စာအုပ္စင္ ရသေဆာင္းပါးစုံ လွေက်ာ္ေဇာ

လွေက်ာ္ေဇာ ● အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား က်ဆံုးၿပီလား

လွေက်ာ္ေဇာ ● အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား က်ဆံုးၿပီလား  

(အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ေမတၱာလက္ေဆာင္)
(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၂၁၊ ၀၁၈


ဒီႏွစ္ ဧၿပီလမွာ ပင္ဂြန္းစာအုပ္တိုက္က အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား (အေမရိကန္နဲ႔ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား) အၾကား အေတာ္လႈပ္လႈပ္ရွားရွား ျဖစ္သြားေစတဲ့ စာအုပ္တအုပ္ထြက္လာပါတယ္။ Has the West Lost it. အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက်ဆံုးၿပီလားတဲ့။ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ လံႈ႕ေဆာ္ဖို႔လို႔ဆိုၿပီး ထြက္လာတဲ့စာအုပ္ပါ။ စာအုပ္ေရးသူကေတာ့ အိႏၵိယႏြယ္ဖြား စင္ကာပူပါေမာကၡ တဦးပါ။ ကုလသမဂြဆိုင္ရာ စင္ကာပူကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ (၁၀) ႏွစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဘူးၿပီး (ၾကားထဲမွာ ကုလလံုျခံဳ ေရး ေကာင္စီဥကၠဌ ၂ ႏွစ္လုပ္ဖူးတဲ့) သံတမန္ေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ကီေရွာမာဘူဘာနီပါ။ Kishore Mahbubani.သူက လီကြမ္ယူတကၠသိုလ္ရဲ႕ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးလည္း လုပ္ခဲ့ဘူးပါတယ္။ ၂၁ ရာစုဟာ အာရွရာစုႏွစ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့အထိုင္ေပၚကေနအေတြးသစ္အျမင္သစ္မ်ားကိုစနစ္တက်သုေတသနေတြျပဳၿပီး စာအုပ္အေတာ္မ်ားမ်ားေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္ ဖူတန္တကၠသိုလ္ရဲ႕ဧည့္ပါေမာကၡအျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။

သူ႔စာအုပ္ေတြထြက္တိုင္း စာအုပ္မိတ္ဆက္ခ်က္မ်ားကို္ ကမာၻအႏွံ႔လွည့္ၿပီး၊ တကၠသိုလ္မ်ား၊ သူေတသနအဖြဲ႕မ်ားမွာ ေဟာေျပာပြဲေတြလုပ္ပါတယ္။ ေဟာေျပာပြဲအၿပီးမွာလည္း အေမးအေျဖက႑ကလည္း အေတာ္ကိုအသက္၀င္ၿပီး ဦးေႏွာက္ လႈပ္ရွားစရာေတြ အေတာ္မ်ားပါတယ္။  (မွတ္ခ်က္။ You Tube မွာ သူေဟာေျပာပြဲအေခြေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားတင္ထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။) စာအုပ္ထုတ္ရတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္၊ စာအုပ္ပါ အခ်က္အလက္မ်ား ဒီအယူအဆအသစ္အဆန္းမ်ားအေပၚ သက္ေသျပခ်က္မ်ား၊  (စာရင္းဇယားမ်ား)  စတဲ့အေၾကာင္းမ်ား သူ႔ေဟာေျပာခ်က္မ်ားမွာပါရွိပါတယ္။    အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအ တြက္ေမတၱာလက္ေဆာင္ပါလို႔ဆိုၿပီး အခုထုတ္လိုက္တဲ့  ဒီစာအုပ္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကိုေျပာရာမွာ ….

၁။ ကမာၻႀကီးအတြက္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားဘယ္ေလာက္အေရးႀကီးသလဲ၊ ဘာျဖစ္လို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ သင့္သလဲ။

ကမာၻေပၚမွာေပၚခဲ့သမွ် ယဥ္ေက်းမႈႀကီးမ်ားအၾကား လြန္ခဲ့တဲ့အႏွစ္ (၂၀၀) က စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ အေနာက္ယဥ္ေက်းမႈဟာ အေအာင္ျမင္ဆံုး ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ခဲ့ၿပီး က်န္ကမာၻသူကမာၻသားမ်ားကိုေပးတဲ့ လက္ေဆာင္မြန္တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူက သူ႔ကိုယ္သုူ အေနာက္ယဥ္ေက်းမႈရဲ႕အလြန္ေကာင္းမြန္တဲ့ နမူနာတရပ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အိႏၵိယမွ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ မိဖႏွစ္ပါး ကေမြးဖြားခဲ့တဲ့ စင္ကာပူပ်ံက်ရပ္ကြက္ထဲက အာဟာရမျပည့္၀တဲ့ကေလးငယ္တဦးဟာ စင္ကာပူရဲ႕လူမႈအေထာက္အပံ့အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တကၠသိုလ္ႀကီးမ်ားကဘြဲ႕ေတြရရွိခဲ့ရံုမက သံတမန္ႀကီးတဦးျဖစ္လာႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရးေတြကို သူကေထာက္ျပပါ တယ္။

လူသားသမိုင္းဟာ ဒါေၾကာင့္ပဲ အေမွာင္ေခတ္ကလြတ္ၿပီး ဘယ္တုန္းကမွမရရွိခဲ့ဘူးတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို ခံစားလာရပါ တယ္။ ကမာၻႀကီးဟာ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ေဒသႀကီးျဖစ္လာေနပါၿပီတဲ့။ ဥပမာ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မ်ားက ကမာၻေပၚမွာစစ္ပြဲေၾကာင့္ ေသရသူမ်ားဟာ တႏွစ္ကို ၆၅၀၀၀ ရွိေနရာကအခုေတာ့ ၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ပဲရွိပါေတာ့တယ္။

၁၉၅၀  ။ ။ လူဦးေရရဲ႕ (၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္း) ဟာ ဆင္းရဲတြင္းထဲေနေနရေပမယ့္၊ အခု (၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္း) ေအာက္ေရာက္သြားပါၿပီ။ ၂၀၃၀ မွာ လံုး၀မရွိေတာ့။ ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေသႏႈန္းဟာ  (၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္း) ေရာ့က်သြားပါၿပီ။  (ဒီေနရာမွာ သူက ေထာက္ျပသြားတာကေတာ့ ကုလသမဂြကဦးေဆာင္ၿပီးလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ေထာင္စုႏွစ္ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးစီမ့ကိန္းမ်ားနဲ႔ စဥ္ဆက္မျပတ္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားအေၾကာင္းမ်ားပါ။)

ဒါေတြအားလံုးအတြက္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို က်န္ကမာၻသူကမာၻသားမ်ား ေက်းဇူးတင္သင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ ဒီအေျခအေနေတြကို ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါကို သတိေပးခ်င္တာပါတဲ့။

၂။ အေနာက္ႏိုင္ငံရဲ႕ေသနဂၤဗ်ဴဟာအမွားမ်ားကိုလည္း ေထာက္ျပခ်င္တာလည္း ပါပါတယ္တဲ့။ အဲဒါေတြကေတာ့ ….

က။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာ ေသနတ္တခ်က္မွမေဖာက္လိုက္ရပဲ၊ ဆိုဗီယက္ယူနီယံႀကီးကိုျပိဳကြဲေစလိုက္မႈက အေနာက္ႏိုင္ငံ မ်ားကို ဘ၀င္ျမင့္သြားေစခဲ့ပါတယ္။ ဖူကူယာမာရဲ႕ သမိုင္းနိဂံုးခ်ဳပ္သြားၿပီဆိုတဲ့ဦးေႏွာက္ေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္တဲ့အျမင္ ေတြနဲ႔ အေနာက္တိုင္းပညာရွင္ေတြ အိပ္ေမာက်သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ရရွိခဲ့တဲ့ေအာင္ပြဲေပၚမွာ ယစ္မူးၿပီး သတိေပါ့ေလ်ာ့လာ ခဲ့ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီက ေအာင္ပြဲခံလိုက္ၿပီ၊ က်န္ႏိုင္ငံမ်ား ဒါကိုက်င့္သံုးၾကရမယ္လို႔ထင္ခဲ့ၾကတယ္။

အဲသလို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအိပ္ေပ်ာ္သြားခ်ိန္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ေထာင္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း (၁၈၂၀ ခုႏွစ္မ်ားအထိ) မွာ သရဖူေဆာင္း ခဲ့တဲ့ယဥ္ေက်းမႈႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ တရုတ္နဲ႔အိႏၵိယတို႔ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သူတို႔ေနရာကိုျပန္ေရာက္လာဖို႔ႀကိဳးစားလာတဲ့အခ်ိန္နဲ႔သြားတိုက္ေနပါတယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားမွာ တ႐ုတ္က တိန္႔ေရွာင္ပင္နဲ႔ ၁၉၉၀ မွာ အိႏၵိယက မာမိုဟန္ဆင္းတို႔ရဲ႕ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးမ်ား စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ ဒီႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးမ်ားဟာ အံ့မခန္းျဖစ္လာေနပါၿပီ။ ဒါကို တား ဆီးပိတ္ဆို႔ဖို႔မလုပ္ပဲ၊ ဒီေရစီးေၾကာင္းမ်ားနဲ႔အညီ အံ၀င္ဂြင္က်ထိမ္းညိႇႏိုင္မယ့္လမ္းမ်ားကို ရွာရပါလိမ့္မယ္။(adjust and adapt)

ခ။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ကုန္သြယ္ေရးေမွ်ာ္စင္ႀကီး အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားရဲ႕တိုက္ခိုက္ျခင္းခံလိုက္ရမႈက အေမရိကန္ကို တဖက္သတ္လုပ္ရပ္မ်ား၊ တျခားျပည္တြင္း၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ၿပီး အစိုးရအေျပာင္းအလဲျဖစ္ေရး စတဲ့ေပၚလစီအမွားမ်ား ဖက္ေရာက္သြားေစခဲ့ၿပီး၊ မိမိရဲ႕အင္အားမ်ားကို အမ်ားႀကီးျဖဳန္းတီးပစ္လိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကို ကမာၻကုန္သြယ္ အဖြဲ႕အစည္း (WTO) ၀င္ခြင့္ျပဳခ်ိန္ တရုတ္ရဲ႕ေစ်းေပါတဲ့အလုပ္သမားသန္း (၈၀၀) ေက်ာ္ ကမာၻအရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္ တြင္း ၀င္ေရာက္လာမႈအေပၚ လက္ဦးမႈရွိစြာသင့္ေတာ္တဲ့သတိထားမႈ၊ ထိမ္းညိႇမႈမ်ားမလုပ္ႏိုင္ခဲ့ၾကလို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ား အတြင္း အေဆာက္အအံုဆိုင္ရာျပသာနာမ်ား၊ ဥပမာ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ စတာမ်ားေပၚေပါက္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီကေန Populism ဆိုတဲ့ အႏ ၱရာယ္မ်ားလွတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေရစီးေၾကာင္းတခု ေပၚထြန္းလာခဲ့ပါတယ္။

ဂ။ ကမာၻႀကီးဟာ အလြန္ေသးငယ္သြားကာကမာၻရြာျဖစ္သြားၿပီး တႏိုင္ငံနဲ႔တႏုိင္ငံဆက္စပ္မႈမ်ားဟာလည္း အလြန္လြယ္ကူ လွ်င္ျမန္သြားၿပီ ကမာၻႀကီးကိုအုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ (Global Governance) နည္းစနစ္အသစ္ေတြ လိုအပ္လာၿပီ ဆိုတာသတိမထားမိတာ ပါပဲ။

တနည္းေျပာရရင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားဦးေဆာင္ အေမရိကန္အေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕နံပတ္ (၁) ေနရာဟာ ယိုင္နဲ႔လာေနၿပီး ဆိုတာ ကို မျမင္ႏိုင္တာပါ။  အႀကီးဆံုးအားနဲခ်က္ကေတာ့ အေနာက္တိုင္းပညာရွင္မ်ားအေနနဲ႔ က်န္သူမ်ားရဲ႕ေျပာဆိုခ်က္မ်ားကိုနားမေထာင္ႏိုင္ေတာ့တာနဲ႔ ေရရွည္အျမင္နဲ႔မစဥ္းစားႏိုင္မဆင္ျခင္ႏိုင္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔မွာ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ အျမင္ရွိတဲ့သူ အေတာ္နည္းပါးသြားပါၿပီတဲ့။

ဒါေတြကေတာ့ သူ႕စာအုပ္မွာေထာက္ျပထားတဲ့  အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အမွားမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ကမာၻႀကီး ပိုမိုေကာင္းမြန္လာ ေရးအတြက္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ အၾကံေပးခ်က္မ်ားဆိုတဲ့အပုိင္းမွာေတာ့  (M သံုးလံုးတဲ့)

၁။ Minimal Interference. (တျခားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမ်ားကိုေလွ်ာ့ခ်ေရး)
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕၁၈ – ၁၉ ရာစုကေအာင္ျမင္မႈမ်ားျဖစ္တဲ့ တကမာၻလံုးျဖန္႔ခ်ိတက္လႊမ္းမိုးခဲ့တဲ့ (ကိုလိုနီစနစ္) အက်င့္စ ရိုက္မ်ားကေန ေနာက္ဆုတ္ရေတာ့မွာပါ။ အတတ္ႏိုင္ဆံုး တျခားႏိုင္ငံမ်ားကို ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ားကေန ေလွ်ာ့ခ်ရပါလိမ့္ မယ္။ မလႊဲမေရွာင္သာကိစၥမ်ားေပၚေပါက္လာရင္လည္း အမ်ားနဲ႔ညိႇႏႈိင္းၿပီး (ကုလဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳး)  မွသာ ပါဝင္သင့္ပါတယ္။ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့အက်ဳိးဆက္မ်ားကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ တြက္ခ်က္သင့္ပါတယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ အီရတ္စစ္ပြဲႏြံအတြင္း နစ္ေနမႈက တရုတ္အတြက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္သြားဖို႔ အခြင့္အေရးရသြားေစပါတယ္။ အခုေတာ့ အာရွႏိုင္ငံ ႀကီးမ်ားျဖစ္တဲ့ တရုတ္ အိႏၵိယ ဂ်ပန္တို႔ရဲ႕စီးပြားေရးအင္အားဟာ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို ယွဥ္ျပိဳင္လာေနပါၿပီ။

၂။ Multilateralism လို႔ေခၚတဲ့ ၀င္ရိုးစြန္းအမ်ားအျပားပါ၀င္တဲ့စနစ္ကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ျပည့္စံုေအာင္ လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ ယခု အခါ ကမာၻႀကီးမွာ တႏိုင္ငံတည္းမေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ သမရိုးက်မဟုတ္တဲ့ ေဘးရန္မ်ားနဲ႔ ရင္ဆိုင္လာေနရပါတယ္။  (ဥပမာ     ဆူနာမီလို ႀကီးမားတဲ့သဘာ၀ေဘးမ်ား၊ ရာသီဥတာပူေႏြးလာမႈ၊ ေရာဂါကပ္ေဘးမ်ား)။ ဒါ့အျပင္ကမာၻႀကီးအေနနဲ႔ အလြန္ ေသးရံႈ႕သြားၿပီ ကမာၻရြာအျဖစ္ တဆက္တစပ္တည္းျဖစ္တည္လာမႈေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအသစ္ (New council. Global Governance) လိုအပ္လာေနပါတယ္။

ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး၊ အေမရိကန္ဦးစီးၿပီး အေနာက္ကမာၻကတီထြင္ဖန္တီးခဲ့တဲ့ ဝင္ရိုးစြန္းအမ်ားအျပားရွိတဲ့စနစ္ (multilateraliem) ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား   ကုလသမဂၢ၊ ကုလလံုျခံဳေရးေကာင္စီ၊ ကမာၻဘဏ္၊ အႏိုင္ႏိုင္ငံေငြေၾကးစနစ္ (IMF)   စတာေတြဟာအေတာ္အလုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အခု ၂၁ ရာစု၀င္လာခ်ိန္အေျပာင္းအလဲမ်ားေပၚမူတည္ၿပီး အေဆာက္ အအံု ဆိုင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား (ဥပမာ ကုလလံုျခံဳေရးေကာင္စီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ IMF ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး) ကို လုပ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။

အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ ဒီအေဆာက္အအံုေတြ ပိုမိုအားေကာင္းေအာင္လုပ္ရမယ့္အခ်ိန္မွာ၊ သမတထရန္႔က ဒီအဖြဲ႕ အစည္း ေတြကေနႏုတ္ထြက္ၿပီး အားေပ်ာ့ေအာင္လုပ္ေနတာေတြဟာ မွားပါတယ္။

၃။ Machiavellian ဒီစကားလံုးကို အေပါင္းလကၡနာအျဖစ္ မိမိရဲ႕ဦးတည္ခ်က္ကိုေရာက္ဖို႔ နည္းနာအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ႀကိဳးစားမႈ လို႔ သေဘာထားပါလို႔ ဆိုပါတယ္။ စနစ္တက်ျပင္ဆင္တြက္ခ်က္ၿပီး နည္းပရိယာယ္ႂကြယ္၀မႈကို ဆိုလိုဟန္ရွိပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ကမာၻႀကီးရဲ႕ပထ၀ီနီုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲမ်ားကို အေသအခ်ာဆုပ္ကိုင္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကိုအ ခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ ထိမ္းညႇိလုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး အေနာက္ႏိုင္ငံယဥ္ေက်းမႈမ်ားရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးေၾကာင့္ ကမာၻအႏွံ႔အျပားလကၡဏာေဆာင္မႈ (Globalization) ကအာရွႏိုင္ငံမ်ားဆီသို႔ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ရရွိေစလိုက္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ အာရွ က်ားေလးေကာင္ စတာ မ်ားကတဆင့္အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ တရုတ္ အိႏၵိယစတာမ်ားအထိ ေရာက္လာပါၿပီ။

ဒါ့အျပင္ ေဒသဆိုင္ရာစုေပါင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအၾကား အေအာင္ျမင္ဆံုးလို႔ေျပာႏိုင္တဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွ (၁၀) ႏိုင္ငံပူး ေပါင္းဖြဲ႕စည္းထားတဲ့အာစီယံ (Asean) ဟာလည္း ယႏ ၱရားအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ (အာစီယံ+ႏိုင္ငံမ်ိဳးမ်ိဳး) အေတာ္အရွိန္ေကာင္းစြာနဲ႔လည္ပတ္ေနတာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။  (မွတ္ခ်က္ ဇူလိုင္ (၂) ရက္ေန႔က တိုက်ိဳမွာက်င္းပခဲ့တဲ့ အာစီယံ+၆ (အာစီယံ ၁၀ ႏိုင္ငံ+တရုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ၾသစေတ်လီးယား၊ နယူးဇီလန္ ၆ ႏိုင္ငံ) တို႔ ပါ၀င္မယ့္ RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership) လြတ္လပ္တဲ့ကုန္သြယ္ေရးဇံုဖြဲ႕စည္းေရးညိႇႏႈိင္းေဆြးေႏြးမႈဟာ အေတာ္ခရီး ေပါက္ ေနပါၿပီ။ )

သေဘာကေတာ့ ကမာၻစီးပြားေရးဗဟို အာရွတိုက္ဖက္လွည့္လာၿပီဆိုတာပါပဲ။ ဒါကို အေမရိကန္အပါအ၀င္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔အသိအမွတ္ျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ယခုေခတ္ အေမရိကန္ကနံမည္ႀကီးတကၠသိုလ္မ်ားမွာ တက္ေရာက္ သင္ၾကားသူမ်ား၊ ဘြဲ႕ရထူးခြၽန္ေက်ာင္းသားမ်ား၊ သုေတသနသမားမ်ား၊ စီးပြားေရးသမားမ်ား လခအျမင့္ဆံုးရေနသူေတြထဲ မွာ ၄၀- ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ အာရွသားမ်ား (သို႔မဟုတ္) အာရွႏြယ္ဖြား အေမရိကန္မ်ားျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေမရိ ကန္ယဥ္ေက်းမႈက က်န္ကမာၻသူကမာၻသားမ်ားကိုေပးအပ္တဲ့ လက္ေဆာင္မ်ားပါ။ ဒီအာရွသားမ်ားရဲ႕ အစြမ္းအစနဲ႔အလား အလာမ်ားကိုကို ပိုမိုဖြ႔ံျဖိဳးလာေအာင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ၀ိုင္း၀န္းကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းျဖင့္ ကမာၻႀကီးရဲ႕ဖြံ႕ျဖိဳးတိုး တက္မႈကို တတ္ႏိုင္သမွ်ညီတူညီမွ်ျဖစ္လာေရးကိုႀကိဳးစားရမွာပါ။ ကမာၻရြာမွာ မိမိတိုင္းျပည္တျပည္တည္းအက်ိဳးပဲၾကည့္လို႔မျဖစ္ပါဘူး။

ဒီေနရာမွာ သူဥပမာေပးတာကေတာ့ ဥေရာပသမဂၢ (E.U) ရဲ႕အျဖစ္အပ်က္မ်ားပါ။ ဥေရာပသမဂြအေနနဲ႔ လယ္ယာထြက္ ပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးကို လယ္ယာေထာက္ပံ့ေၾကးအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ စက္ယႏ ၱရားအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ထုတ္လုပ္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ေစ်းကြက္မ်ားဖန္တီးကာကာ၊ အာဖရိကတိုက္ကိုတိုးေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ အာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ အစိုးရကလည္း ေထာက္ပံ့ေၾကးေတြ မေပးႏိုင္၊ ထုတ္လုပ္ေရးေတြမွာ စက္ကိရိယာမ်ားလည္းမသံုးႏိုင္ေလေတာ့ ဥေရာပက ေစ်းႏံႈးသက္သာစြာ၀င္လာတဲ့ လယ္ ယာ ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို မယွဥ္ႏိုင္ျဖစ္ကာ၊ အာဖရိကလယ္သမားမ်ားငတ္ကုန္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေျမထဲပင္လယ္ေလးသာျခား တဲ့ ဥေရာပသို႔ေလွစီးဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ ဒီျပသာနာဟာ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား ကိုယ့္ဟာကိုယ္ရွာထားတဲ့ဒုကၡပါ။ ဒီေတာ့ဥေရာပအေနနဲ႔ ဒီအာဖရိကႏိုင္ငံမ်ားတိုးတက္လာမွသာလွ်င္ ဒီကိစၥကိုေျဖရွင္း ႏိုင္မွာပါ။ ပထ၀ီအေနအထားအရ ဥေရာပဟာ အာဖရိကဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးကို (အေမရိကန္က အာဖရိကမွာဖြံ႕ျဖိဳးေရးေတြ အတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြလုပ္ေနတဲ့ တရုတ္နဲ႔ မေပါင္းဖို႔ညႊန္ၾကားေနမႈကိုလက္မခံပဲ) ၀ိုင္းလုပ္ၾကရပါလိမ့္မယ္။ တကယ္ ေတာ့ အေမရိကန္အပါအ၀င္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားအေနနဲ႔ လက္ေတြ႕က်စြာစဥ္းစားၾကၿပီး မိမိတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး ဗ်ဴဟာေတြကို ျပဳျပင္ထိမ္းညႇိလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လို အပ္လာေနပါၿပီ။

အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကဘယ္လိုပဲတားဆီးတားဆီး အာရွႏိုင္ငံႀကီးမ်ားရဲ႕ (အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္ရဲ႕) ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို တား ဆီးႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံအားလံုးအေနနဲ႔ တေန႔မွာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြျဖစ္လာမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အေနာက္ ႏိုင္ငံေတြသိထားဖို႔လိုတာက သူ႔ႏိုင္ငံ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈ သူ႔ဖြံ႕ျဖိဳးမႈအဆင့္နဲ႔ ကိုက္ညီစြာသာ ဒီမိုကေရစီရရွိလာမွာသာျဖစ္ၿပီး မိမိတို႔အျမင္မ်ားနဲ႔ မကိုက္ညီတိုင္း လက္မခံလို႔ မျဖစ္ဘူးဆိုတာပါပဲတဲ့။

ဒါေတြကေတာ့ ပါေမာကၡ မာဘူဘာနီရဲ႕သူ႔စာအုပ္အေၾကာင္း မိတ္ဆက္ခ်က္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ အခ်က္အလက္အသစ္အဆန္း မ်ားပါတာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္လႈပ္ရွားစရာမ်ားအျဖစ္ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

လွေက်ာ္ေဇာ
၁၂၊ ၇၊ ၂၀၁၈။


သင့္အေၾကာင္း သင့္လုုပ္ငနး္ ေၾကာ္ျငာ သည္ေနရာမွာ ေၾကာ္ျငာႏိုုင္ပါျပီ

Similar Posts