ေလာကဓာတ္ခန္းသာဂိ – နည္းပညာက လူသတ္သလား
(မိုးမခ) ေမ ၁၆၊ ၂၀၁၈
၁၉၈၀ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ နည္းပညာေတာ္လွန္ေရးလို႔ ေခၚၾကတဲ့ အေျပာင္းအလဲေခတ္ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာကေတာ့ ၁၉၈၈ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံနဲ႔ တပါတီ အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္ေနခဲ့ၾကတုံးေပါ့။ ၁၉၉၀ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ နည္းပညာေတာ္လွန္ေရးအသီးအပြင့္ေတြ ခံစားရတယ္။ အင္တာနက္တို႔ ဆဲလ္ဖုန္းတို႔ မိုက္ခရိုေ၀့တို႔။ လူေတြအမ်ားသိၾကတာကေတာ့ ကမာၻမႈျပဳျခင္းျဖစ္စဥ္လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ Globalization တဲ့။ နယ္စည္းမျခားပဲ စီးပြားေရး လူမႈေရး အေျပာင္းအလဲျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္လာတာ။ ၂၀၀၀ ေႏွာင္းပိုင္းကေတာ့ ဒီဂ်စ္တယ္ျပဳျခင္းျဖစ္စဥ္လို႔ ေခၚၾကတယ္။ Digitization ေပါ့။ လူမႈဘ၀ေတြ ႏိုင္ငံေရးဘ၀ေတြကို ဒီဂ်စ္တယ္လိႈင္းၾကီးကေန ေျပာင္းလဲပစ္လိုက္တယ္။ အခ်က္အလက္ အေတြးအေခၚ အထင္အျမင္ေတြဟာ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္မျပႏိုင္တဲ့ ဖလ္သားျပင္ေပၚေတြခ်ည္းကေန လာတယ္။ အဲသည္ကေန ပရင့္ထုတ္တယ္၊ သရီးဒီပရင္တာကေန လာတယ္။ အီးေမး၊ ဘေလာ့ဂ္၊ ေဖ့စ္ဘြတ္ေတြက လူေတြကို ျပဌာန္းတယ္ေပါ့ေလ။
သည္ေတာ့ ေမးခြန္းက နည္းပညာက လူသတ္သလား။ ဒါက အလကာၤဆန္ဆန္ ေျပာတာပါ။ ဖို႔ဒ္က ေမာ္ေတာ္ကားစက္ရုံေထာင္ေတြ လူေတြ အမ်ားၾကီး အလုပ္ရတယ္။ ကြန္ေဗယာဘီးလမ္းေၾကာင္းတေလ်ာက္ လူေတြက ဇယ္စက္သလို အလုပ္လုပ္ၾကတယ္။ ျပီးေတာ့ automation ဆိုတဲ့ အလိုအေလ်ာက္စက္ေတြ ျဖစ္လာေတာ့ လူေတြ အလုပ္ျပဳတ္ကုန္တယ္။ လူေတြက “ေသျပီဆရာ” ေပါ့။ အေမရိကားက အလုပ္ေတြ တရုတ္ျပည္ကို ေရႊ႔ကုန္တယ္။ သေဘာၤေတြ မီးရထားေတြဟာ ကုန္တင္ယာဥ္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ေလယ်ာဥ္ပ်ံေတြေနာက္ အမီမလိုက္ေတာ့ဘူး။ အဲသည္ကို မွွီခိုတဲ့ လူေတြလည္း ဘ၀ေျပာင္းၾကရတာပဲ။ နည္းပညာေနာက္ကေန လူ႔ဘ၀ကို လိုက္လံျပဌာန္းရတာဟာ ေခတ္ေပၚလူသားတို႔ရဲ့ ေန႔တဓူ၀ကိစၥ ျဖစ္လာပါတယ္။
တကၠစီလုပ္ငန္းကို ျမိဳ့ေတာ္စည္ပင္တို႔ တကၠစီသမားသမဂၢတို႔က လက္၀ါးၾကီးအုပ္ထားတယ္ဆိုျပီး နည္းပညာကုမၼဏီေတြ ၀င္လာတယ္။ Uber တို႔ Lyft တို႔ေပါ့။ သူတို႔က အၾကံသစ္တခုကို နည္းပညာအကူအညီနဲ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္တယ္။ ride sharing တဲ့။ သာမန္ကားေမာင္းသူတဦးက လမ္းၾကဳံတင္သလိုမ်ဴိး ခရီးသည္ေတြကို လိုရာခရီး ေမာင္းပို႔မယ္။ ေစ်းသက္သာေစရမယ္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အဆင္ေျပေစတယ္။ ေမာင္းခ်င္သူေကာ စီးခ်င္သူေကာ သူတို႔နည္းပညာစာရင္းထဲ အသင္း၀င္ခိုင္းျပီး ဖုန္းေတြ ကြန္ျပဴတာေတြကေန ေအာ္တိုမက္တစ္ အလုပ္ျဖစ္ေအာင္ စီစဥ္ေပးေတာ့တာပဲ။ သူကေတာ့ ၀န္ေဆာင္မႈေကာ္မရွင္ခ ယူတယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး၊ ဆန္ဖရန္မွာ တကၠစီသမားေတြနဲ႔ ကုမၼဏီေတြ စီးပြားပ်က္ေတာ့တာပဲ။ လူတိုင္းေကာ တကၠစီသမားေတြကပါ Uber ေတြ Lyft ေတြ ေမာင္းကုန္ၾကျပီကိုး။ အစုိးရတို႔ စည္ပင္တို႔က ဥပေဒေတြ နည္းဥပေဒေတြနဲ႔ သည္ အသစ္အဆန္းစီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို စည္းၾကပ္ဖို႔ ၾကိဳးစားတာ မေအာင္ျမင္ေသး။ တကမာၻလုံး အူဘာေတြ လစ္ဖ္တေတြ စီးကုန္ၾကတယ္။ သည္ေတာ့ နည္းပညာက လူေတြကို သတ္တာေပါ့လို႔ ဆိုရမလို။
ဒါနဲ႔တင္ နည္းပညာေတြက စခန္းရပ္သြားသလားဆိုေတာ့ မဟုတ္ေသးျပန္ပါဘူး။ အခု နည္းပညာကုမၼဏီၾကီးေတြက အလိုအေလ်ာက္ေမာင္းႏွင္တဲ့ကားကို ထြင္ေနၾကျပန္ျပီ ခင္ဗ်ာ။ self driving car လို႔ ေခၚၾကပါသတဲ့။ ခုနင္က Uber တို႔ Lyft တို႔ကလည္း အဲသည္ နည္းပညာအသစ္ၾကီးထဲမွာ တက္ၾကြစြာ လုပ္ေဆာင္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔ေတြရထားလိုက္တဲ့ ခရီးသည္ေတြ ကားဒရိုင္ဘာေတြဆီက data ေတြ အခ်က္အလက္ေတြ၊ ခရီးစဥ္၊ ခရီးသြားပုံစံ၊ ေျမပုံအမ်ဳိးအစား၊ သူတို႔လႈပ္ရွားလုပ္ကိုင္ပုံ စတာေတြကို သုေတသနလုပ္၊ မိုဒယ္ေတြေဆာက္၊ အသုံးခ်ျပီးေတာ့ ကမၻာၾကီးကို ေနာက္တဆင့္ ေျပာင္းလဲဖို႔ ေရႊဥာဏ္ေတြ ကြန္႔ျမဴးကုန္ၾကျပန္ပါေရာ။ apple တို႔ google တုိ႔ကလည္း ေရွ႔တန္းကေန လုပ္ေနၾကပါသတဲ့။
သည္ေတာ့ ဘယ္လိုလဲ။ တကၠစီကို စြန္႔လာၾကတဲ့ တကၠစီဒရိုင္ဘာဟာ အူဘာဒရိုင္ဘာျဖစ္လို႔မွ ဖင္ေလး မေႏြးေသးဘူး၊ နည္းပညာက သူ႔စတီရာရင္ကို လုယူျပီး automation ထဲကို ေျပာင္းထည့္ျပီးေတာ့ တေခတ္ဆန္းေတာ့မယ္ဆိုရင္ တကၠစီဒရိုင္ဘာေတြကို သတ္ပစ္ၾကေတာ့မွာ ေသခ်ာေနျပန္ျပီ မဟုတ္ပါလား။
နည္းပညာဟာ လူေတြ အထူးသျဖင့္ လုပ္သားေတြကို အစားထိုးပစ္ဖို႔ ၾကိဳးစားပါတယ္။ အရင္းရွင္ေတြကေတာ့ ပိုက္ဆံအျမတ္ထြက္ေလ ၾကိဳက္ေလပါ။ စားသုံးသူေတြက ေစ်းေပါေလ ဆန္းသစ္ေလ ၾကိဳက္ေလပါ။ ေနာက္ကြယ္က လုပ္အားတန္ဖိုးကို ထည့္မတြက္ပါဘူး။ တကယ္က စားသုံးသူကိုယ္တိုင္ဟာ လုပ္သားျဖစ္ေနတာကို ေမ့ေနေတာ့ သူ႔လုပ္အားကို ဖယ္ထုတ္ေနတာ သူက သတိေပ့ါေလ်ာ့ေနမိတာကိုး။ အစုိးရေတြ သမဂၢေတြဟာ သည္လိုအေရးမွာ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းအက်ဳိးရွိမႈ အျပစ္ျဖစ္မႈတို႔ကို ေလ့လာသုံးသပ္ျပီးေတာ့ ေရွ႔တန္းကေန ေ၀ဖန္ရမယ္၊ လမ္းျပရမယ္၊ လမ္းညႊန္ရမယ္။ နည္းပညာ အသုံး၀င္မႈရဲ့ ေပၚလစီနဲ႔ လမ္းစဥ္ကို သတိနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ရပါမယ္။ အခုခ်ိန္မွာ သည္ကိစၥ ပ်က္ကြက္ေနေသးတယ္လို႔ သုံးသပ္လိုပါတယ္။
လြယ္ကူတဲ့ဥပမာတခုအေနနဲ႔ Uber တို႔၏ နည္းပညာလမ္းေၾကာင္း အေရႊ႔နဲ႔ အသြားကို ေထာက္ျပတာပါ။ စိတ္ကူးယဥ္သိပၸံ၀တၳဳေရးဆရာေတြကေတာ့ ေနာက္ဆုံးမွာ စက္ေတြက လူေတြကို ကၽြန္ျပဳၾကတယ္တုိ႔ ဘာတို႔ ေရးပါတယ္။ အခုလည္း ေဖ့စ္ဘြတ္က ေမာင္းႏွင္ေနတာ ကမာၻၾကီး တျခမ္းမကေတာ့ဘူး ထင္တယ္။ တခ်ဳိ႔လူေတြလည္း ေဖ့စ္ဘြတ္မရွိတဲ့ ကမာၻတျခမ္းမွာ ေျပာင္းေနၾကဖို႔ ၾကိဳးစားၾကမယ္ ထင္ပါရဲ့။ Uber မရွိတဲ့ ကမာၻမွာ က်ေနာ္တို႔ ဗမာေတြကေတာ့ YBS စီးေနၾကဦးမွာဆိုေတာ့ စိုးရိမ္စရာ မရွိေလာက္ဘူး ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ က်ဆုံးပါေစ။ (ဟင္! ဘာဆိုင္လုိ႔လဲ၊ ဘာမွမဆိုင္ပါဘူး၊ သူလည္းပဲ လူသတ္တဲ့အထဲ ပါတယ္ထင္လို႔ ေရးလိုက္တာပါ။ ဟဲဟဲ)