မၾကာမီက နာမယ္ႀကီးအေမရိကန္႐ုပ္ရွင္ကားႏွစ္ကားၾကည့္မိေသာအခါ ေတြးစရာမ်ားေပၚလာခဲ့သည္။ တကားမွာ “ဝံပုေလြ မ်ားႏွင့္ကခုန္ျခင္း Dances with wolves” ဟုအမည္ရွိသည့္ အကယ္ဒမီ (၇) ဆုရ ဇာတ္ကားျဖစ္ၿပီး ေနာက္တကားမွာမူ “စိတ္ဓာတ္(ဝိညာဥ္) Spirit” ဟုေခၚသည့္ ကေလးကာတြန္းကားျဖစ္သည္။ ႏွစ္ကားစလံုး ေကာင္းဘြိဳင္ကားေခၚ ၁၉ ရာစု အေမရိကန္ အေနာက္ပိုင္းမွ ႏြားေက်ာင္းသားေသနတ္ပစ္ကားမ်ဳိး ျဖစ္သည္။ ဤႏွစ္ကားလံုးကို က်ေနာ္တို႔ ကေလးဘဝ ၌ၾကည့္ခဲ့ဖူးသည့္ အေမရိကန္ေကာင္းဘြိဳင္ကားမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္မၾကည့္မိဘဲ မေနႏိုင္ ျဖစ္ရသည္။
ယခင္ေခတ္က ေကာင္းဘြိဳင္ကားမ်ားတြင္ (လူျဖဴ) လူေကာင္းဇာတ္လိုက္တို႔က (ရက္ဒ္အင္းဒီးယန္း ေခၚ အိႏၵိယလူနီ ဌာေန တိုင္းရင္းသား) လူ႐ုိင္းလူဆိုးမ်ားကို အစဥ္အျမဲအႏိုင္ယူ တိုက္ခိုက္ ႏွိမ္နင္းျခင္းမ်ားကိုသာ ျပသခဲ့သည္။ က်ေနာ္တို႔ကေလး မ်ားကလည္း လူျဖဴဇာတ္လိုက္မ်ားက တိုင္းရင္းသားလူ႐ိုင္းမ်ား၊ အာဖရိကတိုက္သား ကပၸလီလူ႐ိုင္းမ်ားကို ထိုးႀကိတ္ သတ္ျဖတ္သည္တို႔ ကို လက္ခုပ္လက္ဝါးတီး အားေပးခဲ့ၾကသည္။ အႏွိမ္ခံအႏိုင္က်င့္ခံ တိုင္းရင္းသားလူနီမ်ားဘက္မွ စာ နာၿပီး ႐ိုက္ျပသည့္႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား တခါမွမေတြ႔ခဲ့ရဖူး။ ယင္းသို႔စာနာေစရန္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးသည့္ ႐ုပ္ရွင္ကားဟူ၍ မရွိသ ေလာက္ျဖစ္သည္။
ယခုၾကည့္ရသည့္ အေမရိကန္ဇာတ္ကားမ်ားကား ထိုအေနအထားမွ လံုးဝေျပာင္းလဲသြားေလၿပီ။ လူျဖဴမ်ားမွာ အေဝးမွ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လာသည့္ လူဆိုးမ်ားျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ မတရားႏွိပ္စက္ပံု၊ တုိင္းရင္းသားတို႔၏ ဘိုးေဘးပိုင္ေျမယာမ်ားသိမ္းဆည္းလုယူပံု၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား ဖ်က္ဆီးပံု၊ ယခုေခတ္စကားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ လူ႔အခြင့္အေရး ေဖာက္ဖ်က္ပံုမ်ား ႏွင့္ ယင္းသို႔ေဖာက္ဖ်က္ျခင္းသည္ မွားယြင္းပံုတို႔ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မက္ေဆ့ဂ်္ေပးထားသည္။ ယေန႔ယင္းဇာတ္ကားမ်ားကိုၾကည့္႐ႈသည့္ က်ေနာ့္ကေလးမ်ားသည္ တိုင္းရင္းသားတို႔ဘက္မွ စာနာစိတ္ နာက်ည္းစိတ္မ်ား ေပၚလာၿပီး လူျဖဴလူမ်ဳိးႀကီးအား ခုခံတိုက္ခိုက္ျခင္းကို လက္ခုပ္လက္ဝါး တီး အားေပးၾကသည္။ က်ေနာ္တို႔သားသမီးမ်ားကား ကံေကာင္းလွသည္။ တဖက္သတ္လူမ်ဳိးႀကီး ဝါဒ ႐ိုက္သြင္းခံရမႈမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ရၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ဤေနရာတြင္ ေတြးစရာျဖစ္လာသည္က ကမၻာႀကီး၌ တန္ဖိုးစံတို႔သည္ ဆိုးရာမွေကာင္းရာသို႔ မလြဲမေသြ ေျပာင္းလဲလာ သည့္အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၌ လူမည္းမ်ားႏွင့္ ရက္ဒ္အင္းဒီးယန္း ေခၚ လူနီမ်ားအေပၚ သေဘာထားအျမင္ တို႔မွာ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ (၅ဝ-၁ဝဝ) သို႔မဟုတ္ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ (၃ဝ) ကာလမ်ားႏွင့္ လံုးဝကြာျခား ေျပာင္းလဲသြားၿပီျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔အခြင့္အေရးပိုင္းတြင္ စာအုပ္ႀကီးမ်ားထဲေျပာသေလာက္ အျပည့္အဝမဟုတ္ေသးေသာ္လည္း အမ်ားျပည္သူဆိုင္ ရာ သေဘာထားအျမင္မ်ားႏွင့္ တန္ဖိုးစံမ်ားမွာမူ မေျပာင္းမျဖစ္ ေျပာင္းခဲ့ရေပၿပီ။ မာတင္လူသာကင္း၏ အၾကမ္းမဖက္တိုက္ပြဲ မ်ား၊ မယ္လ္ကြမ္အိက္စ္၏ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲမ်ားတို႔ေၾကာင့္ လူမည္းတို႔သည္ ဟိုးအရင္ကထက္စာလွ်င္ လူ႔အခြင့္အေရး မ်ား တိုးတက္ရရွိလာခဲ့သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၇ဝ ခု ေရာက္ေသာအခါ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ လူမည္းတို႔အေပၚ ေနာက္ဆံုးက်န္ေနသည့္ ဥပေဒပါ ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ား ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံပီျပင္လာခဲ့ရသည္။
သို႔ျဖင့္ ယေန႔ေဟာလီးဝုဒ္႐ုပ္ရွင္မ်ားတြင္ လူမည္းမ်ားကို လူေကာင္းေနရာ၊ အေရးပါသည့္ လူႀကီး ေနရာ မေပး၍မရ ျဖစ္လာသည္။ ယခင္လို လူဆုိးခန္း၊ လူေပါခန္းမ်ား၌သာ ပါရျခင္းမရွိေတာ့။ လူမည္းမ်ား၊ တိုင္းရင္းသား လူနီမ်ားအေပၚ လူျဖဴမ်ားက ဟိုးယခင္ေခတ္ ႐ုပ္ရွင္ကားမ်ားထဲကလို တဖက္သတ္ အႏိုင္က်င့္ႏွိပ္စက္မႈကို လက္ခုပ္တီးအားေပးမည့္သူ မရွိေတာ့။ ျဖစ္ခ်င္းျဖစ္လွ်င္ တိုင္းရင္းသားမ်ားဘက္မွသာ လက္ခုပ္တီးအားေပးၾကမွာ ျဖစ္သည္။
ဌာေနတိုင္းရင္းသားတို႔အေပၚ မဟာလူမ်ဳိးႀကီးတမ်ဳိးက အခ်ိန္အကန္႔အသတ္မရွိ ႀကီးစိုးလႊမ္းမိုး၍ ရသည့္ေခတ္ (သေဘာ တရားအရ) ကုန္ဆံုးသြားေခ်ၿပီ။ အႏွိမ္ခံအႏွိပ္စက္ခံ တိုင္းရင္းသားမ်ား ကိုယ္တိုင္က အသိအျမင္က်ယ္လာျခင္း၊ လူဦးေရတိုး ပြားလာျခင္း၊ အရည္အခ်င္းျမင့္တက္လာျခင္းႏွင့္ တဆက္တစပ္တည္း ေတာ္လွန္ထႂကြလာျခင္းရွိသကဲ့သို႔ ႏွိပ္စက္သည့္ မဟာလူမ်ဳိးႀကီး ဘက္တြင္လည္း လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို သေဘာေပါက္အသိအမွတ္ျပဳသူမ်ား မ်ားျပားလာျခင္း၊ လူ လူခ်င္းစာနာနားလည္ေပးသူမ်ား မ်ားလာျခင္း၊ မတရားမႈကို မ်က္ႏွာလႊဲမေနႏိုင္သူမ်ား မ်ားလာ ျခင္းတို႔ မလြဲမေသြျဖစ္လာၾက သည္။ ကြၽန္စနစ္သည္ သဘာဝက်သည့္ျဖစ္ရပ္တခုအျဖစ္ ကြၽန္မ်ား အပါအဝင္ လူအားလံုးက လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ရာေပါင္းမ်ားစြာ လက္ခံၾကည့္ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ က်ေနာ္တို႔ ကေလး ဘဝကတည္းက ဤသို႔ မဟုတ္ေတာ့။
ေရွးက ဗမာေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ေသာ အေနာ္ရထာ-က်န္စစ္သား၊ တပင္ေရႊထီး-ဘုရင့္ေနာင္၊ အေလာင္းဘုရားႏွင့္ သားတ သိုက္က တိုင္းရင္းသားတို႔ကိုတိုက္ခိုက္၍ နယ္ေျမအိုးအိမ္စည္းစိမ္မ်ား သိမ္းယူဖ်က္ဆီးခဲ့ၾကသည္။ ထိုင္း၊ ေလာ၊ အိႏၵိယ၊ ယူနန္တို႔ကိုပါ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား က်ဴး လြန္ခဲ့ၾကသည္။ က်ေနာ္တို႔ငယ္စဥ္က ဤဘုရင္မ်ားကို ခန္႔ညားေလးစားခဲ့ၾက၊ ဂုဏ္ျပဳခ်ီးက်ဴး ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းလုပ္ရပ္မ်ား မွန္မမွန္ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ ေမးခြန္းမထုတ္ၾက။ ဆိုးသြမ္း ေအာက္ တန္းက်သည့္ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း၊ ကရင္၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ကရင္နီ၊ တိုင္းရင္းသားအ႐ိုင္းအစိုင္းမ်ား သို႔ မဟုတ္ ရန္စေစာ္ကားသည့္ ယိုးဒယား၊ ေလာ၊ ကုလား၊ ကသည္း၊ တ႐ုတ္မ်ားကို လက္နက္ အင္အားျဖင့္ဆံုးမျခင္းမွာ တရားသည္ဟူေသာအျမင္မ်ား က်ေနာ္တို႔၌ျဖစ္ေပၚေစရန္ သမ႐ိုးက်ပတ္ ဝန္းက်င္အျမင္မ်ားက လႊမ္းမိုးပံုသြင္းေနခဲ့သည္။ အျခားတဖက္မွဆင္ျခင္ရန္အ ေၾကာင္းမ်ား၊ တဖက္မွ အျမင္သေဘာထားမ်ားကို မေလ့လာ မစူးစမ္းခဲ့။
သို႔ေသာ္ ယခုအခါမူ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ အားလံုးမဟုတ္ေသးသည့္တိုင္ အေလာင္းဘုရား-ဘုရင့္ ေနာင္-အေနာ္ရထာ နယ္ခ်ဲ႕ဝါဒကို အရင္းအတိုင္း မ်ဳိမခ်ၾကေတာ့။ တိုင္းရင္းသားတန္းတူေရးႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ဝါဒဘက္ ေခါင္းလွည့္လာၾကသည္။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ နအဖဝါဒ ဗိုလ္ေနဝင္း-ဗိုလ္သန္း ေရႊဝါဒကို မည္သူမွလက္မခံ။
သမိုင္းသည္ ရပ္တန္႔မေန။ လူသားတရပ္လံုးသည္ ပိုမိုယဥ္ေက်း ေခတ္မွီတိုးတက္ေသာဘဝသို႔ တေရြ႕ေရြ႕ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ တရွိန္ထိုးေသာ္လည္းေကာင္း ေျပာင္းလဲေနၾကသည္။ အႏွိမ္ခံတုိင္း ရင္းသားတို႔သည္ တကမၻာလံုးတြင္ ပံုစံအမ်ဳိး မ်ဳိးျဖင့္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကသည္၊ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကသည္။ အသိပညာရွင္မ်ားကလည္း အသိအျမင္သစ္မ်ား၊ အမွန္တရားမ်ားကို ေတြ႔ရွိေဖာ္ထုတ္လာၾက သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း ႁခြင္းခ်က္မဟုတ္။ ဤသို႔ျဖင့္ မဟာလူမ်ဳိးႀကီး ကိုယ္က်ဳိးသမားမ်ားက တိုင္းျပည္ကို ေခတ္ေဟာင္းတြင္ ေက်ာက္ခ်ေနေစရန္ အစြမ္းကုန္အားထုတ္ၾကေသာ္လည္း အျခား ႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူ ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဗမာအပါအဝင္ တုိင္းရင္းသားတို႔၏အသိအျမင္မ်ားမွာ (၂ဝ) ရာစု အစပိုင္း သို႔မဟုတ္ အလယ္ပိုင္းႏွင့္ပင္ မတူေတာ့ေအာင္ ေျပာင္းလဲခဲ့ေလၿပီ။
၁၉၄၇ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို အဂၤလိပ္တို႔က လြတ္လပ္ေရးေပးရန္အတြက္ တိုင္းရင္းသားတို႔ ၏သေဘာထားမ်ားကို စူးစမ္း ေလ့လာသည့္ ရီးစ္-ဝီလီယမ္ေကာ္မရွင္ ေခၚ ေတာင္တန္းေဒသ စံုစမ္းေရးအဖြဲ႔က ဝ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ စဝ္မဟာကို ေခၚယူေမးျမန္းခဲ့ရာ ၎မွာ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုလည္းေကာင္း၊ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကိုလည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ေခတ္သစ္တရားဥပေဒ၊ မီဒီယာ စသည္တို႔ကိုလည္းေကာင္း နားလည္းမလည္၊ စိတ္လည္း မဝင္စားခဲ့။ သို႔ေသာ္ ယေန႔ ဝ တိုင္းရင္းသားမ်ားကား ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ဝင္ေနၿပီျဖစ္သည္။ မည္သို႔မွ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ ျငင္းပယ္၍မရႏိုင္ေတာ့။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ (၅ဝ) က ျမန္မာျပည္တြင္ ေခတ္အေနာက္က်ဆံုး တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးျဖစ္သည့္ ဝ တိုင္းရင္းသားတို႔ ယခု အေျခေရာက္ေနသည္ကိုၾကည့္လွ်င္ အျခား တုိင္းရင္းသားတို႔အဖို႔ ကား ဆိုဖြယ္ရာမရွိေတာ့။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တိုင္းရင္းသားအမ်ားစု၌ တန္းတူေရးအတြက္ ဇြဲနဘဲႏွင့္ ေရရွည္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကသူ မ်ားျပားလွသည္။ တခ်ိန္က မိမိ၏လူမ်ဳိးဘဝအမွတ္အသားလကၡဏာ Identity ကို အေလးဂ႐ုမျပဳ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေနခဲ့ၾကေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိး တို႔သည္ပင္ ယခုအခ်ိန္၌ လူမ်ဳိးတရပ္အျဖစ္ အမွတ္အသားလကၡဏာတရပ္ကို ပီပီျပင္ျပင္ခိုင္ခိုင္မာမာခံယူလာၿပီး ထိုက္ သင့္သည့္ တိုင္းရင္း သားအခြင့္အေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္တို႔ကို လိုလားေတာင္းဆိုလာသည္မွာ ျမန္မာျပည္၌သာ မက တကမၻာလံုးတြင္ျဖစ္သည္။
“၁၉၄၇ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳေရြးေကာက္ပြဲ၊ ၁၉၅၁ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ ၁၉၅၆ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ၊ ၁၉၆ဝ အေထြ ေထြေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို အမွတ္တမဲ့ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကေသာ တိုင္းရင္း သားလူမ်ဳိးအမ်ားအျပားသည္ ၁၉၈၈-၁၉၉ဝ ခုကာလ တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားတည္ေထာင္လာၾကသည္။ ၁၉၉ဝ- ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့ေသာႏိုင္ငံေရးပါတီေပါင္း (၂၃၅) ခုအနက္ အနည္းဆံုး (၅၂) ခုမွာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုမ်ား၏ႏိုင္ငံေရးပါတီအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျဖစ္သည္။”
ယခင္က မျဖစ္စေလာက္အခြင့္အေရးအနည္းငယ္မွ်ႏွင့္ ေက်နပ္တင္းတိမ္ေနခဲ့ၾကသည့္ လူမ်ဳိးမ်ား သည္ မိမိတို႔အေျခအေန၊ ကမၻာ့အေျခအေန တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာမႈႏွင့္အညီ ယခုအခါ ပိုမိုျမင့္ မားမ်ားျပားေသာ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္အာဏာမ်ား ရယူလိုလာၾကသည္။ ဤအခ်င္းအရာကား ဒီမိုကေရစီႏွင့္ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရးတို႔နည္းတူ တားဆီးမရသည့္ ကမၻာ့ေရစီးေၾကာင္း ႀကီး ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၊ ကေနဒါ၊ ၾသစေၾတးလ်၊ အေရွ႕ပါကစၥတန္၊ ေတာင္အာဖရိက၊ ဆုိဗီယက္႐ုရွ၊ ယူဂို စလားဗီးယား၊ ဆူဒန္တို႔တြင္ တားမရခဲ့သည့္နည္းတူ ၿဗိတိန္ (စေကာ့တလန္၊ ေျမာက္အိုင္ ယာလန္)၊ တ႐ုတ္ (တိဘက္၊ စင္က်န္း)၊ အိႏၵိယ (နာဂ၊ အာသံ၊ ကက္ရွ္မီးယား)၊ ႐ုရွ (ခ်က္ခ်္ နီးယား) ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတို႔တြင္လည္း တားဆီး၍ ရလိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတိုင္းရင္းသား ေပါင္းစံုတို႔အတြက္ တန္းတူေရး၊ စစ္မွန္ေသာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္တို႔ ပါဝင္ေသာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ ေထာင္စုစနစ္ အေႏွးႏွင့္အျမန္ လံုးဝမလြဲမေသြ ေပၚထြန္းလာရလိမ့္မည္။
ဂါမဏိ