရာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ မိမိတို႔စီစဥ္ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့ေၾကာင္း။ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္၏အထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ သံအမတ္ Christine Burgener ကိုခန္႔အပ္လိုက္မႈအေပၚ မိမိတို႔ႀကိဳဆိုပါေၾကာင္း၊ အဆိုပါ အထူးကိုယ္စားလွယ္သည္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ႐ုံးခန္းဖြင့္လွစ္လိုက္ၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ သံအမတ္ Christine Burgener ႏွင့္ မိမိတို႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈ သည္ အျပဳသေဘာေဆာင္ၿပီး အက်ိဳးမ်ားမည္ဟုယုံၾကည္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတို္င္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ေျပာၾကားသည္။ ကုလသမဂၢဦးေဆာင္ေနေသာ ႏိုင္ငံတကာဖိအားမ်ားေလ်ာ့က်ေရးႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ႏိုင္ငံတကာကနားလည္မႈရွိလာေစေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတို္င္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ႀကိဳးပမ္းေနေၾကာင္း ျမင္ေနရသည္။ ထို႔ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေသာ အက်ပ္အတည္းမ်ားကိုျဖစ္ေပၚေစသည့္ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားသည္ လက္ရွိ အေျခအေနတြင္ အမွန္တကယ္ႀကီးမားေနသည္ကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္၏အတို္င္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ရွင္းျပခဲ့သည္။
လုံၿခဳံေရးကိုစိန္ေခၚေနသည့္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈမျပဳပါက လူမ်ိဳးစုႏွစ္ရပ္အၾကား အၾကမ္းဖက္မႈ အႏၲရာယ္ဆက္လက္တည္ရွိေနမည္ ျဖစ္သည္ ဟုလည္း သုံးသပ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။ အဆိုပါျပႆနာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္သာမက ေဒသတြင္းရွိႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အျခားႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ပါ ႀကီးမားသည့္ အက်ိဳးဆက္ ကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္သည့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မည္သည့္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးကိုမဆို တစုံတရာအေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ လ်စ္လ်ဴမ႐ႈသင့္၊ ခြင့္မလႊတ္သင့္ ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္၏အတို္င္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရသည္။
အေမးအေျဖက႑တြင္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ရႊင္ရႊင္ပ်ပ်တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ေျဖၾကားသြားခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ မွတဆင့္ ဒီမုိကေရစီစနစ္သို႔ အသြင္ကူးေျပာင္းေနျခင္း မျပီးေျမာက္ေသးသည္ကို မည္သို႔ေသာနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္သြားဖို႔႐ွိပါသလဲဆိုသည့္ စင္ကာပူႏုိင္ငံသားသံတမန္တဦး၏ေမးခြန္းကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ယခုကဲ့သို႔ေျဖၾကားသြားသည္။
“လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေရြးေကာက္ခံမဟုတ္တဲ့ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏွႈန္းပါ၀င္ေနတာကို ျဖဳတ္သိမ္းေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါေတြကို ဆက္လက္ညႇိႏိႈင္း မႈေတြကေနတဆင့္ လုပ္ေဆာင္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုလည္း မ်က္ေျခမျပတ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ဒီမိုကေရစီနည္းမက်တဲ့အပိုင္းေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒီအပိုင္းေတြက အတိတ္က စစ္တပ္နဲ႔ဆိုင္ေနပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီက႑အားလံုးကို ေစ့စပ္ ညိွႏိႈင္းၿပီး ေျပာင္းလဲဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။” ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေျဖၾကားခဲ့ေၾကာင္း ဗီြအိုေအသတင္းက ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ျပည္တြင္း၌ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေမးခြန္းထုတ္ေနသည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ေရးကိစၥကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က Singapore Lecture ေဟာေျပာပြဲတြင္ အလယ္ အလတ္သေဘာထားျဖင့္ အေျဖေပးခဲ့သည္။ ဒီမိုကေရစီနည္းက် ဖြဲ႔စည္းပုံျဖစ္လာေစရန္ ျပင္ဆင္ရမည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္သူမနာေသာနည္း ေစ့စပ္ညိွႏိႈင္းေသာ နည္းျဖင့္ ေျပာင္းလဲမည္ဟုဆိုလိုက္သည္။ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးလည္မမဆိုးပါဟု ဆိုလိုက္သည္။ စင္ကာပူႏွင့္ႏိုင္ငံတကာမွ ျမန္မာျပည္တြင္း ရင္းနွီးႁမွဳပ္ႏွံ ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ခက္ခဲမႈကိုအဆင္ေျပေအာင္ လုပ္ဖို႔ေမးၾကသည္။ ယင္းကိစၥမ်ားအဆင္ေျပေစရန္ ဥပေဒမ်ားျပင္ဆင္ထားၿပီဆိုသည့္အေၾကာင္း၊ အေျခခံအေဆာက္ အအံုမ်ားတိုးတက္ေဖာ္ေဆာင္ရန္လုပ္ေနေၾကာင္းေျပာျပသည္။ ယင္းကိစၥ ဝန္ႀကီးဦးေသာင္းထြန္းကိုထြက္၍ ရွင္းျပေစသည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတခု အေနျဖင့္ မၾကာေသးမီကကုမၸဏီမွတ္ပုံတင္မ်ားကို အြန္လိုင္းကတဆင့္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ေဆာင္ရြက္ေပးေနေၾကာင္း ဦးေသာင္းထြန္းက ရွင္းျပသည္။
သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ
