ေမာင္လူေရး – သုေတရမလား စုေတရမလားမသိတဲ့ ေရွးေဟာင္း



ေမာင္လူေရး – သုေတရမလား စုေတရမလားမသိတဲ့ ေရွးေဟာင္း
(မိုးမခ) ေအာက္တိုဘာ ၄၊ ၂၀၁၇

ေရႊဘိုက ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕။ ေရွးတုန္းက တည္ထားလုိ႔ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕လုိ႔ေခၚတာ။ အေဆာက္အအံု အေဟာင္းေတြေတာ့ ဘာမွ မရွိေတာ့ဘူး။ ဘုရားေတြလဲ အမည္ဘဲ ေဟာင္းေတာ့တာ။ ေစတီႀကီးေတြ ကေတာ့ ျပန္ျပင္ ျပန္တည္ခ်ည္းဘဲ။ နန္းေတာ္ႀကီးကလဲ အသစ္မွ အသစ္စက္စက္။ နန္းေတာ္ေနရာ ေဟာင္းကုိ အဂၤလိပ္က ေထာင္လုပ္၊ အဲဒါကို သာေဂါင္ႀကီးလက္ထက္မွာ ေထာင္နဲ႔ တကၠသုိလ္တြဲၿပီး ႏွစ္ခုစလုံုး ၿမိဳ႕ထဲက ၿမိဳ႕ျပင္၊ အဲ ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ကို ေရႊ႕လိုက္တယ္။ နန္းသစ္ျပန္တည္ၿပီး ေရွးေဟာင္းရုံး စုိက္လုိက္တယ္။ ဘာဂလုိတိုတိုပါ အခ်စ္ရယ္လို႔ ေျပာရမွာဘဲ။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြက ေထာင္ ေဟာင္း နန္းေတာ္ရာကို ျပန္လာၾကၿပီး ဘာဂလိုတုိတုိပါ အခ်စ္ရယ္ေလးေတြနဲ႔ ေဆာင္ေတာ္ကူးၾက တယ္ေလ။ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕မို႔ တုိက္အျမင့္ႀကီးေတြ မေဆာက္ရဆုိၿပီး ခပ္တည္တည္ ႀကီးက်ယ္ထားေသး တဲ့ၿမိဳ႕ေပါ့။

တကယ္ေဟာင္းတာက ေရဦးဘက္က မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္း၊ အဲဒါ တကယ့္ေရွးေဟာင္းဘဲ။ မယ္ႏုဇာတိ ဖလံဂဳဏ္ရြာေဘးက ျမင္းေပါက္ရြာမွာရွိတယ္။ အင္းဝက ရွင္မင္းႏုျဖစ္မွေရာက္တာ။ ဇာတိက ေရဦး၊ ဖလံဂဳဏ္။ အဲဒီဖလံဂုဏ္မွာလဲ ေရွးေဟာင္းအသားေက်ာင္းႀကီးရွိတယ္။ မယ္ႏုနဲ႔ သူ႔အမ်ိဳးေတြ ေဆာက္ခဲ့တာတဲ့။ မူလအတိုင္းအကုန္က်န္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ ပင္မအေဆာင္ႀကီးက်န္တာေပါ့။ အဲဒီ ေက်ာင္းေပၚ က ေရွးေဟာင္းမံပလႅင္ကေတာ့ ဒစၥကိုေရႊေတြသုတ္ထားလို႔ သြားရွာဘီ၊ အဲ သစ္သြားဘီေပါ့ေလ။ ေရႊေရာင္ အလြန္ႀကိဳက္တဲ့ႏိုင္ငံပီပီ ေရႊအစစ္မတတ္ႏိုင္ေတာ့ ေရႊေဆးေတြသုတ္ၾက၊ ဒစၥကိုေရႊေတြကပ္ၾကနဲ႔ တန္ဖုိး ပ်က္သြားတဲ့ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေပါင္းလည္း မေရမတြက္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေလ။

ေရွးေဟာင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြလိုတာကိုး။ ဒါေတြက ဘုန္းႀကီးနဲ႔ ေဂါပကကုိ ေပးရမွာ။ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းက သူတို႔လက္ထဲမွာ မ်ားတယ္ေလ။ ဝန္ႀကီးေတြကလဲ စစ္သားဆိုေတာ့ ေျပာကို မေျပာခ်င္ေတာ့ပါဘူးဆိုတဲ့ စကားဘဲ ရြတ္ရေတာ့မွာပါ့။

အဲဒီဘက္က မံနည္းပညာ ထြန္းကားခဲ့တယ္။ မံဘုရားရုပ္ပြားေတာ္ေတြဆိုရင္ အလြန္သပၸါယ္ေပါ့။ အခု အဲဒီနည္းပညာ တတ္ၾကေသးလားေတာ့ မသိဘူး။ အဲဒီမံပလႅင္မွာ ရခုိင္ေတြရဲ႕ ဗ်ာလ္ရုပ္ေတာင္ ပါေသးတယ္။ အဲဒီေက်ာင္း ေအာက္ဘက္ ေျမျပင္ေပၚမွာ အင္မတန္ထူးျခားတဲ့ နတ္သမီး ရုပ္ရွိတယ္။ အသားကုိ ထုထားတယ္။ နတ္သမီးရုပ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္းအၾကာႀကီး ေနပူမိုးရြာထဲ ထားခဲ့လို႔ မိုးေရတုိက္စား ေနစားၿပီး အရုပ္ဆိုရုံ ဟန္ေလး က်န္ေနတာ။ အဲဒီ ဟန္ေလးကိုက သိပ္အႏုပညာ ဆန္ေနေတာ့ ၾကည့္မဝေပါ့ေလ။ ေမာ္ဒန္အတ္ လုိလို။ ေရွးေဟာင္းက အဲဒီဘက္ေရာက္လားမသိ။ ထိမ္းဖုိ႔ စဥ္းစားလားမသိ။ မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္းႀကီးကေတာ့ အေတာ္ကို ယိုယြင္းပ်က္စီးသြားပါၿပီ။ သစ္ပင္ႀကီးေတြက အခုိင္အမာ ေနရာယူထားၿပီေလ။

တကယ္က က်ဳပ္တို႔ေရႊဘုိက ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦမရွိေပမဲ့ အဖုိးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ေရွးေဟာင္းႀကီးေတြ ေတာ့ ရွိတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေျမၿမိဳ႕ရိုးႀကီးေတြ၊ က်ဳံးႀကီးေတြနဲ႔ မဟာနႏၵာကန္ေတာ္။ ေျမၿမိဳ႕ရိုးႀကီးေတြဟာ အေမွ်ာ္အျမင္မဲ့ အသိဉာဏ္တုန္း ခယကဥကၠၳဌတေယာက္ ဦးအုန္းဆိုလား၊ အဲဒီလူလက္ထက္မွာ လမ္းခင္း ဖုိ႔ တူးၿဖိဳခံလိုက္ရတယ္။ အဲဒီေျမေတြနဲ႕ လမ္းခင္းတာတဲ့ဗ်ာ။ နည္းနည္းေတာ့ က်န္ပါေသးရဲ႕။ အဲဒီတုန္းက လဲ ေရွးေဟာင္းသုေတသနက လက္ပိုက္ၾကည့္ေနခဲ့တယ္လို႔ ဆုိရမယ္။ အမွန္က သူထိန္းသိမ္းရမဲ့ပစၥည္း။ ဒါမွမဟုတ္ ခယကေလာက္ အာဏာမရွိတာလားေတာ့ မသိဘူးေပါ့။ အဲဒါ ေရႊဘုိ္မွာ ေရွးေဟာင္း ရုံးစုိက္မွ ၿဖိဳခ်ခံလိုက္ရတဲ့ ဘယ္မွာမွ ရွာမရႏုိင္တဲ့ ေရွးေဟာင္းေျမၿမိဳ႕ရိုး။ သူမ်ားေတြဆို ဒါေလးေပၚ အတက္ခံၿပီး ရာသက္ပန္ ေငြေကာက္ယူေနၾကမွာေလ။

ေရႊဘုိက အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ႏိုင္ငံျခားသားတေယာက္က ေျပာတယ္။ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ထူေထာင္ ခဲ့တဲ့ၿမိဳ႕မို႔တဲ့။ သီေပါကေန ျပန္တက္ၾကည့္၊ အေဖ မင္းတုန္း၊ အဲဒီအထက္က ဘိုးေတာ္၊ ဘုိးေတာ့္အေဖ ဦးေအာင္ေဇယ်။ အဲလုိ အဆင့္ဆင့္တက္ၾကည့္ရင္ ေရႊဘုိက တျခားၿမိဳ႕နဲ႔မတူဘူး။ သားေတြရဲ႕ ျမစ္ေတြရဲ႕ အမရပူရ မႏၱေလးတုိ႔နဲ႔ မတူဘူး။ သီေပါကေန တက္ၾကည့္ရင္ ေရႊဘုိကို လာၾကည့္ရမယ္။ ေရႊဘုိကို လာၾကည့္ရင္ ၿမိဳ႕ပတ္ထားတဲ့ က်ဴံးေတြနဲ႔ ေျမၿမိဳ႕ရိုးကုိ ျပရမွာကိုး။ အင္း ဟို အရူးေၾကာင့္ ေျမၿမိဳ႕ရိုးျပဖုိ႔ေတာ့ ခက္သြားၿပီ။

ေရွးေဟာင္းက က်ဳံးေတြကို ဘယ္လုိထိန္းမလဲ၊ ေရွးေဟာင္းနဲ႔ဆိုင္တာလား၊ စည္ပင္နဲ႔ ဆိုင္တာလားေတာ့ မသိ။ ကန္ေတာ္ကလဲ ဆည္ေျမာင္းပိုင္လုိလုိ၊ စည္ပင္ပိုင္လုိလုိ။ တခ်ိန္လုံးကေတာ့ ကန္ေတာ္နဲ႔ က်ံဴးေတြ ဟာ ငါးေမြးျမဴေရးကန္ေတြ ျဖစ္ခဲ့တာပ။ ခုလဲ တခ်ဳိ႕ ျဖစ္ေနတုန္း က်ဴံးေတြရွိေလရဲ႕။ ကန္ေတာ္ပါ ျဖစ္ေသးတုန္းလို႔ ေျပာၾကတာဘဲ။ ဆည္ေျမာင္းကလဲ ငါးကန္သမားေတြက အခြန္ေငြေတြ မသြင္းလို႔ဆုိလား။ အခြန္ မေဆာင္ဘဲကို လုပ္ခ်င္သလုိ လုပ္ခဲ့ၾကတာဆိုေတာ့ ႏြားငတ္တြင္းက် အာဏာပိုင္ေတြမပါဘဲေတာ့ မရဘူးပါ့ေလ။ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူတဲ့အဆင့္ထိေတာ့ မေရာက္ဘူးထင္ပါရဲ႕။

အစုိးရသစ္တက္ခါစကေတာ့ ငါးကန္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ မိုးခ်ဳံးသံေတြေတာ့ ၾကားလိုက္ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၿခိမ္းတဲ့မိုး မရြာဆိုတဲ့အတိုင္း ဘဲလားမသိ။ အရင္ ႀကံ႕ခုိင္ေရးလႊမ္းမိုးတုန္းက တပ္နဲ႔ေပါင္းၿပီး ေပးခဲ့ၾကတာေတြေပါ့။ ခုလဲ ႀကံ႕ခုိင္ေရးက အပိုင္ယူထားတဲ့ငါးကန္ေတြ မူးေဘးမွာ က်န္ေသးတယ္။ က်ဴံးေျမလား၊ ဆည္ေျမာင္းပိုင္ေျမလားမသိ။ ေရွးေဟာင္းေတာ့ မဟုတ္ဘူး။

ဘက္စံုစုိက္ပ်ဳိးေမြးျမဴေရးၿခံဆုိၿပီး ဦးေနဝင္းလက္ထက္က လုပ္ခဲ့တာရွိတယ္။ ကိုယ္တုိ႔ငယ္စဥ္က အမိႈက္ပစ္တဲ့ေနရာႀကီးဆိုေတာ့ စည္ပင္ပိုင္ျဖစ္ဖုိ႔မ်ားတယ္။ အဲဒါႀကီးကိုလဲ ႀကံ႕ခုိင္ေရး က ခုထိ ယူထားတုန္း။ စည္ပင္ပိုင္လား၊ ပါတီပိုင္ျဖစ္ေနပလားမသိ။ တကယ္ေတာ့ ႀကံ႕ခုိင္ေရးကေတာ့ ဘာ ပိုင္စရာမွ အေၾကာင္းမရွိ။ တၿမိဳ႕လံုးသိတဲ့ ၿမိဳ႕ပိုင္ေျမ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔လက္ထဲဘဲ ဆက္ရွိေနေသးတာကေတာ့ ကိုယ္ ဉာဏ္မမီတဲ့ ျပႆနာပ။ ဒါေတြလဲ ျပန္လည္စိစစ္ၿပီး ၿမိဳ႕အတြက္ ေငြဝင္ရာ ဝင္ေၾကာင္းလုပ္ရမဲ့ ဟာေတြပ။

ပန္းၿခံႀကီး ပန္းမာလ္ေတြနဲ႔ လွဖုိ႔ စိမ္းလန္းေဝျဖာဖုိ႔ ေငြလိုတယ္ေလ။ ပန္းၿခံဟာ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားေတြ နားရမယ့္ အလွည့္ေတာ့ ေရာက္ေကာင္းပါရဲ႕။ တေလာက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေရာက္လာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဓာတ္ကူူးသလားမသိ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ေနရာေပးဖုိ႔ အဝင္နားက သက္ေတာ္ရွည္မန္က်ည္းပင္ႀကီး အလုပ္ႀကံခံလိုက္ရေသးတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရဲ႕အရိပ္အာဝါသကို တန္ဖုိးထားသလုိ အညာေျမ ေနမီးခဲမွာ သစ္ပင္ေတြရဲ႕အရိပ္အာဝါသကိုလဲ တန္ဖိုးထားၾကဖုိ႔လိုမွာပ။ အေမစုက မ်ိဳးဆက္သစ္ေလးေတြ လိပ္ျပာေတြ မျမင္ဘူးမွာ သိပ္စိုးရိမ္ေနဘီေလ။ စကားမစပ္ေျပာရရင္ ပန္းၿခံနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ပညာရွင္မ်ားခမ်ား။ ေရႊဘိုပန္းၿခံကို လာေရာက္ အလွဆင္ အႀကံျပဳေစခ်င္ပါတယ္ခမ်ား။ ေဗာ္လန္တီယာအေနနဲ႔ပါ။ စည္ပင္မွာလဲ ပန္းၿခံအတြက္ ဘတ္ဂ်က္မရွိလုိ႔ပါ။ မၾကာခင္ကမွ ေခတ္ဆိုး စနစ္ဆိုးလက္ထဲက ပန္းၿခံကို ဆြဲထုတ္ထားရတာပါ။ ကူၾကပါအံုးခမ်ာ။ ပန္းၿခံတၿခံျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ အခက္ေတြ႔ေနလုိ႔ပါ။

ဆက္ေျပာရရင္ က်ဴံးေတြနဲ႔ ကန္ေတာ္ကို ထိန္းသိမ္းၿပီး ၿမိဳ႕အတြက္ ေငြဝင္မဲ့လုပ္ငန္းေတြအျဖစ္လဲ အသုံးခ် လုိ႔ရမွာပ။ ငါးျမားဖုိ႔ ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေပါ့။ ငါးေမြးဖုိ႔ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေလ။ ဂဳဏ္အသေရရွိတဲ့ ငါးမည္ရ ျပည္ေရႊဘုိကေန ဂဳဏ္အသေရမဲ့တဲ့ ငါးညွီရျပည္ေရႊဘုိေတာ့ ဆက္မလုပ္ပါနဲ႔ေတာ့။ အပန္းေျဖ အနားယူတဲ့ ေနရာေတြ၊ က်န္းမာေရးလုိက္စားတဲ့ ေနရာေတြ၊ လူငယ္ေတြ စိတ္ကူး ထူးမယ့္ေနရာေတြ၊ ကေလးေတြ ျမဴးရႊင္မယ့္ေနရာေတြျဖစ္ရင္ ေကာင္းမွာပ။ ဧည့္သည္လာေတာ့လဲ လာကြာ ဒုိ႔ၿမိဳ႕ဘဲ ရွိတဲ့အရသာေတြကို ျမည္းရေအာင္ဆုိၿပီး အရသာခံ ၾကြားရတာပ။

ၿပီးေတာ့ ေရႊဘုိနားက သီးလုံုးရြာမွာ ေရွးေက်ာင္းႀကီးတေဆာင္ရွိေသးတယ္။ ပင္မအေဆာင္ႀကီးက်န္ေသး တယ္။ အဲဒီေရွးေဟာင္းေပၚမွာ ေခတ္သစ္ဘုရားခန္းဝင္လုပ္ထားတာေတာ့ ရွိတယ္။ အဲဒီထက္ ေရွးသထက္ ေရွးတာရွိေသးတယ္။ အားလုံးရဲ႕ ေရွးသထက္ေရွး ေဟာင္းသထက္ေဟာင္း ဟန္လင္းၿမိဳ႕ေဟာင္း။ ပ်ဴမတိုင္မီေရာ ပ်ဴေခတ္ေရာျပလုိ႔ရတဲ့ေနရာ။ ပ်ဴသံုးပ်ဴထဲမွာ ပထမပ်ဴ။ ဝက္လက္နယ္ထဲရွိေပမဲ့ ေရႊဘုိနား ကပ္ေနေတာ့ ေရႊဘုိဘဲ ထားလုိက္ၾကစို႔။ အဲဒီမွာဆို ေရွးေဟာင္းရဲ႕အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိမွာပ။ အဲဒီက ပညာရွင္တေယာက္နဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ေတာ့ စိတ္ဝင္စားစရာေတြ အမ်ားႀကီး သူေျပာတယ္။

ဆက္ၿပီးတူးေဖာ္စရာေတြလဲ အမ်ားႀကီးတဲ့။ ဥပမာ ၿမိဳ႕ဝင္ေပါက္ေတြ အကုန္တူးရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဟန္လင္းကိုးၿမိဳ႕လုံး ဇုန္သတ္မွတ္ဖုိ႔လိုမယ္။ ဒါမွ တခုခုေတြ႔ၿပီဆို ခ်က္ခ်င္းလုပ္လုိ႔ရမယ္။ တကယ္ေတာ့ တူးေဖာ္စရာၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြ အမ်ားႀကီးဘဲ။ ဟန္လင္းေရွးေဟာင္းဇုန္အေနနဲ႔ သတ္မွတ္သင့္တာက အေနာက္ဆုိရင္ မင္းက်ီ၊ ေက်ာက္တုိင္တုိ႔ထိ ပါမယ္။ အေနာက္ေျမာက္ေဒါင့္ဘက္က ဇီးျဖဴကုန္း ၿမိဳ႕လွ၊ ေျမာက္ဖက္ဆုိရင္ ငွက္ေပ်ာတိုင္း။ အေရွ႕ဆုိရင္ ေက်ာက္ေျမာင္းထိ။ ေက်ာက္ေျမာင္းကေနၿပီးေတာ့ ခု ထီးက်င္ေတာင္လို႔ေခၚတဲ့ ေခ်ာင္းႀကီးတုိ႔ထိ ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ရွားကြဲ တုိ႔ သစ္ဆိမ့္တုိ႔ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္က ရွိန္းမကား၊ ရွိန္းမကားရဲ႕ဟိုဘက္ဆုိရင္ စက်င္ေတာင္ေပါ့။ စက်င္ ေတာင္ကေနဆုိရင္ ဟိုဘက္ ၀ါး႐ံုကုန္းတုိ႔၊ မတၱရာနယ္ထိ ပါတယ္ေပါ့။ ေတာင္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဆင္းေကာ၊ ဆင္းေကာကေန ဆုိလို႔ရွိရင္ ေကာင္းမႈေတာ္နားထိ။ အေနာက္ဆုိလို႔ရွိရင္ ေ႐ႊပန္းကုန္း၊ လွေတြထိ ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး အေနာက္ဘက္ခ်ဲ႕မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ အရာေတာ္ထိ။ ဒါေပမယ့္ အေရးႀကီးတာက ၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြရဲ႕ သဲလြန္စ ေတြ အခိုင္အမာရွိေနတဲ့ ဒီ အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာကကိစၥေရာ ဟန္လင္းဒဂၤါးဆုိတဲ့ကိစၥေရာ ဟန္လင္းကို ကိုးၿမိဳ႕ ကြက္လို႔ေခၚတဲ့ကိစၥ၊ ကိုးၿမိဳ႕ေဟာင္းဆိုတဲ့ကိစၥက အရံခံတပ္ရွစ္ခုနဲ႔ ဟန္လင္းန႔ဲ ေပါင္းၿပီး တည္ေဆာက္ခဲ့လို႔ အဲဒါကို “ဟန္လင္းကိုးၿမိဳ႕” လို႔ေခၚတာ။ အဲဒီဟာေတြထို အခုအခ်ိန္မွာ လုပ္ေစခ်င္တာ။ ဒါေပမယ့္ ခုခ်ိန္ထိ မလုပ္ေသးဘူး။ အဲလုိလုပ္ႏိုင္မွ ကမၻာပညာရွင္ေတြကလည္း ပိုၿပီးေတာ့မွ ေလးနက္လာမယ္။ ဟန္လင္း ေလးတစ္ခုထဲနဲ႔ ကြက္ေဖာ္တာမိ်ဳးကို မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ လက္စလက္နလဲရွိတယ္။

ဥပမာဆုိလို္႔ရွိရင္ ဒီကေန ရွိမ္းမကားကို သြားလိုက္ရင္ ရွိမ္းမကားမွာ ဟန္လင္းမွာ ေတြ႔ရသလို အကုန္ အစံုေတြ႔ရတာကိုး။ ေက်ာက္လက္နက္ေတြ၊ ေက်ာက္ကြင္းေတြ၊ ပုတီးေစ့ေတြဟာ သစ္ဆိမ့္တို႔ ရွားကြဲတုိ႔မွာလဲ ေတြ႔ရတာပဲ။ မင္းက်ီသြားလိုက္မယ္ဆုိရင္ မိုး႐ြာတဲ့အခ်ိန္ လွည့္ပတ္ၾကည့္လိုက္ ေတြ႔ေနရတာပဲ ဒီအေထာက္အထား ေတြက။

ခု ေရွးေဟာင္း၀န္ႀကီးသူရဦးေအာင္ကိုက ေရွးေဟာင္းေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈရွိႏိုင္သလဲလို႔ ခင္ဗ်ားထင္လဲဆိုေတာ့ ေရွးေဟာင္းအေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ အာ႐ံုစူးစိုက္သလဲဆိုတဲ့ အျမင္ကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈကို နားလည္တဲ့ ၀န္ႀကီးျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ သူျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္ကာလအတြင္းမွာေတာ့ ေရွးေဟာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အားရႏိုင္တဲ့အေျခအေနေတာ့ မေတြ႔ျမင္ရေသးဘူး။ အဲဒီက်ေတာ့ က်ေနာ္ျဖစ္ခ်င္တာက ဥပမာ သာသနာေရး၀န္ႀကီးဆိုရင္လည္း သာသနာေရးဌာနမွာ သာသနာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥေတြကို အ၀၀နားလည္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးျဖစ္ေစခ်င္ တာေပါ့။ ယဥ္ေက်းမႈဆုိရင္လည္း ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥေတြကို ထဲထဲဝင္ဝင္ သိကြ်မ္းတဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးပဲ ၀န္ႀကီးျဖစ္ေစခ်င္တာ။

ဆိုပါစုိ႔၊ ခု ဒီေရွးေဟာင္းမွာ ခန္႔ထားတာက မုိးက်ေ႐ႊကိုယ္၊ ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း။ သူဆိုရင္ ေရွးေဟာင္းမွာ သူက လူႀကီးေပါ့ေနာ္။ တိတိက်က် ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒီယဥ္ေက်းမႈမွာ ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသန သင္တန္းေတြယူထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဆုိရင္ေတာ့ နားလည္ၾကတယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ သင္တန္းေတြ ယူမထား တဲ့သူ၊ ဥပမာ ဒီပလိုမာဘြဲ႔ေလာက္ထိ ယူမထားဘူးဆုိရင္ နားမလည္ဖူးဘဲ။ သူတုိ႔ဘာမွ ယူမထားေတာ့ ယူနက္စကိုနဲ႔ စကားေျပာတဲ့အခါေတြမွာေတာ့ အဂၤလိပ္လိုလည္း မေျပာႏိုင္ဘူး။ ဗမာလိုလည္း သူတုိ႔ ေဘာင္က်က် မေျပာႏိုင္ဘူး။ တကယ္တမ္း ယူနက္စကိုနဲ႔ဆုိလို႔ရွိရင္ ေျပာႏိုင္တဲ့ပုဂၢိဳလ္က သုေတသနကို တာ၀န္ယူခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးေတြေပါ့ဗ်ာ။ အဲေတာ့ ဗိုလ္ျပဳတ္ေတြက ယူထားတာ စီမံဘ႑ာေပါ့။ စီမံဘ႑ာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး။ အဲဒီေတာ့ စီမံဘ႑ာက တကယ္တန္းေျပာမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ သုေတသနကုိ ကြ်မ္းက်င္ နားလည္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြပဲ ျဖစ္သင့္တယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာ archaeology ေက်ာင္းၿပီးတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ သမိုင္းနဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ ဒါမ်ိဳးေတြကို ျဖစ္ေစခ်င္တာ။ အဲဒီလို ေရွးေဟာင္းမွာ မုိးက်ေ႐ႊကိုယ္ေတြ ၀င္လာတာလည္း ေရွးေဟာင္းေတြ ထိန္းသိမ္းဖို႔ အခက္အခဲ အမ်ားႀကီးျဖစ္တာေပါ့။

ဥပမာ ဒီမွာက သမိုင္းပညာရွင္ေတြလာမယ္။ ေနာက္တစ္ခါ archaeologists ေပါ့ဗ်ာ၊ ဒီျမန္မာႏုိင္ငံ ဆုိလို႔ရွိရင္ ဒဂံုတကၠသိုလ္၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၊ မႏၲေလးတကၠသိုလ္၊ ေနာက္တစ္ခါ ရတနာပံုတကၠသိုလ္ ေတြမွာ archaeology ကို သင္ၾကားေပးေနၿပီေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီေတာ့ ဒီတကၠသိုလ္ ဖြင့္ထားတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြက ဒီ ဌာနမွဴးေတြ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြက ဂုဏ္ထူးတန္းေတြအတြက္ လာတာေတြရွိတယ္ေပါ့ဗ်ာ၊ က်မ္းျပဳဖို႔ လာတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီဟာေတြမ်ုိးဆိုရင္ အခက္အခဲရွိၿပီ။ သူတို႔လဲ ဘာမွ မကူညီိႏိုင္ဘူး။ ဒီက ကူညီႏိုင္သူေတြအေပၚမွာလဲ အျမင္မၾကည္ဘူး။ ၀န္ႀကီးအမိန္႔မရလို႔ဆိုၿပီးေတာ့ေပါ့ေလ။

အဲဒီ့ဟာကေတာ့ ဒီမိုကေရစီေခတ္မွာေတာ့ ၀ိုင္းေျပာၾကသင့္ၿပီ ထင္တယ္ေနာ္။ ဘာလို႔တုန္းဆိုေတာ့ ဒီပညာရပ္ဆုိင္ရာ ကြ်မ္းက်င္တဲ့သူေတြ စီမံခန္႔ခြဲရမယ့္ကိစၥေတြမွာ သူတုိ႔ ၀င္ၿပီးေတာ့ လုပ္တာေပါ့ေနာ္။ သူတုိ႔ေရာဂါျဖစ္ၿပီဆုိရင္ သူတုိ႔ ရမ္းကုနဲ႔ မကုဘူးဗ်ာ၊ သူတုိ႔က တစ္ခါတေလ ႏိုင္ငံျခားေတာင္ေျပးတယ္၊ ျပည္တြင္းေတာင္ မကုဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔က်ေတာ့ သူတုိ႔ကိုယ္တိုင္ ရမ္းကုေနရာမွာယူၿပီးေတာ့ လုပ္ငန္းေတြကို ၀င္ၿပီးေတာ့ စီမံတယ္ေလ။ တုိင္းျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရာဂါေတြက်ေတာ့ သူတုိ႔က ရမ္းကုအေနနဲ႔ကုတာကိုး။

ယဥ္ေက်းမႈ သုေတသနလုပ္ငန္းက ဒီ ၿမိဳ႕ေဟာင္းေတြ တူးေဖာ္တယ္၊ ႐ုပ္ၾကြင္းေတြ တူးေဖာ္တယ္၊ ပစၥည္းေတြ ဆက္စပ္တယ္၊ ကြင္းဆက္ေတြလုပ္တယ္ဆုိတဲ့ေနရာမွာ သာမန္အခ်ိန္ေတြနဲ႔ မရဘူး။ ေနာက္ တခါ သာမန္ခြင့္ျပဳထား႐ံုနဲ႔လည္း မရဘူး။ အထူးခြင့္ျပဳခ်က္ေတြကို ေပးထားမွသာ နယ္ပယ္က်ယ္က်ယ္ကို သြားႏုိင္မွာ ဆက္စပ္ႏိုင္မွာ။ အဲဒါေတြကို ကန္႔သတ္ေနမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ မလြယ္ဘူးေပါ့။ ဥပမာဆုိၾကပါစုိ႔၊ အခ်က္အလက္ကို ခုသတင္းရတယ္ေပါ့၊ ရရခ်င္း အဲဒီ့ပုဂၢိဳလ္ကုိက သြားဖုိ႔အတြက္က သူတုိ႔ဆီက ခြင့္ျပဳခ်က္ ယူေနရဦးမယ္ဆုိရင္ အခ်ိန္မမီွေတာ့ဘူး အဲဒါမ်ိဳးေတြ။

ျဖစ္ေစခ်င္တာက ဥပမာ တကၠသိုလ္ေတြမွာလည္း ပါေမာကၡေတြရွိၿပီ။ ေနာက္ဌာနအတြင္းမွာလည္း ဒီ ပညာရပ္နဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း ရွိၿပီ။ ေနာက္ ႏိုင္ငံတကာ အေတြ႔အႀကံဳရွိေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ေတြလည္း ရွိေနၿပီ။ အဲလိုပုဂၢိဳလ္မိ်ဳးေတြကုိ ေရွ႕တန္းတင္ေပးသင့္တယ္။ ျပည္သင္တန္းေက်ာင္းဆိုရင္ ေရွးေဟာင္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ေရွးေဟာင္းမွာရွိေနတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကို ျပန္လည္ၿပီး မြမ္းမံ သင္တန္းပို႔ခ်ေပးတယ္။ အဲလိုပို႔ခ်ေပးတဲ့ဆီကေန သူတုိ႔ဆက္ၿပီးေတာ့မွ မာစတာဘြဲ႔ေတြဘာေတြ ဆက္ တက္ၾကတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဌာနတြင္းမွာလည္း ပညာရွင္ေတြ ရွိေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ဌာနတြင္းမွာရွိေနတဲ့ပညာရွင္ေတြက ေခ်ာင္ထုိးထားခံေနရတယ္။ အဲလိုျဖစ္ေနတယ္။ ေရွးေဟာင္းရဲ႕ ေနရာတုိင္းမွာ ၀င္ေနတဲ့မိုးက်ေ႐ႊကိုေတြကေတာ့ ဌာနတြင္းကပို႔ခ်တဲ့ သင္တန္းေလးေတြ ဘာေလးေတြ ေတာ့ သူတုိ႔သြားတယ္ေပါ့။

ခုခ်ိန္မွာ ေဒါက္တာဘြဲ႔ေတြယူထားတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိေနတယ္။ အဲသလုိ ေဒါက္တာဘဲြ႔ ယူထားတဲ့ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳး ေတြကို ခန္႔ေစခ်င္တာေပါ့။ ဟန္လင္းနဲ႔တင္ ေဒါက္တာဘဲြ႔ယူထားတဲ့သူ ခုနစ္ေယာက္ေလာက္ေတာ့ ရွိသြားၿပီ။ ေနာက္ထပ္ ဟန္လင္းနဲ႔ မဟာဘဲြ႔ေတြကေတာ့ မ်ားတယ္။

ႏိုင္ေဆာ္ဆိုတာရွိတယ္။ သူကေတာ့ ဆရာ၀န္ေပါ့။ ဆရာ၀န္ကေနၿပီးေတာ့မွ စစ္ထဲ၀င္လိုက္တယ္။ စစ္ထဲ ကေနၿပီးေတာ့မွ ယဥ္ေက်းမႈကို တစိုက္မတ္မတ္လုပ္၊ စာတမ္းေတြလည္း ကိုယ္တုိင္ဖတ္၊ ေနရာေတြလည္း ကိုယ္တုိင္ေရာက္ေအာင္ သြားၿပီးေတာ့မွ လုပ္ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္။ ဒီစစ္သား ေရွးေဟာင္းသမားက်ေတာ့လဲ ေရွးေဟာင္းမွာ ဘာမွ ေနရာေပးထားတာ မရွိေသးဘူး။ သူဆုိလို႔ရွိရင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မွာ အႀကိမ္ ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ စာတမ္းေတြဖတ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခါ စာအုပ္လည္း အုပ္ေလးဆယ္ေက်ာ္ေလာက္ ေရးေသးတယ္။

သူတုိ႔ကိုယ္၌ကေရာ သူတုိ႔ ဒီေနရာေတြကို ေရာက္လာရတာဟာ ဘာမွလည္း အံ၀င္ခြင္က်မျဖစ္ဘဲနဲ႔ ေရာက္လာတဲ့အေပၚမွာ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ ထုတ္ေျပာတဲ့ မွတ္ခ်က္ေတြရွိလားဆုိေတာ့ မရွိဘူး။ မရွိဘူး ဆုိ တာ သူတုိ႔ဌာနခ်င္း ဘယ္ဌာနကို သြားခ်င္တယ္ဆိုတာ သူတို႔ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို ေျပာၿပီး သြားလိုက္တာမ်ိဳးေတြ တဲ့။ သူတို႔ကိုယ္သူတုိ႔ မတတ္ဘူးဆိုတဲ့ သိမ္ငယ္စိတ္မ်ိဳး သူတုိ႔မွာ ဘာမွမရွိဘူး။ ဘယ္ေနရာမဆို အိုေကပဲ။ ဘာလို႔လဲဆုိေတာ့ သူတို႔နားလည္ထားတာက သူတို႔က စီမံကိစၥမွာ အတတ္ဆံုးလို႔ နားလည္ထားတာကိုး။ အဲဒီေတာ့ သူတုိ႔က ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စီမံဌာနေတာ့ ေရာက္မွာပဲ။

စီမံဘ႑ာမွာ သူတုိ႔ဝင္လာေတာ့ ျပႆနာက၊ ဆိုပါစုိ႔ သုေတသနဌာန။ သုေတသနက အရင္ေလ။ ၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး။ ၿပီးေတာ့မွ စီမံဘ႑ာ။ အဲဒီေတာ့ စီမံဘ႑ာက ဘတ္ဂ်က္မေပးတဲ့အခါက်ေတာ့ သုေတသနက ဘာမွလုပ္မရဘူး။ သုေတသနကို နားမလည္တဲ့သူေတြက စီမံဘ႑ာကို ယူထားလိုက္ေတာ့ ဘတ္ဂ်က္က လုပ္ငန္းခြင္ထဲကို မေရာက္ဖူး။ အိပ္ထဲေတာ့ ေရာက္သြားတယ္။ နမူနာတခုေျပာရရင္ ဆိုဒ္တဆိုဒ္တူးတာက တကယ္တူးၾကည့္ေတာ့ သိပ္မကုန္ဘူး။ တဆိုဒ္ တသိန္းေလးေသာင္းေလာက္ဘဲ။ ၂၀၀၅ တုန္းကေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူတုိ႔တင္ရတာကိုက တစ္ဆိုဒ္ကို ေအာက္ခံ သိန္းငါးဆယ္။ အဲဒါ ႏွစ္ဆုိဒ္ဆိုေတာ့ သိန္းတစ္ရာေပါ့ဗ်ာ။

ၿပီးေတာ့ ေရွးေဟာင္းမွာ မူ၀ါဒရွိတယ္။ အျပင္က ဘယ္ေလာက္ပဲတတ္တတ္ သူတို႔ဌာနက ေပပါမွ အတည္ ျဖစ္တာ။ အဲဒါက ေရွးေဟာင္းလုပ္ငန္းတုိးတက္မႈအတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္သလုိ ေရွးေဟာင္းပညာ လိုက္စားမႈအတြက္လည္း အဟန္႔အတား လာျဖစ္တယ္။ အဲဒါက ေရွးေဟာင္းဦးစီးဌာနရဲ႕မူ။ တျဖည္း ျဖည္းနဲ႔ ေကာင္းတာ မေကာင္းတာထက္ တရား၀င္ျဖစ္ျခင္း မျဖစ္ျခင္းကိုပဲ ေရွ႕တန္းတင္တဲ့ သေဘာဘက္ ေရာက္သြားတယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္စာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တတ္ခ်င္သေလာက္တတ္၊ သူတုိ႔ဌာနက ေပပါ မဟုတ္ရင္ တရားမဝင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္မုိ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြကို မေပးဘူး။ ဘာလို႔ မေပးတာလဲ အဲဒီ့စနစ္ကို ဖ်က္ခ်င္ၾကလို႔။ ဒီလုိ မုိးက်ေရႊကိုယ္ေတြ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ဳိးနဲ႔ သူတုိ႔လုပ္တာလည္း ဘာမွမရွိဘူး။ သူမ်ားလုပ္ထားတာလည္း အသိအမွတ္မျပဳခ်င္။ အဲလိုျဖစ္ေနတယ္။

တခါတေလ ေရွးေဟာင္းဟာ ယူနက္စကိုရဲ႕ပါးစပ္ထဲမွာ လမ္းဆံုးရတာေတြရွိတယ္။ ခုေခတ္မွာ အကုန္လံုး က ကမၻာ႐ြာႀကီး ျဖစ္ေနၿပီေလ။ အကုန္လံုး ပညာရွင္ေတြ တကၠသိုလ္ေတြ အသီးသီး ကိုယ့္ဘာကိုယ္ ခ်ိပ္ဆက္လို႔ ရေနတာပဲ။ ေနာက္ဆံုး google ကသြားမလား၊ အခုေခတ္ ကေလးေတြဆုိ တအားႀကီး အခြင့္အလမ္းအမ်ားႀကီး ေကာင္းေနၿပီ။ ဒါေပမဲ့ လုိအပ္တဲ့ တန္ဆာပလာေတာ့ ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါကေတာ့ ဆင္ရမွာေပါ့။ တကယ္ႀကိဳးစားမယ္ဆုိရင္ အခုေခတ္က တအားကိုေကာင္းတာ။ ဟိုတုန္းက စာအုပ္ တအုပ္ရဖို႔ရာ မလြယ္ဘူး။ ဒီပညာရပ္ကိုလုပ္မယ္ဆုိရင္ ခုေခတ္က တအားကိုေကာင္းတာ။ ဒါေပမယ့္ ျပႆနာက ဘာလဲဆုိေတာ့ တရား၀င္ျခင္း မ၀င္ျခင္းဆုိတဲ့ ကိစၥတစ္ခုကေတာ့ အဲဒါႀကီးကေတာ့ ရွိေန တယ္။ ၿပီးေတာ့ တတ္ကၽြမ္းသူေတြကုိ ေနရာမေပးဘူး။

ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔က စာတမ္းဖတ္မယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ဌာနတြင္းစာတမ္းဖတ္မွာေလာက္ဘဲ လုပ္ခ်င္တာ။ အျပင္က လူေတြ သိပ္မေခၚခ်င္ဘူး။ အေၾကာင္းျပတာေတာ့ ဘတ္ဂ်က္အခက္အခဲရွိလုိ႔ဘဲ။ စာတမ္းဖတ္ပြဲလုပ္မယ္ ဆုိရင္ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီဟာကို ၀ါသနာအရေလ့လာေနတဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဒီ ဘာသာရပ္ေပၚမွာ တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ေနတဲ့သူတြရွိတယ္ေလ။ ဒီလူေတြ ပါေစခ်င္တယ္။

ေမာင္လူေရး

မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္း ဓာတ္ပုံမ်ား

 

 

ဟန္လင္း ေရွးေဟာင္းေျမ ျမင္ကြင္း